Lời người dịch: Yoshimoto Banana tên thật làYoshimoto Mahoko, sinh năm 1964, con của một triết gia, bình luận gia nổi tiếng. Trưởng thành trong một gia đình có khuynh hướng cấp tiến và sớm tự lập, Yoshimoto Mahoko bắt đầu chuyên chú viết tiểu thuyết sau khi tốt nghiệp khoa Văn ở đại học Nihon. Tác phẩm đầu tay "Bóng của Ánh Trăng - Muunraito Shadô - Moonlight Shadow" đoạt giải Izumi Kyoka năm 1986, và cô trở thành hiện tượng văn học ngay trong năm sau đó với tác phẩm "Nhà Bếp - Kitchin - Kitchen". Yoshimoto Mahoko giải thích lấy bút hiệu Banana vì thích hoa chuối và đã viết những tác phẩm này trong giờ nghỉ khi làm hầu bàn cho một quán ăn ở Tokyo. "Nhà Bếp" được giải "Tác giả Mới - KaiEn" sau đó được quay thành phim ở Nhật và ở Hồng Kông.

Nhân vật chính trong "Nhà Bếp" là một cô gái mới đến tuổi thành nhân, cô độc vì vừa mất tổ mẫu, người thân cuối cùng đã nuôi cô lớn lên, cô thích nhà bếp là nơi cho cô sự an ủi và cảm giác an toàn, đến nỗi dùng luôn nhà bếp làm chỗ ngủ. Nhà quá rộng sau khi bà cô mất đi, nên cô đến trọ nhà một người bạn phái nam mồ côi cha, thật ra là sau khi người mẹ mất, người cha vốn có khuynh hướng đồng tính luyến ái đã sinh hoạt: ăn mặc, cư xử, hành động, như người mẹ nuôi con. Rồi người "mẹ" này, làm việc ở một quán rượu dành riêng cho giới đồng tính luyến ái, lại bị giết. Truyện tập trung vào tâm tình hiu quạnh âm thầm một- mình- trong- bóng- đêm- cuộc- đời của cô và người bạn ấy, những người còn quá trẻ để biết cách ứng xử với định mệnh khắc nghiệt phủ xuống đời mình.

Các tác phẩm tiếp theo của Yoshimoto Banana cũng đặt trọng tâm ở tính bi ai của đời sống hiện đại, sự mất mát trong đời sống, nhất là cái chết của người thân, người yêu, đặc biệt đối với phái nữ còn trẻ, những khổ đau định mệnh chồng chất lên những thân phận vốn đã bị ngược đãi trong xã hội. Dù vậy, trong khoảng tối ám có khi đến cùng cực ấy, vẫn le lói tia sáng hy vọng dựa trên lòng tin của tác giả vào nhân tính, để con người tự hồi phục hay được chữa lành. Tác phẩm của cô dung nhận đồng tính luyến ái, ngoại tình, phái nam mặc y trang của phái nữ,… như phản ứng đối với số phận. Đến nay, tác phẩm của Yoshimoto Banana đã bán hết hơn 6 triệu cuốn ở Nhật và hơn 1 triệu cuốn ở ngoại quốc, đã được dịch ra trên 20 thứ tiếng, có lần đã được kể vào hàng sách bán chạy nhất ở Ý, và cô đoạt liên tiếp nhiều giải thưởng văn học Ý những năm 1993, 1996 và 1999. Ở Hội nghị Thượng đỉnh G7 của 7 cường quốc kinh tế năm 1993, bộ trưởng ngoại giao Nhật đã tặng cuốn "Kitchen" của Yoshimoto Banana cho các vị nguyên thủ tham gia hội nghị.

Ngoài tiểu thuyết, Yoshimoto Banana đã xuất bản nhiều tập truyện ngắn, và tiểu luận. Những tác phẩm tiêu biểu là "Nhà Bếp", "Tugumi" (giải Văn Học Yamamoto Shugoro 1989, được Ichikawa Kon quay thành phim năm 1990), "N.P.", "Thằn Lằn" ("Tokage - Lizard", tập truyện ngắn), "Amurita" (giải Murasaki Shikibu 1995), "Trăng Mật" ("Honey Moon").

Mặc dù đã nổi tiếng như thế, Yoshimoto Banana vẫn tỏ ra là người thực tế, có hơi bí ẩn. Thường ăn mặc giản dị, ít trang điểm, mỗi ngày viết ít nhất 30 phút trên máy tính. Tập truyện ngắn "Thằn Lằn - Tokage - Lizard" được viết trong 2 năm, ra mắt độc giả năm 1993, gồm 6 truyện ngắn, tất cả đều nói đến cố gắng chữa lành chính mình hay người khác như một biểu hiện rõ ràng nhất của nhân- tính. Truyện ngắn dưới đây, có cùng tên với tuyển tập, là truyện thứ hai trong tập "Thằn Lằn - Tokage - Lizard", dịch từ nguyên tác tiếng Nhật trong bản bỏ túi do nhà Shinchô Bunko tái bản lần thứ 13 năm 2002.

