Nguyễn Quỳnh, Suối Nhỏ/ A Little Stream, watercolor on Fabriano paper, 30” x 2”, Towson University, MD., 2003.

Ông Tân để tách cà-fê vừa cạn xống bàn, ngiêng mình, liếc mắt nhìn tập The New York Review of Books, bộ 59, số 13, cuối Hè 2012. Trang bên trái in một bài thơ của Karl Kirchwey có tên là River of Rivers. Ông cúi xuống nữa để nhìn kĩ bức tranh vẽ nét một jòng sông chảy iên lặng jữa hai vách đá và cây to trải bóng xanh êm-đềm.

Ông Tân đứng zậy cầm tách vào bếp, chầm chậm rót cà-fê từ bình vào tách. Ông đứng iên ở đó, nhìn qua cửa sổ rộng và cao, bao quát cả bức tường, tiếng chuyên-môn là “window wall”.  Lúc này mới bảy jờ sáng. Zưới những hàng thông xanh ngọn tựa trái im, thoai thoải trải bóng xanh êm-đềm xuống một con suối rộng như một jòng sông nhỏ. Mới thấy jòng suối ông Tân đã quay về thủa ấu-thơ, nhớ mãi một jòng sông chảy quanh co trong một ngôi làng, cũng trải bóng xanh êm-đềm.

Thứ Bảy tuần qua Philip Rodman lại thăm ông Tân. Như thường lệ, ông Tân đãi bạn một bữa ăn. Philip mới trên năm mươi, là khoa-trưởng Fân-khoa Triết-học của ông. Philip, gốc Anh Cát-lợi, cao lớn đứng cạnh ông như một gã khổng-lồ, râu tóc zầy và zài bạc fơ. Philip vừa ăn vừa khen ông Tân nấu nướng rất ngon. Ông Tân mời Philip ăn hết đĩa này sang đĩa khác, nge tiếng chén muỗng đụng nhẹ vào nhau và tiếng suýt xoa của vị ớt cay trồng ở trong vườn. Ông Tân vui thấy rằng zường như lần nào cũng thế, Philip rất tự-nhiên, với lối ăn uống tràn trề sức sống. Lần nào cũng thế, ông Tân nhỏ nhẹ thì thầm: “Cảm ơn bạn đã đến. Con người không có bạn chắc rất buồn!” Philip cười vang ngĩ rằng câu nói của ông Tân là một nhận xét thông-thường. Nhưng í của ông Tân thực-sự thế này, mà không tiện nói ra: “Cảm ơn bạn đã đến. Con người như tôi không có bạn chắc rất buồn.” Đúng hơn nữa câu ấy fải thế này: “Tôi từ xa đến. Đã hơn ba mươi năm. Có ja-đình cũng như không. Nói như Thomas Hardy. Tôi sống nhờ lòng nhân-đạo của con người!”

Mấy tháng trước đây Philip Rodman mới biết là ông Tân đã kí-thác tất cả tài-sản cho vợ con. Theo Philip thì ông Tân nói rằng ông fải làm thế vì số của ông hay mất của. Đã hai lần có nhà rồi lại mất. Mất không fải vì lí zo tài-chánh mà vì lí-zo chính-trị và không biết cách jữ jìn tiền-bạc. Ngay cả một số tiền khá lớn ông trao cho ja-đình cũng mất. Cũng may ông là một jáo-sư với gần ba chục năm thâm-niên, và vẫn còn zạy học.

Philip không thể đóan được cáì jì thật sự đã xảy ra trong sự quyết định của ông Tân. Chỉ có điều Philip nhận thấy ông Tân là học-jả đáng kính và là một người jản-zị, khoan-thai, hoạt-bát khi cần fải trình-bày tư-tưởng của mình.

Trong sân nhà ông Tân có một cái cây lá nhỏ mà hằng ngày chim sẻ thường đến ăn lộc non rồi sả jác đầy trên mặt cỏ. Ông Tân để í thấy trong đám chim sẻ ấy có một con cổ đỏ. Ngày nào ông cũng quét lá cho vào bao đựng rác. Ngày nào cũng thế, như sáng hôm nay, rực rỡ nắng hè, ông nhìn qua cửa sổ ở nhà bếp và ngắm những con chim bé tung tăng ngậm lá non. 

Ông cầm tách cà-fê trở lại chỗ ngồi. Đây là ngôi nhà mới nhất của ông, xây được hơn một năm. Nó bé nhỏ như một Chalet, chung quanh toàn là thông lá zầy như đuôi-chồn. Cho nên ông gọi những cây thông ấy là “thông đuôi chồn”. Tên thực của loại cây thông này là Douglas Fir. Ông Tân cúi xuống đọc hai câu thơ đầu trong bài River of Rivers. Ông chỉ đọc hai câu ấy mà thôi, vì ông không zám đọc thêm. Ông e rằng những jì khó hiểu có thề làm mất đi những fút êm-đềm.

And if it roses at last, the river of rivers,

From where it sweeps between its walls of original green

Nếu con sông đẹp nhất cuối cùng vươn lên,

Từ jữa những bức tường cây xanh nguyên-thủy

August 26, 2012.