Góc đường Jackson và đường Mabury, ở đó có một khu công viên. Dẫy nhà mé bên kia con lộ là nơi Tạo cư ngụ. Chung cư  gồm nhiều nóc gia được xây cất. Nhìn tường vách, nhìn mái nhà, người ta đủ biết tuổi thọ của nó tính theo thời gian là bao lâu rồi. Những  cây cối trồng ở trước mỗi ngôi nhà, ở trong những bãi đất trống, chúng lớn và cao với tàng lá rậm rạp xum xuê, nhìn cũng có thể biết chúng đã trải qua bao nhiêu năm trời, thân gốc mới mập mạp, cành lá mới đùm đề được đến như thế.

Vì nhà Tạo gần sát khu công viên, nếu buổi sáng hay buổi chiều những ngày thời  tiết không có mưa và gió lạnh, Tạo có thói quen hay ra công viên, ở một cái băng ghế gỗ, ngồi với tay cầm một cuốn sách, Tạo lặng lẽ đọc. Sách thuộc loại tiểu thuyết mà chàng thường đến thư viện ở đường Educational Park mượn để đem về.

Khi những trang truyện khá hấp dẫn, đủ sức cuốn hút đôi mắt Tạo rà theo những dòng chữ trên trang giấy, thì, chàng rất ít khi ngẩng lên nhìn cảnh vật chung quanh. Chỉ trừ ra, khi mỏi mắt, khi gặp một đoạn văn quá khô khan rời rạc, Tạo mới ngưng để ngó xa ngó gần, thấy  hai  con  đường đổ về ngã tư, xe cộ cái ngừng, cái chạy. Có lúc, ở cái ngã tư giao lộ đó, chẳng có chiếc xe nào đến cả, nhưng trên hệ thống đèn lưu thông, màu của những cái đèn vẫn cứ tiếp tục thi nhau thay đổi, lúc đỏ, lúc xanh, lúc vàng, tự động bảo nhau chớp tắt.

Cái sinh hoạt bình thường đến độ quá quen mắt, nhìn thì nhìn, Tạo chẳng  mấy quan tâm và mất thì giờ để phải chú ý đến những cái đèn báo hiệu cho xe chạy đó, nên chỉ một ít phút sau, mắt Tạo đã đổi hướng ngó về phía vùng đất trước mặt có cái hồ nước, mà ở đó, chàng thấy  những con vịt trời đang vùng vẫy bơi hay những con vịt trời đang bay lượn trên cao với những cái cánh dang rộng vỗ và với những tiếng kêu khan nhả ra từ cổ họng.

Cây cối ở trong khu công viên có cây thân gốc lớn, ngọn  cao với  những cành lá rậm rạp nom như những cái dù lọng. Cây  cối ở trong khu công viên có cây nhỏ và thấp thì những cây đó cao chỉ ngang tầm với, có hoa nở, có lá đủ màu sắc tùy mỗi loại thảo mộc.

Với những con đường tráng nhựa phẳng phiu chạy theo đường vòng trong công viên, con đường đó để cho người ta đi dạo mát hay chạy bộ giúp thư giãn cơ thể. Buổi sáng và buổi chiều, vào đúng cái giờ như  đã được ấn định, Tạo thường thấy có một người đàn bà xuất hiện, lững thững bước từ phía  hồ nước rồi theo con đường trong công viên, bà thong thả đi tới đi lui nhiều vòng, khi đã thấm mệt, khi chân đã mỏi, thì bà ta ngồi nghỉ ở cái ghế nhìn ra mặt hồ, một lúc sau, Tạo  thấy người đàn bà đi về hướng bãi đất hoang, có những ngôi nhà ở mé bên kia con lộ.

Ở cái băng ghế gỗ trong công viên chỗ Tạo đang ngồi đọc sách, những lúc người đàn bà theo con đường vòng phải đi ngang qua đó, mắt Tạo chợt nhận ra cái vẻ đẹp hiền hậu trên khuôn mặt của bà ta, đã khiến chàng nảy ra ý muốn, mượn cây cọ và chất sơn để thể hiện chân dung của người đẹp lên tấm vải bố cho bức tranh Tạo  dự định vẽ. Từ hôm ngồi một mình tư lự trong bóng tối của căn phòng, Tạo đã ấp ủ việc làm đó và phải nhiều ngày sau, vào một buổi sáng như thường lệ, chàng đã dứt khoát ra công viên với cái giá vẽ, sơn cọ, để thực hiện vẽ tranh.

