*
Dượng Liên đứng trên mô đất cao, trông thật oai vệ, gọi tên từng làng:
Hầm hoà
Tứ chính
Khe me
Chấp lễ
Lai cách
Tiên Yên
Mỹ lộc
Sa lung
Gia lâm
Phúc lâm
Quảng xá phường
Minh đức
Vạn côn
Trung lập
Thượng lập
Mỗi làng có đội trưởng tự vệ hô: “có” rất dứt khoát, tự tin tiến lên, tay đưa ngang mắt, chào lãnh đạo theo kiểu nhà binh rồi đứng phía trước, đằng sau là đội tự vệ của làng mình. Nghe lãnh đạo gọi tên làng: Thượng lập, Thục nghe lần đầu: như lạ, như quen. Chưa khi nào cô gái hay nấp sau vạt áo mẹ, lại nghe gọi tên làng to và vang đến như thế. Thuận bước lên mạnh mẽ, chiếc kiếm hơi dài cài ngang hông như tôn con người tầm thước cao thêm một chút. Qua vai mẹ, Thục chăm chú nhìn anh, cười tươi tắn. Nam nữ thanh niên tự vệ lần lượt đứng theo sau. Thục muốn đứng thật gần anh, nhưng bọn con gái biết ý thì thẹn đến chết mất. Vả lại đến lúc phải đi đều mà Thục vẫn chân nào tay ấy thì ngượng lắm. Có mỗi động tác đi đều mà Thục không làm được. Mỗi lần Thuận giữ chân cầm tay hướng dẫn là hình như tất cả máu dồn lên mặt. Thục luống cuống nhìn vào mắt Thuận. Anh bối rối, rồi trấn tĩnh hô nhỏ mà chắc:
- Nữ tự vệ Trần Thị Thục! đi đều bước! một… hai… một…
Thuận ghé sát tai nói nhỏ:
- Việc cách mạng àafu tiên là phải biết đi trật tự, ngay ngắn, đều đặn rõ chưa?
Thục nghe rõ tiếng nói và cả hơi ấm nồng nàn của anh
Bất giác có người con gái rẽ đám đông, áo quần nai nịt gọn gàng, vác đòn xóc tiến lên, đứng sát sau lưng đội trưởng Thuận. Thục nhận ra ngay “Trí trọp” con gái dở hơi của lão Lỗi.
Những ngày đội tự vệ tập tành ở ngoài lòi Đình thì sân nhà lão Lỗi là nơi tụ tập của “thanh niên ái quốc đoàn”. Hóp má nhì nhằng hết tiểu học thì bỏ, mải chạy theo lũ con gái nhà giàu thị trấn. Hắn uống rượu, hút thuốc phiện, mắt lúc nào cũng lờ đờ. Bố mẹ hắn giàu nhất làng đổ tiền của cho hắn ăn học, để sau này nối nghiệp cha cai quản đất ruộng; những mong có kẻ chống gậy, nối dõi tông đường. Hắn đã quá quen:
- Trời ơi là trời. Tui ăn hiền ở lành răng đẻ ra đứa con mất nết như ri….
Quá thuộc:
- Mần chi thì mần, con phải đẻ cho bọ mạ thằng cháu đích tôn.
Quá nhàm chán:
- Nói vậy thì nói, mi phải lấy vợ, phải có con trai. Vợ chồng mi đi mô thì đi cứ để cháu lại cho ông mạ là được.
Một ngày dở nắng dở mưa, Hóp đưa về nhà cô gái bụng chửa vượt mặt. Hắn chỉ chỗ cho cô gái ngồi đúng cái ghế khách danh dự giữa nhà rồi khoanh tay lễ độ:
- Thựa bọ mạ, o ni là vợ của con!
- Nói chi lạ rứa, không hỏi, không xin, không cưới mà kêu là vợ à.
- Có hết. Nhưng một mình tui lo liệu, không kịp báo cáo với bọ mạ.
- Rứa thì xéc nón ra khỏi nhà tau. Nhà ni có trên, có dưới, có trong, có ngoài, có nề, có nếp, không có chỗ cho kẻ lăng loàn, xéo ngay!
