1.

Chiếc máy bay Boing 767 chui ra khỏi đám mây trắng, từ từ đáp nhẹ xuống đường băng sân bay Tân Sơn Nhất. Cái nóng hầm hập của buổi trưa hè không làm giảm bớt được nỗi háo hức chờ đợi của những người đi đón. Họ xôn xao bàn tán, chen lấn giành chỗ đứng gần cái hàng rào thấp ngăn trước cửa ra, để được là người đầu tiên trong gia đình nhìn thấy người thân xuất hiện sau cánh cửa kính.

Xách cái túi du lịch cũ kỹ với chiếc ba lô nhỏ khoác hờ trên vai, một chàng trai trạc hăm lăm lững thững bước ra đường, để lại sau lưng những cặp mắt tò mò trong đám đông người đi đón chuyến bay từ Amsterdam đến.

- Anh về đâu vậy ? - Cậu tài xế trẻ nổ máy chiếc xe Toyota rồi quay lại hỏi Hùng.

- Tới khách sạn đi.

Hùng trả lời không chút suy nghĩ. Có còn người thân nào ở đây đâu mà về. Nếu có thì đã gọi điện cho người ta ra đón rồi. Khẽ mỉm cười, Hùng nghĩ thầm, khùng thật, về tới Việt Nam rồi mà vẫn chưa biết được là để làm gì.

Bạn bè ở sở làm đặt tên cho Hùng là "Violon", tại tính anh lúc nóng lúc lạnh giống y như là cây đàn violon. Trong những lúc bốc đồng, Hùng sẵn sàng làm ngay ý nghĩ đầu tiên xuất hiện trong đầu. Chuyến đi về Việt Nam lần này cũng vậy. Xem cuốn băng Thúy Nga Paris Mùa Xuân Nào Ta Về, thấy ông nhà văn chê mình không biết diều bì, tam cúc, tiểu thuyết lụa đào là cái gì, Hùng nổi máu anh hùng đi xin visa rồi mua vé máy bay về Việt Nam chơi hai tuần cho biết.

- Tới nơi rồi anh Hai. Khách sạn Cửu Long này mới sửa lại đó.

Phòng Hùng thuê nằm hướng ra bờ sông Sài Gòn. Anh mở cửa sổ nhìn xuống bến Bạch Đằng. Xe cộ ồn ào, tiếng người cười nói huyên náo làm anh nhớ tới ký ức thời trẻ thơ.

Nhà Hùng xưa ở khu cư xá ngân hàng nằm dưới chân cầu Tân Thuận. Hai mẹ con sống trong căn nhà nhỏ nằm khuất sau đám hoa giấy leo phủ kín tường. Hôm "giải phong" vô, Hùng còn chạy đi coi đánh nhau. Máy bay quần đảo ầm ĩ trên trời suốt mấy bữa, tiếng súng nổ khắp mọi nơi. Vậy mà đi bộ rã cả chân, thằng Hùng cũng không thấy chỗ người ta bắn nhau, chỉ thấy dân chúng đổ xô đi hôi của ở mấy nhà người di tản. Thôi thì đủ cả, quạt máy, tivi cho đến cả mấy bộ xa lông to cũng được đổi chủ. Về tới nhà thì bị bà già chửi một trận nên thân, sợ thằng con đi đạn lạc chết bất tử ngoài đường ngoài chợ. Chán đời, nó bỏ nhà chạy ra bờ sông ngồi chơi, tự nhiên thấy có một cái xà lan chạy qua. Ai đó gọi: "Ê thằng nhỏ, có đi thì leo lên đây, ở lại cộng sản vào bắt tụi mày đi bộ đội đó". Thằng nhóc hơn mười tuổi, trên người chỉ có mỗi cái quần sà lỏn, nghe thấy hai chữ "bộ đội" giống như bị dọa ma vậy, nhảy qua mấy cái ghe đậu sát nhau, phóng như con sóc sang sà lan đi tuốt ra ngoài cửa biển, rồi đổi lên tàu lớn, lênh đênh chỗ này chỗ kia một hồi rồi cũng tới được Bắc Âu, là nơi mà nó được người ta cho ăn, cho học, bây giờ là một chuyên viên thiết kế có hạng của công ty.

