Ẩn dụ về nhà văn

Con trai bé bỏng Pistike của ta, nhà văn là cái gì ấy hả?

Là…là…con nhìn mà xem, Pistike, nói thế nào với con nhỉ …là một kẻ, lúc nào cũng viết.

Trước mặt hắn là một đống giấy, hắn rút từ lồng ngực phập phồng ra một dòng kẻ màu xanh, úp xuống tờ giấy, thế là một đống hình thù ngoằn ngoèo mọc ra từ đấy…con biết không, những hình vẽ như những đường ren ấy…hừm! người ta gọi là những dòng viết.

Bố  tả thế nào cho con nghe nhỉ- A!  thế này ví dụ giống như con tằm, ví dụ con nuôi một con tằm.

 Đúng không, khi nó nhồi đầy một bụng lá dâu, căng phồng, bỗng nó thôi không ăn nữa,  từ đầu nó bỗng nhả ra một sợi tơ dài ơi là dài, rồi nó bắt đầu cuộn sợi tơ lại, làm cho ngắn gọn, đan đan, buộc buộc, thu xếp để thành một cái nhà bằng tơ, để nó co quắp nằm trong đó.

Nó ngủ một giấc rõ dài rồi chui ra biến thành con bươm bướm. Con thấy chưa, từ rất rất nhiều lá dâu, biến thành thứ nước dãi tơ chui ra từ đầu con tằm, rồi từ nước dãi tơ biến thành sợi tơ.

Đấy nhà văn cũng giống như con tằm, Pistike của ta. Ông nhà văn khi còn trẻ cũng ăn tất cả các loại lá cây, nhưng không giống lá cây dâu, mà là những lá giấy người khác đã viết, còn gọi là những cuốn sách.

Cái này…hừm! bố nói thế nào nhỉ?.. có thể nó biến thành mực trong đầu ông nhà văn, đúng rồi, biến thành mực xanh rất đẹp, từ những lá giấy có mực xanh. Thế là vào một ngày, khi đầu ông nhà văn đầy ắp mực- thế là, Pistike, nhà văn thôi không ăn giấy nữa, và bắt đầu nhả sợi mực từ người mình ra, để nó thành cái nhà mực, nhà văn co quắp nằm trong đó, rồi chui ra, biến thành con bươm bướm.

À, làm thế nào để nhả sợi mực ra khỏi người nhà văn ấy hả? Thế nào…thế nào…à, thế này nhà văn đặt lên đầu mình một cái ống, nối xuống tay, chạy theo cánh tay, xuống bàn tay nắm lấy một thứ nhọn hoắt, người ta gọi là cái bút, từ cái bút sợi mực chảy xuống.

Nhưng có một điều rất kỳ quặc, Pistike, nhà văn muốn ăn lá gì đi nữa, cũng đều biến thành sợi mực hết. Ví dụ: có một loại người khác tên là nhà thơ, cả ngày chỉ ăn những lá thơ yêu đương, từ đấy đầu nhà thơ đầy mực, phải viết ra thành các sợi mực thơ.

Rồi nhà văn thả những sợi mực từ đầu xuống giấy, cuối mỗi sợi mực lại buộc vào một cái cành, người ta gọi nó là nhà xuất bản, đấy bây giờ bác nhà văn đang thả những sợi mực từ đầu ra.

Những sợi mực tuôn trào, tuôn trào, ngày càng nhiều hơn, càng dài hơn; lúc ban đầu những sợi mực rất đặc và tuôn ra hết sức đẹp đẽ ( tất nhiên rồi, Pistike, lúc ban đầu nhà văn nào chả có nhiều mực?) nhà văn cuộn những sợi mực, dệt vào giấy, những sợi mực súc tích, hay ho, thậm chí mê tơi, ai cũng bảo viết hay thế không biết, người ta tranh nhau nhường chỗ cho nhà văn.

Lúc đó nhà văn cũng sướng mê mẩn, bèn tìm cách cho sợi mực chảy xuống từ đầu nhiều hơn, nhưng ngược lại sợi mực ngày càng chảy ít hơn, nhưng vì nhà văn cho rằng đã thấy rất nhiều sợi mực, và đang mừng rỡ, sắp sửa được co quắp người lại đây, ngủ một giấc thẳng cẳng thật lâu đây, trước khi biến thành bướm.

