Nhịp sống toàn cầu, kỷ nguyên khoa học công nghệ bùng nổ tuổi thiếu nhi: văn minh-tội lỗi, bản năng- mơ mộng. Thế kỷ XXI, thời đại trí tuệ đỉnh cao, tột cùng tội ác-nhân văn, ô nhiễm và trong lành…Số trẻ hư hỏng chìm vào thế giới ảo: Geme, sách bẩn, trò chơi bạo lực, vô cảm gia tăng, báo động đỏ. Nghệ thuật biến thể siêu hình đủ loại, nhuộm màu tâm hồn tuổi thơ. Cả hành tinh chặn bức tường lửa, bảo vệ thế giới ngày mai.
Vào dịp tháng sáu hằng năm, nhân loại náo nức nối vòng tay nhân ái, chăm sóc thiếu nhi, các em vui chơi lành mạnh, xem nghệ thuật sạch, những nhà hát nổi tiếng dựng chương trình riêng vì tâm hồn tuổi thơ. Nhịp sống Việt, ẩn vào tâm hồn thiếu nhi các truyện cổ tích, ca dao, huyền thoại, những điệu dân ca, trò chơi dân gian, kich hát dân tộc, múa xiếc, chắp cánh tâm hồn tuổi hoa, khơi dậy thế giới mộng mơ. Dù thời đại công nghệ, xã hội hậu văn tự đang nhấn chìm tất cả, cuộc chiến xung đột thiện-ác, truyền thống-hiện đại, chạy đua giành giật thời gian. Sân khấu truyền thống nhiều năm phục cổ, dựng vở diễn, mỗi loại thể lung linh một ánh sao nhỏ vì tuổi trẻ học đường. Nhà hát Nghệ thuật Hát bội Thành phố Hồ Chí Minh diễn bảy vở Tuồng thiếu nhi: Tráng sỹ Trương sinh, Em bé ngoan cường,Con thỏ ngọc,Tình thương và bảo vật…Là Nhà hát Tuồng duy nhất trên cả nước, dựng Tuồng giành riêng thiếu nhi. Thực tiễn muốn nói sân khấu dựng vở thiếu nhi không dễ, xiếc càng khó. Nhưng xiếc Việt Nam, xiếc thế giới đã diễn nhiều chương trình, tiết mục đến khán giả thiếu nhi gợi mở tình yêu cái đẹp, chắp cánh ước mơ.Giữa vô vàn các loại thể nghệ thuật, xiếc ngày xưa gần như không thể, hoặc không có tiết mục giành riêng thiếu nhi. Sau đổi mới, xiếc thiếu nhi xuất hiện hàng loạt chương trình, tiết mục kỳ lạ, hấp dẫn từ Liên đoàn xiếc Việt Nam đến đoàn Xiếc Hà Nội, Xiếc Thành phố HCM, Xiếc Long An, nhiều đoàn xiếc tư nhân, diễn doanh thu và phục vụ các em mẫu giáo lớn, học sinh cuối cấp tuổi học đường. Những hỗ trợ doanh thu theo hợp đồng, hệ thống trường học tạo đà phát triển sân khấu thiếu nhi, nghệ thuật xiếc. Đây sự gắn kết hài hòa, hĩu cơ hai mục đích:
Bảo tồn, phát triển sân khấu vào khán giả trẻ.
Giáo dục con người toàn diện: Đức trí văn thể mỹ.
Các nhà sáng tác, nghệ sỹ, diễn viên xiếc vượt qua mọi khó khăn thách thức, khai thác, dàn dựng thành công những tiết mục xiếc thiếu nhi đầy sáng tạo hấp dẫn. Liên đoàn xiếc Việt Nam dựng các chương trình, tiết mục thành công toàn diện: Diễn tích truyện dân gian, cổ tích, huyền thoại trong,ngoài nước,đúng tâm lý tuổi thơ, thích khám phá, ham hiểu biết, luôn thay đổi tìm những điều mới lạ. Đưa các em bay vào thế giới mộng mơ, qua tích truyện, trò diễn kỹ xảo xiếc.Sân khấu hoành tráng, lung linh huyền ảo,sắc màu dân tộc,văn hóa cội nguồn.