*

Trong câu chuyện nầy, tôi gọi cô ấy là thằn lằn. Gọi thế không phải là vì cô có hình xâm chú thằn lằn nho nhỏ trên bắp đùi đâu. Cô ấy có đôi mắt tròn đen nhánh. Như đôi mắt của loài bò sát, ngơ ngác, ngây thơ. Người cô nhỏ nhắn, toàn thân mát lạnh. Mát lạnh đến nỗi tôi chỉ muốn ôm trọn thân hình ấy vào lòng hai bàn tay tôi. Không phải ôm ấp như ôm ấp chú gà con hay chú thỏ con, mà ôm ấp để nghe nhồn- nhột trong lòng bàn tay vì những móng chân nhòn nhọn khều khều cựa quậy, và hé nhìn vào trong thì thấy chiếc lưỡi đỏ nhỏ xíu thè ra, và đôi mắt bi thủy tinh phản chiếu khuôn mặt lo âu, như muốn chữa lành hay vỗ về gì đấy của chính tôi. Cô ấy tạo cảm xúc như thế đấy.

- "Ôi, em mệt quá!". Thằn lằn bước vào phòng tôi, nói với giọng rất là mệt nhọc. Tối quá, không nhìn thấy mặt cô, chỉ thấy chiếc áo choàng trắng phản chiếu ánh sáng. Nhìn đồng hồ thì đã 2 giờ khuya, tôi đã nằm lên giường định ngủ. Định bật đèn lên thì thằn lằn nhanh hơn, đã ôm chầm lấy tôi, rồi dúi đầu vào khoảng giữa vai và ngực tôi, thật mạnh đến nghe đau. Lòng bàn tay lạnh ấy luồn vào trong áo ngủ của tôi. Bàn tay lạnh như nước đá ấy chạm vào da trần, cho cảm giác thật dễ chịu.

Tôi là một người đàn ông 29 tuổi, làm việc tư vấn và chữa trị chuyên môn về chứng tự- bế của trẻ em, ở một bệnh viện nhỏ. Tôi quen với thằn lằn đã đuợc 3 năm nay. Không biết từ lúc nào, thằn lằn không nói chuyện với ai ngoài tôi. Trên cơ bản, người ta không thể sống được nếu không nói chuyện với người khác, do đấy tôi nghĩ tôi là sợi dây sinh- mệnh của cô ấy.

Thằn lằn lại áp mặt thật mạnh vào giữa hai phần xương ngực của tôi. Lần nào cũng vậy, cô áp mặt thật mạnh như lún sâu vào ngực tôi đến đau đớn. Lúc đầu tôi tưởng là cô ấy đang khóc. Nhưng không phải. Khi cô ngẩng đầu lên, khuôn mặt trông vẫn tươi tắn, sáng sủa, ánh mắt vẫn ngọt ngào, mềm mại. Chắc là lúc ban ngày đã nôn ra thứ gì đấy, rồi bây giờ thì làm như vùi mặt vào gối mà kêu khóc ấy. Còn không thì chắc là đang cố tách rời ý thức ra khỏi thân thể mệt mỏi của mình. Tôi nghĩ thế. Nhưng đêm ấy, nghi vấn của tôi đã được giải thích thình lình như thế nầy:

- "Thật ra, hồi còn bé, em đã có lần bị mù mắt đấy".

Lời thổ lộ ấy vang động trong đêm tối.

- "Em nói sao? Hoàn toàn không thấy gì cả à?". Tôi ngạc nhiên hỏi.

- "Đúng thế, hoàn toàn".

- "Làm sao đến nỗi thế?"

- "Bị động kinh đấy, suốt từ khoảng 5 đến 8 tuổi".

- "Rồi làm sao mà thấy lại được thế?"

- "Nhờ một bệnh viện giống như bệnh viện anh đang làm việc tận tình chạy chữa cho mới thấy lại được đấy chứ".

- "Thế à…". Tôi nói. - "Anh hỏi thế nầy có được không? … Do đâu mà động kinh đến không nhìn thấy gì cả thế?"

Thằn lằn nuốt nước bọt đánh ực.

- "À, lúc ấy có chuyện ghê gớm xảy ra trong nhà, tình cờ em chứng kiến... "

Tôi bảo nếu em không muốn thì đừng kể cũng được. Thấy cô có vẻ khổ tâm quá. Bố mẹ của cô vẫn còn khoẻ mạnh, tôi đã có lần được gặp. Anh em thì không có ai. Bố mẹ cũng đâu có ly dị. Thế nên, tôi nghe chuyện có vấn đề trong gia đình cô thế nầy là lần đầu tiên.