Còn các sợi mực ngày càng cạn dần, cạn dần từ đầu nhà văn, và khi nó chảy ra không dày dặn nữa mà cứ mỏng dần, nhà văn ngày càng viết ít dòng hơn, các sợi mực ngày càng mỏng  hơn, người ta bèn đặt tên nó là kịch thơ.

Nhưng nhà văn không lấy làm buồn phiền vì đang vui mừng với cái kén.

Một ngày kia mực từ đầu nhà văn cạn sạch. Nhà văn nghĩ giá bây giờ được ngủ một giấc thật đẫy giữa những sợi mực trước khi biến thành con bướm nhỉ.

Nhưng mọi việc lại không được xảy ra như thế, có hiểu không Pistike, con trai ta? Bởi vì người ta nuôi con tằm không phải để nó biến thành nhiều con bươm bướm, mà để nó nhả ra tơ.

Bởi vậy, những cái kén sau khi thành hình, đều bị vứt vào nước sôi, để con tằm nằm trong đó chết ngoẻo, rồi người ta lấy tơ ra và dệt thành lụa, còn con nhộng đem rang lên ăn, đúng không Pistike.

Người ta cũng làm thế với cái kén bằng mực. Khi nhiều mực chảy ra từ đầu bác nhà văn, người ta dúng ngay nó vào cái mồm nóng bỏng của các nhà phê bình, khiến nhà văn văng ra ngoài, rơi khỏi kén mực, còn những sợi mực đó…người ta làm gì nhỉ…à, người ta dệt thành tất ni lông cho vợ bác nhà văn.

Điều này làm rất nhiều nhà văn ngạc nhiên, cứ hỏi đi hỏi lại sao có thể như thế được, lúc đó những con tằm trẻ hơn sẽ bảo:

-Hừ…cái lão nhà văn già này viết cạn rồi còn muốn gì hử? …. tội nghiệp.

Họ nói đúng đấy Pistike, con trai ta.

( 2009-06-24)

Chiến công thứ mười ba của  dũng sĩ Heracles

Sau khi lập chiến tích, Heracles phủ phục trước vua Eurystheus, dâng cái đầu sư tử Nemea, bằng cái đầu này chàng đã dọn sạch chuồng ngựa Augeas.

-Thưa đức vua, đây là đầu sư tử - Heracles nói- Lời nguyền với tôi  hết rồi chứ?

 Nhưng vua Eurystheu cau mày ngẫm nghĩ rồi nói:

-Vẫn còn một kỳ tích anh hùng nữa đợi nhà ngươi. Ô! Heracles!

- Cái gì vậy? – Heracles hỏi và vung cây chùy lên.

Vua Eurystheu rút từ túi áo ra tạp chí văn học có tên Rafina, số mới nhất, mày mò tìm trang đăng bài thơ” Nước dãi trong sạch trên cái đĩa nhạc cũ” của Pök Lajos, in trong khung bằng chữ xanh, theo trình tự từ dưới lên trên.

- Ngươi  nhìn thấy bài thơ này chưa? – Vua Eurystheu hỏi.

- Thấy ! - Heracles trả lời; đúng là chàng nhìn thấy thật.

-  Ngươi hãy đến gặp Pök Lajos và dạy cho hắn biết, thơ của hắn chả có nghĩa gì cả. Mười lăm năm nay không ai dám nói điều này. Rõ chửa?

-   Rõ!

Heracles giắt chùy vào lưng.

Từ hai hòn đá, chàng đánh hai lưỡi rìu thật sắc, buộc thêm một cuộn dây thật dài, nhét ba cuốn sách vào tay nải.

Chàng chọn bốn nhà phê bình „máu” nhất, buộc dây xích, tọng hai ngày liền cho họ ăn toàn thịt tươi sống, rồi lấy bốn số tạp chí”Nyugat” đã thấm đẫm nước,  chàng lên đường.

Người ta đưa chàng đi về phía đại lộ Körút đến gần nơi ẩn nấp của quái vật biết làm thơ. Quái vật đào công sự bằng các quán cafe xung quanh, nơi các quái nhân sống trong đó vì hay kêu lên:” nyu-nyu” nên  đặt tên hang động là Nyujork.