- Không cút xéo thì mần răng hè?
- Ôi chao ơi! tức đến chết mất. Có con dao đây, một là mi đâm bọ mạ chết, ….
- Hai là đâm chết o ni phải không? Thưa bọ mạ. O ni đang mang trong bụng đứa cháu đích tôn của ông mệ đó.
- Răng mi biết là con mi, là cháu đích tôn của họ Hoàng.
- Vì tui quyết như ý của bọ mạ là phải có kẻ nối dõi tông đường. Bọ không phải tìm dao, tui đã có súng lục đây. Bọ mạ không ưng, tui bắn chết mẹ con o ni ngay tức thì!
Cô gái chẳng nói chẳng rằng, chỉ cười, có lúc như kẻ vô hồn. Cô bị câm bẩm sinh. Hóp có súng lục là nhờ nhận làm đoàn trưởng “thanh niên ái quốc đoàn”.
Từ khi có chục đứa con trai con gái các làng khác kéo về sinh hoạt “ái quốc đoàn” sân nhà Hóp rậm rịch suốt ngày: ăn uống, ca hát, tập võ, đấu kiếm, bắn súng. Hóp chỉ khoái môn bắn súng. Khẩu côn 12 trong tay hắn nổ, quay liên tục. Bia tập bắn của hắn phải là bia di động. Lúc thì con gà ngoài vườn, khi là con cá dưới ao, khi thì con chim đậu trên cành tre. Con chó mực bị què chân đang rịt thuốc đứng tha thẩn đầu cầu ao. Đoàng. Viên đạn bắn trúng đầu. Con chó giẫy giẫy rồi chết hẳn, không nổi một tiếng kêu. Bọ hắn tiếc con chó hay, nhưng cũng không dám hé răng. Thằng Lu chạy từ trước nhà ra sân sau nhà cho lũ chó ăn thì “đoàng”. Ở khoá nòng khẩu côn lạnh lùng quay. Thằng Hóp cười sằng sặc.
- Cha cha… tau bắn giỏi quá chừng. Giả sử mi là Việt Minh, tau bắn trúng chân, bắt sống nộp quan lĩnh thưởng, được bữa ngon lại được thưởng đứa con gái đẹp xài qua đêm, ngon hỷ.
- Ối cha mẹ ơi: Gẫy cẳng con rồi, đau lắm cậu ơi…
- Tau đang vui mà mi khóc à. Tau bắn bể đầu bây chừ.
Thấy nòng súng dí sát trán, thằng Lu quên đau, nghiến răng, tay ôm chân máu chảy ròng ròng…..
Mấy đứa con gái trong “ái quốc đoàn” trông cũng được, nhưng ốm nhom, ốm nhếch, ăn như điên mà không biết da thịt bay đâu hết. Con câm chỉ mỗi tội không nghe, không nói được chứ da thịt thì mịn màng, mát rượi, ngực ra ngực, mông ra mông, đùi ra đùi. Nghiệt một nỗi đúng lúc Hóp đang lên cơn thèm gái thì câm lại lên cơn đau đẻ. Mạ hắn đã đưa con dâu bất đắc dĩ xuống nhà dưới. Hầu Tươi chạy đi chạy lại, má đỏ phừng phừng. Con bé dạo này ra dáng lắm rồi, ngực nở, mông nở, mắt lúng liếng. Hóp chậc chậc lưỡi rồi hắng giọng ông chủ:
- Con Tươi đi mô rồi hè.
- Dạ cậu kêu con.
- Ừa vô đây, cậu biểu.
Từ ngày vô “ái quốc đoàn” Hóp hay nói giọng Huế.
- Dạ con đang chạy việc cho mợ sinh em bé. Cậu sắp được mần cha rồi đó.
- Cha với con cái chi. Cậu biểu vô đây thì vô.
- Nhưng mà….