Nói thiệt ra lên tới sà lan ngồi một hồi rồi thì nó cũng đỡ tức má nó, muốn quay về nhà nhưng phần vì sợ bộ đội (?), phần biết lấy gì mà quay lại. Cửa biển rộng mênh mông, sóng cao mút mùa, làm sao mà nó dám nhảy xuống bơi vào bờ. Báo hại bà mẹ già mấy năm ròng cứ tưởng là thằng con út rồi cũng chết súng chết đạn như mấy thằng anh nó.

Sau bữa nó đi thì má nó tìm hoàn, cúng kiếng suốt mấy năm trời. Tốn bao nhiêu công sức, tới lúc buông tay dựng bàn thờ thì lại nhận được cái thư thằng Hùng gửi về báo tin, kèm theo tấm ảnh chụp nó ăn mặc chỉnh tề đứng giữa một bọn Tây trắng. Ở đời âu cũng là duyên số, hồi lúc lên tàu sang đây nó còn nhỏ quá, có biết địa chỉ với gửi thư là gì đâu. Lúc đó nhớ nhà lắm, nhưng mà nó đâu có biết làm sao. Tự nhiên bữa kia có một ông già người Việt tới trường tìm Hùng, hỏi thăm một hồi rồi nhận là lúc trước có làm chung sở với má nó. Ổng kêu lấy tờ giấy ra biên thư, rồi nói nó lựa tấm hình nào ưng ý nhất đưa cho ổng để gửi về cho bả. Mừng quýnh, thằng Hùng chạy vội về phòng ngoái mấy chữ tiếng Việt đầy lỗi chính tả, quơ đại tấm ảnh để trên bàn học, chạy ra đưa. Sau này Hùng mới biết là hội từ thiện, chỗ người ta nhận nuôi, tìm hoài mới ra một người hồi trước cũng làm ngành ngân hàng. Tại trong bản khai nó nói là má nó làm ở ngân hàng, có điều không biết là ngân hàng nào. May sao lại đúng chỗ ông này, cho nên tìm lại được địa chỉ và nối lại liên lạc.

Ổng tên là Hùng, nó kêu bằng chú. Bây giờ ông nghỉ hưu rồi, lâu lâu rảnh nó cũng tới thăm vợ chồng ông với mấy thằng con phá như quỉ sứ, ăn bữa cơm rồi ngồi xem mấy cuộc băng video ca nhạc Việt Nam. Ở bên này mấy đứa nhỏ đâu có thích ngồi với bố mẹ xem mấy cái băng đó đâu. Nhạc gì mà chậm rì như máy quay đĩa cổ lỗ sĩ vậy, tụi nó thích đi boom, nhảy nhạc RAP hơn. Bởi vậy nên mỗi lần thằng Hùng tới chơi thì ông bà mừng lắm. Hai người con nó như con vậy, nếu có con gái chắc là đã gả cho nó từ lâu rồi.

2.

Chiều xuống, ánh nắng vàng len lỏi qua khoảng không giữa những ngôi nhà cao nằm cạnh bờ sông, làm vàng hẳn cả một đoạn đường đông nghẹt xe giờ tan tầm. Kể cũng lạ, xe hơi, xe xích lô, xe máy, xe đạp đủ cả, rồi mấy bà gánh hàng rong, người đi bộ dưới lòng đường chen lấn nhau, cái rẽ trái, cái quẹo phải, người chạy nhanh, kẻ đi chậm, vậy mà không thấy ai đụng vào ai hết.

Về tới Việt Nam, nhìn cái gì Hùng cũng thấy lạ, thấy mới, giống như là đi du lịch vậy. Kí ức tuổi thơ của hai mươi năm trước giờ chỉ còn là một đoạn phim mờ nhạt nằm trong góc sâu nào đó của bộ óc nhồi nhét đầy những kiến thức của mười mấy năm học đường. Ở Hà Lan người ta nói đủ thứ tiếng Anh, Pháp, Đức... tiếng nào Hùng cũng nói sõi như người bản xứ, nhưng không có thứ tiếng nào làm cho anh thấy thân thiết cả. Tiếng Việt cũng vậy. Nhiều lúc anh tự hỏi không biết mình gốc ở đâu nữa.

