Nguyên tác : Gli amici của Dino Buzzati (Ý)-TrươngVăn Dân chuyển ngữ
Ông lão làm đàn luýt Amedeo Torti và bà vợ đang ngồi uống cà phê. Lúc đó bọn trẻ đã đi ngủ. Như lệ thường, hai người nhìn nhau yên lặng. Nhưng đột nhiên bà vợ nói :
" Tôi phải nói với ông một việc...Suốt ngày hôm nay tôi luôn có một cảm giác rất lạ...Như là tối nay ông Appacher sẽ đến thăm chúng ta."
"Thôi, không có đùa về chuyện này đó nhé !" Ông chồng đáp lại bằng một thái độ cáu gắt. Bỡi vì Toni Appacher, bạn thiết của ông và là nhà chế tạo đàn violon, đã chết hai mươi ngày trước đó.
"Em biết, em biết...là một điều ghê gớm " bà vợ nói " nhưng đó là một ý tưởng mà em không sao từ bỏ được ."
" À, giá như..." Ông Torti lẩm bẩm với một sự mâu thuẫn mơ hồ nhưng không muốn đào sâu đề tài. Và ông lắc đầu.
Hai người im lặng. Lúc đó là mười giờ kém mười lăm. Một lát sau có tiếng chuông cửa. Tiếng chuông kéo dài, giục giã. Cả hai giật nẩy mình.
"Ai mà đến vào giờ này?" bà vợ lẩm bẩm.
Họ nghe có tiếng dép lết thếch của cô làm phòng Ines trong hành lang, tiếng mở cửa, rồi có tiếng thì thầm. Lát sau cô ta xuất hiện trong phòng khách; mặt tái mét.
"Chuyện gì vậy Ines ?" Bà vợ hỏi
Cô làm phòng lấm lét nhìn ông chủ, giọng cà lăm : " Thưa ...mời ông ra... xem...ngoài đó...!"
"Mà ai ? Ai vậy? " bà chủ hỏi bằng giọng giận dữ, dù đã biết chắc người ngoài đó là ai .
Cô Ines cúi gầm người xuống, như người ta thường làm khi thố lộ một bí mật. Lời lẽ của cô tuôn ra nhẹ như gió thổi : " Có...có ...ông chủ ơi, ra mà xem...Thầy Appacher đã trở lại !"
" Bậy!" Ông Torti giận dữ, cáu gắt trước thái độ bí ẩn của cô gái rồi quay sang bà vợ :" Để tôi ra cho...bà cứ ngồi đây ."
Ông bước ra, đụng phải cạnh tủ ngoài hành lang , rồi kéo mạnh cánh cửa mở ra phòng ngoài.
Nơi đây, có ông Appacher đang đứng, vẻ rụt rè. Đó không giống ông Appacher như lệ thường mà gầy gò hơn và hình thù thì không rõ nét. Đó là một bóng ma? Có lẽ chưa phải vậy. Có lẽ là ông ta chưa giải phóng hết những thứ mà loài người gọi là vật chất. Một con ma, nhưng còn một phần khá lớn thịt xương. Ông ta ăn mặc như thói quen ngày nào, bộ complet màu xám, áo chemise sọc xanh da trời và thắt cà vạt hai màu, đỏ và xanh nước biển. Ông đứng, vẻ bồn chồn, hai tay mân mê chiếc mũ lát rộng vành (xin hiểu cho : con ma quần áo, con ma cà vạt...vv)
Ông Torti không phải là người dễ bị ấn tượng. Ngược lại là khác. Thế nhưng ông ta đứng trân trân, như ngạt thở. Một người bạn tái xuất hiện trong nhà mình mà trước đó 20 ngày chính ông đã tiễn linh cửu của bạn ra nghĩa trang đâu có phải là một chuyện đùa.
"Amadeo !" gã Appacher miệng mỉm cười, khe khẽ gọi tên ông như để thăm dò.
"Anh ở đây à ? Ở đây à ? " lão Torti gào lên như sỉ vả, bỡi, từ những tình cảm trái ngược và xáo động trong lòng lão, chẳng hiểu sao, chỉ nẩy sinh một sự tức giận. Gặp lại người bạn cũ chẳng phải là niềm an ủi tuyệt vời sao ? Lão Torti chẳng phải sẽ sẵn sàng trả tiền triệu để thực hiện được cuộc gặp mặt này sao? Vâng, đúng vậy, lão sẽ trả mà không cần nghĩ ngợi. Lão sẽ trả với bất cứ giá nào. Thế tại sao ngay lúc này lão không cảm nhận được niềm hạnh phúc đó ? Tại sao lão chỉ thấy tức giận ? Có lẽ là sau nỗi kinh hoàng, khóc lóc, nén mình vì lợi ích, lão chẳng muốn phải làm lại từ đầu? Hay là trong những ngày chôn cất, niềm xót thương cho bạn đã trút ra đến cạn kiệt và lúc này có lẽ chẳng còn gì nữa ?