- "…Bởi thế, thật sự đã có lần bị mất thị giác hồi nhỏ, nên bây giờ cái gì cũng vậy, chỉ chạm tay vào thôi thì chưa được yên tâm. Nhất là khi mệt nhọc, ngũ giác không nhạy bén nữa, thì cứ nhắm mắt lại, áp người thật mạnh vào, hay nắm lại thật chặt, mới yên tâm. Em làm anh đau hả? Xin lỗi anh".

- "Mắt có mở ra thì lúc sợ vẫn cứ sợ thôi. Bệnh viện anh làm cũng có nhiều trẻ em bị như thế".

- "Ừm, em biết chứ".

- "Nầy, mình kết hôn đi em. Dọn vào đây, hai đứa sống chung đi".

Tôi chợt thốt ra điều vẫn nghĩ đến từ trước.

Thằn lằn vẫn dúi mặt vào ngực tôi, im lìm. Nhịp tim đập dồn dập khẩn trương trong khoảng âm thầm ấy truyền sang người tôi. Tôi cảm nhận được một tha nhân xa cách vời vợi, da thịt khác biệt bao phủ nội tạng khác biệt, đêm đêm có những giấc chiêm bao khác biệt.

- "Bi…"

Thằn lằn nói thầm- thì nhưng nghe rõ ràng như thế, rồi ngừng lại. Im lìm.

Tôi đoán: Bi đát? Bi ai vì cô độc? Bi lụy chuyện ngừa thai? Bi ve của trẻ em? Bi? Bi gì nhỉ? Cuối cùng từ đôi môi đang áp mạnh thêm vào ngực tôi ấy vang lên lời nói:

- "Bí mật của đời em đấy".

*

Tôi gặp thằn lằn lần đầu ở câu- lạc- bộ thể thao tôi thường đến. Tôi vẫn đến đấy bơi lội 2 lần mỗi tuần, còn thằn lằn thì là huấn- luyện- viên thể dục aerobics ở đấy. Mỗi khi thấy cô ấy, tôi lại nghĩ là cô nàng kỳ lạ. Nhỏ bé, trông rắn rỏi, đôi mắt xếch có hơi tối, so với các huấn- luyện- viên khác vốn có vẻ vui tươi, thì không biết là điểm tốt hay không, nhưng phong cách đặc biệt ấy quả thật là khác lạ. Không hiểu có phải là lòng yêu mến không, nhưng trước hết dáng vẻ khác lạ ấy đã khiến tôi để ý. Lần nào tôi bơi lội xong cũng đúng vào giờ cô ấy dạy. Phía bên kia của một biển nung núc những thịt bà nầy, bà nọ, bà kia, tấm thân mảnh mai vô cùng của cô ấy trông như đang đứng sững lại trong một tư thế quặt quẹo kỳ dị như một bức tượng điêu khắc của Salvador Dali. Cử động của cô mềm dẻo tuyệt vời đến nỗi mỗi động tác trông như ngưng đọng lại. Tiếng nhạc đệm có kích động đến đâu đi nữa, vẫn trông như có mỗi mình cô trong thế giới không có âm thanh.

Tôi thơ thẩn ngắm cô ấy vài lần như thế, thì có chuyện xảy ra. Hôm ấy, bơi lội xong, tôi đi qua trước phòng tập của cô. Như mọi hôm, cô đang dạy cho các bà các động tác trên thảm. Tôi vừa uống nước ngọt, vừa thơ thẩn ngắm khung cảnh ấy, nghĩ thầm rằng nếu ngày nào cô ấy thình lình nghỉ việc thì hẳn là chán lắm. Khoảng thời gian ấy, tôi vừa mới dứt một cuộc tình dài, nồng đắm với vợ người khác, hơn nữa lại bị phụ rẫy, nên mệt đứt hơi, chẳng còn sức đâu mà nghĩ đến chuyện luyến ái. Thế nhưng ý nghĩ thầm vụng ấy vẫn cho tôi cảm giác đang có gì đấy manh nha trong lòng tôi. Như trong một đêm mùa xuân dễ chịu, hẹn hò với một người con gái chưa quen lắm nhưng đã có ý thích, lên tàu điện mà suy nghĩ sẽ đi ăn ở đâu, đi uống rượu ở đâu, cái cảm giác lơ lửng chơi vơi ấy, dù không nghĩ đến chuyện ái ân đi nữa, nhưng những cử chỉ đoan trang khoan thai của người con gái ấy, những mẫu hình khăn choàng mà cô ấy đã chọn để đặc biệt mang đến nơi hẹn với mình, mép áo choàng mềm mại, nét mặt tươi cười ấy, cứ như là mình đang ngắm phong cảnh đẹp từ xa, làm cho cả tâm hồn mình cũng đẹp theo, cái cảm xúc hớn hở tưởng đã mất đi từ thuở nào, bây giờ trở lại, toả ra mùi hương êm dịu.