Buổi sớm với ánh nắng chan hòa trên lá của những cây cối,  trên  thảm cỏ màu xanh, trên mặt nước hồ biêng biếc, cái giá vẽ có chân đứng đã được dựng, tấm bảng gỗ có một tấm vải bố sần sùi đã được căng, sơn và cây cọ đã để sẵn, trong lúc đợi người đàn bà đi dạo trong công viên tới, đấy là lúc Tạo ngồi ở cái ghế gỗ có lưng tựa, mắt nhìn những con vịt trời đang bơi, những con vịt trời đang bay, những cái lá cuối mùa đang thi nhau rụng. Nhưng khi cái bóng người đàn bà đang thả bước đi từ con đường ở dẫy nhà bên kia con lộ hiện ra, Tạo đã tập trung thị giác nhìn về phía đó và chờ đợi bà ta tiến gần về khu công viên. Vẫn như mọi khi, thói quen chỉ là thói quen cố hữu, người đàn bà bắt đầu bước những bước đi thong thả trên con đường vòng trải nhựa phẳng phiu, vừa đi hai tay vừa nhịp nhàng vung tới vung lui, thản nhiên đến độ không cần biết chung quanh có ai đang chú ý nhìn ngó mình. Mỗi khi bà đi ngang qua chỗ Tạo đang đứng hí hoáy vẽ, bước chân có chậm lại, mắt lướt nhìn rất nhanh trên khung tranh, chỉ có vậy thôi rồi lại lặng lẽ đi tới. Mỗi lần người đàn bà đi ngang qua chỗ Tạo như thế, Tạo đã nhanh chóng như một cái máy ảnh, thu bắt những nét đẹp trên khuôn mặt của bà ta, cây cọ với sơn nhúng sẵn, Tạo đã phóng tay lên khung vải, vẽ vội  vàng những gì vừa thu tóm được. Một việc làm như thế quả là quá chật vật và khó khăn cho chàng. Nhưng không có cách nào khác, nếu như muốn vẽ được bức chân dung người đàn bà đẹp xa lạ không quen biết, thì chỉ có cách đó Tạo mới hi vọng thực hiện được một họa phẩm, như ý muốn của chàng.

Nhiều ngày lặng lẽ lén lút thu hình bằng đôi mắt, ghi lại trên khung vải bằng cây cọ, sự nhẫn nại cần cù đã giúp Tạo đi tới bước hoàn thành, khi bức họa đã được thực hiện  xong.

Trong căn phòng nhỏ, dưới ánh sáng của ngọn đèn, ngồi trên chiếc ghế da có lưng  tựa, buổi tối với cơn mưa nặng hạt ở bên ngoài, Tạo thích  thú nhìn bức chân dung mình đã vẽ, thấy nó gần lột hết được vẻ đẹp của khuôn mặt người đàn bà đi dạo trong công viên, nhưng dù vậy, bức tranh vẫn chỉ là bức tranh vô hồn, nó thiếu mất hẳn phần sinh động. Chính vì thế, Tạo lại phải sáng sáng ra ngồi ở cái ghế trong công viên, chờ người đàn bà đi dạo trên con đường trải nhựa, để được thoải mái ngắm nhìn dung  nhan của người đẹp, mà không phải là tấm chân dung đầy tính giả tạo trên bức tranh chàng đã vẽ. Có lúc Tạo đã tự hỏi lòng mình, đấy có phải tình yêu vừa mới chớm nở, như một nụ hoa đang từ từ vỡ cánh, thì ngay tức khắc, Tạo đổ thừa cho tính đam mê quá độ của một người nghệ sĩ như chàng, thường hay đa cảm đa sầu.

Một buổi tối, Tạo đến dự bữa tiệc ở nhà hàng do lời mời của một người bạn. Bữa tiệc mừng năm mươi năm thành hôn của đôi vợ chồng già. Khách là những người thân quen đến họp mặt góp vui và để được dịp ngồi hàn huyên chuyện gẫu. Cũng chỉ chừng mấy chục người ngồi đủ năm cái bàn tròn.

