( Đọc tập truyện ngắn “Chuyện Tình Trong Hang  Én” của Mai  Tú  Ân , Nxb Trẻ , 2008 ).

Quả thật , khi cầm tập truyện ngắn dày gần 300 trang in của một tác giả lần đầu tiên ra mắt bạn đọc , tôi ngờ ngợ về độ dày với sức nặng nội dung tập truyện . Điều đó được giải tỏa ngay sau khi tôi đọc qua truyện ngắn đầu tiên “ Có một thời như thế”. Câu chuyện viết về một Bà mẹ Việt Nam Anh hùng và những sự kiện diễn ra xung quanh, được tác giả kể lại theo một hướng khác chứ không như nhiều câu chuyện mà ta thường đọc . Mai Tú Ân không mô tả cử chỉ,hành động anh hùng,mà xoáy sâu vào những chi tiết đờt thường của phận người,cho nên không nhàm chán mà ngược lại thu hút người đọc dõi theo số phận nhân vật .Đây có thể là một cái nhìn của thế hệ sau với thế hệ đi trước,một cái  nhìn và lý giải vì sao họ anh hùng qua những giai thoại,hay chân dung ngày thường trong đời họ.Mảng đề tài chiến tranh chiếm hết một nửa tập sách ,nhưng là mảng nổi trội hơn cả khi tập sách được tác giả chọn một câu chuyện tình thời chiến đặt tên.”Chuyện tình trong hang Én” quả có sức lay động người đọc bởi yếu tố đơn giản mà bất ngờ.Đơn giản là trong thời chiến yêu nhau mà công khai dễ bị coi là “có tội”,tưởng chừng sự đơn giản ấy thản nhiên tồn tại thì bất ngờ đã xảy ra khi máy bay địch thả bom,cả một trái núi lớn sạt xuống lấp cả một tiểu đội nữ thông tin liên lạc trong hang Én. Hang bị lấp vĩnh viễn vì do hoàn cảnh cung đường xung yếu,bộ đội đã cố cứu nhưng không gì mở được cửa hang.Những cô gái điện tín viên chết dần chết mòn trong hang, cũng là lúc chàng bộ đội bên ngoài công khai tình yêu của mình mỗi ngày với cô Tiểu đội trưởng bằng cách gõ moóc-sơ qua một bức vách đá.Câu chuyện hấp dẫn dần trườn theo những thông tin trao đổi cho nhau của đôi trai gái,để rồi kết thúc một cách bi tráng khi không đến cùng nhau được nhưng vẫn là vợ chồng.Trong câu chuyện tình đầy nước mắt này,tác giả khéo léo đưa vào những chi tiết tô đậm tính cách nhân vật như các cô gái bình tĩnh chờ cái chết đến dần mà vẫn chôn trước những con chim én non,rồi nhân vật chính cứ bình thản ghi nhật ký…tất cả dồn nén như một bản bi tráng ca của một thời hào hùng đã qua.Mai Tú Ân quả thật biết cách làm mới một đề tài tưởng chừng đã cũ – chiến tranh.

Anh nhìn chiến tranh không phải với tư cách người trong cuộc,cho nên chuyện không nhiều tiếng súng,cảnh chết chóc,đánh nhau ra sao…mà anh xoáy chuyện vào phận người, hoàn cảnh và số phận,những chi tiết cũng rất người ( “Viên đạn cuối cùng”,”Người thứ 79 “)…nên neo lại trong tâm trạng người đọc nhiều trạng thái tinh thần và tình cảm vui buồn cũng khác nhau.

Cuộc đời được tác giả dày công khai thác trong nhiều cách đặt vấn đề khác biệt ,tuy nhiên tôi vẫn có cảm giác có cái gì đó chưa ổn trong nửa cuốn sách còn lại.Điều chưa ổn ở đây không phải là nội dung mà chính là tính xuyên suốt của chùm truyện,đọc từng truyện thì thấy vẫn lay động lòng người (“Bài học đầu đời”,”Câu chuyện người ca  sĩ”),thậm chí người đọc còn nhận ra đằng sau từng câu chuyện là những bài học đắt giá để đời,thú vị và chân thành là ở chỗ đó! Cho nên từng chuyện riêng thì thấy tác giả rất chú ý tạo tình thế để dẫn chuyện đi vào lòng người đọc,đây là thành công đáng được ghi nhận của Mai Tú Ân, rất tiếc anh chưa bung phá nó ra thành một chuỗi truyện kéo theo nhau,hay đó là cố tình giới thiệu mình ở nhiều mảng mà anh sẽ đưa đến cho độc giả trong những tác phẩm mới sau này.Hy vọng là như thế !Nghệ thuật viết truyện ngắn mà chúng ta cần có là đề tài và lối kể chuyện,cả hai điều này trong một tác phẩm trình làng như “Chuyện tình trong hang én” của Mai Tú Ân đều đã làm được,nhưng đậm nét nhất vẫn là cách nhìn của tác giả về chiến tranh,nó được anh thẩm thấu theo lăng kính của riêng mình, tôi nghĩ bạn đọc sẽ chia sẽ cùng tôi nếu chờ đợi trong tương lai những tác phẩm mới của tác giả đã trình làng từ hôm nay./.