Mọi người thường nhắc tên Xuân Oanh với danh hiệu nhạc sỹ, nhà ngoại giao tài ba, hoạ sỹ, dịch thuật, nhưng ít ai biết tới một Đỗ Xuân Oanh thi sỹ. Tôi vừa tìm trong file lưu trữ 1 bài thơ dài (song ngữ Anh - Việt) của bác Oanh gửi tôi khoảng giữa năm 2001. Vậy xin gửi để cùng VCV thắp nén tâm hương tưởng nhớ một nghệ sỹ uyên bác và tài hoa vừa ra đi.Mai Văn Phấn
“Tập “thơ” này được viết làm nhiều lần trong nhiều dịp vào những năm 60-70 của thế kỷ trước. Tất cả chỉ là những ý nghĩ bất chợt mỗi khi nhớ đến “Văn tế thập loại chúng sinh” tức “Văn chiêu hồn” của Nguyễn Du, chứ không có ý muốn “làm thơ” cho ai đọc”.
Đỗ Xuân Oanh
........................
nhiều khi ta tự hỏi:
phải chăng mỗi cuộc đời
dù trải qua muôn ngàn lần thay đổi
vẫn trước sau chỉ biết hai mùa xuân
một mùa khi bước vào đời
nghe không gian nâng nhè nhẹ bước chân
một mùa nữa khi thời gian sắp tắt
giữa hai mùa ấy
mỗi ngày tháng trôi qua đều phải trả bằng giá đắt
………………..
ta từng đi góc biển chân trời thăm bao mảnh đất
đễn mỗi nơi tìm sắc hương mùi vị của mùa xuân
gặp mỗi con người ta lại phân vân muốn hỏi
đã bắt gặp hay chăng
mùa xuân từ thuở con tim còn nóng hổi
những chặng đường xanh
hay chỉ mới phong thanh
mùa xuân một khái niệm chênh vênh
đễn tận hôm nay vẫn mong thầm nhớ giấu
…….…………..
thế là ta bỗng hiểu muốn có mùa xuân
phải đổi bằng mồ hôi và nếu cần cả máu
dám vứt bỏ mùa xuân để được thấy mùa xuân
không chỉ cho mình không chỉ một thân
vì cơ thể mùa xuân
đã chia nhỏ thành muôn nghìn vạn triệu
như giao hưởng bao la chứa vô cùng giai điệu
tạo nên bằng tiếng khóc tiếng cười
tiếng hư vô và tiếng của con người
trong vũ trụ mùa xuân vọng lại
………………..
dứt áo ra đi từ giã quê hương thuở còn non dại
mỗi bước một dừng ngỡ ngàng lo ngại
nhưng cuối chân trời
tiếng gọi của mùa xuân mênh mông vĩ đại
thúc giục ta đi sông nước bỏ sau lưng
không nhìn lại núi đồi phố nhỏ người thương
chỉ nghe rộn âm thanh trên đường xa tắp
và dáng đẹp của mùa xuân
có men rượu ngọt ngào ta mới nhắp
………………….
ta quyết đi đi khắp
những nẻo quanh co chông gai bất chấp
lòng đã mang hình ảnh mùa xuân sẽ phải tìm đến gặp
dù mỗi phương trời đón chào ta còn nặng hoang vu
phủ một màu tang ảm đạm âm u
…………………
ta từng hỏi
phải đi hết bao nhiêu dặm đường
để tìm ra một chốn có tình thương
phải vượt hết bao nhiêu đại dương
để tới được bến bờ hạnh phúc
phải trải qua bao lần đau nhức
mới hiểu rằng mình mang một trái tim
phải sống bao ngày trong khoảng trống lặng im
mới biết giá trị một tiếng cười êm dịu
……………..
mùa xuân à thế đó chỉ là băn khoăn bận bịu
tự hỏi mình mà không được trả lời
trong mỗi phút giây thoảng một nụ cười
mà cũng trải muôn nghìn thử thách
không định nghĩa nào cho phép lục tìm trong sách
chỉ giữa cuộc đời vẹn đủ trước sau
vì mỗi đồng tiền có hai mặt khác nhau
nên lời thề thường lẫn lộn vàng thau
vì mỗi niềm vui có chứa khổ đau
nên có cuộc đời chết trước sống sau
vì có kẻ không đi mà đến
nên nụ cười bọc lưỡi dao sắc bén
vì đứng trên cao trùm cả đất trời
nên bước chân dừng lại thấy chơi vơi
vì tai quen nghe dịu ngọt ngàn lời
hòn sỏi bé cũng gây thành tiếng nổ
………………
ai đó đừng tham lam
nuốt vội mùa xuân để nghẹn chừng ngang cổ
hãy tự nhủ mình chưa hiểu ngày mai
nếu có mùa xuân thì ta đó hay ai
sẽ nhận về ôm ấp
sóng cuộn biển khơi trời cao đất thấp
giục vội mùa xuân vòi vọi không gian
mây trắng bay đi giấc mộng miên man
trong thế giới của muôn nghìn trừu tượng
đối diện mùa xuân mỗi con người chỉ gượng
hé nửa nụ cười giấu kín tâm tư
cuộc sống quanh mình thực đó mà hư
………………
khi có mùa xuân con người đã biết yêu
nhưng giới hạn ở đâu sâu sắc bao nhiêu
nào ai biết
riêng ta hiểu yêu là trao hết
tâm hồn thể xác niềm tin
không giữ lại một chút gì để tiếc
dẫu biết giữa mùa thu lá không còn xanh biếc
cuộc sống vắng tình yêu sẽ chỉ là đơn chiếc
trăng rọi nửa vầng lạc lõng đường xa
đón đợi mùa xuân đâu chỉ riêng ta
……………….
