Tôi có nhiều dịp ra miền Bắc.Ở Hà Nội.Đi chơi chùa Thầy,chùa Tây Phương.Thăm cố đô Hoa Lư có đền vua Đinh vua Lê.Đi ghe vào Tam Cốc,chui dưới chân ba ngọn núi đá vôi trong mùa hè mát rượi.Đến bến Đục.Đi đò trên suối Yến,ghé lại đền Trình trước khi lên Thiên Trù vượt qua đoạn đường dai có nhiều dốc cao, vào động Hương Tích thăm chùa Hương.Đi thuyền gỗ quanh vịnh Hạ Long,đếm từng hình thù kỳ vỹ nổi lên giữa biển khơi,do được bàn tay tạo hoá nhào nặn . . . tuy nhiên,có lẽ chỉ có Sapa là vùng đất miền cao,luôn có khí hậu vừa mang sắc thái ôn đới vừa nhiệt đới nên có nhiều canh sắc thiên nhiên thơ mộng,hấp dẫn;khiến bất kỳ ai đã một lần ghé lên đều cảm thấy lưu luyến không muốn rời.

Thật vậy.Lần đầu tiên nghe kể.Sapa đẹp trong từng buổi sáng thức dậy,khiến tôi không khỏi ngạc nhiên,muốn khám phá cho bằng được cái thành phố treo trên tận tròi cao bởi mây và sương mù.Khiến thành phố trông chẳng khác chi một chiếc vườn treo thiên nhiên khổng lồ,lúc ẩn lúc hiện,đẹp một cách huyền ảo đến lạ lùng.Hơn nữa,Sapa không chỉ có mây và sương mù; mà còn có nhiều nơi khác cần đặt chân tới như:Đến bản Cát Cát xem kỷ thuật nhuộm tràm,chế tác đồ trang sức,trồng bông dệt vải của người H' Mông.Đến Hàm Rồng ngắm vườn Châu Âu,vườn lan.Cổng Trời,Sân Mây,nóc nhà Đông Dương.Đến Lao Chải ngắm thung lũng Mường Hoa,ngắm ruộng bậc thang vàng rực trong mùa thu.hoặc có thể ngủ đêm ở bản Tả Van của dân tộc người Giáy, để sáng ra đi chơi Cầu Mây.Và muốn chứng tỏ sức bền bĩ của một thời trai trẻ.Leo 3143 mét lên đỉnh Fanxipăng vào những ngày sau Tết ; ngoài việc cắm ngọn cờ chiến thắng ra, bạn còn được dịp tham dự cuộc triển lảm nghệ thuật xắp đặt của băng tuyết, trông chẳng khác chi ngày hội pha lê giưa thiên nhiên. Chắc hẳn sau chuyến đi ấy,bạn sẽ có những trãi nghiệm mới lạ,mà chỉ nghe nói qua thôi e rằng chẳng thấy hết được.

Chính vì lẽ đó.Tôi quyết định làm một chuyến đi Sapa bằng tàu hoả du lich.Khởi hành lúc hai mươi mốt giờ ba mươi phút từ ga đường Trần quí Cáp.Đến Lào Cai sáu giờ sáng hôm sau.Ăn điểm tâm vừa xong đã có xe đón đưa ngay ra đường 4D,trực chỉ Sapa.Con đường dài ba mươi tám kí-lô-mét quyến rũ với mưa phùn, với núi cao,vực sâu,với từng đám trai gái người H' Mông,người Dao đen,Dao đỏ vai mang gùi,đầu trùm những chiếc khăn màu sắc.Gùi từng mớ lá dong,cành đào kiếm được từ núi rừng mùa xuân mang ra chợ bán kiếm tiền tiêu Tết.Họ đi từng đôi hay họp nhau lại thành từng nhóm nhỏ, đi lấn ra cả đường xe chạy,cười đùa vui vẻ.Sở dĩ tôi biết được điều này là nhờ vào người tài xế trẻ ngồi liền bên.Chỉ cho thấy các trang phục,cách ăn mặc,cách trùm khăn,đội mũ màu gì để phân biệt được họ thuộc dân tộc Tày,Dao,H' Mông,Giáy. . . tiện thể,tôi được nghe kể về chợ phiên Sapa rất đặc trưng,chỉ họp mỗi tuần một lần vào ngày chủ nhật.Để đến cho kịp buổi hẹn,những người ở xa phải đi từ ngày thứ bảy, hy vọng đến tối có mặt tham dự " chợ tình " bằng những bài hát dân ca của từng đôi trai gái người dân tộc, qua thanh âm của sáo,của đàn môi,của khèn cùng với những chén rượu tràn đầy,say khướt.Tới lúc đó,ai có tình thì hẹn hò.Ai quá chén cứ thế ngủ ngay tại chỗ hay trên đường tở về bản; mặc kệ chị vợ tội nghiệp đứng chờ chồng cho đến sáng.Bởi trong từng câu hát đêm qua hai người chẳng đã  thể hiện qua từng lời hát ?