- Không nhưng nhiếc chi hết. Không vô tau bắn què cẳng như thằng Lu đó. Nhìn Lu đang treo chân băng trắng xoá đưa đi đưa lại dưới nhà ngang, miệng méo xệch van đau quá, Tươi toát mồ hôi, chạy vào. Hóp đóng sập cửa, bế thốc Tươi lên chiếc bàn kê sát cửa sổ. Hắn xé chiếc áo vải thô, đè nghiến con hầu gái xuống bàn - Bàn tay Tươi nắm chặt lưng quần kéo lên:
- Đừng, đừng, tha cho con cậu ơi!
- Ừa nằm im, cậu cho ngay đây.
- Tươi co hai chân đạp mạnh vào bụng Hóp, hắn loạng choạng, Tươi kêu to:
- Mợ ơi, cứu con. Cứu.. Cứu.
Cánh cửa bật mở. Mạ thằng Hóp dạng chân, tay chỉ vào mặt thằng con đốn mạt:
- Đồ chó dái, cút ngay cho khuất mắt tao.
Tươi quấn chiếc áo bị xé toang lên che ngực, khóc tức tưởi, bỏ chạy
Nhà dưới có tiếng trẻ mới sinh khóc oa….. oa…. Oa..
- Cháu trai, đậm tay lắm thưa mệ. Giống cậu Hóp như đúc.
- Ông ơi, đặt cho cháu tên chi hè.
- Đặt tên hử, con trai hử. Cứ kêu là thằng Lỗi.
Ông nội thằng Lỗi đi một vòng quanh nhà kiểm lại từng đôn lúa, ao cá, từng con chó. Lão tính phải kiếm thêm con chó nữa, thay con mực mới bị thằng Hóp má bắn chết. Không biết “ái quốc đoàn” còn bao lâu nữa. Lão lo cho đàn gà, ao cá và lũ chó….
Trí trọp xông vào “Ái quốc đoàn”, Hóp má nhìn chị chằn chằn, vê vê túm râu dê nghuệch ngoạc dưới cằm cười mỉa:
- Tui lạy ả ngàn vạn lạy. Ả đứng ngoài coi tui tui tập rèn, chống phá Việt Minh là được rồi. Ả vô để mần thúi “Ái quốc đoàn” của quốc gia à?
Trí Trọp cũng chẳng vừa
- Ngửi thấy mùi đàn ông thì vô chơi. Chứ cái ngữ đàn ông như tụi bay thì lót ghế ngồi cũng không đáng.
- Đừng nói tầm bậy. Mất trôốc như chơi đó.
- Đàn ông chi mà xanh lét, lằng nhằng như giây “thủi địt”, không biết mần, chỉ biết ăn chơi. Ái quốc đoàn mà như rứa thì Việt Minh búng một ngón tay đã hết cả lũ, hơ hơ.. hơ.. hơ …
Của đáng tội, Trí trọp không mang bệnh trời hành “đánh bủm” thì khối thằng con trai làng chạy theo. Người ngợm đã t hế, nhưng Trí trọp lại ưng đến si me những chàng trai thư sinh, trắng trẻo, có học, chững chạc. Mấy lần Trí trọp đón đường đội trưởng Thuận, nhưng khốn nỗi, lúc đến gần thì cái bệnh chết tiệt ấy lại hành hạ, không chịu được, ả phải ngồi thụp xuống lùm cây. Ả cứ gặp Thuận trong mơ tưởng, xoắn xuýt, lả lơi..
Hôm đoàn thể Việt Minh đến quyên góp thóc gạo, Mụ Lỗi khăng khăng:
- Chao ôi! Thời buổi thóc cao, gạo kém mà đóng góp hàng chục thúng ló thì đau lắm, hột ló là hột mô hôi, nước mắt đó.
- Mụ nói mồ hôi nước mắt của ai? Là của thợ cày, thợ cấy dân làng Thượng này chứ của ai?
Mấy đứa con trai “ái quốc đoàn” lưng đeo gươm vây quanh, lũ con gái theo sau. Trí trọp từ nhà ngang lững thững đi ra:
- Mạ ơi, mấy đôn nhà miềng đều đầy ló, đóng góp vài chục thúng thì ăn thua chi.
Mụ Lỗi dựng đứng lông mày, lông mi.