Liên đoàn, dàn dựng hệ thống, nhóm tiết mục xiếc thiếu nhi, nhóm tiết mục truyện dân gian, cổ tích huyền thoại:Thạch Sanh, Alybaba và bốn mươi tên cướp, Nàng tiên cá, Tấm Cám, Cô gái rừng xanh, Sơn Tinh Thủy Tinh, Phiên chợ BaTư,Cuộc giải cứu thần kỳ của chàng Ngốc, Đám cưới chuột...Liên đoàn xiếc Việt Nam, khai thác, dàn dựng hàng loạt truyện cổ tích, huyền thoại nhằm phục vụ thiếu nhi hiệu quả cao. Mỗi tích truyện không chỉ thỏa mãn trí tò mò, ham khám phá thế giới cổ tích nhiều tưởng tượng mộng mơ, còn mang đến các em tình cảm sống đẹp, nghị lực phi thường qua cuộc chiến xung đột thiện ác, bằng kỹ xảo xiếc bất ngờ kỳ lạ. Nhóm Trò khéo:Tung hứng, Xiếc hài, Ảo thuật , xiếc động vật.Một số tiết mục, hoạt cảnh xiếc hậu hiện đại: Đu siêu nhân, Làng tôi…Nghe kể tên nhiều tiết mục quá, phải chăng xiếc là của thiếu nhi? Không ! Nếu dựng xiếc kỹ xảo, sẽ khó phân biệt xiếc thiếu nhi. Dù nghệ thuật xiếc, nhiều tiết mục phù hợp tâm lý tuổi hoa, mang đến các em những cảm hứng mới lạ. Nhóm trò khéo luôn biến động, vui mắt trẻ thơ. Nhóm ảo thuật, biến hiện kỳ ảo, gợi trí tò mò tuổi thiếu nhi. Nhóm hài, tạo hình kỳ dị, nói, hát pha trò,diễn kỹ xảo khôi hài,gây tình huống bất ngờ nhại lại lỗi kỹ xảo, kỹ thuật cao, khiến các em hứng thú bật cười. Nghệ thuật xiếc, một loại hình gần tâm lý thiếu nhi yêu thích. Nhưng nhiều đoàn xiếc Việt Nam còn ý thức phân biệt dựng xiếc chung mọi đối tượng khán giả, giành riêng xiếc vì lứa tuổi học đường. Những chương trình, tiết mục ấy, khai thác các trò chơi dân gian, truyện cổ tích, huyền thoại, hài ngộ nghĩnh…
Sau Liên đoàn xiếc Việt Nam, Đoàn Nghệ thuật xiếc Thành Phố HCM, dựng nhiều tiết mục xiếc thiếu nhi, hoạt cảnh xiếc: Cuộc phiu liu trên hoang đảo, Kẻ dấu mặt trong rừng, Cậu bé rừng xanh, Những người bạn của rừng xanh, Sức mạnh núi rừng, Thạch Sanh chém Chằn, Cuộc phiu liu của nàng Ariel...Tung hứng hài: Hài đếm trứng, Ngưới cao nhất thế gian, Đi xe đạp sáu người, Ô biến hiện, Cây gậy biến hiện…Đoàn xiếc Long An, hoạt cảnh xiếc:Ước mơ cánh diều, Huyền thoại XiVa ( Múa diễn cùng xiếc),Hài hình tượng nam nữ, Hài cắt tóc, Hài hãm ghế đôi, Hài lên thang, Khỉ làm trò…Đoàn xiếc Hà Nội: Ngày hội xuân, Hình tượng con rối, Hài đánh bốc, Tấu hài…
Nhiều tiết mục xiếc các đoàn chưa phải nội dung thiếu, nhưng xếp loại chương trình diễn phục vụ thiếu nhi vì hàng chục đoàn xiếc Nhà nước, tư nhân lưu diễn, các em hào hứng đón nhận. Qua đó, rút ra mấy đặc điểm tiết mục xiếc thiếu nhi yêu thích:
Các tích trò cổ tích, dân gian huyền thoại, hoạt cảnh xiếc.
Xiếc hài.
Nhóm trò khéo,Tung hứng, ảo thuật, Xiếc động vật.
(TIẾTMỤC Thạch Sanh chém chằn, xiếc diễn cùng Múa rối- Đoàn XiếcThành phố HCM).
Nhiều chương trình, tiết mục, hoạt cảnh xiếc, dù không nói đến thiếu nhi, các em thích vì hoàn cảnh, tình tiết, sự khiện nhân vật. Đặc biệt truyện cổ tích, dân gian huyền thoại, các em biết đến trên trang sách học đường xây dựng trái tim tình cảm nhân hậu, thiện thắng ác, những con người dũng cảm phi thường, sống chân thực thẳng ngay. Nhiều hoạt cảnh xiếc giới thiệu không gian làng cổ, trò chơi dân gian như hoạt cảnh xiếc Làng tôi, Ước mơ cánh diều…gợi mở thắp sáng tâm hồn tuổi thiếu nhi, hướng nguồn cội. Một số tiết mục xiếc thị trường, đáp ứng kịp thời thị hiếu thiếu nhi: Người nhện, Đu siêu nhân…
Nhóm tiết mục Xiếc hài, thiếu nhi hâm mộ, vì lối diễn trò nhại dân gian thấm sâu tâm hồn bao thế hệ tuổi hoa. Xiếc hài còn hấp dẫn các em các đặc tính: phục trang, hóa trang, tình tiết hành động, động tác kỹ xảo gây cười. Nhóm trò khéo: Tung hứng, Ảo thuật, phần lớn chỉ là xiếc kỹ xảo, số ít nội dung lồng ghép tình tiết tuổi hoa, đúng hơn không thuộc nhóm tiết mục xiếc thiếu nhi nhưng các em hâm mộ. Bởi nhiều tiết mục tung hứng hài gây cười, mặt khác nghệ thuật tung hứng mang đến tính năng động hiếu kỳ. Nhóm xiếc Ảo thuật hấp dẫn các em vì luôn biến ảo, bất ngờ phi thường kỳ lạ. Xiếc động vật hòa đồng thân thiện cùng thiếu nhi trong mối quan hệ môi trường, vật nuôi, tuổi hoa yêu thích. Xiếc động vật mang ý nghĩa khích lệ thiếu nhi, vươn tới những điều kỳ diệu.
Sân khấu,nghệ thuật xiếc thâm nhập tuổi thiếu nhi tự nguyện, khuôn mẫu. Một số loại thể sân khấu Múa rối, Xiếc do cha mẹ đưa đi xem, hoặc các em tự mua vé đến nhà hát thỏa mãn nhu cầu. Hiện nay, nhiều trường THCS đưa sân khấu vào chương trình dạy học:Tuồng, Hát ca trù, Cải lương…nhằm đào tạo năng khiếu nghệ thuật, xây dựng con người toàn diện. Nghệ thuật xiếc đang được các đoàn quan tâm, dàn dựng chương trình, tiết mục thiếu nhi, biểu diễn trong tuổi học đường, chắp cánh mơ ước tuổi thần tiên.
(Ảnh nguồn Internet).
Hà Nội: 6-2012.