Đã lên ngựa là không sợ sấm.

Đã lên ngựa là không sơ gió.

Đã đi là suốt đường vui.

Đã hát là hát lời hay.

Đôi ta không hát thì thôi.

Đã hát thì hát như cây nứa,cây vầu thi nhau mọc . . .

Vì mãi vui câu chuyện.Xe chạy lên tới dốc cầu có cột mốc 32 kí-lô-mét từ lúc nào.Người tài xế cho xe chạy chậm lại;đồng thời chỉ tay sang hướng có bãi cát rộng giãi thích :Ngày  người Pháp xâm chiếm nước ta.Tìm ra vùng đất này làm điểm nghỉ mát lý tưởng, nên gọi Sa Pả theo cách không bỏ dấu Chapa.Đến cách mạng thành công.Miền bắc hoàn toàn độc lập,Chapa được gọi Sapa như ngày nay.

Chuyện kể về Sapa tới đây tưởng đâu còn dài.Nào dè vừa kịp quay đầu nhìn lại, đã thấy một thành phố tuyệt đẹp bãng lãng trong mây,mịt mờ trong sương; bất ngờ hiện ra ngay trước mắt .Ồ ! Sapa là đây, Và,kia là con đường Cầu Mây nổi tiếng với quán bar,nhà hàng,khách sạn,quày bán hàng lưu niệm đan xen vào nhau, tạo cho bộ mặt phố núi lộng lẫy bên mùa xuân đang về. Con đường không dài, nhưng lại thể hiện phong cách sống hiện đại, nửa Châu Âu nửa vùng miền sơn cước.Cho nên Sapa đẹp.Sapa thơ mộng.Sapa huyền ảo bên cạnh những cảnh sắc thiên nhiên hãy còn mang đậm chất hoang sơ;mặc dù sức tàn phá của con người trong thời đại kinh tế thị trường quả không nhỏ. Xin được cám ơn những gì tôi còn nhìn thấy ở thành phố núi hiện tại.Cám ơn cái quảng trường rộng như sân giác đấu La Mã hãy còn phủ xanh rừng cây pơ-mu,vút ngọn vươn cao giữa bầu trời.Cám ơn ngôi nhà thờ đá cổ luôn mới trong mọi thời đại.Cám ơn và cám ơn . . .

Cũng may.Chuyến đi tới Sapa của tôi hôm nay, trời quang mây tạnh.Mọi ngõ đường dẫn đến khu trung tâm đã ấm lên với từng vạt nắng vàng ươm.Vào mùa giáp Tết Sapa, thường nhiều mưa hay ít nắng .Nếu là khách du lịch ngắn ngày, ai đó khuyên tôi nhanh tay chụp vài bức hình kỷ niệm hoặc đi ngay tới địa danh nào mình đã chọn trong hành trình.Kẻo đợi tới sáng hôm sau, e rằng sẽ muôn.Bởi thời tiết Sapa một ngày có thể có đến bốn mùa,chưa kể lúc mưa lúc nắng thất thường.

