Trong lần về vùng Hoa Thịnh Đốn khoảng giữa năm 2004, anh Nguyễn Đức Quang ở tại nhà tôi, đón anh ở phi trường, Người nhạc sĩ đến với hành trang chỉ là một cái va li nhỏ và cây đàn cầm tay. Anh cho biết sẽ ở đây 4 ngày với 8 cái hẹn liên tiếp nhau, trong đó cá biệt có ngày có tới ba cái hẹn, bận rộn và tất bật nhưng cái phong cách của anh vẫn thật thong dong như một chuyến rong chơi. Ngay khi bước lên xe, là lời anh căn dặn :
“Em sẽ đưa anh đi dự buổi họp với Hướng Đạo ở nhà Huynh Trưởng Bác Sĩ Nguyễn Đức Tùng vì có một trưởng Thuất ở Úc qua, sau đó tối ngày hôm sau sẽ đưa anh tới Cafe Montmartre, ở đó Giang Hữu Tuyên và Lê Thiệp có chuẩn bị một buổi họp mặt với anh em, sinh hoạt văn nghệ hát nhạc của anh, ngày hôm sau thì anh đi với Bùi Mạnh Hùng thăm DC suốt ngày, sau đó anh sẽ về ở nhà của Lê Thiệp.” Đó chỉ là một trong những sinh hoạt, cái chính của chuyến này là một đêm Du Ca tổ chức tại nhà hàng Saigon House mà số vé bán phổ biến đã gần 500 rồi. Chương trình lần này sẽ do Ngô Vương Toại làm MC.
Trước đó 4 năm, Thanhsgiving năm 2000, Anh Nguyễn Đức Quang cũng đã có một buổi sinh hoạt ca khúc cộng đồng thật náo nhiệt, Bốn năm trước , khi Trưởng Ngô Mạnh Thu còn khỏe, chuyến ghé về DC, các tổ chức thanh niên như Hướng Đạo, Gia Đình Phật Tử, Tổng hội sinh viên , và các Vietnamese Club của các trường trung học chung tay làm một buổi hát cộng đồng, lần đó, tôi bất ngờ bị đẩy ra làm người Điều khiển Chương Trình , và nảy sinh một phối hợp thú vị là làm thành một ban Tứ ca thật xuất sắc gồm: Ngô Mạnh Thu, Nguyễn Đức Quang, Trần Anh Kiệt và chị Nguyễn Thị Nhuận. Chuyến hát vui đó, Trưởng Nguyễn Đức Quang có ghi lại trong một thư gửi anh chị em Du ca trên Web Du Ca
“….Trở laị với khách gặp thì phảỉ nói đến Nguyễn Minh Nữu, đầu tuần rồi lếch thếch từ Washington DC xuống đến toà soạn tôi: " Thưa trưởng, em là .. " Cái anh chàng lốp bốp đó ngày nay đang làm văn hoá, văn nghệ với tờ báo cũng mang tên đó "Văn Nghệ" cũng sống được, thở được trên vùng thủ đô nước Mỹ.
Tôi nhớ năm 2000, dịp Thanksgiving lên thăm xứ này với buổi hát cho các bạn trẻ ở trong vùng. Các bạn trẻ là các đoàn Hướng Ðạo, Phật Tử, Sinh viên, Học sinh, 400 con người chiếm hết nhà hàng Galaxy hát một buổi đã điếu. Nữu là MC chính cho khách đến là tôi, Nhuận, Thu và Kiệt (San Jose). Cái ban tứ ca bất ngờ này thế mà lại sinh hoạt vui ra phết.. Giờ gặp lại nghe báo tin vui công việc Nữu tốt thế là vui. Anh em nói chuyện được đúng 10 phút tới giờ ra phi trường. “
Sau chuyến đi đó, anh Ngô Mạnh Thu về Cali và bất ngờ từ trần sau đó không lâu. Cuộc ghé lại Hoa Thịnh Đốn của anh Quang để lần đầu tiên hát cho chúng nghe nhưng ca khúc nhạc tình anh mới viết. trong đó, những ca khúc thật lạ như “ trên thành phố San Francisco” mà sau này tôi cố tìm lại nhưng chưa thấy anh Quang cho in lại ở đâu.
