Thơ Percy Bysshe  Shelley ( 1792- 1882) - Đỗ Tư Nghĩa dịch

Như John Keats và Lord Byron, Shelley cũng là nhà thơ lãng mạn thiên tài của Anh quốc, nửa đầu thế kỷ 19. Chết năm 30 tuổi – [Bích Khê cũng mất ở tuổi này]  – do bị đắm tàu ngoài khơi, nước Ý. Thi hài được hỏa thiêu dưới sự chứng kiến của Byron; sau đó, hài cốt được đem về chôn tại La Mã. Shelley sống rất phóng túng, hầu như không bao giờ lưu tâm đến những quy ước thông thường của xã hội. Như Byron, và Keats, Shelley cũng có ảnh hưởng lớn đến nhiều nhà thơ của thế giới.

Riêng gửi Nguyễn Văn Chức, bởi vì em cũng thích những bài thơ này.

ĐTN.

1.

Hồi Tưởng

Em chợt đến rồi đi

Thoáng mau

hơn cánh bay mùa hạ

mau hơn niềm hoan lạc thanh xuân

mau hơn một đêm vàng hạnh phúc.

Như mặt đất khi lá tàn úa hết

như đêm dài khi giấc ngủ qua mau

như trái tim khi niềm vui chạy trốn

Chỉ còn tôi

ở lại – một mình.

Chim nhạn [1] đến, mùa hè trở lại

Chim cú về, đêm xuống vây quanh

Nhưng Tuổi Trẻ

Con thiên nga hoang dại ấy

cũng gian dối như em

đã theo em vỗ cánh bay rồi.

Trái tim tôi

mỗi ngày mong đợi sáng hôm sau

và giấc ngủ

đã biến thành khổ não.

Mùa đông của tôi

luống công

vay mượn nơi cành cây

những chiếc lá đầy ánh nắng.

Hoa huệ cho chiếc giường cô dâu

Hoa hồng cho tóc mây người góa phụ [2]

Hoa violet cho một nàng trinh nữ

đã vội vàng

chết giữa tuổi thanh xuân.

Còn hoa của tôi

hãy cứ là hoa pensée.

Trên nấm mồ chưa lấp đất của tôi [3]

xin hãy rãi đầy hoa pensée

nhưng đừng giọt nước mắt nào

nhỏ xuống.

Xin đừng bạn hữu nào –

dù thân thiết nhất –

đặt nơi tôi một niềm hy vọng

hay lo sợ giùm tôi

về những chuyện đời.                        

1. REMEMBRANCE

Swifter far than summer’s flight,

Swifter far than youth’s delight,

Swifter than happy night

Are thou come and gone.

As the earth when leaves are dead,

As the night when sleep is sped,

As the heart when joy is fled,

I am left alone, alone.

The swallow summer comes again

The owlet night resumes her reign,

But the wild swan Youth is fain

To fly with thee, false as thou.

My heart each day desires the morrow,

Sleep itself is turned to sorrow;

Vainly would my winter borrow

Sunny leaves from any bough.

Lilies for a bridal bed,

Roses for a matron’s head,

Violets for a maiden dead,

Pansies let my flowers be:

On the living grave I bear

Scatter them without a tear,

Let no friend, however dear,

Waste one hope, one fear, for me.

P. B. SHELLEY 

2.

Khi Những Giọng Hát Mềm Tắt Nghỉ

Âm nhạc –

Khi những giọng hát mềm tắt nghỉ –

còn ngân hoài trong trí nhớ ta.

Mùi hương –

Khi hoa violet phai đi –

vẫn còn mãi ngát thơm

nơi cảm giác.

Lá của hoa hồng –

khi hoa đã héo

được lót làm giường cho người yêu nằm [4]

Những ý nghĩ về em [5]

Khi em đã đi xa [6]

chính tình yêu

sẽ gối đầu lên

để ngủ.

P. B. SHELLEY

2. MUSIC, WHEN SOFT VOICES DIE

Music, when soft voices die,

Vibrates in the memory –

Odors, when sweet violets sicken,                                                                                              

Live within the sense they quicken.

Rose leaves, when the rose is dead,

Are heaped for the beloved’s bed; [7]

And so thy thoughts,[8]  when thou art gone,

Love itself shall slumber on. 

P. S. SHELLEY.

3.

Khi Đèn Nát Tan

Khi đèn nát tan

Ánh sáng chìm phai trong bụi đất

Khi mây trời tản mát

Ôi, còn đâu sắc thắm của cầu vồng!

Khi cây đàn đã vỡ

Tiếng đàn êm dễ ai còn nhớ ?