Quả đúng như lời khuyên.Sáng hôm sau khi tôi vủa mở cửa ra.Một luồng không  khi ẩm ướt mang theo hơi lạnh giá buốt ập đến.Vốn quen sống với cái nóng ở phương Nam. Tôi đành phải đứng chôn chân bên hành lang.Nhìn sương mù tan chảy thành nước,rơi xuống từ các mái ngói,đọng thành vũng.Thât vọng.Tôi gọi điên thoại cho Mây,cô hướng dẫn viên người H' Mông xinh đẹp,cầu cứu.Bên kia đầu giây, tiếng Mây trong trẻo như tiếng đàn môi ở phiên chợ tình cuối tuần." - Anh hả ! Tối qua anh ngủ ngon không ?- Ừ! Anh đây.Chúc một buổi sáng tốt lành. - Cám ơn anh. - Thời tiết như thế này mình có thể đi chơi đâu ? - Nguy hiểm lắm vì đường xá rất trơn trợt. - Không lẽ cứ ngồi bó gối trong nhà nhìn mưa ? - Ý anh thế nào ? - Mình đi ăn,đi chat,đi hát karaoke. - Trời ơi ! Nghe lãng mạng chưa.Ok."

Tôi khoác thêm áo ấm, trước khi bước ra khỏi phòng.Mây ngồi chờ tôi dưới sảnh tầng trệt.Trời rét run trong khi Mây chỉ mặc phong phanh bộ đồ đen truyền thống.Thoáng trông thấy tôi vừa xuống tới bên dưới chân thang.Mây vội đứng lên để sẳn sàng cùng tôi bước ra đường.Tôi nhớ,sở dĩ tôi kết thân với Mây một cách mau chóng là nhờ vào chuyến đi chơi bản Giàng tà Chảy vào ngày hôm qua.Mây vui vẻ cười nói hồn nhiên, coi như không biêt mệt là gì.Vốn tiếng Anh của Mây khá phong phú khi tôi chúng kiến cô trao đổi,hướng dẫn đoàn khách gồm toàn người nước ngoài,trừ tôi.Vì thế tôi ngưởng mộ Mây hết sức.Hỏi cô học tiếng Anh ở đâu? Mây vừa đưa tay chỉ mấy người khách Tây, vừa cười hở cả đôi hàm răng trắng đều;ngoại trừ hai chiếc răng bịt vàng làm duyên,do mấy ông khách người Trung Quôc bọc với giá ba chục ngàn đồng.Tôi khen rẻ.Lợi dụng lúc đám đông đang mãi xem thác thuỷ điện do Pháp xây dựng năm 1925,tôi ghé sát tai Mây.Hỏi cô có thể hát cho nghe một bản bản nhạc thuộc dân tộc cô?Mây liếc nhìn tôi với đôi mắt " Đừng nhìn em như thế cháy lòng em còn gì ".(*)Rồi như có ý làm hài lòng tô. Mây hát khe khẻ,chỉ vừa đủ cho tôi nghe, bài hát ca ngợi xứ sở lắm sương nhiều mây quê mình. Anh chỉ nghe em hát vang lên trong biển mây/ Anh chỉ nghe tiếng cười vang lên giữa rừng cây/ Mà người đâu chẳng thây/ Một người thương chẳng thấy/ Ơi, Sapa mù sương/ Ơi, Sapa mù sương/ Ta gặp nhau vườn thơm quả chín . . .(**) Giọng ca hoang dã giữa núi rừng ban sơ của Mây nghe ngọt lịm thứ men rượu táo mèo, khiến cho người nghe có cảm giác chơi vơi bên một Sapa đang khoác lên mình chiếc áo mùa xuân rực rỡ hoa đào,hoa lê,hoa mận . . .

Bên ngoài trời đang mưa.Chút mưa xuân mỏng hạt lay bay đủ làm ướt mặt đường Cầu Mây.Các cô gái Dao, cô gái H' Mông được dịp xoè những chiếc ô màu sắc,tung tăng qua lại,tô điểm bức tranh phố núi thêm phần sinh động.Mây chẳng có gì phải ngại ngùng.Cứ thê, cô nắm tay, lôi tôi đi dưới những mái hiên mưa một cách thích thú.Kịp lúc đi ngang qua chợ Sapa.Mây chỉ vào chiếc quán bên trong chợ,nơi có cái chảo lớn đang sôi sùng sục trên bếp lửa,hỏi tôi có muốn ăn " thắng cố " ? À ! Ra món thắng cố mà tôi từng nghe kể chính là thịt,lòng,phèo,phổi chi đó,nấu chung với nước màu vàng như cà ri kia.Thấy tôi không trả lời,Mây tỏ ra thông minh,đưa tôi sang khu quảng trường dày đặc sương mù, leo các bậc thang lên nhà thờ đá.Trên đó có món khoai nướng,trứng nướng lề đường ngon,bổ,trẻ,khoẻ,rẻ.Được thôi !Trời đang mưa mà.Thay vì ăn " thắng cố ",đi ăn khoai,trứng nướng cũng hạnh phúc như nhau.Mây giữ lấy tay tôi,tưởng như nếu buông tay ra,không chừng chúng tôi có thể lạc mất nhau trong sương mù .Hạnh phúc len nhẹ qua trái tim yếu đuối nơi gã đàn ông trung niên.Tôi nghĩ mình có thể yêu người con gái,nhưng Mây thì cho rằng đàn ông con trai miền xuôi chỉ nói cho vui vậy thôi

