Phan Thế Hải là một nhà báo, từng viết cỡ hơn 1.000 bài báo. Anh cũng là người nghiên cứu kinh tế, với dăm cuốn sách đã xuất bản. Lại từng là người thành công nhờ chứng khoán rồi gần như trắng tay vì món “chứng” khó nhằn và lòng tin nhầm chỗ ở những người mà anh nhầm là bạn. Trải qua nhiều cung bậc của đời, có những lúc tưởng như chẳng còn gì để mất, vậy mà nghiệp viết vẫn giữ anh lại, để tặng bạn đọc một trăn trở lớn: “Refresh cuộc đời”.
Đặt được một cái tên khá “hot” ở thời buổi sính dùng hàng ngoại, cuốn sách phần nào khiến bạn đọc tò mò dừng chân nơi kệ sách. Nhưng “refresh” cũng thật đắt với chính cuộc đời anh, sau quá nhiều trải nghiệm xương máu, một gia sản tàm tạm chẳng mấy chốc biến thành mây khói trong vòng xoáy khủng hoảng kinh tế.
Hơn 200 trang sách, tưởng chừng như khó đọc một lèo nhưng cách viết chia nhỏ của anh quả là phù hợp với những bạn đọc ít thời gian của thế kỷ 21. “Refresh cuộc đời” chia làm 3 phần với khoảng 60 câu chuyện xinh xinh. Bạn có thể dễ đàng đọc tuột lấy vài chuyện, gấp sách làm việc khác, rồi lại mở ra theo dõi mà vẫn liền mạch. Toàn những chuyện tủn mủn, nhỏ nhặt. Từ “chiếc kẹo”, “củ khoai”, đến “thịt lợn ngon thật”, chuyện làng quê, chuyện con gà con vịt, chuyện anh, chuyện tôi, chuyện đời thường cỏn con của những nhân vật không cỏn con, chuyện xứ người...
Nói chuyện nhỏ để ngẫm nghĩ về chuyện không nhỏ. Đấy là cách tư duy của Phan Thế Hải. Thế nên, đọc “Refresh cuộc đời” thấy sao mà gần gũi, thật như đời thực nhưng đọc không phải để con chữ trôi đi như một thứ giải trí “tin tức thường ngày” mà buộc phải thấm thía với những ẩn ý sâu xa anh gửi gắm. Đằng sau những con chữ, những câu chuyện bé tẹo teo là lớp ngữ nghĩa thăm thẳm. Tưởng như những thứ lụn vụn ấy chẳng hề liên quan mà lại rất sâu chuỗi, cho người ta cái nhìn đa diện về một thời, một bức tranh xã hội, một mâu thuẫn ngấm ngầm, một dòng chảy cuộc sống và vô vàn cuộc đời muôn màu sắc. Thành công của anh với “Refresh cuộc đời” có lẽ chính là ở cái sự viết mà như không viết ấy. Lối viết đậm tư duy nhà báo, hành văn tung tẩy như chơi mà thể hiện cái nhìn sắc nhọn. Tưng tửng ấy mà có phần quá nhiều giấm ớt sâu cay.
Đọc “Refresh cuộc đời”, có lẽ cái “không ổn nhất” của anh là sự không giấu mình. Một cuốn sách quá đậm chất tôi, làng tôi, bạn tôi. Xem ra có phần địa phương chủ nghĩa của người dân xứ Nghệ. Ông đồ Nghệ cũng là ông đồ gàn. Người Việt vẫn thế, quá yêu quê hương mình. Cái sự thẳng, sự ngang bướng đến cố chấp không giấu nổi cảm quan của người viết dường như khắc họa một Phan Thế Hải bướng bỉnh, trụ lại với nghiệp văn sau rất nhiều thăng thầm, thất bại.
Mất hay được suy cho cùng cũng chỉ là một trạng thái trôi chảy của đời. Nhà báo thường “trơ khấc” và “bình thản” với đời nhưng “Refresh cuộc đời” lại là những niềm vui, xúc cảm, những xốn xang, thảng thốt, những cái giật mình của một Phan Thế Hải rất lạnh mà rất tình. Viết – Đọc để cùng sẻ chia, để ngộ rằng ta không cô đơn trong cuộc đời.
Sống trong đời sống cần có một tấm lòng. Để làm gì em biết không. Để gió cuốn đi... Để gió cuốn đi..../.
17.11.2009
