Ellen Barry, The New York Times, 16 tháng 12, 2010, HIẾU TÂN dịch

Thủ tướng Nga Vladimir V. Putin trên màn hình TV trong một cuộc giao lưu trực tuyến trong tiết mục Hỏi -và -Trả lời hàng năm trên truyền hình hôm thứ Năm 16 tháng 12, 2010

MOSCOW — Thủ tướng Vladimir V. Putin hôm thứ Năm nói rằng sự bùng nổ bạo lực dân tộc chủ nghĩa ở Moscow chứng tỏ rằng nước Nga không thể cho phép các cơ quan thi hành luật pháp của nó yếu đi, bất chấp lý lẽ của “giới trí thức tự do của chúng ta.”

Trong một cuộc maratông hỏi-và-trả lời kéo dài bốn giờ 29 phút ông Putin đã trình diễn xuất sắc bài biện hộ cho quyền kiểm soát tập trung vốn là con dấu xác nhận của sự lãnh đạo của ông ta

Giọng nói của ông được đưa lên ti vi mấy phút, trong một chương trình sự kiện hằng năm. Một người dân gọi đến nói cảnh sát đã không bảo vệ các thành viên của một sắc dân thiểu số khỏi cuộc tấn công của những kẻ dân tộc chủ nghĩa Nga, do đó nhiều người bạn của ông ta sợ không dám ra khỏi nhà. Ông Putin nói chủ nghĩa cực đoan nên bị chặn lại - và cảnh báo không được vu khống cảnh sát.

“Những cơ quan công quyền này thực hiện chức năng quan trọng nhất của nhà nước,” ông Putin nói. “Nếu không, giới trí thức tự do của chúng ta sẽ phải cạo đi chòm râu dê của họ và đội mũ sắt vào rồi tự mình ra quảng trường mà đánh nhau với bọn quá khích.”

Nhấn mạnh nhu cầu cần duy trì trật tự, ông Putin còn nói, “Nhà nước tồn tại để phục vụ cho quyền lợi của đa số.”

Được hỏi án tù của Mikhail B. Khodorkovsky, ông cựu thủ lãnh dầu mỏ, có lý do chính đáng không, ông Putin đưa ra một câu trả lời chua cay, trích dẫn lời ca sĩ được ưa chuộng Vysotsky. “Một tên trộm thì nên ngồi trong tù,” ông nói. Ông so sánh vụ của ông Khodorkovsky với vụ Bernard L. Madoff, người nhận bản án 150 năm tù về âm mưu lừa đảo[1] lớn nhất trong lịch sử.

Lời bình luận của ông đến mấy ngày trước một phiên tòa phán quyết về vụ Khodorkovsky, người có lúc từng là người giầu nhất nước Nga, được coi là đối thủ chính trị của Putin vào lúc ông bị bắt năm 2003. Ông Khodorkovsky đang gần mãn hạn án tù tám năm về tội trốn thuế, và phán quyết lần này đang được nhiều người chăm chú theo dõi như một phép thử đối với sự tôn trọng các quy tắc pháp luật của Nga.

Luật sư của Khodorkovsky, Karinna A. Moskolenko nói lời bình luận của thủ tướng là “áp lực chính trị cao nhất có thể có” và thực chất không để lại cơ hội nào cho thân chủ của bà có thể trắng án.

Buổi truyền hình thể hiện Putin với hình ảnh dân túy nhất của ông, đọc trơn tru một lèo tưởng như vô tận các chỉ tiêu kinh tế và trả lời các câu hỏi trong nhiều giờ mà không một lần liếc xuống tờ giấy. Nhiều câu hỏi được đưa ra với một tinh thần ngưỡng mộ không che giấu - “Điều gì là bí quyết thành công của ông?” là một, và  “Con chó con của ông có khỏe không, Buffy?” - và ông Putin trả lời thoải mái và trôi chảy, tự thưởng thức trước khi làm cử tọa mê mẩn. Phần lớn các câu hỏi tập trung vào các vấn đề kinh tế, như chi phí dịch vụ công, và ông hứa rằng nền kinh tế sẽ trở lại mức trước khủng hoảng vào đầu năm 2012.