Lúc tôi vừa rời đi định về thì nghe có tiếng ai đấy la lên: "đau quá, đau quá"… Quay đầu lại, thấy trong phòng tập có một bà đang ôm lấy chân, nhăn nhó. Vừa nghĩ: "vọp bẻ rồi", đã thấy thằn lằn nhanh nhẹn lướt đến bên bà ta. Trong căn phòng tập mờ tối vẫn còn tiếng nhạc đệm ấy, như một y sĩ, thằn lằn bình tĩnh xoa bóp chân cho người đàn bà. Tôi cảm thấy khoảng thời gian mình nhìn quang cảnh ấy kéo dài thật dài. Thằn lằn ngồi dang tay thẳng ra trông thật đẹp như một tượng điêu khắc loang loáng ánh sáng trong đêm tối.

Không lâu sau, người đàn bà ấy đã tươi cười trở lại, và thằn lằn lại nở nụ cười tươi trên đôi môi hồng. Tấm kính ngăn làm cho âm thanh không xuyên thấu được bao nhiêu nên quang cảnh càng có vẻ kỳ bí. Và khi thằn lằn đứng lên, đôi chân duỗi ra, tôi nhìn thấy trên cùng của bắp đùi bên phải của cô có hình xâm một con thằn lằn nhỏ, làm tôi sững sờ. Đấy là khởi đầu của mối tình kỳ lạ với thằn lằn.

*

Quả thật, công việc nầy nhiều khi làm tôi mệt mỏi quá chừng. Muốn thật sự cứu chữa bệnh nhân thì phải làm sao tránh đồng bộ với người bệnh, tránh cộng hưởng với họ. Nhưng thật khổ phải tránh hiệp điều với những người bệnh cứ chuyên niệm một lòng đòi hỏi y sĩ hiệp điều với họ. Cũng khổ như là lúc bụng đói meo mà phải cố tránh bàn ăn la liệt những thức ăn bày ê hề trước mắt. Bởi người bệnh đem hết sinh mệnh ra mà kỳ vọng mỗi một chuyện đồng điệu ấy, tất cả năng lượng sinh tồn chỉ muốn đem đổ hết vào một lúc ấy mà thôi. Y sĩ khoa tâm lý phải giữ ý thức như một người hầu bàn chuyên môn. Dù bụng có đang đói meo đi nữa, người hầu bàn cũng không được mang thức ăn đi mà bước chân lảo đảo. Phải giữ thẳng người lên, phải nhắc nhở mình đừng quên là mình muốn làm gì. Muốn cứu chữa người bệnh chứ gì? Muốn người ta lành bệnh chứ gì? Phải thường xuyên điều chỉnh ý thức vào điều cơ bản ấy. Phải điều chỉnh mọi sự cho hợp với điều cơ bản ấy, tránh bị cuốn hút ra ngoài mất. Từ đối tượng mà mình định giúp đỡ, nếu không có sẵn tư thế đồng tình trợ lực thì mệt vô cùng. Nhất là khi đang có chuyện lo nghĩ như lúc nầy.

Tôi vừa ăn trưa vừa nghĩ không biết bí mật của thằn lằn là gì? Có khi đơn giản chỉ vì cô ấy không muốn kết hôn với tôi mà thôi. Thường thường tôi ăn trưa ở quán mì Nhật bên cạnh công viên hơi xa bệnh viện. Bởi ở đấy thì không sợ chạm mặt bệnh nhân. Bên kia khung cửa sổ là cây cỏ xanh tươi toả hương, công viên êm đềm âu ca ánh nắng ban chiều. Trên các băng ghế, nhân viên bán hàng, người già cả ngồi tựa lưng, thư thả tắm ánh nắng. Nhìn quang cảnh ấy, mình thấy được vẻ đẹp tạo hình của con người, qua hình thể tổng hợp các cơ năng một cách toàn bích. Từ người già lão đến trẻ em, đàn ông, phụ nữ, người nào trông cũng đẹp quá. Làm cho tâm tình ban sơ của mình tái sinh, mình nghĩ sẽ cố gắng hơn trong công việc. Ý nghĩ đơn thuần thế thôi. Mà có lẽ cùng dưới bầu trời nầy, thằn lằn cũng đang nghĩ như thế mà tận tụy làm việc.

Lần đầu tiên tôi mời cô ấy đi ăn là đêm tôi đã đợi cô ấy xong lớp dạy. Cũng là lần đầu tôi đã thấy cô ấy trong trang phục thường chứ không mặc đồng phục làm việc. Chỉ là áo len đen, quần bò rất đỗi thông thường thôi, nhưng tôi mơ hồ cảm thấy như ẩn tàng điều gì đấy. Thay bộ quần áo nịt bó sát người lúc làm việc đi thì trông cô không có gì khác đời cả. Lúc cười thì hở lợi, chỗ xương má có tàn nhang, đánh phấn có hơi đậm quá. Nhưng không phải những điểm ấy, mà là khi thằn lằn bước đi, chỉ trong dáng đi ấy mới có vẻ gì là lạ. Không hiểu sao mỗi lúc nhìn cô ấy, tôi lại nghĩ đến chữ "sứ mệnh". Cảm thấy cái nghiêm trọng của gánh nặng gì đấy cô phải mang trên vai không thể từ chối được. Không hiểu sao tôi lại cảm thấy như thế. Nhưng chính vì thế mà thấy cô quyến rũ. Người như thế thì khi cười hở lợi, mình lại thấy vô cùng cởi mở chân thật, một nét cười thật tình. Tôi đã khám phá ra ý nghĩa của nét cười ấy.