Khi miệng đã trao lời

Tiếng tình yêu đó – lãng quên mau.                                        

Khi đèn đã nát và đàn đã tan

âm nhạc và bao vẻ huy hoàng cũng mất;

Khi linh hồn đã nín câm,

nơi tiếng vọng của con tim

chẳng có khúc hát nào rớt lại

Mà chỉ là những bản ai ca

như gió thổi qua nhà tù đổ nát

Hay [chỉ có] tiếng chuông chiêu hồn                                           

người thủy thủ lang thang.

Khi hai trái tim đã trộn vào nhau

Thoạt tiên, Tình Yêu rời tổ ấm

và trái tim nào mềm yếu

sẽ một mình mang nặng nỗi đau riêng.

Ôi, Tình Yêu! Kẻ khóc thương sự phù du

của mọi điều trên trần thế                                                                            

Cớ sao mi chọn cái mong manh nhất [9]

để làm chiếc nôi, làm quê hương,

làm áo quan cho bản thân mình?

Những mê đắm của con tim sẽ khiến mi đong đưa

như những con quạ trên cao

đong đưa trong cơn bão.

Lý trí tinh khôn sẽ chế nhạo mi

như mặt trời

từ một khung trời mùa đông xám xịt.

Chiếc tổ của mi

sẽ rụng dần bao cọng cỏ

Và ngôi nhà trần trụi của mi [10]

sẽ phô ra trước giọng cười giễu cợt

Khi lá rơi

và gió lạnh thổi về.

P. S. SHELLEY.

3.  WHEN THE LAMP IS SHATTERED

When the lamp is shattered

The light in the dust lies dead –

When the cloud is scattered,

The rainbow’s glory is shed.

When the lute is broken,

Sweet tones are remembered not;

When the lips have spoken,

Loved accents are soon forgot.

As music and splendour

Survive not the lamp and the lute,

The heart’s echoes render

No songs when the spirit is mute –

No song but sad dirges,

Like the wind through a ruined cell,

Or the mournful surges,

That ring the dead seaman’s knell.

When hearts have once mingled

Love first leaves the well-built nest;

The weak one is singled

To endure what it once possessed.

O Love! Who bewailest

The frailty of all things here,

Why choose you the frailest [11]

For your cradle, your home, and your bier?

Its passions will rock thee

As the storms rock the ravens on high;

Bright reason will mock thee,

Like the sun from a wintry sky.

From the nest every rafter

Will rot, and thine eagle home [12]

Leave thee naked to laughter,

When leaves fall and cold winds come.

P. B. SHELLEY

4.

Dạ Khúc Ấn Độ

Tôi tỉnh dậy

ra khỏi những giấc mơ thấy em

trong giấc ngủ đầu tiên của đêm

Khi gió đang thì thào thở [13] nhẹ

và những vì sao

đang chiếu sáng trên trời:                      

Tôi tỉnh dậy

ra khỏi những giấc mơ thấy em

Và một thần linh nơi bàn chân tôi

đã dẫn tôi đi

Bằng cách nào thế nhỉ?

đến cửa sổ phòng em – hỡi em yêu dấu!

Bao khúc điệu lãng du [14]

yếu dần

trên con suối đen lặng im –

Mùi hoa Champak phai đi

như những ý tưởng dịu êm

trong giấc mộng.

Tiếng than vãn của chim họa mi

chết trên trái tim mình –

Như tôi sẽ phải chết trên tim em –

Ôi, em thân thương dường ấy !

Ôi, hãy nâng tôi lên từ thảm cỏ!                                                          

Tôi chết đi! Tôi ngất đi!

Tôi lịm dần hồn phách!

Hãy để cho tình yêu của em

bằng những nụ hôn

mưa xuống đôi môi tôi

và mi tôi xanh xao.

Gò má tôi lạnh và trắng bệch. Hỡi ơi!

Trái tim tôi đập nhanh và rộn rã –

Ôi, em yêu!

Hãy ép trái tim tôi vào trái tim em

thêm lần nữa

Chính nơi đó

mà trái tim tôi sẽ vỡ –  sau cùng.  [15]

4. THE INDIAN SERENADE

I arise from dreams of thee

In the first sleep of night

When the winds are breathing low,

And the stars are shining bright.

I arise from dreams of thee

And a spirit in my feet

Hath led me – who knows how?

To thy chamber window, Sweet!

The wandering airs they faint

On the dark, the silent stream –

The Champak odors fail

Like sweet thoughts in a dream;

The nightingale‘s complaint

It dies upon her heart –

As I must on thine

Oh, beloved as thou art!

Oh, lift me from the grass!

I die! I faint! I fail!

Let thy love in kisses rain

On my lips and my eyelids pale.

My cheek is cold and white, alas!

My heart beats loud and fast –

Oh, press it to thine own again,                                    

Where it will break at last.

P. B. SHELLEY

Đỗ Tư Nghĩa dịch. 1983. [ xem lại, 1. 12. 2011].