Vừa qua Tuyển tập Nguyễn Hiếu gồm 10 tập, cộng lại khoảng 7000 trang. Nhà xuất bản Hà Nôi. Trong 10 tập đó có 6 tuyển tập tiểu thuyết chọn từ 30 tiểu thuyết của Nguyễn Hiếu, 2 tuyển tập truyện ngắn, 1 tuyển tập kịch và 1 tuyển tập thơ.VCV giới thiệu mấy bài thơ từng gây xôn xao một thời của anh.

Nguyễn Hòa vcv

Nhân dân

1.

Nhân dân là ai ?

Là tất cả chúng ta

Là anh và em

Là người ăn mày đang làng thang ngoài ngõ

Là kẻ đi cúp phóng ào ào giữa phố

Là tất cả 100 quả trứng trong bọc mẹ Âu Cơ

Là Thạch Sanh

Là Hoàng Trìu

Là con Tấm, là già Đa

Là hai triệu rưởi người chết đói năm 45

Và cũng năm 45 hớn hở đi biểu tình

Là kẻ xếp hàng chen lấn khi đong gạo

Cũng là người hoan hô đón các vị nguyên thủ 

Là bác đạp xích lô áo rách

Và anh lính đứng nghiêm trước lăng Bác

Là kẻ nằm la liệt trước sân ga

Cũng là người đào hầm dấu cán bộ

Là người vác cả cỗ hậu sự

Để lát đường cho xe qua

Cũng là kẻ đào đá trên đường tàu về xây nền nhà

Là kẻ bỏ chiếc nhẫn cuối cùng cho tuần lễ vàng

Và mong ngóng nhỏ nhoi hai con số đề mỗi chiều về

Là kẻ to mồm nhất khi xem bóng đá

Và im như thóc khi ngồi giữa hội trường

Là anh lính cởi trần giữ đảo Trường Sa

Và anh bộ đội da vàng ém mình trên chốt 412

Nhân dân khom lưng cấy lúa

Ăn vội vàng miếng cơm quá nhỏ

Để kịp giờ vào ca

Cúi khom lưng cõng mọi chế độ

Và ở trong những căn nhà bé nhất

Trong chiến tranh là người đi đầu

Ngày hoà bình thì hưởng cuối

Trong chiến tranh mở hết lòng minh để đón mọi người

Hòa Bình về chỉ xin một việc làm đi đủ trăm cửa

Nhân dân làm nên mọi việc tầy trời 

Nhưng bị bắt bẻ trong từng chữ kí

2.

Nhân dân như vầng trăng

Khi tròn khi khuyết

Nhân dân như trái đất

Có cả Kim tự tháp

Và hoa vòi voi

Nhân dân như mặt trời

Nóng rát và nồng ấm

Nhân dân như biển khơi

Chứa sóng cồn và sóng ru êm ả

Nhân dân như đất rẻo trong tay chính phủ

Có thể thành bất cứ hình gì

Nhưng là gì và cho dù lúc nào

Nhân dân vẫn là nhân dân

Là mặt nước

Đủ sức nâng thuyền và lật thuyền 

3

Hôm nay nhân dân vẫn bị tấn công

Trên tàu ,trên xe

Trong cửa hàng bách hóa

Bằng giá cả mỗi ngày một tăng

Bằng viđêô nhảm nhí, nhố nhăng

Bằng sách trinh thám và vụ án

Bằng ước vọng xa xôi ,đỏ đen

Trong tiếng nhạc xập xình xổ số

Bằng sự đập vỡ đền chùa và những tấm bia

Bằng sự quên lãng dần những làn quan họ

Quên dần những ngày hội , buổi vào mùa

Cây đa ,giếng nước mất dần

Bằng sự dối lừa và ngon ngọt

Che đậy lòng tham của những Tô Duy

Vơ vét và đục khoét

Miệng vẫn lầu bầu “nhân dân”

