Hôm rồi ngồi đọc báo, thấy đăng tin lũ ở miền Tây dâng cao, đe dọa các tuyến đê bao vùng đầu nguồn, tao vội điện thoại cho mày, hỏi han lúa thóc ở dưới ra sao rồi. Tao nhớ, cái lúc ấy mày còn nói chắc nịch với tao rằng: “Nước năm nay lên cao, nhưng nó “hiền” dễ dầu gì mà đe dọa đê, báo chí làm quá thôi !”. Mày cưới hí hửng, “khoe” là nhà mày đang bị ngập. Lúc ấy tao nghĩ thầm: trời ơi nhà bị ngập mà nói nói cười cười, làm như trúng số không bằng ! Nhưng rồi tao cũng hiểu, mấy năm rồi mới có nước lớn như năm nay, hồi nhỏ thì năm nào mà nhà tao với mày không ngập, nhưng bây giờ để tìm lại cái cảnh lụt lội hồi xưa thì… xa vời quá ! Bởi vậy “được” nước ngập nhà lại một lần, mày cảm thấy vui cũng phải. Tao hiểu chứ !

Tao làm việc bận bịu, quên bẵng đi chuyện nước nôi ở quê. Sống ở đất Sài Gòn kiếm một người tâm sự, nói chuyện đông chuyện tây quả là khó, đâu như mình hồi xưa bữa nào cũng gặp nhau râm ran mấy câu hỏi thăm, bông đùa… Tự dưng hai hôm sau mày điện lên cho hay, giọng buồn hiu: “Chắc cái đê trong đồng tao “kham” không nổi !”. Nghe mày nói, tao buồn. Mới mấy ngày trước mày còn vui lắm, vậy mà bây giờ lại đâm ra lo. Ừ ! Cả cánh đồng của mày và bà con ở quê đang chờ ngày trổ, cả một màu xanh rì ấy là tất cả để mày lo cho thằng con ăn học mà. Mày lo, tao cũng lo. Tao không làm ruộng, không còn sống ở quê nữa, nhưng cái cảnh nầy thì tao hiểu chứ, cả tuổi thơ của tao sống ở đó mà ! Hồi nhỏ, tao nhớ bà con mình đâu làm lúa vụ ba, nên nước có lên tới đâu cũng mặc kệ. Chẳng những không thèm lo mà còn tỏ ra vui vẻ khi mùa nước nổi về, vì đó cũng là mùa mưu sinh với những người làm nghề hạ bạc. Tụi con nít mình thì “khoái” nước lên vì được thấy nó lạ lạ, vui vui. Nước lên ngập nhà, phải kê tủ giường bàn ghế lên cao hơn. Nước lên ngập đường, chỗ thì tấn bao đất tạo thành một lối nhỏ nhô cao, chỗ thì bắc cầu khỉ để đi. Cả sân đình ngập như cái ao bùng binh, nhà lồng chợ cũng ngập… Tao với mày hay đi hái bông điên điển, đi mò cua, bắt ốc, đi mót lúa nữa ! Mà mình có làm được gì đâu, cốt là đi chơi thôi, hên hên thì bắt được vài ba con cua con ốc, không bán được, mà cũng chẳng thằng nào ăn, vậy mà thấy vui ghê hén mày ! Mấy chuyện đó còn ai nhớ hôn ?

Ừ ! Hồi đó hễ năm nào nước kém thì mình lại buồn. Mà, nói chuyện hồi đó chi cho xa, tao nhớ mới năm trước, trong điện thoại mày còn than với tao nước gì mà lên chậm quá, cứ rề rề, thấy phắt rầu. Tao thấy mắc cười quá, nước lên nhanh hay chậm, nhiều hay ít là chuyện của trời, làm gì mình phải tức ? Lúc ấy tao còn nghĩ thầm là mày trẻ con quá ! Nhưng rồi tao cũng hiểu, nước lớn là niềm vui của bà con mình, là mùa mà mình thích nhứt. Thì đó, hồi nhỏ tao với mày chẳng phải là hay nói vậy sao ? Rồi năm nay thấy nước lên nhiều, tao cứ tưởng mày “khoái” dữ, ai dè cũng có cái đáng lo.