Cả năm sau, dường như khoảng giữa năm 2006. Một hôm nhận được điện thoai của anh Quang, anh hỏi, em còn nhớ năm ngoái anh ghé Dc không?
- Nhớ chứ, chuyến hát ở Saigon House.
- Đúng rồi, những ngày ở đó anh có dịp đi thăm nhiều nơi của DC, mà đặc biệt nhất là Nghĩa trang Arlington…
- Nhớ rồi, hôm đó Bùi mạnh Hùng đưa anh đi phải không?
- Anh đi với Bùi Mạnh Hùng một buổi, và một buổi với Lê văn Phúc, Cai Phúc đó…
Anh Quang kể về chuyến thăm nghĩa trang Arlington, và anh hết sức xúc động khi nhìn những hàng mộ bia đều dặn, giống hệt nhau từ ông Tướng, cho đến hàng binh sĩ, những tử sĩ của thời Nam-Bắc chiến tranh, họ được mang về đây, nằm cạnh bên nhau, và cùng được ngợi ca là Anh Hùng, cùng được Tổ Quốc Ghi Công.
Anh Quang hát cho tôi nghe một đoạn ca khúc đó, và khuyến khích tôi nên đến thăm, và viết về Nghĩa trang Arlington này, hãy đặc biệt dành suy nghĩ về nhân vật tướng Lee.
Một xúc động tức thời, nhưng những gửi gấm trong đó, anh Nguyễn Đức Quang đã dành hơn sáu tháng sau để viết bài hát “trên đồi Arlington”
Nội chiến Hoa Kỳ bắt đầu năm 1861 Abraham Lincoln đắc cử tổng thống và muốn thay đổi dự luật để xóa bỏ thể chế nô lệ. Trước ngày ông nhậm chức, bảy tiểu bang miền nam Hoa Kỳ phản đối chính sách cởi mở này và tuyên bố ly khai chính phủ liên bang, thành lập chính phủ riêng do Jefferson Davis làm tổng thống [1]. Chính quyền Abraham Lincoln không công nhận chính phủ Liên minh miền Nam này. Khi quân miền Nam tấn công đồn Sumter, Nội chiến Hoa Kỳ bùng nổ và thêm 4 tiểu bang khác gia nhập phe miền nam chống lại lực lượng Liên bang miền Bắc.
Cuộc phân tranh Nam-Bắc kéo dài 4 năm và chấm dứt khi quân miền Nam đầu hàng năm 1865.với con số tổn thất của cả hai miền Nam Bắc là 970.000 người. Trong đó trận chiến lớn nhất xẩy ra ngày 01 tháng 7 năm 1863 ở Gettysburg nằm ở tiểu bang Maryland, trong ba ngày chiến đấu, quân hai bên đã thiệt mạng lên tới gần 50.000 chiến binh.
Chỉ huy quân Miền Nam là Tướng Robert E. Lee ra đầu hàng tại Richmond , thủ phủ tiểu bang Virginia , và được quân sử Hoa Kỳ ca ngợi như một nhân vật Anh Hùng .Ngày nay, ở bất cứ thành phố nào của Hoa Kỳ, cũng có ít nhất một con đường chính mang tên vị tướng này.
Bài hát mang âm hưởng tự sự, mà dòng suy tưởng của tác giả khi nói tới người lính đứng nghiêm gác trước đài tử sĩ của nghĩa trang quốc gia Arlington, đã đưa người nghe về quê hương mình, về những xót xa của cách cư xử không công bình cho người lính Việt Nam Cộng Hòa ở nghĩa trang quân đội Biên Hòa.