Một ý nghĩ chợt thoáng qua. Hùng đứng dậy xuống nhà đón xích lô đi về hướng Nhà Bè, trở về khu nhà cũ. Thật lạ, đã bao năm xa cách, vậy mà từ lúc xuống xe ở ngoài đầu đường cho tới lúc đứng trước cánh cửa sắt trước sân nhà Hùng không gặp khó khăn gì, cứ đi một mạch như ở nhà vậy. Khẽ bật cười, Hùng nghĩ, thật là ngốc, thì đây không phải là nhà mình sao. Hồi nhỏ mỗi ngày đi ra đi vô cả chục lần, làm sao mà quên lối được. Bước thêm một bước nữa đến trước cánh cửa, Hùng bỗng đứng sững người. Ngay chỗ góc sân hồi trước má nó hay ngồi giặt đồ là một cô gái tóc dài xõa ngang cũng đang ngồi trước một thau quần áo đặt dưới cái vòi nước cũ kỹ, mà hồi nhỏ bữa nào Hùng cũng bắt ống cao su vào phun nước tưới vườn. Mắt Hùng như nhoà đi, nhớ tới đoạn băng video quay hồi má nó sắp mất. Cố gượng chút sức tàn, má nó nhắc là phải lo học để tiến thân, rồi nào là phải nghe lời chú Hưng, rồi là sau này có lấy vợ thì phải lo cho người ta, chứ đừng có như ba mày... Càng nghĩ Hùng càng thấy thương cho má. Cuộc đời chỉ còn có mỗi thằng con út, vậy mà nó lại đi biệt tăm biệt tích, lúc mất không có lấy một người thân đưa tiễn.

Hồi nó đang chuẩn bị thi tốt nghiệp thì má nó lâm bịnh nặng, hậu quả của mấy chục năm trời làm việc cực nhọc để nuôi mấy đứa con, cộng thêm mấy năm buồn khổ vì tưởng là mất thêm thằng Út. Má nó sợ ảnh hưởng học hành nên không báo gì, chỉ có thuê thợ về thu một cuốn băng video rồi nhờ người ta gửi cho nó sau ngày thành tài. Lúc vào đại học nó cứ nghĩ là khi nào học xong sẽ về ngay Việt Nam thăm má, nhưng từ lúc nhận được cuốn băng video cùng với cái tin má nó đã mất thì nó không còn muốn về chút nào nữa.

- Cậu làm gì mà ngó dữ vậy ? Bộ tính ăn trộm gì trong nhà người ta sao hả ?

Hùng giật mình quay đầu lại. Người vừa nói là một bà tuổi chừng năm chục, tay xách một giỏ rau giống như mới đi chợ về. Cô gái ở trong sân, chừng như bấy giờ mới biết là có người nhìn mình, ngượng ngùng đứng lên ra mở cửa.

- Má mới về. - Cô khẽ chào bà, rồi nhìn Hùng thoáng nhịn cười.

Ra vậy. Bà này là má cô kia. Còn mình, đứng đây để làm gì ? Biết giải thích sao đây ? Hùng lúng túng nói lộn xộn:

- Dạ cháu..., cháu hồi trước,... dạ cháu mới ở Hà Lan về, dạ... dạ má con hồi trước sống ở đây. Dạ...

- Thôi đi cậu ơi, bây giờ ai cũng xưng Việt Kiều hết. Ở bên kia đi làm cu li trong nhà hàng về đây khoe là giám đốc phụ trách đầu tư. Còn cậu - bà nhìn Hùng một lượt từ đầu đến chân - chắc cậu là giáo sư tiến sĩ nổi tiếng hả ?

Tự nhiên Hùng thấy máu nóng dồn lên mặt, tức mà không biết nói gì. Không biết làm sao, anh bỏ đi một mạch ra ngoài đường đón xe về khách sạn. Đã vậy về tới nơi còn không tìm thấy chìa khóa phòng nữa, phải đứng gần mười lăm phút nghe ông già chỗ tiếp tân nhắc nhở nội qui khách sạn... Cuối cùng rồi thì cái anh chàng trẻ tuổi được cử xuống kho lấy chìa khóa dự trữ cũng đã quay lại. Hùng lên phòng xối nước một hồi cho hả giận, thay bộ quần áo khác rồi ra ngoài lan can ngồi ngó tiếp xuống đường.

3.