Sáng nay tao chưa kịp ăn sáng, đọc báo, thì mày đã điện lên: “Đê kinh 7 bể rồi mày ơi !”. Trời ơi ! Tự dưng tao nghe buồn thúi ruột ! Nghe mày thở dài trong điện thoại, tao hiểu rằng cái thở ra ấy là cả một gánh nặng đang đè lên mái nhà của mày. Mày hổng sợ nước lên phải hôn ? Tao biết. Mày là dân rặc sông nước còn sợ sệt gì ! Mày cũng hổng sợ bão dầm dề, không sợ đói khát, kham khổ phải hôn ? Cái nầy tao cũng biết. Mày hồi đó giờ ngang tàng, có sợ trời sợ đất hồi nào đâu, chuyện ăn uống đối với mày chỉ là… đồ bỏ ! Nhưng tao hiểu, mày sợ con mày không được học cái chữ, mày sợ nhứt là con mày lại phải về lầm lũi khom lưng ngoài đồng giống mày. Bởi vậy, đê bị vỡ, nước tràn vào ruộng, chỉ e rằng mùa năm nay bị thất, mày lại không thể xoay xở cho việc học của tụi nhỏ.

Tao đọc báo, lên mạng, tin dữ cứ liên tục đến. Bắt gặp tới mấy chữ Ô Long Vĩ, Bình Long, Thạnh Mỹ Tây… tao lại không muốn đọc, chỉ sợ đọc rồi lại biết thêm một tin không vui, nhưng rồi cuối cùng tao cũng phải đón nhận nó. Đê kinh 7 vỡ, đê kinh 9, đê kinh Ranh, đê kinh 13… cũng bị vỡ, hàng trăm héc ta đất đang bị ngập, hàng ngàn héc ta mất trắng, hàng ngàn căn nhà bị sập… Chỉ đọc thôi tao cũng đủ thấy choáng váng mặt mày. Còn mày ? Mày có nằm trong số hàng trăm hàng ngàn ấy không ? Tao chỉ hi vọng là không, thằng bạn ạ ! Còn… nếu mày có nằm trong số ấy (chỉ nếu thôi nhé !) thì tao cũng hi vọng rằng mày sẽ đứng lên, đứng lên bằng đôi chân rắn rỏi qua mấy mươi năm bươn chải trên mảnh ruộng của mình, đứng lên để thấy đời đẹp hơn, để thấy rằng hi vọng còn chờ chúng ta ở phía trước.

Hôm nay tao nghe nói người ta đang gia cố, “vá” lại các chỗ đê bị vỡ, tao cũng nghe nói nước lên vài ba ngày nữa sẽ bắt đầu rút xuống dần, cũng cầu mong là vậy ! Thằng tao sống bao năm nơi xứ lạ, nhớ cái mùa nước ở quê da diết, nỗi nhớ ấy vô hình, nhưng cứ cồn cào trong lòng tao không nguôi mày ạ ! Bây giờ nghe nước lên nhiều, tao mừng, nhưng thằng bạn mình phải oằn lưng ra chống với con nước ấy để cứu cả gia đình, cứu tương lai con cái, thì tao không đành lòng. Năm nay nước lớn tràn đê, mày buồn vì ba cái lúa thóc, nhưng dân hạ bạc thì lại vui vì được mùa cá. Vậy chớ mấy năm trước nước không lớn quá, không ảnh hưởng đến lúa mày, nhưng lại tội cho dân hạ bạc, họ phải thất nghiệp, làm thêm nghề khác để mưu sinh… Đó ! Mày thấy hôn ? Ở đời là vậy, đặng cái nầy lại mất cái kia. Tao không cầu xin gì thêm, vì số phận không bao giờ ưu đãi mình để cho mình xin xỏ mãi, mà mình phải thay đổi số phận. Tao chỉ mong con nước lên đầy sông như hồi tao với mày còn con nít để cho bà con bắt được con cá con tôm, nhưng cũng lại mong nó lên nhẹ nhàng, đừng làm ảnh hưởng đến đê điều, lúa thóc cho bà con bớt khổ… Mà nè, tao nói không cầu xin nhiều nhưng hình như lại tham lam quá phải không ? Ai cũng vậy đó, mâu thuẫn lắm mày ơi ! Thôi thì cứ việc sống, cứ việc làm, ông cha mình hồi đó vừa chinh phục lại vừa làm bạn với thiên nhiên thì chẳng lẽ sau mấy trăm năm con cháu của họ lại không làm được ? Dễ gì mày ! Tao còn nhớ, người nông dân mình làm nên chiếc cầu treo “bảnh tỏn” lắm mà ! Vậy thì có khó gì với ba cái đê !

Tao không đi “vá” đê được mà cứ nói hoài mắc công người ta lại nói tao ba xạo. Chỉ hi vọng rằng bà con mình được hạnh phúc, dẫu cho không giàu có gì, nhưng họ bình yên là tao vui rồi. Để cứ mỗi năm, khi mùa nước nổi đến, bà con mình lại sống hòa mình với nước với sông, như thuở trước tao với mày cùng đùa nghịch bên bờ kinh quê mát rượi.

Để mỗi năm ta lại mỉm cười cùng nhau… đón con nước về!./.

Năng Gù, 2/10/2011