Chúng tôi đi ăn ở một hiệu ăn nhỏ chuyên về các món ăn Nhật. Đối mặt nhau qua bàn ăn, trong quán im vắng không có khách nào khác. Tôi hồi hộp đến nỗi phải bảo thầm đừng có hồi hộp đến như thế. Thằn lằn thì ít nói, ăn nhỏ nhẻ, và rượu thì hầu như không uống được.

- "Cô nhảy giỏi quá nhỉ".

Tôi vừa nói thế thì thằn lằn đột ngột nói:

- "À, nhưng mà em sắp nghỉ việc, tháng tới đây".

Tôi ngạc nhiên hỏi:

- "Sao thế?"

Cô mỉm cười đáp: - "Em có việc khác muốn làm".

- "Việc gì thế?". Tôi hỏi. - "Nếu cô không ngại thì cho tôi biết. Vì thấy cô thật là có tài năng trong việc cô đang làm, nên nghĩ tiếc đấy mà".

- "Có gì đâu anh. Em định đi học trường dạy châm cứu đấy". Cô đáp.

Tôi càng ngạc nhiên hơn: - "Ủa, sao lại thế?"

- "Em nhận ra là mình có năng khiếu về mặt ấy hơn. Nhìn người ta, em biết được chỗ đau của người ấy. Có khi em xoa dịu được chỗ đau của họ nữa. Nên muốn luyện tập thêm đấy anh".

- "Cô có tài năng ấy nữa à?".

- "Có đấy anh ạ".

Cô vừa ăn kem tráng miệng, vừa từ tốn giải thích:

- "Em hiểu ra rằng thay vì tiếp tục dùng thân thể mình hướng ra phía ngoài để biểu hiện, nếu không đẩy những gì sâu kín bên trong tâm trí mình ra bên ngoài thì sự khao khát sẽ không sao hết được. Cho đến nay, vận động mạnh bạo thế là vừa đủ để giữ thân thể mình, nhưng em muốn tìm cách thức khác. Cũng đã 33 tuổi rồi".

- "Gì, cô mà 33 tuổi rồi sao? Tôi vẫn tưởng cô chỉ khoảng 25".

- "Thật đấy. Chắc là lớn tuổi hơn anh rồi". Cô cười lớn.

Lúc chia tay ở ga, thằn lằn bảo tôi:

- "Cảm ơn anh đã mời. Em không có bạn bè nào, mà bố mẹ thì cũng không nói chuyện gì. Đã lâu lắm mới nói chuyện mình với người khác, có lẽ em đã nói nhiều quá".

Đêm tối. Bóng người qua lại trên đường. Gió đêm, những khung cửa sổ của các toà nhà. Tiếng tàu điện chạy. Văng vẳng từ xa, tiếng chuông báo giờ tàu khởi hành. Long lanh ánh mắt của thằn lằn mắt xếch.

- "Mong được gặp lại".

Tôi nói, nắm lấy tay cô. Trong lòng nôn nao muốn chạm vào người cô đến muốn điên lên không sao ở yên được. Thượng Đế ơi, chạm được tay cô ấy thì bảo gì tôi cũng làm. Tôi đã nghĩ thế lúc nắm tay cô. Phải làm thế thôi, chứ không hiểu là có nên hay không nên. Nhưng tôi đã nghĩ ra rồi. Dù gì đi nữa, hai người cũng đã để ý đến nhau, đến tối đi ăn đi uống với nhau, đến lúc: rồi sao nữa? tuy không thầm kín thoả thuận với nhau rằng khoảng hôm nay là được rồi, đi nữa, nhưng thật tình muốn chạm vào người, muốn hôn lên môi, muốn ôm vào lòng, muốn dìu đi, bức xúc đến không chịu nổi, đơn phương cũng chẳng sao, muốn đến ứa nước mắt, ngay lúc nầy đây, chỉ người nầy thôi, không phải người nầy là không được. Tôi nghĩ ra rồi. Đấy là tình yêu.

- "Vâng, hẹn gặp lại". Cô nói, rồi cho tôi số điện thoại của cô. Xong bước lên các bậc cấp của nhà ga, không ngoái lại. Dáng lưng ấy chìm khuất vào làn sóng người trên ga. Đi mất. Tôi cảm thấy nỗi mất mát như tận thế.