thuở ấy những kẻ chưa biết mùa xuân
mong thượng đế cho mình mọc cánh thiên nga
bay dọc ngang trời đất
vượt núi băng mây
bỏ lại trần gian những niềm u uất
cho những ai lưu luyến lỡ làng
khi bắt gặp mùa xuân đời đã quá muộn màng
cánh thiên nga tả tơi gió bụi
chưa hưởng mùa xuân lòng đã nghe tàn lụi
không kịp có mùa xuân để mà sống vội
lặng lẽ cô đơn mình lại mình ca ngợi
sớm tối tiếc thương
……………..
rực rỡ làm sao
một đốm lửa nhen lên giữa khoảng đêm trường
ta vẳng nghe tiếng gọi hồn âu yếm
chợt tỉnh dậy một mình ta đếm
hơi thở có tên ta chen tiếng gió canh khuya
gặp nhau đây mà gặp để chia ly
chẳng bao giờ thấy nữa
trong hơi thở ấy nghe thơm mùi sữa
tóc lòa xòa rủ xuống bờ vai
ngồi đó thật chăng là ngọn lửa hay ai
khiến ta rùng mình ớn lạnh
………………
mưa mãi mưa hoài sao mưa chẳng tạnh
màu trắng trong mưa bàng bạc xa xôi
chỉ một mình ta hay có mặt cả đôi
không biết nữa nhưng mùa xuân có lẽ là thế đó
đã hẹn bao lần tưởng không bao giờ có
tưởng mỗi mùa xuân là một giấc mơ
hay một bài toán khó
nên đã không mong cũng chẳng đợi một ngày
nhưng ta hiểu ra rồi khoảng cách đó đây
chỉ là sợi tơ lòng rất nhỏ
nếu trái tim là cánh cửa trời để ngỏ
đón gió mười phương
sẽ có một lần thổi đến yêu thương
một mùa xuân tha thiết
tìm đến bên ta mặn nồng da diết
dù ở chốn nào vẫn tìm ta mải miết
……………..
nhưng đã gặp thì cũng là đã hết
không còn nữa mùa xuân lặng đi vào cõi chết
hãy để mùa xuân buồn nhiều vui ít
và tiếng hát bay cao cũng chỉ có một thời
rồi sẽ thấy mùa xuân không chỉ biết chào mời
còn xua đuổi còn đem về thất vọng
thực tiễn dắt đi qua bùn lầy nước đọng
qua những chán chường lừa dối đua chen
màu sắc có bao giờ là thực chất chỉ là men
phủ lên những gì giả tạo
khiến con người từ hiền lành trở nên tàn bạo
biết mọc răng nanh móng vuốt đuôi dài
giữa mớ tóc xanh một đóa hoa cài
có nhụy vàng thơm ngát
tưởng đó mùa xuân ai cũng dậy lên tiếng hát
……………
ta bỗng lại thấy một lần khao khát
trở lại đường quê xưa gió mát sông xanh
những đêm dài nghe tiếng mõ cầm canh
nghe biển dội về những cơn gió mặn
từng cánh buồm lặng lẽ trôi qua khi mặt trời sắp lặn
sóng vỗ ven bờ văng vẳng ngân nga
những lời thương nhớ
quạnh quẽ lỗi mòn bến đò bãi xú
rặng đường quen ta từng gọi mùa xuân
những buổi ban đầu nắng dệt phân vân
tà áo thanh thiên nón nghiêng e thẹn
chỉ một thoáng nhìn đã thành câu ước hẹn
nhưng ta biết sẽ chẳng có gì trọn vẹn
hình ảnh mùa xuân thường chỉ tới một lần
và những yêu thương chỉ hé dần dần
bằng im lặng bằng mắt nhìn không nói
mà chứa đựng âm thanh và mặt trời sáng chói
……………….
dông tố đi qua còn lại gì đâu
chỉ một mình ta thao thức đêm thâu
nghe giọt mưa trên mái sầu rả rích
mùa xuân đi qua lại thời gian tịch mịch
bàn tay quơ vô định giữa khoảng không
của một mảnh đời lận đận mênh mông
mang bụi đường tân khổ
giả thử suốt cuộc đời
không bắt gặp mùa xuân cũng chỉ là chuyện nhỏ
vì mỗi đóa hoa từ nở đến tàn đã định từ xưa
như quy luật thiên nhiên
cho một ngày lớn trong đời đánh dấu bằng mưa
bằng hình ảnh của mùa xuân hẹn trước
bằng những điều ta chẳng hề mơ ước
dù đến mai sau mãi mãi bao giờ
có hiện lên bằng nhạc bằng thơ
trong tiếng nhủ tâm tình yên ắng
………………
ta biết sẽ có một ngày ở góc trời nào xa xôi rực nắng
sẽ lại cho ta bóng dáng mùa xuân
sẽ gọi hồn ta tỉnh dậy lâng lâng
rủ ta vào gió bão
gợi cho ta những phút giây sáng tạo
nhưng cuộc sống ngây thơ chẳng làm nên mạnh bạo
khiến cho tan vỡ mùa xuân
và đẩy ra xa những giấc mộng đến gần
để sinh sôi muôn nghìn cảm hứng
cả một đào nguyên
rộng lớn không cùng mà chênh vênh chỗ đứng
vời vợi không gian tận cuối chân trời
chỉ một tia lửa nhỏ tình yêu mà tất cả sáng ngời
chứa đựng muôn vàn hy vọng
như buổi sớm mùa xuân cỏ non sương đọng
phản chiếu long lanh hương vị ngọt ngào
………………
hế có tình yêu là con người chắp cánh bay cao
ôm ấp trong mình một khoảng riêng vũ trụ
muôn triệu vì sao hướng về hội tụ
trong một vòng tay trong một cái nhìn
đó là gặp gỡ giữa tâm hồn với tất cả thiên nhiên
……………….