" Vâng, tôi đây" gã Appacher trả lời, tay vẫn mân mê vành mũ lát. " Nhưng tôi... anh biết là giữa chúng ta, chẳng nên khách sáo ... có lẽ tôi làm phiền anh..."
"Làm phiền à ? anh gọi là làm phiền à ?" Lão Torti lớn giọng, vì cơn giận đang lôi cuốn lão. " Anh trở về từ nơi mà tôi chẳng cần biết là đâu, và...trong tình trạng này...thế mà anh gọi là làm phiền à ! Can đảm quá vậy, ông bạn !"
Rồi lão Torti như nói một cách tuyệt vọng với chính mình : " Bây giờ thì tôi biết phải làm sao đây ?".
"Nghe tôi nói nè, ông Torti...Ông đừng giận dữ... Đó đâu phải là lỗi ở tôi... Thế giới bên kia (gã phát một cử chỉ mơ hồ) lộn xộn quá.... Tóm lại là tôi phải ở lại bên này thêm một tháng nữa...Khoảng một tháng thôi chứ chẳng hơn đâu... và anh đã biết là căn nhà của tôi đã bị người khác chiếm giữ ..."
" Vậy thì sao? Bộ anh muốn nói là anh sẽ ở lại đây để ngủ à ?"
" Ngủ hả? bây giờ thì tôi đâu có ngủ nữa...Không phải ngủ đâu anh...Tôi chỉ cần có một góc nhỏ ...tôi hứa sẽ không làm phiền, tôi không ăn, không uống và không...nói trắng ra là tôi chẳng cần dùng toa lét ...Anh biết không ? Thực ra là để tránh phải đi suốt đêm, có khi đi dưới mưa."
" Nhưng mưa....làm anh ướt à ?"
" Dĩ nhiên là không thể làm tôi ướt " gã khẽ cười " nhưng mà nó cũng làm tôi khó chịu lắm " " Vậy là anh muốn trú qua đêm ở đây?"
"Vâng, nếu anh cho phép..."
" Tôi cho phép anh!... Tôi không hiểu...Môt người thông minh, một người bạn cũ...Một người đã từng trải biết bao kinh nghiệm ở trường đời...làm thế nào mà không hiểu nhỉ? À, mà anh chưa bao giờ có một mái gia đình!".
Gã kia, bối rối, bước từng bước giật lùi về phía cửa. " Xin lỗi anh, tôi tưởng... Chỉ có một tháng thôi mà..."
" Vậy là anh chẳng muốn hiểu phải không?" Lão Torti làm như mình bị xúc phạm."Không phải vì tôi mà tôi bận tâm đâu... bọn trẻ con!...Chính là vì bọn trẻ con!... Bộ anh tưởng cho 2 đứa bé thơ ngây chưa đến mười tuổi trông thấy anh là chẳng có gì, sao? Đáng lý anh phải biết là tôi đang ở trong hoàn cảnh nào chứ. Xin lỗi anh nếu tôi quá thẳng thắn nhé, xem đây, anh là một con ma...và nơi nào có những đứa con của tôi, tôi không thể để cho một con ma hiện diện, ông bạn thân yêu ạ..."
" Vậy là không được?"
" Ông bạn thân yêu ơi, tôi chẳng biết nói sao..." Lão Torti bỏ lửng câu nói. Gã Appacher đột nhiên biến mất. Lão Torti chỉ kịp nghe thấy tiếng chân chạy thật nhanh xuống cầu thang.
Sau buổi hoà tấu, ông Mario Tamburlani giám đốc nhạc viện trở về nhà lúc không giờ ba mươi phút. Đứng trước ngạch cửa của căn hộ nhà mình, vừa mới vặn một vòng trong ổ khoá thì nghe tiếng gọi khẽ đằng sau lưng mình : "Nhạc trưởng, Nhạc trưởng!". Giật mình quay lại, ông thấy Appacher.
Nhạc trưởng Tamburlani là một người được biết đến như một nhà ngoại giao giỏi, savoir faire , có khả năng ứng xử trong mọi tình huống ở đời. Người ta có thể xem đó là tài năng hay thủ thuật, nhưng chính nhờ nó mà ông ta đã leo đến đỉnh cao dù với tài năng khiêm tốn của mình . Trong tích tắc ông ta cân nhắc tình hình.