*

Thằn lằn đi học, rồi lấy được bằng hành nghề. Trong thời gian học ở trường, tài năng của cô được công nhận, cô trở thành đệ tử của thầy khí công, và sang Trung quốc học nửa năm, rồi về mở một phòng chữa bệnh nhỏ. Chữa bệnh mát tay nên đông khách, phải thuê thêm người làm. Mỗi ngày, bệnh nhân đến khám từ khắp nơi trên nước Nhật. Nhiều người bệnh nặng, nghe đồn, đã tìm đến như bám vào cọng rơm để khỏi chết đuối. Dù bận bịu thêm lên bao nhiêu, năng lực chữa trị của cô vẫn không suy giảm. Chỉ có lời nói thì bớt dần đi. Một lần duy nhất tôi đến xem thử ra sao, thì thấy đấy là một căn phòng trong chung cư, chỉ có một giường nằm, bệnh nhân yên lặng chờ thành hàng trên ghế dài. Phòng chữa bệnh sơ sài đến nỗi tưởng là làm chui. Thằn lằn mặc áo choàng trắng bận rộn đi lại âm thầm trong khung cảnh ấy. Có vẻ kỳ dị thế nào! Thằn lằn chẳng nói lời gì vỗ về hay có cử chỉ gì vồn vã. Do thế, những người bệnh nhẹ, không cần đến lắm thì ngưng không đến nữa. Nhưng những người bệnh nặng đã bị các nơi khác từ chối mà trôi dạt đến đây, rồi từ khổ sở, bất an được giải phóng, thì họ bước ra khỏi phòng chữa bệnh với đôi mắt biết ơn nhìn thằn lằn rưng rưng nước mắt. Khi thằn lằn dìu một người bệnh trước đấy đã không đứng lên được bước ra thì thân nhân người bệnh ấy kêu lên những tiếng cảm kích. Thằn lằn chỉ cười nhẹ rồi quay sang chữa trị cho người bệnh khác.

Tôi nghĩ quả thật cô làm việc hết lòng. Và cô chỉ chú tâm vào chuyện chữa bệnh, chỉ một điều ấy thôi. Tài năng của cô quả là có thật và cô không đặt nặng chuyện có được người ta cảm tạ hay ưa thích mình. Tôi cảm động và tự hào về cô. Thấy mình hơi xấu hỗ, và muốn được như cô ấy.

*

Tối hôm ấy, tôi chờ thằn lằn trong phòng.

- "8 giờ thì đi đấy". Cô nói trong điện thoại. - "Anh lấy pizza đi, loại cay ấy".

Thằn lằn thích ăn pizza đưa tận nhà. Đi ăn ngoài thì ghét. Chẳng phải ghét gì người ta, chỉ không muốn gặp người ta. Cảm giác ấy của cô thì tôi cũng hiểu được. Làm việc chữa trị cho người ta, va chạm mãi với người ta, cũng mệt lắm rồi. Chúng tôi thường ở trong phòng, đèn vặn tối bớt đi, hầu như chẳng nói chuyện gì, chỉ ngồi yên lặng nghe nhạc với nhau. Có đi đâu xa thì cũng chỉ đến những vùng núi sâu, vắng. Một lối giao tế khác đời.

Quá 8 giờ tối vẫn chưa thấy thằn lằn đến. Tôi ăn pizza trước, vừa uống bia vừa nghĩ có lẽ cô ấy không đến đâu. Vì muốn giữ bí mật của đời cô, hay vì bị tôi cầu hôn mà không biết nói sao để từ chối. Với tính cách của cô ấy, nếu muốn chia tay, hẳn là tỏ thái độ bằng cách không đến gặp tôi tối nay. Tôi nghĩ thế. Tuy không còn tình cảm sôi nổi kịch liệt như thuở mới gặp cô, nhưng tôi cũng buồn lắm. Tôi vẫn muốn có cô ở bên cạnh. Quan hệ với cô như thế nên không mong có được sự thư thái hay tươi sáng, nhưng cũng không thể tìm đâu ra người thay thế được cô ấy, mặc dù trong bệnh viện tôi làm việc vẫn thường có những cô y tá vui tính lả lơi dọ dẫm.

Khoảng quá 11 giờ đêm, khi tôi đã chìm đắm trong tuyệt vọng và men rượu, cửa mở đánh rầm, và thằn lằn bước vào phòng.

- "Xin lỗi đến trễ". Cô nói, tóc xõa dài vương hương gió đêm.

- "Tưởng không đến chứ". Tôi nói. Nếu tôi còn là đứa trẻ thì đã oà khóc lúc ấy rồi.

- "Bối rối quá". Cô nói, rồi ngồi vào ghế, nhỏ nhẻ ăn mấy miếng pizza.

- "Để anh hâm lại cho nóng".

- "Thôi, thế nầy cũng được". Cô nói tiếp. - "Em chỉ có anh là người nói chuyện được thôi".