"Reng!"

Ngồi chưa được bao lâu thì điện thoại trong phòng kêu vang.

- Alô.

- Cậu Hùng phòng 712, ở dưới này có một cô đang đợi gặp cậu, mời cậu xuống phòng khách.

- Dạ cám ơn, cháu xuống liền.

Khóa cửa phòng, Hùng cẩn thận bỏ chìa khóa vào túi chiếc áo khoác cho khỏi mất. Trong thang máy, Hùng tự hỏi không biết ai tới gặp mình. Mới xuống máy bay hồi trưa, còn ở đây thì đâu có quen ai. Hay là chìa khóa... ?

Đúng vậy, ở dưới phòng khác, Hạnh - cô gái với thau quần áo - đang cầm chiếc chìa khóa Hùng giật mình đánh rơi mà không hay lúc bị má Hạnh "hỏi thăm".

Hạnh bật cười, nhớ lại nét mặt ngố ngố của Hùng lúc trả lời, giống y hệt cái khuôn mặt bây giờ của Hùng đang ngơ ngác tìm kiếm trong phòng khách.

Hùng nhận ra Hạnh nhờ nụ cười. Tiến lại gần, anh gật đầu chào và nói lời cảm ơn khi nhận lại chìa khóa phòng. Hạnh lại cười nhìn anh chăm chú như đang quan sát người từ hành tinh khác vậy.

- Phải chi hồi chiều anh ăn mặc như vầy thì má em đâu có nói vậy. Lúc đó cái dáng anh giống y như là dân đào vàng trên cao nguyên. Quần áo xốc xếch lấm lem, còn xưng là Việt Kiều. Má em kêu em tới xin lỗi anh, còn ba em thì lúc về tới nha nghe chuyện liền "sạc" cho má một trận rồi nhắn là mời anh tới nhà chơi, chừng nào rảnh thì cứ ghé. Vậy thôi. Nhà em thì anh biết rồi, bây giờ em về, bye.

Hùng vội vàng làm một cử chỉ gì đó như ngăn Hạnh lại, định hỏi cô câu gì đó mà vẫn chưa nghĩ ra, miệng cứ ậm ừ, còn mặt thì chắc là ngố lắm vì thấy Hạnh bật cười:

- Anh muốn hỏi gì hả ? OK, em cũng chưa phải về ngay.

Cho tới túc hai người đã ngồi yên trước hai ly trà Lipton nóng trong bar của khách sạn thì Hùng mới nghĩ xong câu định hỏi.

- Làm sao mà cô, à xin lỗi, em biết là tôi sống ở đây ?

- Em tên Hạnh, còn tại sao em biết là anh sống ở đây thì anh cứ nhìn cái chìa khóa là biết liền.

Hùng cầm chiếc chìa khóa lên rồi à to như mới phát hiện ra được một nguyên lý gì đó mới mẻ lắm. Thật là ngu, chìa khóa dính vào miếng thẻ bài có ghi số phòng và tên khách sạn, có vậy mà cũng không nghĩ ra.

- Tôi ngu quá, đơn giản vậy mà cũng phải hỏi. €, để cho công bằng, tên tôi là...

- Hùng, năm nay hai mươi lăm tuổi, tiến sĩ nhưng không phải là giáo sư, hiện sống tại Einhoven, Hà Lan.

Thấy mắt Hùng tròn xoe, Hạnh vừa nhịn cười vừa giải thích:

- Ở ngoài kia kìa, chỉ cần mượn xem cái tờ khai anh viết ở chỗ tiếp tân là biết hết.

Cứ như vậy, mấy hôm sau Hạnh đưa Hùng đi chơi khắp nơi, nếm đủ mọi món ăn mà bọn con gái cho là ngon. Trời đất quỉ thần ơi, mới vừa ăn miếng ổi chấm muối ớt cay xè đã phải thử ngay cục me chua còn hơn giấm nguyên chất. Vừa rời hàng chè đậu xanh ngọt lịm Hạnh đã lôi Hùng vào ngay quán gỏi ăn thử xem bò bía của bà Ba ngon hơn hay gỏi đu đủ của chị Năm đậm đà hơn. Nhưng thật tình mà nói, Hùng thấy mình cũng có "tâm hồn ăn uống". Anh không thể nào quên được cái cảm giác dễ chịu khi ngồi bên cạnh Hạnh, vừa ăn vừa nhìn Hạnh cười vui như trẻ nét. Hùng thích nhất món bột chiên, bữa nào cũng phải sang bên quận 3 ăn một đĩa rồi mới chịu về.