ai cũng bảo chỉ mùa xuân là đẹp
nhưng hỏi mấy ai tìm trong đó chút duyên
ruổi theo bóng hình mà số phận bỏ quên
vào những tháng ngày vô vị
cuộc sống ôi sao kỳ dị
chua chát đắng cay mà tự nhủ ngọt ngào
nằm võng đung đưa tưởng bay giữa trời sao
đáp xuống thềm cung quảng
………………
lúc nào đó ta sẽ trở về nơi xưa
nhìn lại những hoàng hôn bảng lảng
bãi cát thuyền nghiêng trông nước vỗ bờ xa
ôm nhẹ cây đàn rủ rỉ khúc tình ca
nghe rạo rực từng sợi dây dần đứt
mùa xuân đó là ý nghĩ của pha lê trong suốt
một vết rạn trên mình cũng làm cho đau buốt
đau trọn mùa trăng
nước mắt lưng tròng chẳng biết nói năng
một nửa nụ cười nửa kia sầu tủi
………………..
a ! nêu phải đổi một ngàn ngày
của những năm tháng mai sau
để chỉ tới ngưỡng cửa mùa xuân thôi
ta cũng sẵn sàng đem đổi
xem hình dáng mùa xuân lộng lẫy đến chừng nào
mà con người phải thèm thuồng quá đỗi
nhưng nếu đó chỉ là hư vô hay chỉ là mây nổi
ta sẽ trở về với thực tiễn giản đơn
cuộc sống lạnh lùng nhưng ý nghĩa nhiều hơn
…………….…
vâng giữa hai mùa xuân tất cả là thực tế
mùa đã trải qua rồi không kể
khi cất tiếng chào đời và gọi lên tiếng mẹ
vẫn chưa biết mùa xuân đã đến từng bước nhẹ
phủ lên mình tấm áo màu xanh
đâu biết mỗi ngày qua là tận thế cầm canh
từ đó mảnh sân con đã chất đầy lá úa
cuộc sông mười phương
nhảy nhót quanh mình nào ca nào múa
mỗi sáng chập chờn vẫy gọi ra đi
……………
có những mùa xuân chưa vào đời đã mất
chưa kịp cất tiếng ca đã gửi nắm xương trong lòng đất
chưa kịp biết thở dài não nuột thê lương
hay nhắn lại một lời mãi mãi đau thương
……………..
ta có người chị ruột
đôi mắt quầng thâm tóc dài óng mượt
tiếng cười như gió rít biển đêm len lỏi rừng thông
khi đứng lặng nhìn xa đôi mắt ấy mênh mông
như tấm thảm tâm hồn giá lạnh
vì biết sinh ra chỉ sống những ngày cô quạnh
xa cảnh xa người
khoảng cách giữa thân yêu là muôn vạn chân trời
xóm nhỏ căn nhà hoang dại
một bóng cô đơn ra vào e ngại
im lặng chung quanh đượm màu tê tái
thà không biết có mùa xuân
vì biết cũng chỉ là ngang trái
thà như thân phận thúy kiều
đã chót sinh ra cầm như chẳng đậu
không phải nếm đau thương bốn dây nhỏ máu
khi dạo khúc tỳ bà đứt ruột ai nghe
chén rượu giữa cuộc đời chát đắng chia ly
…………………
giữa hai mùa xuân là thế đó
phải chăng là những câu hỏi thế nào đây lẽ sống
lúc nhặt lúc khoan có những gì chen vào khoảng trống
ai sẽ trả lời thực đây hay mộng
không phải hễ có mùa xuân là có ngay chỗ rộng
cho những ngọt bùi
nhưng nếu cuộc đời chỉ có những yên vui
hẵn sẽ là vô nghĩa
nếu mùa xuân chỉ có những hoa thôi
hẳn sẽ buồn tuổi trẻ
nếu giấc ngủ ban đêm chỉ trôi qua lặng lẽ
hẳn sẽ không gặp chuyện bất ngờ
và nếu vật vô tri cũng để tôn thờ
hẳn sẽ không còn chân lý
……………….
thế đó
nếu ai hỏi có những gì đáng quý
ở trên đời
sẽ chẳng bao giờ có được trả lời
vì rất giống một con thuyền đứng giữa biển khơi
bốn bề gió lộng
không thể biết khoảng trời với lòng ta đâu rộng
nếu thật có hai mùa xuân
đó không phải là con số cộng
của đơn vị ngày xưa và đơn vị hôm nay
hãy thử hình dung
một thế giới nào đang hé mở bàn tay
đón một thiên thần tới đậu
ta hiểu được ta mới vô cùng tuyệt diệu
nếu không dù chân lý cũng vẫn là vô hiệu
……………..