- "Anh biết. Thì với người bệnh em phải dè dặt lời nói chứ. Có phải là chứng bệnh gì đâu".

- "Nhưng có điều em chưa nói với anh. Điều nầy quan trọng lắm".

- "Vậy thử nói ra đi em". Tôi nói.

Thằn lằn lặng im, nhìn đăm đăm vách tường và thở thật sâu. Hình dáng cô giống như hình vẽ bóng người. Cô sống thoải mái âm thầm trong bóng đêm như một sinh vật khác hẳn tôi. Cô nói:

- "Em đã nói với anh là em đã có lần bị mù mắt rồi đấy nhỉ".

Tôi nói tôi cũng nghĩ là em sẽ nói đến chuyện ấy.

- "Khoảng em 5 tuổi, có người điên đột nhiên xông vào nhà từ cửa sau, gào thét lên những lời không ai hiểu, thế rồi vào bếp lấy dao đâm mẹ em trúng vào đùi, rồi bỏ chạy. Em điện thoại cho bố em, lúc ấy đang ở trong sở; bố em bảo chờ đấy để bố em gọi xe cấp cứu. Từ lúc ấy cho đến khi xe cấp cứu đến, em đã ngồi bên cạnh mẹ em đang chờ chết. Em hiểu rằng mẹ em sắp chết nên em sợ quá, sợ quá, cuống quít lấy tay đè chặt lên vết thương của mẹ em để chận cho máu đừng ra nữa. Lúc ấy em chợt nhận ra rằng mình có năng lực chữa trị. Tuy không làm cho máu ngừng chảy hay vết thương biến mất đi như trong phim ảnh hay truyện tranh, nhưng em cảm thấy như tay mình sáng lên, và có gì đấy đang xảy ra. Cảm thấy như máu bớt chảy ra dần đi. Rồi xe cấp cứu đến chở mẹ em và em vào bệnh viện. Em sợ quá đến không nói được, cứ thế mà ngồi lịm trong sợ hãi. Bố em chạy vội đến, rồi cảnh sát đến, nhưng em vẫn chẳng nói gì được cả. Bác sĩ bảo rất may là máu ra ít, như một phép lạ, nên đã cứu được mẹ em. Mặc dù đã không làm kịp biện pháp ngưng máu chảy ra".

Tôi yên lặng nghe, nhớ lại rằng mẹ cô hơi kéo lê chân khi bước đi, và chân phải trông nặng nề khi mẹ cô cố gắng đứng dậy.

- "Mẹ em vì cơn sốc ấy mà đâm ra cuồng trí một thời gian, mà em lại mất thị giác, bố em đâm ra lo lắng chuyện khoá cửa đến mức bệnh hoạn, nên trong nhà thật là khủng hoảng. Phải mất mấy năm, mắt em mới đột nhiên mà nhìn thấy lại được, mẹ em mới đi được một mình trong xóm, và bố em mới an tâm đi làm mà không kiểm đi kiểm lại chuyện đã khoá đủ cửa nẻo với 7 chiếc chìa khoá khác nhau của ông. Đấy là thời kỳ tối ám của gia đình em. Nhưng lúc ấy, em hiểu được bí mật của sự sống. Hiểu bằng chính thân thể mình. Thuở ấy, mẹ em là cả vũ trụ mà em ngưỡng vọng. Đôi khi cũng lời qua tiếng lại với bố em rồi khóc lóc, nhưng mẹ em đã là người mẹ cho em chỗ tựa an định. Thế mà ngày hôm ấy, em thì sợ hãi kêu khóc, còn mẹ em thì cuống cuồng trốn chạy, rồi chảy máu đến lả người; em đã nhìn thấy trọn vẹn cảnh mẹ em đang dần dần biến thành một vật thể phàm tục. Em hiểu rằng nếu linh hồn không nhìn ra em thì thân thể chỉ còn là cái vỏ chứa mà thôi. Em nghĩ chính vì thế mà khi mình đặt trọn lòng mình vào thì có thể chữa được thân thể người ta, như chữa một chiếc xe hỏng. Từ đấy, em để ý thấy trong khu phố mình ở, người sắp chết thì thâm đen lại. Gan mật mà hư hỏng thì chỗ hư cũng đen đi. Vai mỏi cứng thì chỗ vai ấy cũng xám lại. Dần dần em nhìn ra được những dấu hiệu ấy. Để bớt nhìn thấy những bệnh hoạn, em đã tiếp tục việc nhảy múa, kết cuộc đến nay thì em đã tìm được thăng bằng. Từ khi quen anh. Và em đã toại nguyện. Do đấy, đã bắt đầu được thiên chức của mình".

- "Chuyện của em thật hay. Như thế là em không còn trở ngại gì cả nhỉ?". Tôi nói.

- "Chưa hết đâu anh. Còn một điều nầy rất quan trọng". Thằn lằn nói. - "Cả với bố mẹ, em cũng chưa bao giờ nói".