Dũng sĩ Heracles gặp mụ Phù thủy Mũi Sắt  trong một góc động khi chàng đang sục sạo

-  Chào buổi tối, mụ già kia! -  Heracles lên tiếng

-  Phúc tổ cho nhà ngươi vì đã gọi đến một nữ văn sĩ Hung nhá!- Phù thủy trả lời:

-  Giờ ta sẽ phân tích cho nhà ngươi biết câu thơ” hệ thống-con buôn” có thể tạo ra vần như thế nào.

Nhưng Heracles không bị mắc bẫy của mụ, bằng đúng một nhát chùy, chàng đập gẫy chân những vần thơ của Phù thủy.

Chàng tìm thấy quái vật trên đỉnh gác đang quấy một cốc thuốc độc, trong có váng sữa.

Heracles không xông ngay vào quái vật.

Chàng lùi ra phía sau, sắp xếp  bốn nhà phê bình rất”máu”sang hai bên đường đi xuống, buộc dây giữ họ đứng yên, rồi ném cho mỗi nhà phê bình một tập thơ bốc lửa, vẫn đang tươi mùi máu, để họ nhai ngấu nghiến, trong khi đợi làm nhiệm vụ.

Rồi từ phía sau, Heracles rón rén đến gần quái vật.

Chàng bất thình lình đập một phát: quái vật không có cả thời gian để quay  đi. Chàng giơ tập thơ ra trước mắt nó, và quát lên, trước khi quái vật định thần:

-  Thơ này không có nghĩa gì hết!- Heracles dằn giọng, các bắp thịt của chàng căng ra.

Quái vật hộc lên một tiếng thất thanh. Mắt vằn máu. Nó xòe mười đầu móng và xông vào kẻ đối diện.

-  Thơ này không có nghĩa gì hết!- Heracles nhắc lại, và tóm lấy thắt lưng quái vật.

Một cuộc giao tranh khủng khiếp xảy ra.

Con quái vật vẫy vùng, lông của nó cắm vào cổ Heracles.

 Nó đọc to một bài khen ngợi trong mục văn học của tạp chí”Thế giới” do Hatvány Lajos viết, nhưng thật đáng tiếc, ông này không xuất hiện.

 Thế là quái vật quay tít đến chóng mặt, và nhả ra liên tiếp ba mươi nhăm bài thơ in trong tập thơ xuất bản năm ngoái.

-  Thơ này không có nghĩa gì hết!- Heracles hùng dũng nhắc lại.

Quái vật dùng mười hai bài thơ cạp vào bụng Heracles. Một bài thơ khác phun trúng ngực chàng, và giữa hai xương sườn, chàng cũng nhận được thơ phi tới.

-  Thơ không có nghĩa!- dũng sĩ thở hổn hển, nhưng vẫn không chịu buông tha quái vật – không có nghĩa! Thơ vô nghĩa! Ta hỏi mi, nghĩa của nó ở chỗ nào?

Quái vật tuôn phì phì, liên tiếp ra các bài thơ khác dưới nách Heracles.

Chàng cảm thấy có lẽ mình không chịu đựng tiếp được nữa.

 Chàng bèn cởi dây trói, để mặc đám các nhà phê bình đẫm máu nhảy bổ về phía quái vật, nhưng đám phê bình này ngửi ngửi, hít hà  các tập thơ của quái vật rồi quay đầu trở về  đứng ở vị trí cũ.

-  Thơ của mi không có nghĩa!- Dũng sĩ rống lên như sấm;

 Chàng xếp ngược bài thơ quay lại từ trên xuống dưới,  rồi ném lên đầu quái vật. Quái vật nuốt chửng bài thơ, bụng ọc ạch rồi ọe ra.

Nó không chịu đựng nổi.

Chính lúc đó Heracles chợt nghĩ ra một kế

Bằng một chùy giáng duy nhất, chàng vạch tên một nhà thơ khác xuống dưới bài thơ, rồi ném vào đầu quái vật. Quái vật nhìn trừng trừng, đọc.

-  Thơ này không có nghĩa!- đến lượt quái vật tức giận hét lên.

Heracles chỉ đợi có thế,

chàng túm lấy cổ quái vật mang về cho vua Eurystheus.

Nguyễn hồng Nhung dịch từ bản tiếng Hung

( 2009.06.20)