4.

Trưa chủ nhật, nhà Hạnh làm cơm mời Hùng. Căn nhà này họ mua lại sau khi má Hùng mất, tới nay cũng vẫn chưa sửa chữa thay đổi gì mấy. Bước vào trong, Hùng có cái cảm giác là lạ, y như là Tom Hanks trong bộ phim The Big, sau một sáng thức dậy tự nhiên thấy mình to cao hẳn lên, đồ đạc trong nhà cứ vướng víu, chật chội sao đó. Đôi chân đưa Hùng đi qua bếp, chui đầu vào cái kho nhỏ dưới gầm cầu thang mà hồi trước anh hay chui đầu vào và tưởng tượng mình có một căn nhà riêng trong đó. Bước vào phòng cũ của mình, Hùng chợt thấy lúng túng khi nhận ra đây là phòng của Hạnh bây giờ. Anh đứng thừ ra ngay trước cửa. Đang phân vân chưa biết phải làm gì thì Hạnh đã lên tiếng trước.

- Anh cứ tự nhiên, em cũng đang định mời anh vào phòng em để kĩ sư thiết kế xem thử xem đồ đạc sắp xếp có hợp lý không.

Hùng mỉm cười, trong bụng thầm khen Hạnh biết xử thế, hiểu được suy nghĩ của người khác. Phòng con gái thật khác xa với con trai. Ở đây không bừa bộn như trong căn phòng nhỏ của Hùng bên kia. Đồ đạc cũng khác nhiều: bàn phấn, tủ quần áo, gương to...

Ngồi xuống ghế, ký ức tuổi thơ chợt đua nhau quay lại. Hùng nói nhanh như sợ quên mất, kể cho Hạnh nghe những thứ đồ chơi mà ngày xưa Hùng có. Nào trên giường lúc nào cũng bừa bãi những con thú nhồi bông, rồi trên tường đầy những tranh vẽ các chú chuột Mickey, Minnie, vịt Donald..., trong góc tường là tòa lâu đài bằng giấy với những chú lính chì, xe tăng, thiết giáp đặt xung quanh. Tất cả, Hùng càng kể càng say mê, lan dần sang những buổi sáng bớt tiền quà để mua vật liệu, keo dán và sơn về xây thành, đến những món quà bất ngờ mẹ Hùng mua cho là những chú lính chì với quân phục của các thời đại khác nhau...

Một thoáng buồn vướng trên mặt Hạnh.

- Bao nhiêu năm qua rồi mà anh vẫn nhớ những kỷ niệm thời thơ ấu. Tới giờ anh quay lại đây rồi thì không còn gì hết. Bức tường đã được quét vôi lại, còn đồ đạc thì không biết thất lạc nơi đâu.

Suy nghĩ một hồi, Hùng chợt nhớ ra.

- A, có một thứ mà chắc chắn là vẫn còn.

Kéo cái bàn học ở góc phòng ra, chỗ ngày xưa là tòa lâu đài giả, Hùng tìm miếng gạch lát nhà lúc t rước. Vẫn đây, không ai để ý là có một miếng gạch không có xi măng đổ vào kẽ hở như những miếng khác. Lấy đầu mũi dao khẽ nạy lên, Hùng chỉ cho Hạnh thấy một cái hố vuông nhỏ vừa đủ để đặt chiếc hộp kim loại có lẽ được làm từ vỏ hộp Coca-Cola, bây giờ đã rỉ sét hết. Bên trong hộp là một chú lính chì bị gãy đôi, trông vẫn như mới. Lớp sơn trên người chú vẫn còn lấp lánh như lúc mới mua về. Hạnh thích thú đợi Hùng giải thích.

- Hồi trước lúc xây lâu đài có lần anh lỡ ngồi lên làm chú ta bị gãy đôi. Anh buồn quá bỏ cả ăn chiều lo cử hành tang lễ cho chú. Có đủ cả: kéo cờ, bắn pháo và quân đội tiễn đưa. em biết không, tất cả mọi sắc lính đều đứng nghiêm chào tiễn đưa, bất kể thế hệ, bất kể chiến tuyến. Có người lính nào khi chết lại được bên quân đối phương cử hành lễ chào đâu. Chú ta thật là hạnh phúc.