Rồi cô lại im bặt. Khoảng im lặng thật dài. Trong khoảng ấy, thằn lằn lại ăn một miếng pizza. Tiếng nhai khô khan. Nhưng chợt nhìn lại, tôi ngạc nhiên thấy hai hàng nước mắt. Lòng tôi dao động. Lần đầu tiên tôi thấy cô khóc. Tôi hiểu hẳn là có điều gì đã làm cô xúc động đến như thế.

- "À, mà phạm nhân thì sao? Có tìm thấy hay bắt được không?". Tôi hỏi.

Thằn lằn thờ thẩn nhìn tôi. Câu hỏi có đúng lúc không? Nhưng mà đã nói ra rồi. Chỉ vì tôi thương cô, không muốn mất cô. Có lẽ thế.

- "Bắt được, giám định thần kinh xong lại thả ra mất".

Thằn lằn nói, nghẹn ngào: - "Em giết nó đấy".

Tôi kêu lên: - "Tự tay em à?"

- "Không phải … Trù ếm cho chết đấy. Anh không tin hả? Nhưng mà thật đấy. Em đã trù ếm nó chết".

- "Em làm được cả việc ấy nữa sao?" Tôi nói, nhìn thấy thằn lằn nói chuyện đến mức kích động như thế là lần đầu tiên. - "Em làm cách nào thế?"

- "Em cầu khấn mỗi ngày, mỗi ngày. Cho nó bị xe tông chết đi … Và mỗi lần trong nhà có chuyện bực mình hay buồn phiền, em lại cầu khấn như thế. Thế rồi hai năm sau, một buổi chiều đang ngồi ngắm ánh hoàng hôn sáng rực phía xa, đột nhiên em hiểu là điều em vẫn cầu khấn ấy đã đạt thành. Em hiểu ngay. Mắt em cũng lành hẳn. Và nó đã chết. Một tuần sau, ngẫu nhiên em nghe tin tức trên đài bảo rằng nó đã nổi điên lên mà đâm đầu vào xe tải. Em nghĩ là chính em đã làm ra thế. Đáng kiếp. Nhưng rồi ngày tháng qua, em lớn lên, và hiểu ý nghĩa của việc mình làm. Dù có chữa trị được cho nhiều người, thì việc giết chết một người cũng không vì thế mà khác đi. Mà ngược lại, càng nặng nề thêm. Nhất là từ khi quen với anh, em lại càng hiểu rõ hơn. Em thù ghét người nào, có thể giết chết người ấy. Lúc ấy thì nghĩ rằng mình ưu việt. Cười lớn vì mình đã làm được. Em có chỗ thế thật. Nhưng nghĩ lại, chẳng phải chuyện gì thú vị, chẳng phải là một vở kịch trả thù hào tráng của thời đại Edo[1] xa xưa ngày trước. Ngay tại nước Nhật hoà bình nầy mà hiện thực, em đã chấm dứt đời sống của một người không định chết. Hẳn là rồi em sẽ bị nghiệp báo ngày nào đấy sẽ trở lại với chính mình. Lúc trước thì vì căm thù quá mà em quyết là làm thế là đúng. Nhưng rồi thời gian … không ngờ thời gian lại vĩ đại đến thế! Bố mẹ em đã lại sống hoà thuận với nhau, mắt em đã thấy lại, và em đã gặp anh, … Tình huống nầy, lúc bấy giờ em đã chẳng thể nào thấy ra được. Lúc ấy, cả nhà ai cũng đóng kín cửa sổ, trong tăm tối, người nào cũng bộc lộ những tật xấu, tình cảnh khủng hoảng đến nỗi cầm chắc là không bao giờ có thể chấm dứt được. Em đã nghĩ cũng chẳng mất mát gì nên đã trù ếm mà không sợ gì cả. Mình có bị quả báo cũng chả sao. Nhưng mà bây giờ, mọi chuyện đều đã đổi khác. Chỉ có mình em còn sợ hãi. Tên đàn ông ấy đã hiện ra trong giấc mơ của em, nó bảo nó đã chẳng giết ai, mà em lại giết nó. Em nghĩ nó nói đúng. Và em sợ".

Thằn lằn tiếp tục kể lể với giọng mũi khô nứt.

An ủi cô rằng tên ấy chết là chuyện tình cờ, không phải là trách nhiệm của cô,… là điều đơn giản. Nhưng bởi cô đã suy nghĩ đến nhập tâm, nên chuyện cô trù ếm nó đến chết đã trở thành chuyện thật đối với cô. Tôi biết có những trường hợp như thế. Có nhiều đứa trẻ suy nghĩ đến nhập tâm nên bị lậm vào mà tự sát. Có đứa trẻ đã hứa giữ chậu cây cảnh mà để cho nó khô héo đi nên treo cổ chết. Cũng có đứa cắt cổ tay tự tử chỉ vì quên không cầu nguyện vào giờ khắc đã ước định,…