mỗi con người sinh ra
không chỉ muốn nghe cung đàn đơn điệu
càng không thiết tha những năm tháng cùng mùa
có những cách hiểu tương lai chỉ là một trò đùa
nhắm mắt tự thiêu trong ngọn lửa
cuộc sống muôn hình
vừa thoáng thấy âm thanh một buổi bình minh
đã vội đem lòng rộng mở
…………….
nên chăng ta viết tiếp bài thơ còn dang dở
mùa xuân đã mất đâu em
tim ta vẫn rộn ràng hơi thở
đường chúng ta đi dập dìu hoa nở
hương sắc muôn vàn
mà bước chân sao nghe còn bỡ ngỡ
rón rén những sớm mai không dám làm đổ vỡ
từng viên gạch ta xây
của nếp nhà xinh có cửa giữa trời mây
như thánh tản viên xưa đi dạo suốt rừng cây
nghe suối hát nhạc thiều rộn rã
không có mùa xuân
nhưng có em là tất cả
……………..
ta sẽ đổi ngày mai để lấy về dù chỉ một bóng chiều sắp ngả
vì duy nhất đậm đà có lẽ chỉ hoàng hôn
suy nghĩ cả một đời đọng lại sâu hơn
trong những màu ảm đạm
nếu là chặng đường xa hãy dừng chân nghỉ tạm
ta không hứa mùa xuân
nhưng chắc sẽ không dành cho em những gì hắc ám
ta biết mỗi cuộc đời dù hạnh phúc bao nhiêu
cũng không khỏi đôi khi mang màu xám
màu của hôm qua
màu của thời gian trĩu nặng mưa sa
trên đỉnh tâm hồn nhỏ bé
…………….
đứng giữa hai mùa xuân cơ thể luôn bị giằng bị xé
nhận lấy không một lời kêu rên sô phận long đong
nước chảy qua cầu dòng nước xanh trong
thoáng in màu ám khói
như một mũi kim đâm xoáy vào ta đau nhói
nhắc nhở hãy quên đi
rằng có một mùa xuân và ai ơi chớ vội
mỗi nhớ mỗi mong sẽ chỉ là mang tội
vò nát trong tim
cơn ác mộng sẽ chập chờn kéo tới đêm đêm
xua đuổi cho mùa xuân xa nữa
đến khi chỉ còn thân tàn mục rữa
ngong ngóng đợi chờ nay lần mai lữa
……………..
không không ta tin chắc
hai mùa xuân không hề mang khoảng giữa
mà vẫn nối liên hay chỉ một mà thôi
đau khổ hôm qua không phải xa xôi
cùng hạnh phúc hôm nay hình bóng song đôi
nhịp nhàng bước đến
chưa có mặt trời nhưng vạn nghìn ngọn nến
lấp lánh lung linh soi tỏ chập chùng
và tất cả chung quanh là những nét vui mừng
quên không gian chật hẹp
chỉ thấy tự nhiên khuôn mặt người rất đẹp
mỗi lời nói là thơ
dù nghẹn trong môi cũng óng mượt như tơ
bay bổng thiên hà tuyệt đối
………………
a ha ta lại bắt đầu nghĩ đến một mùa xuân mới
mùa xuân của khối óc trái tim cõi lòng phơi phới
không biết đến gian nan
dù phải trăm năm vẫn chờ vẫn đợi
chỉ ngại ai kia theo đuổi những tháng ngày vời vợi
nay hẹn mai hò kéo dài mãi buổi chia tay
dùng lời nói ngọt ngào lừa dối kẻ thơ ngây
khiến hình ảnh mùa xuân
trước sau chỉ là cuộc mượn vay
để suốt đời mang nỗi lo phải trả
tâm trạng phiêu diêu chưa hiểu đâu thật giả
không phân biệt những gì là thấp hèn cao cả
nhẹ lương tâm mà mang nặng khổ đau
đi giành giật mùa xuân
hỡi con người sao hành hạ lẫn nhau
……………….
mùa xuân mùa xuân
nào hãy cho ta biết ngươi ở tận nơi đâu
người là thời gian hay không gian
hay chính là cõi hư vô không một lời tín hiệu
ngươi chẳng tầm thường cũng chẳng chút nào kỳ diệu
như nhân loại vẫn ngợi ca bằng lời thơ muôn điệu
những chẳng một âm thanh gợi cảm cuộc đời
cũng chẳng một sắc hương nơi nào đó chân trời
để tạo nên thèm khát mà bao giờ có được
hạnh phúc phải chăng đến với ai vốn làm điều trái ngược
………………..