- Tổ cha mi, cả ngày lo đú đởn, chừ đến phản tau phải không? Mấy đứa “ái quốc đoàn” kéo con Trí trọp vô nhà kho cho tau.
Trí trọp đứng dạng chân như vị tướng, hai tay đánh nạnh:
- Đứa mô muốn ăn đá…..ăn đ… thì vô đây.
Lũ con trai đặt tay lên thắt lưng nhưng không dám rút gươm. Nhìn mắt Trí trọp đỏ vằn, mụ Lỗi sợ con gái làm điều gì đó động trời. Mụ biết tính khí con gái đầu nóng nảy, khí khái, uất ức vì ông trời hành hạ. Trí trọp hất hàm:
- Mạ có đóng góp không?
- Mi là người của Việt Minh à?
- Tui là người Việt Nam, nhưng ưng Việt Minh
- Úi chao, rứa thì chết với “ái quốc đoàn” rồi! đại hoạ rồi.
Trí trọp phẩy tay cười khanh khách
- Tưởng ai? Ái quốc đoàn chỉ là lũ ăn tàn phá hại. Tui mà đốt nhà thì ló gạo, bọ mạ, ái quốc đoàn cũng chẳng còn. Tui mà điên lên thì…
Trí trọp cười mà như khóc. Lũ “ái quốc đoàn” tản ra, mụ Lỗi úp mặt vào nón.
- Hú ba hồn mi Trí trọp. Mi điên rồi!
- Ừ thì điên. Nào đóng góp 50 thúng hỷ hay là tui xin mồi lửa?
Mụ Lỗi loạng choạng.
- Ừ thì 50 thúng. Chỉ 50 thúng thôi nghe. Rứa cũng đã đứt ruột cháy gan rồi.
Người đàn ông đội thúng thóc thứ năm mươi ra khỏi nhà, Trí Trọp nói nhỏ: “cho tui gởi lời thăm eng Thuận nghe!”
Bây giờ Thuận đã đứng ngay bên cạnh, Trí trọp luôn mồm hô “đả đảo” “muôn năm”, “ủng hộ”. Đoàn người rầm rập đi, hô vang khẩu hiệu. Trí trọp đi theo như một chiến sỹ tự vệ thực thụ. Sự ồn ã của đoàn biểu tình trong hàng ngàn người đã lấn át tất cả. Trí trọp tự tin hơn, nắm chặt cánh tay của Thuận, nhiều lúc ngả hẳn đầu vào vai đội trưởng đội tự vệ làng Thượng. Thục rời tay mẹ, rẽ đám đông sát Thuận. Anh xiết chặt tay Thục. Trí trọp nguýt dài, nhưng vẫn không ngớt hô khẩu hiệu. Ả ghé sát vai Thục:
- Cho tau muợn eng Thuận một chặp thôi nghe! Tau không lấy mô mà sợ…..
- Ả nói chi mà lạ rứa. Ả lấy cái chi?
- Cái tay, cái chân, cái lưng, cái điệu cười. Ôi chao ơi! Giữa ban ngày ban mặt, người đông như ri, thì mần chi được mà mi sợ.. hơ.. hơ.. hơ…
Ả cười ngặt nghẽo, hai má ửng hồng, mắt láu liếng. Thục sợ, Thuận sợ, mọi người nghe thấy định bịp mồm ả lại, nhưng đầu ả lại ngả nghiêng trên vai Thuận. Mà lạ thật, anh vẫn để yên cánh tay cho ả bíu dựa, hay là…. tức đến chết mất. Thuận tách ra khỏi hàng chạy lên phía trước nghe lệnh chỉ huy. Thục thở phào. Trí trọp chưng hửng.