" Chào ông bạn yêu mến " Ông ta reo lên với một giọng thân tình và thống thiết rồi chìa tay cho bạn nhưng ý tứ dừng lại ở khoảng cách chừng một mét. " ôi bạn ơi, nếu anh biết là khoảng trống..."
"Cái gì, cái gì " gã kia hỏi lại vì thông thường các giác quan của ma rất ít nhạy bén." Xin lỗi ông, bây giờ tôi không còn nghe rõ như ngày xưa..."
"Ồ, tôi hiểu mà...Nhưng ông bạn cũng nên hiểu là tôi không thể nói lớn. Bà xã tôi, Alda, đang ngủ và..."
" Xin lỗi, ông có thể cho tôi vào một lát không? Tôi đã đi bộ rất nhiều giờ rồi..."
" Không, không được đâu. Con Blitz sẽ đánh hơi và biết ngay." " Sao, ông nói sao?" " Blitz, con chó lai sói của tôi ấy, ông biết nó mà...Nó sẽ sủa ầm lên và cả chung cư này sẽ bị đánh thức..." "Vậy là...chỉ vài ngày mà cũng không được sao?" "Ông đến ở với tôi hả? Ui chao, ông bạn Appacher ơi, Được chứ, được chứ... đối với một người thân thiết như ông...Nhưng, tha lỗi nhé, với một con chó như vậy chúng ta sẽ phải làm sao?"
Lý do bác bỏ làm gã Appacher sững sờ. Ông liền tìm cách khêu gợi tình cảm : " Nhạc trưởng, một tháng trước khi đọc điếu văn ở nghĩa trang ông đã khóc lóc thảm thiết trước khi người ta phủ đất. Ông còn nhớ chứ? Tôi đã nghe rất rõ tiếng nức nở của ông ."
" Ông bạn ơi, xin ông đừng nhắc đến nữa...nó làm tôi ngạt thở ( rồi ông ta đưa một bàn tay lên ngực)... Ôi chúa ơi, hình như con Blitz..."
Lúc đó, từ phía trong căn hộ có tiếng gầm gừ.
"Ông bạn... chờ một chút nhé... tôi vào trong một lát để dỗ cho con chó khó ưa này ngoan ngoãn. Ông bạn thân ơi...chỉ một lát thôi nhé."
Rồi nhanh như con lươn ông lách mình vào bên trong và đóng cửa, cài chốt cẩn thận. Sau đó, yên lặng.
Gã Appacher đợi vài phút. Lát sau gã gọi nhỏ : "Nhạc trưởng Tamburlani, Nhạc trưởng Tamburlani". Nhưng phía trong không có tiếng đáp lời. Gã gõ nhẹ lên cánh cửa. Mà chỉ có sự yên lặng tuyệt đối.
Đêm nặng nề trôi qua. Lúc này gã Appacher định thử đến nhà Gianna, một cô gái dễ dãi và tốt bụng, mà lão đã từng ăn ngủ với cô nàng. Cô Gianna cư ngụ ở một căn hộ hai phòng trong một chung cư ở khá xa trung tâm thành phố. Khi gã đến thì đồng hồ đã chỉ ba giờ hơn. Cũng may là, cửa chính của toà nhà chỉ khép hờ, như vẫn thường xảy ra trong các khu chung cư đông đúc như tổ ong. Appacher mệt nhọc leo lên tầng năm. Lúc này gã đã mệt mỏi vì đi quá nhiều rồi.
Dù bên ngoài tối đen nhưng gã Appacher không mấy khó khăn tìm ra cửa vào căn hộ. Gã gõ nhè nhẹ. Gã phải đợi khá lâu mới nghe được tiếng động ở bên trong. Sau đó là giọng ngái ngủ của cô gái: " Ai vậy? Ai mà đến vào giờ này thế ?"