đó thấy không em
ta đã cùng khám phá mùa xuân trong khoảng trống
của thời gian lặng lẽ âm thầm mà chung quanh gió lộng
chẳng nói chẳng cười chỉ biết lòng mở rộng
gọi những ngày mai bước vội đến bên ta
đã nhủ nhiều rồi đâu đó mới là hoa
tất cả nhụy hương đọng lại một bài ca
của mùa xuân tự thuở nào ta vẫn tìm kiếm mãi
……………….
giận biết bao nhiêu
những kẻ có mùa xuân thừa thãi
những có bao giờ hiểu mùa xuân chứa đựng những gì
là giai điệu tung bay trong buổi dậy thì
hay hơi thở nhịp nhàng trong con tim mong đợi
là cả một thế giới tâm hồn ta hằng ca ngợi
hay chỉ một buổi chiều đứng lặng nhìn nhau
không hiểu mùa xuân sao đánh giá được chiều sâu
của từng phút gặp nhau giữa lạnh lùng ấm áp
của dịu mát bên ngoài mà bên trong bão táp
của lành lặn hôm nay nhưng tan vỡ hôm qua
như ánh nắng ở gần mà với tay sẽ lại lùi xa
vào cõi không gian không nhìn tới được
…………….
thế đó em ơi
cuộc sống với mùa xuân thường hai chiều đi ngược
dù vẫn một đường không chắc đã song song
hoặc đó đây chỉ là nước đục bụi trong
như một cánh buồm lỡ làng không bến
chợt có lúc nào
hy vọng bừng lên như ngọn đèn nghìn vạn nến
chiếu rọi quanh ta đốt cháy thân ta ta hóa mặt trời
nhưng mặt đất với mùa xuân lại quá xa vời
tạo nên ngỡ ngàng mộng ảo
đã tưởng khám phá được mùa xuân là rất tuyệt vời em vẫn bảo
nhưng thấy chưa em mọi thứ lại bắt đầu
từ một số không từ một cuộc bể dâu
từ giọt nước mắt không lời bước đi chập chững
đừng oán ghét chi ai nếu cuộc đời hờ hững
đứng vội hân hoan khi đến bên ta người mở rộng cõi lòng
tất cả niềm vui không chỉ có màu hồng
và hương sắc của mùa xuân ta hằng ấp ủ
………………
em hãy nghe ta
tạm quên những đau buồn trong giấc ngủ
và hãy đinh ninh không đợi không chờ
nếu quả mùa xuân chỉ như một bài thơ
thì bất cứ lúc nào ta cũng làm ra được
vì em biết đó dù ngày mai là hư hay là thực
vẫn chỉ hôm nay sống cuộc sống hôm qua
thực tế kề bên mà lắm kẻ ngu đần xua đuổi ra xa
…………….
sao thế ở mà sao thế nhỉ
đã tự mình làm ra nổi mùa xuân mà giọng còn năn nỉ
như muốn van xin ai đó hãy thương tình
ai đó nơi đâu rộng chút ân tình
hiểu cho tấm lòng còn tơ vương nặng nợ
không đâu cái đẹp hôm qua và cả hôm nay
dù tô điểm mấy cũng chỉ là tạm bợ
ta có đâu tin xanh thắm mãi nụ cười
dù vô hạn không gian vẫn có chân trời
dù chắp cánh ngàn lần dù bay mãi chơi vơi
đến một lúc lại trở về chốn cũ
………………..
khi bước ra đi
hy vọng mùa xuân như tràn nước lũ
lúc trở về nặng những ưu tư buồn phiền ủ rũ
không được nửa nụ cười kẻ đón người trông
tưởng mỗi cái nhìn là cả một mùa đông
lạnh buốt tê và khoác màu ảm đạm
ta tự hỏi
tìm nữa hay chăng trên quãng đường muôn dặm
vì biết đâu ở một chặng bất ngờ sẽ gặp lại mùa xuân
tuy chẳng huy hoàng tuy chưa hết gian truân
nhưng ít nhất cũng giải đáp cho ta một phần đạo lý
chẳng lẽ trong mỗi con người
không mảy may còn gì đáng quý
chỉ mải bon chen cầu cạnh van xin
miệng nói biển trời không một tấc yêu tin
………………
trải bao năm vẫn đậm màu đen
rạng rỡ mặt người mà linh hồn đen tối
thôi
ta sẽ lại ra đi nhất quyết ra đi ngược sông về suối
dù lời em khuyên nhủ bên tai anh ơi chớ vội
còn quá đủ thời gian ta hãy chờ hãy đợi
nhưng đợi gì nữa em ơi đợi chờ là có tội
tội với hôm nay và tội với mai sau
cuộc đời hứa những gì gì mà có thấy gì đâu
kể cả mảnh nhỏ mùa xuân chập chờn trong mộng ấy
ôi biết mấy lâu đài lộng lẫy nguy nga vẽ vời trên giấy
có những căn buồng khóa chặt tiên nga
nhưng để lại bên trong những phù thủy yêu ma
làm gió làm mưa làm ra đạo lý
và bảo ta tìm ở đó mùa xuân cùng những gì đáng quý
phải thế không em
xin chớ bảo rằng mọi thứ quanh ta vô tình hữu ý
xa lạ bên ngoài mà gần bũi bên trong
giả thử vắng mặt người
chỉ giây lát không thôi cũng nặng nỗi nhớ mong
khó lòng chịu đựng
một thế kỷ trôi qua nhìn lại
sẽ kinh hãi bàng hoàng chưa một chút gì xây dựng
luẩn quẩn mãi trong ta ý niệm mùa xuân
không cụ thể cũng không mang hình tượng
đáng ghét vô cùng
những buổi liên hoan nem công chả phượng
đối đãi với cuộc đời nặng nghĩa giao lưu
mà lời lẽ trao nhau vẫn là sống sượng
ta vĩnh viễn không tin một sớm mai nào
sẽ có mùa xuân
cho tất cả nhân gian ai nấy đều được hưởng
hy vọng ước mơ rốt cuộc sẽ chỉ là không tưởng
……………..