Đậy nắp hộp lại rồi đặt vào chỗ chũ, Hùng để viên gạch lên như lúc trước rồi đưa tay lên chào vĩnh biệt như đã từng làm, trong lòng bồi hồi nhớ lại quang cảnh chiến trường hôm đó. Napoléon đứng cạnh Washington, quân đội Bắc Mỹ đứng xen lẫn với liên quân miền Nam. Xe tăng, pháo binh thôi không còn đối đầu nhau nữa mà cùng bắn pháo lệnh tiễn đưa chú lính nhỏ bé.

5.

Hai tuần lễ trôi qua nhanh chóng, Hạnh đã đưa Hùng đi hết tất cả những quán ăn cần phải thử. Ban ngày lúc Hạnh tới trường tổng hợp nghe giảng thì Hùng lấy xe đi chơi khắp nơi. Anh đã lên chùa thắp nhang cho mẹ. Bình tra được đặt trong tháp tro của nhà chùa, còn nhang khói thì có các sư chăm sóc hàng ngày. Cuối cùng thì Hùng cũng đã hoàn thành được ý nguyện của mẹ: thành đat trong cuộc sống, biết tự chăm sóc cho bản thân.

Hôm Hùng lên máy bay trở về Hà Lan, nhà Hạnh lại làm cơm chia tay. Cả buổi cô gái nghịch ngợm, nhí nhảnh như Hạnh tự nhiên lại ít nói, chỉ ngồi nuốt qua loa các món mà ngày thường cô rất thích. Hùng cũng vậy, anh thấy trong lòng như đang chứa một nỗi buồn khó tả, chỉ muốn đồng hồ ngừng chạy để mọi vật đừng biến mất đi.

Hạnh đưa Hùng ra sân bay. Sau lời chào tạm biệt, Hùng thấy mắt Hạnh như thấm nước, còn anh thì thấy mọi vật như nhòa đi. Hùng không còn nghe thấy tiếng người chào nhau, không còn thấy đám đông đang chuyển động hỗn loạn xung quanh. Trong mắt Hùng lúc này chỉ cố giữ lại khuôn mặt Hạnh với đôi mắt long lanh nhìn chăm chú vào hùng đang bước lùi dần và biến mất sau cánh cửa kính vừa khép lại.

Chọn một chiếc ghế cạnh cửa sổ. Hùng căng mắt ra nhìn vào đám đông người đi tiễn đang đứng trên lan can vẫy tay chào. Tất cả mọi hành khách trong máy bay, cũng như Hùng, đang dồn hết vào những ô cửa kính bé tí để cố tìm ra một gương mặt quen biết trong đám đông người đó.

Máy bay đã ra khỏi khu vực sân đỗ, Hùng nhắm mắt lại, cố nén không cho tiếng khóc bật ra trên khuôn mặt đang chảy dài những giọt nước mắt. Có một cái gì đó đang quay cuồng trong đầu mà Hùng vẫn chưa nhận ra. Anh không thể hiểu được là mình đang nghĩ gì.

Đèn hiệu bật sáng. Hùng vẫn ngồi yên bất động, cố tìm ra câu trả lời. Cô tiếp viên đi qua các dãy ghế để kiểm tra xem tất cả hành khách đã thắt dây an toàn chưa, với tay vòng chiếc đai qua người Hùng rồi cài khóa lại.

Chiếc máy bay Boing từ từ lăn bánh tăng dần tốc độ rồi nhẹ nhà nhấc đầu lên khỏi mặt đất. Người Hùng hơi ngả về phía sau cùng lúc với ý nghĩ đã hình thành trong đầu. Phải. Hùng đã biết mình muốn gì. Anh đã biết đâu là nơi sống của mình. Phải rồi. Chỉ nơi đó mói có người tiễn anh với đôi mắt lưng tròng để rồi sẽ đón anh với nụ cười tràn đầy hạnh phúc. Chỉ có ở đó anh mới có những kỷ niệm thời thơ ấu mà anh vừa tìm thấy./.