4

Nhà thơ biết làm gì

Khi dòng thơ chỉ còn lại là thơ

Những dẫu sao vẫn cần lên tiếng

Để câu chữ này nằm trong đơn truy tố

Đủ sức cho thơ mang lời phẫn nộ

Hãy bảo vệ nhân dân

Bằng luật pháp và bằng văn hóa

Bằng công bằng và bằng chính trị

Khẩu hiệu đủ rồi

Nên dùng băng và biểu ngữ để may áo may quần

Cái đúng, cái sai phải lấy đói no của dân làm chuẩn mực

Hãy bảo vệ nhân dân

Như xưa kia nhân dân bảo vệ Đảng

Niềm tin đã đi xa sẽ trở về

Khi Đảng hiện ra đúng như nhân dân mong ước

 Ngày 6/6/1988

Nhân loại

1.

Sẽ có rất nhiều nhà thơ

Rất nhiều bạn bè

Và cả những người không quen biết

Chê trách tôi với trái tim quá nhỏ

Mà lại nói về một đề tài quá to

Người tôi yêu đắm say đền đẫn đờ

Cao một thước tư

 Nặng ba mươi tám kí

Thế mà tôi lại nói về nhân loại

Trớ trêu thay

 Những cũng chẳng nực cười đâu

2.

Nhân loại đã cho tôi tất cả

Biết nghĩ suy

Biết làm người

Cho tôi hiểu thế nào là niềm vui

Là nỗi buồn

Thế nào là kẻ thù

Là bè bạn

Và thế nào là em

Ôi nhân loại thiêng liêng

Có hơn một tỉ cái “tôi”

Và riêng tôi bé nhỏ

Cũng làm nên phần xỉnh xinh trong nhân loại

3.

Nhân loại đỡ giá lạnh bằng ngọn lửa

Và cao lên bằng dáng đi thẳng

Bằng nhà nhiều tầng

Bằng tấm lòng

Bằng tư tưởng

Chỉ một mét sáu thôi

Mà nhân loại với được cả mặt trăng

Chỉ hai bàn tay mềm nhỏ

Nhân loại tóm được biển khơi

Dựng nên được thần ,được thánh

Vẽ được hào quang

Và tạo được hương thơm

Đất hoang sơ thành tổ quốc

Hai tim trần xáp nhau hóa tình yêu

4.

Có ngờ đâu

Càng văn minh nhân loại càng thấp đi

Bởi chiến tranh

Bởi thù hận

Bởi sự cách chia

Bởi những cái đầu tưởng to mà bé mọn

Muốn hóa thành quả đất

Người và người đang chạm cố kề vai

Bỗng rút dao đâm vào ngực bạn

Gần thế kỉ hát cùng màu đỏ

Bỗng đùng đùng chia bảy ,xẻ ba

Nhân loại thấp dần đi

Bằng chiều cao con vật

Bởi nước mắt đang xói mòn chân đứng

Bởi máu lại chảy như thủy hồng hoang

Hương nước hoa đẫm găng tay

Không át nổi mùi  thuốc súng bên đường

Trẻ lại u ơ khóc

Người già lại ngơ ngác

Những chàng thanh niên lại mất mắt,cụt chân

Nhân loại vì thế thấp đi

5.

Nhân loại cứ thế thấp đi

Có mái nhà chung không ai chịu giữ

Có một chữ NHÂN ai cũng rình bóp vụn

Tầng ô jôn đã thủng rộng lắm rồi

Có một chân trời ai cũng bôi nhọ, tô đen

Có một niềm tin ai cũng bới cũng đào

Rừng đã cạn và dầu sắp kiệt

Xa mạc cằn khô đang nuốt phố,làng

Tuyết băng đang mang về giá rét

Nhân loại có biết chăng

Sao cứ chia bẩy xẻ ba

Sao cứ búa đao, cứ chính luận loằng ngoằng

6.

Nhân loại lớn lên bằng mũi tên nguyên thủy

Và nhỏ đi vì viên đạn văn minh

Hai kẻ ngồi kề nhau cũng tranh cãi ,luận bàn

Giống như chanh mọc bên bưởi

Ngọt của bưởi không khuất phục nổi chua của chanh

Tư tưởng như mùi vị của ai thì người ấy cho là đúng

Nên nhân loại tuyệt vời đành chia bảy xẻ ba

7.