trở về thực tại
để thấy mùa xuân dù tự nguyện hay dù miễn cưỡng
dù mặn chát chua cay và âm điệu chói tai
dù món nợ từ kiếp xa xưa còn chĩu nặng đôi vai
dù biết đường đi vắng vẻ xa xôi không còn lấy một ai
cùng chia sẻ nỗi niềm
hoặc vì kẻ nọ người kia hèn nhát tị hiềm
ta đâu ngại
bởi mùa xuân khi đã sẵn trong lòng
thì phận phù du cũng trở nên vĩ đại
……………
CHỈ MỘT VIỆC ĐI TÌM MÙA XUÂN
CŨNG ĐÃ NÓI LÊN
MÙA XUÂN VÀ TA ĐỀU TỒN TẠI ./.
----------------------------
Do Xuan Oanh
IN SEARCH OF SPRING AT MID-SPACE
“In my mind, Spring symbolizes the holy moment and space where Heaven and Earth, Yin and Yang, meet to realize the most beautiful thing in life, which is Love. The famous poem by Nguyen Du, “Writing to call up the souls” i.e. “Funeral Oration for Ten kinds of living beings” can be interpreted to mean that Spring resides in every person even it is stolen by Nature and our philistine society, making man live all his life in search of hope.
Do Xuan Oanh
On many occasions I have asked myself:
Is it true that each lifetime
with its countless changes
passes through just two Springs
one at the moment of conception
feeling space lightly lift your steps
the other when your time
comes close to extinction
and between these two seasons
every passing day extracts a costly price ?
………….
I’ve traveled to various ends of the earth
visited numerous lands
looked for color, fragrance and the taste of Spring
seeing each individual human being
wondering if he or she has met up with Spring
when the heart was still burning with new growth
or is Spring merely hearsay
a tottery concept that always remains
a secret hope or hidden longing ?
…………..
I know that, to possess Spring
you need to barter sweat and blood
if necessary dare to sacrifice everything
and not just for yourself
because the body of Spring is divided up
among thousands, millions
like an immense symphony
embracing inhexaustible melodies
created by cries and laughter
the sounds of infinity echo in the universe.
……………
At a tender age I bid farewell to my homeland
each of my steps confused and worried
but from my limited horizons
Spring’s call seemed so vast, so great
I left behind rivers and waters
not looking back at the hills, mountains,
narrow streets and beloved ones
I came to sip the beautiful gait of Spring
like the ferment of sweet wine.
……………
Very often I also wondered :
how many miles must I travel to find a place
where compassion exists
how many oceans crossed
to reach the shore of happiness
how many pains suffered
to recognize a beating heart
how many days lived in silent and empty space
to come upon the value of a sweet laugh ?
..………….
Spring ! That’s it !
but my busy and divided mind asks
without getting answers
each smile faces untold challenges
whose definition is not found in any book
life being complete in itself.
……………
Since every coin has two different sides
any oath mixes gold with brass
since every joy carries its own sorrow
there are lives that die before birth
since there are people who arrive
without ever having walked
any smile can cover a sharp blade.
..…………..
Hey there, I say to myself, don’t be so greedy
as to hastily swallow Spring and choke
just tell yourself you are not able
to suddenly see tomorrow
if there really is a Spring
then someone may have hugged it
amid waves rolling on high seas
amid white clouds flying away
with never-ending dreams
in the world of abstraction
when confronted by Spring
every human will smile reluctanly and
hide their emotions
since life around you is both real and illusory.
………………
Before Spring prevailed
humans had been aware of her
but did not know her limitations
depth in love was understood as giving all :
soul, body, and faith
nothing left to regret
though in the middle of autumn
no leaf remains green
in the absence of love
life feels worse than seclusion
the moon shines with only half its light
lost on the long road to welcome Spring
nothing is exempt.
……………..
One time
those who never knew Spring
wished the Creator would give them
wings of a swan
to fly at will over sky and land
across mountains and clouds
leaving morose feelings on earth
for those buried in despair
when Spring is first met
life on earth had become a waste
wings turned to rags
filled with wind and dust
with time only to live in a hurry
days and nights remained silent and lonely
praying to themselves in distress.
…………….
How splendid is a fire kindled
in the middle of a long night !
I imagine I hear the fond call of my soul
suddenly awakening
I count each breath
in which my name is uttered
is it the prospect of seeing each other ?
or is it time to depart
never to see each other again ?
I sensed in her breath the fragrance of milk
hair falling on shoulders
and wonder, sitting there,
is it the flame itself or is someone
making me tremble with cold ?
….…………
It rains and rains endlessly
why doesn’t it stop ?
the white color of rain flows all around
so many times it has been said
Spring is a dream
or a difficult mathematics problem
you can’t expect to solve or wait for
the distance from here to there
is but a thin fiber of the heart.