Tiết mục maratông này đã quảng cáo cho vai trò ngoại cỡ của ông Putin ở nước Nga, gần ba năm kể từ khi ông từ ngôi tổng thống bước xuống. Người kế tục ông và được ông che chở, Tổng thống Dmitri A. Medvedev đã nêu ra một chương trình cải cách thử được thừa nhận tốt ở phương Tây, cảnh báo rằng nước Nga có nguy cơ trượt vào tình trạng tụt hậu về kinh tế và bế tắc về chính trị.

Nhưng ông Medvedev dường như gần đây đã chùn lại khỏi những lời phát ngôn cứng rắn, trong khi ông Putin đang gửi đi một thông điệp rõ ràng rằng ông không chỉ đang cai trị đất nước này, mà còn điều hành nó bằng tay. Sự xuất hiện của ông hôm thứ năm chắc chắn sẽ được người ta chăm chú theo dõi để cố tìm ra những đầu mối dẫn vào cái bí ẩn chính trị tập quyền của nước Nga: ai trong số những người này sẽ tranh cử tổng thống năm 2012?

Ông Putin chỉ nêu mỗi ông Medvedev. Tuy nhiên, ông mỉm cười, khi có người hỏi ai sẽ điều hành đất nước khi ông Medvedev ngủ.

“Chúng tôi chia nhau luân phiên ngủ,” ông nói.

Những câu trả lời ứng khẩu của ông Putin đôi khi cho ta  cơ hội nhìn thấu tỏ đáng ngạc nhiên vào quan điểm của ông. Một cử tọa hỏi về vụ xì căng đan gần đây ở làng Kushchevskaya, nơi một băng đảng tội ác địa phương đã hành động không bị trừng phạt trong nhiều năm nhờ câu kết với chính quyền địa phương.

Ông Putin nói vụ đó chứng tỏ rằng “toàn bộ hệ thống chính phủ đã thất bại” - và tiếp tục, một cách kỳ quặc, để bảo vệ quyết định năm 2004 của ông bãi bỏ việc bầu cử trực tiếp các thống đốc khu.

“Chúng tôi thay đổi thủ tục [bầu cử] bởi vì chúng tôi muốn ngăn ngừa bọn tội phạm khỏi chui vào chính quyền,” ông nói. “Không may, trong tình cảnh của chúng ta, nơi xã hội công dân không hoạt động, với cái gọi là bầu cử trực tiếp các bạn sẽ luôn luôn có bọn tội phạm đằng sau các ứng cử viên. Chúng dùng tiền bất hợp pháp để tác động lên các chiến dịch bầu cử.”

Được hỏi về các mục tiêu của ba thành viên xuất sắc của phe đối lập, ông Putin nói họ muốn quay trở lại địa vị họ đã có vào những năm 1990, khi họ kéo bè kéo cánh với ông Khodorkovsky và Boris A. Berezovsky để ăn cắp “không phải là ít tỷ đồng.”

Một trong những khoảnh khắc xúc động nhất là khi ông Putin - người đã từng phục vụ cho KGB như một sĩ quan phản gián - được hỏi về một sĩ quan phản bội được báo cáo là đã tiết lộ nhân thân của các thành viên của một toán gián điệp Nga mai phục sống bằng căn cước giả ở Hoa Kỳ.

Putin nói các cơ quan tình báo Nga không tìm cách “thanh toán” người sĩ quan đó vì những việc anh ta đã làm, nhưng ông nói bọn phản bội “sẽ tự tiêu hủy bản thân chúng.”

“Một người phản bội bạn bè của mình, các đồng chí đồng ngũ của mình,” ông Putin nói. “Làm sao hắn có thể sống với điều đó suốt cuộc đời hắn? Làm sao hắn có thể nhìn vào mắt con của hắn? Đồ lợn.”

Các bài liên quan:

-    Nhà bất đồng chính kiến Nga bị cầm tù cần sự giúp đỡ của Obama.

-    Nền chuyên chính của Luật pháp của nước Nga

-    Ở nước Nga, tự do ngôn luận là một vấn đề kiểm soát của nhà nước.