Xin hãy nhớ Nghĩa Trang Quốc Gia Hoa Kỳ nằm trên đồi Arlington là nơi yên nghỉ của Tổng thống Kenedy, của hàng trăm ngàn tử sĩ vô danh trong cuộc nội chiến Nam Bắc, nơi yên nghỉ của rất nhiều chiến sĩ Hoa Kỳ tử trận tại Việt Nam, và gần đây, còn là nơi yên nghỉ của những chiến sĩ gốc Việt, tử trận trong các cuộc chiến ở Irac, Afghanistan…
Đây là lời của bài hát:
Này bạn, mang găng trắng,
bồng súng gác trên đồi Arlington
Chiều nay trời sẽ mưa hay sương gió lạnh lùng
có còn vững đôi chân?
Chào tay nhìn thẳng nhé!
Đập gót cho oai hùng!
Hồn dưới kia hả dạ, xác thân này đã chết
Cho một đất nước chung
Này bạn, cùng chiến đấu,
cùng gục ngã viên đạn ngược đường bay
Về đây, cùng tới đây, chia nhau nghĩa trang này
không lời hờn oán đắng cay
Bắc Nam cùng mạch sống!
Thắng thua đều anh hùng !
Bốn mùa hoa nở rộ, dưới mộ đài hùng tráng
chung dòng “Tổ Quốc Ghi Công”
Xin giới thiệu hồn này từ cầu Đồng Hới,
hồn kia cuối Trường Sơn
Đồng lúa xanh, có lắm anh đi nhẹ nhàng,
có người thịt nát xương tan
Nay mộ phần, rào quanh bằng oán thù,
một lần thành thiên thu,
sống hay là đã chết đều mất lối bơ vơ.
Làm sao tin thế được?
Làm sao gọi là vinh quang?
Cuộc chiến vùi sâu dân tộc,
khơi dậy những hờn căm
Thắng ngoáy dài mũi kiếm-
Thua xuống cuối biển đông
Sao gọi anh hùng được-
Hồn lệ sử thấu chăng?
Đã bảo vết thương không nhắc nữa-
Mà sao thấy sẹo cứ bâng khuâng
Ừ nhỉ, xưa kia thành quách đổ-
Thắng bại anh hùng có xứng chăng?
Này bạn, chuyện tôi nói,
chuyện xưa ấy xin thả giòng sông trôi
Đời tôi là đớn đau,
cay đắng băn khoăn ưu phiền,
xin ngừng lời ca tiếng khen
Triệu linh hồn oan khuất-
Chiều nay xa quê nhà
Còn chỗ không người lính gác,
chúng tôi về đây nằm,
trên đồi Arlington!
Muốn nghe bài hát này do tác giả hát, xin vào http://www.ducavn.com/.
Trưởng Nguyễn Đức Quang thân kính. Ngày Chủ nhật 27 tháng 3, em đi làm về khuya, 12 giờ đêm mở hộp thư thấy email của Nguyễn Quyết Thắng với ghi chú dầu trang là Nguyễn Đức Quang….em đã hiểu chuyện gì đã xẩy ra. Trưởng đã đi xa……
Từ những lời nói với người sống trong hùng ca “ Việt Nam quê hương ngạo nghễ”, tới những lời nói với người đã chết trong “ Trên Đồi Arlington”, tới những trăn trở với bạn bè chung quanh trong “Không phải là Lúc”, xót xa với quê hương trong “ Người Yêu Tôi Bệnh” Hàng mấy trăm ca khúc đã được viết xuống, đã được hát lên, đã truyền tải đi khắp các châu lục , đã đi vào tâm tư của người Việt khắp nơi,. Những ca khúc nhân danh cái Chân, cái Thiện, cái Mỹ để luôn đòi công băng nhân ái cho mọi người.
Nước mắt em nhạt nhòa trên bàn phím, nhưng vẫn hiển hiện thấy hình ảnh của Trưởng với cái cười hào sảng… nhớ những câu trong bài hát của Trưởng :
Đã bảo vết thương không nhắc nữa
Mà sao thấy sẹo cứ bâng khuâng./.
29 tháng 3/2011