Vẫn biết sau chữ “con”mới đầy đủ là “người “

Vẫn biết đời người chỉ có một lần

Trong hạn hẹp sáu, bảy mươi mùa hè có lẻ

Vẫn biết trái đất chỉ có một

Khi vỡ tan thì anh là ai cũng thành cát bụi

Vậy mà người vì cái gì không rõ

Cứ hành hạ nhau ,cứ bóp cổ nhau

Các luận thuyết cứ khoe màu chân lý

Đạt đích cuối cùng là diệt trừ nhau

Anh cứ vênh lên và tô vàng son cho mình đi

Trái đất mênh mông .Ai sống nổi một mình

8.

Còn vài bước chân là đến năm 2000

Mà nhân loại vẫn không ngừng chia cắt

Trái đất đang già đi bất chấp mọi trường phái triết …

Chiều nay tôi đi gặp người yêu cao một mét tư

Để nói với em những điều da diết

Giá nhân loại cũng như lứa đôi tôi

Dù còn hoài nghi ,giận hờn,trách móc

Thì hãy yêu nhau như chúng tôi yêu nhau

Lòng người mênh mông vô hạn

Tình yêu ….

Quỳnh Mai tháng 3/1992 hoàn chỉnh 2010

Gửi những mảnh đồng, cồn cát Vĩnh Linh

Hàng trăm năm

Và đến cả bây giờ                                                             

Ai đi qua đây cũng buông tiếng thở dài

Mảnh đất này nghèo quá

Loi thoi đụn nhà mái rạ

Mái nhà hình lưỡi rìu

Trọn đời xẻ đất kiếm ăn

Con gái lùn đi vì gánh vì gồng

Con trai lêu đêu vì đi kheo lội biển

Bãi cát nuốt ruộng nuốt đồng

Cây mua nuốt luống khoai ,ruộng bắp

Sình lầy nuốt bàn chân nẻ toác

Cây lúa quật quã trong sóng nước

Con vịt cũng gậy

Con thuyền cũng mảnh

Câu ru em núi chặn, biển ngăn

Đất cằn không đủ tiếng ngân

Ruộng cằn nụ cười cũng héo

Câu ru ngắn không đủ trẻ ngủ ngon

Chúng khóc hu hơ, khóc ngằn ngặt

Đói sữa đói áo quần,đồ chơi

Chưa bao giờ thấy búp bê môi hồng

Tàu thủy chạy trong chậu nước

Mười tuổi vẫn tồng ngồng

Bàn tay ếch xòe che gió cát

Hàng trăm năm

Và ngay cả bây giờ

Ngang trời là gió Lào thổi lửa

Dưới đất vẫn là mạ

Sinh con và nuôi con

Ngoài cồn cát trắng cứ tuôn

Mạ vẫn trồng khoai cấy lúa

Đạn chúng cứ rơi ,bom chúng cứ thả

Mạ vẫn chèo thuyền vớt dong

Biển hết lặng lại gầm gừ dọa nạt

Tiếng mạ vẫn đều đều ru cái bống ,cái bông

Bàn tay thì gầy ,lưng mạ thì còng

Giọng mẹ khàn giữa đêm thẳm

Điếu thuốc rê khét lẹt dính trên môi

Chỗ ni đèn dầu

Vẫn ngọn đèn dầu 

Nhấp nhóng trên làn dăn má mạ

Ngày trước chiến tranh chúng nó gần mạ thế

Chừ chúng nó ở đâu ?

Đường một vắt qua nhà mạ

Mà sao chúng nó không vào

Ăn bát cơm trộn với gió Lào

Nước mắt lặng rơi khi nghe mẹ nói

Mắt nhòe bóng mạ lom khom

Vết rách đằng sau áo mạ

Như chấm cờ suốt đời vẫy con

24-25/1984 .Đà nẵng

( bản in VNQĐ 11/1990)