Buổi đầu, thi sĩ Nguyễn Bính làm rất nhiều thơ lục bát (một số nhà phê bình thường gọi là lục bát “chân quê”), trong đó có nhiều bài đặc sắc, đã đi vào lòng người đọc một thuở như Lỡ bước sang ngang, Tương tư, Người hàng xóm…

Rồi đây, lối thơ lục bát chân quê ấy có lẽ không còn được nhiều người yêu thơ, đặc biệt ở miền Nam, thích thú nữa. May thay, thi sĩ còn để lại cho đời một số bài thơ thất ngôn viết theo thể cổ phong tràng thiên độc vận rất trác tuyệt mà bài Hành phương Nam, theo chúng tôi, là một áng kỳ thi thốn-tâm-thiên-cổ.

Bài Đêm mưa đất khách dưới đây có lẽ Nguyễn Bính viết cùng thời điểm với Hành phương Nam, năm 1948, khi đang dong ruổi ở miền tây Nam bộ. Cùng tâm sự, cùng mối cảm hoài, bi thiết. Và cũng là một bài Hành tràng thiên độc vận lẫm liệt.

(Phạm Ngọc Lư sưu tầm)

Đi hết đê biển quay lại Gò Công đi Mỹ Tho. bắt đầu nếm mùi mưa miền tây.

www.phuongnguyen.info/site/hp_361.html

Một thân lận đận nơi trời xa

Nằm nghe mưa rơi trên mái nhà

Gió bắt vào thu đầy tiếng lá

Đời tàn mộng đẹp tiếc xuân qua

Long đong mưa nhỏ gieo từng giọt

Lẳng lặng không nao một giọng gà

Chờ nửa vầng trăng, trăng chẳng lại

Đêm dài đằng đẵng đêm bao la

Cũng may cho những người lưu lạc

Càng khỏi trông trăng đỡ nhớ nhà

Mấy tháng chưa nguôi sầu hận cũ

Nằm đây chăn chiếu của người ta

Đĩa đèn chết đuối thân hồ hải

Chung Tử đi rồi lẻ Bá Nha

Khá thương nghìn dặm thân làm khách

Nằm đọc Liêu Trai bạn với ma

Run run song ngỏ bàn tay lạnh

Phảng phất giường đen, dải áo là

Bữa mộng ân tình say đến sáng

Bài thơ tâm sự nghĩ không ra

Chuyến đò thân thế đưa toàn hận

Bãi cát phù sinh đổi tháp ngà

Đổi thay gớm mặt người thiên hạ

Ấm lạnh thương cho gái nõn nà

Đất khách Mai Sinh cười phụ bạc

Đêm dài Hàn Tín mộng vinh hoa

Ở đã không đành đi cũng dở

Thân này há ngại chuyện xông pha

Sàng đầu kim tận từ hôm đó

Tráng sĩ vô nhan cực lắm mà

“Thời lai đồ điếu thành công dị

Vận khứ anh hùng ẩm hận đa”

Hỡi ơi trời đất vô cùng rộng

Nào biết tìm đâu một mái nhà !

Có như mắt Tịch xanh mà uổng

Đất khách cùng đường ta khóc ta

Mưa mãi mưa hoài mưa bứt rứt

Đêm dài đằng đẵng đêm bao la…