Dòng người ken dày, chảy theo đường cái quan qua Truông nhà Hồ đến Hầm Hoà. Tốp thanh niên “ái quốc đoàn” và người nhà Lão Lỗi từ xóm Mội chạy ra chặn ngang đoàn biểu tỉnh. Hóp má áo quần ca ki sáng màu nai nịt gọn gàng, lưng đeo kiếm, đầu đội mũ phớt cũng sáng màu, vừa ra dáng thư sinh, vừa có chút võ vẽ như bức biếm hoạ chưa kịp tô màu. Hóp má đặt tay lên đốc kiếm, cối để lộ ba chiếc cúc mạ vàng lấp loá trên cổ tay áo, hỏi tưng hửng:
- Ai chỉ huy ở đây hè
- Tui đây!
Bà Khế đẩy vai Thuận, tiến lên đối mặt, Hóp má cười sằng sặc
- Kỳ lạ quá, mụ mà chỉ huy à - kỳ quoặc quá, tức cười quá.
- Eng muốn chi
- Tui định hỏi tội Việt Minh, nhưng gặp mụ chỉ huy, thì tui túc cười quá. Mụ chỉ biết cấy rẽ cho bọ mạ tui. Ai bị rắn lục cắn thì mụ hái lá chập chạ chữa chạy, rối lấy lá tầm bậy tầm bạ chữa bệnh lòi dom cho đàn bà rứa mà chừ đổi đời mần cách mạng hơ… hơ…. hơ…. Việt Minh làng Thượng hết người rồi hay răng hè?
Thuận thở mạnh, nóng rát gáy bà Khế. Bà Khế khoát tay:
- Xê ra (tránh ra)! Bà con tiến lên!
Bà bước tới! Hóp má rút kiếm. Đám người nhà lão Lỗi dồn về góc đường. Lũ thanh niên “cứu quốc đoàn” nhìn nhau, tay đặt vào đốc kiếm. Hóp hất hàm ba lần, đám thanh niên ái quốc đoàn nhìn đoàn biểu tình rùng rùng đi lên, lùi sát vào đám người nhà lão Lỗi đang nhốn nháo. Thuận đứng giữa bà Khế và “Hóp má” hướng về góc đường.
- Anh em ái quốc đoàn chừng này người liệu có cản được cả ngàn người không? Tui tin là không? Lúc này, anh em nên biết mình là ai? Đang đứng ở đâu? Tui xin thông báo, lúc này cả ngàn người từ Cửa tùng lên, hàng ngàn người đang từ tổng Hoàng Công ra tập hợp ở Trạng Cù, hàng ngàn người từ ga Tiên An tới, tất cả, tất thảy đang tiến về phía Phủ đường. Bọn hào, lý, chánh tổng đã bỏ trốn, anh em lính Nam triều đã quay súng, không bắn vào bà con, nhiều anh em ái quốc đoàn đã nhập vào đoàn biểu tình. Anh em còn chần chừ chi nữa. Hành động khôn ngoan nhất của anh em lúc này là theo bà con kéo về phủ đường.
Một số thanh niên ái quốc đoàn vứt gươm xuống đất. Hóp má nhìn trừng trừng:
- Đứa mô bỏ gươm, tau bắn bể sọ.
Thuận dõng dạc
- Anh em cầm gươm lên cùng bà con giành chính quyền
- Đả đảo bọn phản động
- Ủng hộ Việt Minh, Ủng hộ Việt Minh
Tiếng hô vang trời, vọng xuống lan xa, như sấm đất. Hóp má rút súng côn. Bà Khế đứng vào giữa Hóp và Thuận – Hóp nghiến răng kèn kẹt
- Mụ xê ra để “moa” bắn chết thằng Việt Minh
Mụ Lỗi từ bên góc đường chạy sang chắn ngang mũi súng của Hóp mắt đỏ vằn:
- Tau không ưa chi Việt Minh, nhưng tau truyền đời cho mi biết: Không được đụng đến mụ Khế. Không có mụ đây kiếm lá hàng ngày trời làm thuốc chữa chạy cho tau thì mần chi có mi ở trên đời.
Hóp má nhìn Thuận chằm chặp, mắt như tóe lửa, rồi đút súng vào cạp quần, lẩn vào vệ đường. Dòng người cuộn chảy theo đường quan như dòng lũ, có cả thanh niên cứu quốc đoàn, có cả Trí trọp, con gái đầu bất hạnh của mụ Lỗi.