Nhờ có được kinh nghiệm nhiều hơn thế. Mây vững tin ăn nói,cười giởn giữa phố xá một cách hồn nhiên.Có lẽ do sợ tôi không chịu nổi giá rét khắc nghiệt miền cao hay sao, nên khi vừa bước tới hàng khoai trứng nướng,nằm đối diện ngôi nhà thờ đá nhìn sang.Mây hỏi ngay bà chủ hàng." Hôm nay có rượu táo mèo ?".Nhìn ra khách quen,người đàn bà đon đả lôi từ quang gánh ra chai rượu có màu nâu sóng sánh.Luôn miệng giới thiệu rượu táo mèo là sản phẩm đặc trưng chỉ có ở núi rừng Sapa.Được ngâm ủ từ những trái táo mèo kết tinh từ hương rừng,gió núi đại ngàn,không những thế trái táo còn hấp thu bao khí trời khí đất để có đủ vị chua,ngọt,chát,đắng.Chỉ nghe qua thôi đủ biết rượu ngon cở nào.Mây cười nhẹ,trước khi cùng tôi ngồi xuống chiếc ghế con con,đặt cạnh vĩ nướng tự chế mà bên dưới là chiếc thau nhôm đỏ lửa than củi.Mây giữ lấy chai rượu từ tay chủ hàng.Rót cho mỗi người một cốc.Rượu có mùi thơm,vị ngọt dề uống.Thật chẳng hổ danh rượu đặc sản.Chỉ tiếc có mỗi một điều.Rượu tai mèo ngon thế này mà ăn với trứng vịt lộn nướng,sao ngon bằng ăn với thịt "lợn cắp nách " (***).

Ngồi ăn uống,trò chuyện với nhau tới quá trưa.Mây dợm đứng lên, nói cần phải về sớm dọn dẹp nhà cửa.Vì ngày kia là Tết.Tôi cố nói để Mây ngồi lại.Dù sao,chỉ còn có vài giờ nữa tôi cũng sẽ rời khỏi đây về lại Hà Nội.Mây lưỡng lự trong giây lát rồi,quyết định cùng đám con gái ở chung bản,đang í ới gọi nhau ra về.Tội nghiệp,trước khi chia tay ra đi,không hiểu có phải do trời mưa hay vì đàn ông con trai miền xuôi chỉ nói cho vui vậy thôi;mà trong hai mắt Mây có màu nước ươn ướt?.

Tạm biệt.Mây vừa nói lời tạm biệt vừa trao vào tay tôi địa chỉ email,hẹn gặp nhau trên mạng.Tôi không buồn để ý đến điều gì khác;ngoại trừ việc chỉ biết đứng chôn chân,nhìn theo bóng Mây khuất dần trong mưa, trong màn mây mù dày đặc.Mây !Mây ! Mây.

Ơi ! Sapa. Thành phố trong mây - thành phố trong sương.Chỉ một lần ghé qua cũng đủ để lại trong tôi ít nhiều kỷ niệm. Buồn.Tôi tự hỏi với chính minh .Điều gì đang xảy ra với tôi,với Sapa ?

 (*)  Thơ của Lê thị Kim.

(**)  Sapa thành phố trong sương - nhạc và lời ( chưa biết tác giả )

(***) Đây là món nướng bằng thịt lợn do người Mường nuôi .Sau khi đủ lớn,họ cắp ngang nách

mang xuống miề xuôi bán.