……………
Meeting also means ending
Spring moves quietly into the realm of death
this Spring has more sadness
her high flying song knows how to welcome
and also how to drive away joy
bringing despair instead
reality leads you through mud,
stagnant water, bitterness, duplicity
and vying for place
Spring’s color is superficial
her enamel covers everything
she makes good-natured men cruel
growing canine, claws and a long tail
in the middle of green hair
gold pistil flower is mistaken for Spring
everyone to praise in a song.
……………..
Suddenly I long to return once again
to my old native roads
of fresh wind and blue rivers
endless nights listening to alarm bells
sounding the watch
hearing the sea blow salty winds
sails silently passing
when the sun is about to set
waves lapping shore echoing words of affection
desert tracks by the wharf
groves in the familiar road I use to invoke Spring
the first instant of undecided feeling
sunlight weaving its beam
on the lap of her blue sky dress
and shyly tilting palm hat
a quick glance
holding promise of a tryst
Spring comes only once
gradual, silent, half-opened
a wordless look
bearing the sound and light of bright sun.
…………….
Nothing is left after the storm has passed
just me alone in a restless long night
listening to drops of persistent rain on a sad roof
hands groping vaguely in space
I feel a piece of enormous wretchedness
carrying dust on the road to misery
suppose I never met Spring instead
each flower from its first bloom to withering
has been predestined by the laws of nature ?
a big day in my life is marked by rain
yet somehow I discover things I never dreamed of
the future and forever appear in music, poetry
in quiet feelings of confidence.
…………….
A day may come
from some certain corner of a sunny sky
to carry me once again into the shadow of Spring
lightly awaken my soul
bring me into wind and storm
suggest to me a moment of creation
in my innocence
I lose the courage to confront Spring
I push away dreams of boundless inspiration
of a complete, infinitely large heaven
instead the place I stand is fragile
space compressed into the end of the horizon.
…………….
A small spark makes everything bright
containing endless hope
like an early Spring morning with dew
on the young grass
reflecting, glistening
with sweet taste and fragrance.
……………..
Love, once inside a man
grows wings to fly high
I hold inside my private space
the universe of a million stars
focused in her embrace
a look is the true encounter between soul and nature.
…………..
Everyone says Spring is unique, a beautiful thing
but few can find her charming
when she pursues her own image
living my destiny in limbo for trivial days and months
oh how strange life is
sour and bitter
I tell myself life’s sweet
like lying on a swaying hammock
flying among the starry skies
landing on the floor of the moon’s palace
…………….
Some day
I will return to my old homeland
to see again the dim sunset
sampans leaning on the beach
water lapping the far shore
hugging a guitar, murmuring love songs
sensing its strings gradually break
Spring – you are a transparent crystal
a tiny flow in your body
can make me feel sharp pain
for a whole lunar season
my eyes moisten with tears
no words
half of me a smile
the other half is sadness and humiliation.
…………….
Ha !
if, to get close to Spring
one thousand days of future months and years
must be exchanged
I am ready to do it
seeing how splendid Spring is
makes people covet her so deeply
but if Spring is nothingness or a floating cloud
I must return to simple, cold reality.
……………
Between two Springs
everything is real
including the first day when, at the beginning of life
you speak the word Mother
you never know
when Spring will come in delicate steps
and wrap you in her cloak
without her, every day is doomsday
small ground covered with dead leaves
life, from all directions, keep on
singing, dancing, dozing
calling you away each morning.
…………….
Her hair hangs down on the embroidered pillow
soaked with young tears
soon drowned in bitterness
where are those golden dreams of the past ?
the promised road to pursue ?
no time to clap on a saddle
or for the horse to gallop down a portion of the road
my eyes close and silently return
is this because Spring has hastily swallowed her promise ?
……………..
I had a kin sister once
whose eyes were filled with dark rings
her long hair glossy and velvety
her laugh like the wind whistling in the night sea
worming its way into a pine forest
standing alone looking at a long distance
her eyes as immense as a carpet of cold souls
she knew, once born, she would live her days secluded
away from the scene and people
the distance between her beloved ones was
a thousand horizons
she comes shyly, in and out of silence
imbued with sad colors
preferring not to know Spring
because, to her, Spring is absurd
like the fate of Lady Kieu
wrongly born to live against her will
so as not to taste suffering
like drops of blood on the strings of a lute
listening to songs that tear up her bowels
no one wants to drink the full cup of bitterness
and separation in mid-life.
…………….
No human being really wants to hear monotonous melodies
or live for months and years in the same season
the future is a joke
I close my eyes
burning in the flame of multiform life
the sound of dawn forces my heart wide open.
…………..
What lies between two Springs
are existential questions of how it will be
the raison d’être
what is inserted into emptiness ?
who will answer – is it real or a dream ?
sweet Spring
if you simply bring flowers
young people will find you boring
a good night’s sleep, silently completed
does not surprise us
if only inanimate things are worshipped
truth cannot exist.
….…………
If you ask what is precious in life
you will never get an answer
like a boat in the middle of the ocean
with strong winds all around
never knowing which is larger :
the sky or your heart
when two Springs exist beyond
the sum of past and present
the world opens its arms to welcome an angel
understanding yourself can be extremely wonderful
otherwise, truth is always ineffective.
……………..
My dear Spring
the road we take together is full of blooming flowers
with their infinite fragrance and color
but why are our steps at fault
as we tiptoe in the early mornings
not daring to break the bricks we built
for the nice little house with windows
open to the clouds
like Saint Tan Vien who strolled in the forest
listening to boisterous holy music from the brook ?
having you means having everything
I will barter tomorrow
to get back a shadow of the setting sun
twilight is perhaps the only charming time.