" Có một mình em hả? Mở cửa cho anh đi...Toni đây"
"Giờ này à? " nàng lập lại câu hỏi, tuy không vui lắm nhưng vẫn giữ vẻ chìu bạn như thường lệ "chờ đó...em ra ngay.". Gã Appacher nghe tiếng lê dép uể oải trên sàn nhà, tiếng bật công tắc điện rồi tiếng vặn chìa trong ổ khoá. Rồi, cửa mở, Gianna sắp sửa chạy về giường nằm, để mặc người đàn ông bổn phận đóng cửa, thì hình dáng của gã Appacher đã làm nàng giật mình. Nàng sững sờ nhìn gã một lát và từ trong cõi mù mờ ngái ngủ bỗng phát sinh một trí nhớ kinh hồn. " Mà anh...mà anh...mà anh...". Ý nàng muốn nói : mà anh đã chết, bây giờ tôi nhớ ra rồi. Nhưng không có can đảm. Nàng bước giật lùi, hai tay giang ra như sẵn sàng xô đẩy nếu anh có ý tiến đến gần nàng. "Mà anh...mà anh..." Sau đó nàng nói to, như hét. " Đi ra... làm ơn đi ra đi! " nàng van lơn, đôi mắt giương ra trong nỗi kinh hoàng.
"Anh van em, Gianna...Anh chỉ muốn nghỉ ngơi một chút thôi mà".
"Không, không, Đi ra, đi! Sao anh có thể nghĩ là... Anh làm em nổi điên rồi đó. Đi ra, đi. Bộ anh muốn đánh thức cả chung cư này hả?"
Rồi thấy gã Appacher không có ý nghe lời, cô gái, mắt vẫn không rời ông bạn quý, đưa tay sờ soạn tìm một cái gì trên một chiếc kệ nằm ở phía sau lưng mình. Và những ngón tay nàng rờ trúng chiếc kéo.
"Anh đi, anh đi mà" gã đàn ông lắp bắp nhưng cô gái, bằng tất cả can đảm của sự tuyệt vọng, đã chỉa mũi kéo vào ngực gã ; Hai mũi nhọn, không gặp phải trở ngại, xuyên thật ngọt vào bóng ma. "Ồ, Toni, tha lỗi, em không muốn thế " nàng giật mình nói thế, trong khi gã mỉm cười :
" Không, không...ui chao...nhột quá...anh van em...nhột quá ! " rồi gã bật cười như một thằng điên. Bên ngoài, tiếng cửa của căn hộ bị đấm lên thật mạnh. Rồi một giọng nói hét lên giận dữ :" Chuyện gì đây? Bây giờ là bốn giờ sáng. Chúa ơi, vừa vừa thôi chứ !". Gã Appacher vụt biến đi như một cơn gió.
Bây giờ thì thử đến nơi nào nữa? Đến cha xứ của nhà thờ thánh Calisto chăng? Phải rồi, đến với cha Raimondo, người bạn cũ từ thời học trung học, người đã đến ban phép và an ủi lúc gã còn nằm trên giường bệnh trước khi sắp về nước Chúa? Nhưng "Đi ra, đi ra... đồ quỉ " chính là sự chào đón của đức cha xứ ngay khi gã làm đàn violon xuất hiện.
" Con là Appacher đây, cha không nhận ra sao?... Đức cha Raimondo, xin ngài cho tôi nương náu ở đây với ngài. Lát nữa trời đã sáng rồi. Không có ai cho tôi tá túc cả. Tất cả bạn bè đều từ bỏ tôi. Ít ra là ngài..."
"Tôi đâu có biết ông là ai" đức cha xứ trả lời với giọng u sầu và trịnh trọng. Anh có thể là ma quỷ hay có khi chỉ là một ảo giác, tôi không biết rõ. Nhưng nếu anh thật là Appacher thì, đây, anh cứ vào đi, đó là chiếc giường của tôi, anh cứ nằm xuống và nghỉ ngơi..."
" Cám ơn, con xin cảm ơn cha. Con biết thế nào..."
" Anh đừng quan tâm" ông cha xứ tiếp lời một cách êm ái " anh đừng bận tâm nếu tôi đang bị đức tổng giám mục nghi ngờ ...Tôi xin anh đừng quan tâm, nếu sự hiện diện của anh ở nơi này có thể làm rối thêm tình thế, để nó thành nghiêm trọng hơn...Tóm lại là anh đừng quan tâm gì đến tôi. Nếu anh được phái đến nơi này để làm tôi sạt nghiệp thì xin xem đó là ý Chúa! Mà ...anh làm gì vậy? anh bỏ đi à ?"
Và chính vì những tình huống này mà loài ma- nếu có vài con ma bất hạnh buộc phải sống trên trái đất- chúng không muốn sống với chúng ta mà nó thường tìm đến những căn nhà bỏ hoang, giữa những phế tích tàn lụi của các ngôi tháp, giữa những nhà nguyện lẻ loi trên vách đá, hay trên những cụm đá cô đơn trên bờ biển mà sóng vỗ rì rào, rì rào rồi dần dần làm cho đổ nát./.
TrươngVăn Dân chuyển ngữ
