new orleans. new orleans
tôi lại trở về new orleans, nhưng không còn người trăm năm bên cạnh. chỉ có mưa. mưa trắng trời
mưa trong ly cà phê. mưa trong thơ tôi
tôi lại trở về new orleans. và café du monde.
và phố cổ. điểm hẹn của thời gian

  Ôi, New Orleans… Nguyễn đã có lần viết về căn lều trên sóng của anh chàng da đen có tên là Larry và tiếng đàn guitar của Johnny bên bờ rào gỗ trong một buổi trưa vàng. Rồi cây cầu cao bắc ngang sông Mississippi ở Baton Rouge nơi một buổi chiều Nguyễn nhìn thấy trăng lên lồng lộng. Và cây cầu Pontchartrain dài mút mắt với cánh hải âu bay vút vào chân trời. Rồi ngôi chợ chồm hổm của đồng bào người Việt ly hương và cà phê Chiều Tím cùng quán rượu giang hồ của vợ chồng Việt Nguyễn trên đường Bourbon. Nhiều, nhiều nữa, trong đó có bức tượng di dân và tiếng kèn trumpet của người nhạc sĩ da màu trên quai de brumes...
   Bạn nhỏ ơi,
   Như bạn nhỏ đã biết, vùng đất  New Orleans, với đầm lầy truông phá và những cầu tàu sương mù, là đất của cà phê. Và của nhạc Jazz cháy bỏng, và điệu blues trầm buồn, tất nhiên. Họa sĩ Degas, thuộc trường phái ấn tượng Pháp, cũng đã có thời sống và vẽ ở New Orleans. Còn một người nữa, vâng, người thi sĩ lãng du bụi bặm ấy đã có lần ngồi làm thơ ngay dưới tượng đài di dân
Ôi. New Orleans
và mùi cà phê trên bến cảng
em có nghe
sóng vẫn vỗ. dưới chân cầu tàu. quai de brumes
và trên dòng Mississippi
và những cuộc đời
bay đi như chim
này. em có biết
"A good cup of coffee
một ly cà phê ngon
can turn the worst day tolerable,
có thể biến một ngày xấu thành dễ chịu
and can rekindle a romance,"
và có thể nhen lại ngọn lửa tình lãng mạn
như chuyện tình của anh và em
đầy ảo hoặc

  Tiếp tục trang tiệp ky (từ của nhà thơ Đỗ Quý Toàn) về New Orleans…Này, bạn nhỏ thân yêu, hãy tưởng tượng nhé -theo lời kể của một ký giả vùng New Orleans thế kỷ trước- vâng, hãy tưởng tượng một buổi sáng sau một đêm mất ngủ, một ông Pháp cổ gọi là Creole gentleman đứng trước quầy cà phê của một cô gái da đen ở khu French Market. Ông hát nho nhỏ với cô gái: Pitti fille, pitti fille. Petite fille, pette fille. Ơi cô gái nhỏ, cô gái nhỏ. Và có thể ông bỏ mũ, nghiêng đầu ứng khẩu đọc một câu thơ ca ngợi sự khéo léo của cô gái nhỏ dùng nước pha cà phê, và dường như cô cũng biến thành hạt cà phê: Pitti fille qui couri dan dolo - Petite fille qui court dans l'eau - Little girl who ran in the water. Cô gái nhỏ chạy chơi trong nước.
  Và trong bài về văn hóa Louisiana “Louisiana Culture - Gambo Ya Ya” Lyle Dixon kể lại những mẩu chuyện vui vui như thế. Ông kể về những người đàn bà bán cà phê dọc theo đại lộ Canal, trước nhà thờ St Louis. Ta nghe tiếng rao hàng đầy âm nhạc của họ “café noir, café au lait…” ngân vang trên phố. Và đây, em hãy nghe một ký giả của tờ Daily Picayune ca ngợi vẻ đẹp của nàng Rose Gla ở cuối thế kỷ 19: “Nàng là một trong những người duyên dáng tao nhã nhất của chủng tộc da đen. Da nàng đen như thần Erebus, nhưng Rose luôn luôn tươi cười và thân ái như bình minh. Ôi, cà phê của nàng thơm sao!” Và khi người đẹp tượng thần da đen bán cà phê qua đời, ký giả nói trên đã viết tang ca cho nàng: “Kể từ khi nàng chết đi, những người yêu hương cà phê của nàng cứ vào những sáng chủ nhật lại đi lang thang qua những quầy hàng cà phê với trái tim nhói đau trong lồng ngực mà than ôi có bao giờ được mãn nguyện đâu.”
  Và giờ đây, sau mấy năm, Nguyễn trở lại New Orleans gặp lại những bóng hình nửa thực nửa ảo diễu hành trong mưa. Đây, bạn nhỏ hãy đọc những câu thơ viết trong hương cây, hương mưa và hơi người ở New Orleans, chiều nào.

Mưa.
chiều new orleans

new orleans. new orleans
tôi về đây
như một tiếng gọi
nhưng không có dung
không còn nhìn thấy vầng trăng
trên dòng mississippi
chỉ có mưa
mưa rơi
dưới bầu trời. những ngôi nhà cổ. thời degas

ôi. những hàng cây
những mái phố. và balcon
ai thắp lên. những chiếc lồng đèn. bập bùng cháy
lửa voodoo
và người nghệ sĩ da đen. còn đứng thổi khúc blues
                                        buồn. trên phố bourbon
mưa
trên mặt trống. hoàng hôn
và trên tóc. nàng rose gla. của thế kỷ trước. hiện
                      về. với nụ cười của hoa cà phê. ngát
hương
mưa

tôi lại về. new orleans. với những cơn mưa tháng sáu
và những bóng dù
như mưa ở đà lạt. sài gòn
và trên thành phố cherbourg
những bóng dù. xanh. đỏ. tím. vàng
đi trên phố cổ
dưới mưa
sao không có em
để cùng đi với anh
những đoạn đường mưa vỡ. chiều nay

anh trở về new orleans
ngồi trong quán cà phê
chật ních người
nghe mưa từ dưới sông
mississippi
thổi vào mái quán
ở café du monde
anh ngồi ăn cái bánh beignet. uống ly cà phê sữa nóng
nhớ môi em. miệng em
ngày nào
chiều new orleans
không có em
anh chuyện trò với chú bồ câu. và những con chim
                                                             sẻ. trú mưa
chúng bảo anh. không còn gì nữa. thôi đừng chờ
dù cho mưa về từ trí nhớ mù sương
hay mưa trên ca khúc. the house of the rising sun
với những mảnh đời đổ vỡ
không bao giờ. sẽ không bao giờ. hàn gắn lại

mưa
những con đường lát đá
cỗ xe ngựa chở người đi thăm từng góc phố. đã có
                                                 mặt qua hai thế kỷ
những phòng tranh. quán sách vàng. tiệm rượu ở
                                     truồng. nồng mùi gió biển
khách sạn. nơi bán đồ lưu niệm. câu lạc bộ nhạc jazz. đèn mờ
và
mưa
trên cầu sương mù ai khóc. chiều của màu đá xanh
ai hay tôi
khóc
từ hải cảng mưa buồn
tới ga tàu điện
phố hầm
pho tượng di dân. đứng dưới trời
mưa
cho những hồn xiêu lạc
ở new orleans
chiều nay

tháng sáu. 2012