………………
Thinking over my whole life, I fall deeper
into gloomy colors
a long way takes just a little rest
I never promised you love
but also won’t reserve for you
a garment made of blackest dye
each person’s life, though very happy, can’t avoid
bearing the gray color of yesterday
heavy with rain on top of our tiny souls.
………………
Standing between two Springs
my body snatched and torn
I am forced to accept, without a single lament and groan
an unlucky lot
water runs under the bridge
so blue and transparent
stained in smoke like a needle thrust into my heart
a stinging pain
reminds me not to forget that Spring exists
please don’t make haste
each feeling of hope carries with it a sin
that tortures my heart
I doze
the nightmare comes back every night
chasing Spring away
until my body rots
waiting and forever waiting.
…………..
No ! No !
mid-space never existed between two Springs
closely linked they are as one
yesterday’s sufferings are not far away
they join today to make a double image
coming together in harmony
we don’t see the sun yet
candles twinkle and vibrate
everything around you is happy
your face is naturally beautiful
each word a poem
sucked in through your lips as glossy as silk
flying high in an absolute galaxy.
……………..
Spring, O Spring
let me know where you reside
are you in time, or space or the realm of infinity?
you are not mediocre but you are not miraculous either
humanity dedicates itself to you
with multi harmonious poetry
is happiness always reserved for those
who act in evil ways?
…………….
How angry you must feel
towards those who possess superabundant Springs
but never comprehend what they contain
the flying melody of adolescence
or the harmonious breath of waiting hearts ?
is it the world we used to sing about
or just a single afternoon
standing, looking at each other
not understanding
how can we assess the depth of each minute
seeing each other in the midst of cold and warmth
fresh outside but stormy inside
safe and sound today but broken yesterday
like approaching sunlight
which, when you reach it
vanishes far away into the realm of space you can never see.
………………
There, there my love
life and Spring may choose opposing paths
even on the same road
no longer marching abreast
like troubled water in transparent dust
a stray sail without a wharf that suddenly kindles hope
the lamp of thousand candles whose light surrounds us
making of us the sun
earth and Spring are too distant
creating suspicions and daydreams
you say it is wonderful we have discovered Spring
but you see, my dear
everything begins again from zero
from a whirligig
a tear without words and toddler steps
don’t hate yourself if life proves to be
indifferent and unjust
not joyful, not made of roses or fragrance
or the color of Spring we used to nurture.
……………..
Listen my love
forget about desolate things in your sleep
take life for granted without waiting
nor expecting anything
if Spring is simply a poem
then I could summon her at any time
tomorrow will be true – or not
live today the life of yesterday
reality is quite close
yet so many blockheads drive it away.
..……………
Why is your tone so entreating ?
as if imploring me to have compassion
generosity, gratitude and understanding
my heart is still attached, still indebted
certainly not just the beauty of yesterday
but today’s adornment is makeshift
I never believed your smile would remain
freshly green forever
although space is boundless
there is always a horizon
even if you grow a thousand wings to fly
the next moment you must return to the old place.
……………
Departing, I hope for Spring to arrive like a flood
but on returning my life turns heavy
with worries, sadness and misery
no smile do I receive, nor find anyone to welcome
every look a cold and biting winter,
covered with gloomy colors
will I find Spring
on the road of a hundred miles
meeting her again at an unexpected stage
she is no longer splendid nor full of hardship
but at least gives me an answer to some part
of my mortality
in each human being
there is a bit of something precious
even if they are busy scrambling, entreating favors
with imploring mouths talking of boundless things
without an inch of trust or love.
……………..
Years pass but color remains
dark human faces radiant
my soul remains gloomy
I will leave again
to go upstream from river to brook
even as your voice in my ear says :
please don’t hurry
there is more than enough time
let’s wait
but my love
to wait would mean to commit a crime
guilty today and for posterity
life promised so much
but I don’t see anything accomplished
except for the small piece of Spring
that flickers in my dreams
many splendid and magnificent palaces
are only drawn on paper
with rooms that lock fairies inside
while sorcerers and ghosts make rain and wind
and morality
telling us to find inside it Spring
along with everything else that is precious.
…………….
My love
don’t say that things around us are callous or calculated
strange outside but close inside
suppose human faces are absent just for a second
would that make you miss them
so much you couldn’t bear it ?
a century has gone and looking back
I am stunned and scared that nothing lasts forever
the idea of Spring dangles within me
no longer concrete or bearing any image
so detestable were those merry-making parties
with delicacies rewarding lives lived with heavy loyalty
spoken words are brazen
I don’t believe that having Spring
for everyone in this world to enjoy
in early morning
is just a utopian hope and wish.
………….
To reconnect with Spring
voluntarily or reluctantly
though she may taste salty, sour, bitter
or her tunes dazzles my ear
and the debt of my previous life weighs
heavily on my shoulders
even if the road ahead is far, long and deserted
no one with whom to share my innermost feelings
where certain people are cowardly and suspicious.
…………..
I won’t feel sorry for myself
When Spring really resides in my heart
an ephemeral destiny will always become great
SINCE THE MERE FACT OF SEARCHING
PROVES THAT BOTH SPRING AND I DO EXIST./.
(Written in the 60s of last century)