Ngồi với mấy người bạn, kẻ viết văn, người làm thơ, còn có hai ba ông là họa sĩ, cạnh Tạo còn một cái ghế bỏ trống chưa có người ngồi. Rồi cái ghế bỏ trống đó, chỉ sau đó không lâu, khách là một vị nữ lưu đến trễ đã có mặt. Đưa mắt nhìn hết mọi người, đầu khẽ gật, môi nở một nụ cười, miệng nói nhỏ nhẹ, bà tạ lỗi việc đến hơi trễ với lý do đường kẹt xe.

Từ lúc cái ghế bên cạnh mình có người đàn bà ngồi, người đàn bà đó có khuôn mặt nom quen như Tạo đã nhiều lần gặp ở đâu đó, nhưng cố nhớ vẫn nhớ không ra, chính vì thế, Tạo cứ thờ thẫn nghĩ ngợi, quên cả nghe người bạn chàng đang nói chuyện với chàng về vấn đề hội họa.

Trước lúc chính thức nhập tiệc, chủ nhân đãi bữa ăn tối theo thủ tục đi chào khách, giới thiệu từng người, Tạo mới biết người đàn  bà đó tên là Liên. Tạo nhắc thầm tên Liên như để ghi nhớ vào đầu vì sợ sẽ lại quên.

Đĩa thức ăn đầu tiên được người phục vụ nhà hàng đưa ra bàn. Thấy mọi người đã mời nhau cầm đũa, nhưng riêng Tạo vẫn ngồi thẫn thờ mắt nhìn đi đâu đi đó, bà tên Liên lịch sự quay sang Tạo nói:

“Anh dùng”.

Tạo như một người đang ngủ mơ, được đánh thức dậy. Vội đáp:

“Vâng. Cám ơn chị. Xin để tôi tiếp chị trước đã”.

Nói rồi làm, Tạo cầm cái muỗng xúc món ăn xong bỏ vào cái đĩa của người đàn bà tên Liên.

Thấy Tạo tính lấy thêm, bà Liên cản:

“Thế này đủ rồi. Anh đừng cho tôi nữa. Món này nhiều mỡ tôi không thích lắm đâu”.

“Chị kiêng mỡ sao”.

“Vâng”.

Thay vì dùng đũa ăn món ăn vừa lấy, Tạo lại  đưa tay cầm cái ly  thủy  tinh và chai rượu chát, vừa rót vừa gợi chuyện để nói với người đàn bà:

“Từ lúc chị đến, tôi cứ ngồi nghĩ mãi mà không nhớ ra, hình như tôi  đã gặp chị nhiều lần ở đâu rồi. Nếu không phải là chị, thì cái người tôi đã gặp đó, nom giống hệt như chị vậy”.

Bà Liên cười:

“Giống hệt thì có giống đấy. Ở đâu anh gặp tôi thì ngoài cái công viên chỗ anh thường ra ngồi đọc sách hay đứng vẽ tranh, chắc cái  ở đâu thì chỉ có ở đó chứ không còn là ở đâu cả”. 

“Và người đàn bà thường mỗi sáng hay đi dạo trong công  viên  lại  chính  là chị. Thảo nào trông chị và người đàn bà đó có khuôn mặt giống nhau như hệt. Có điều …”.

“Đúng rồi. Có điều bữa nay tôi trang điểm và ăn mặc sang trọng nên nom có khác. Còn những ngày đi dạo bộ trong công viên, tôi phục sức giản dị, mặt mũi không phấn son, khác là khác đúng đấy”.

Tạo được trớn nên sẵn đà lao thẳng vào câu chuyện:

“Tôi dám thực lòng mà nói, nhan  sắc của  chị ở tuổi này vẫn còn đẹp, thì những  năm tháng trước đây, cái nhan sắc đó chắc chắn còn đẹp hơn thế này nữa”.

“Anh lại quá khen tôi rồi đấy”.

Tạo lắc đầu:

“Không phải như chị nghĩ như thế đâu. Như tôi đã nói, tôi thực lòng với chính tôi, lời khen hoàn toàn đúng với dưới mắt tôi nhận xét. À, thưa  chị, còn anh bận gì sao không thấy đi”.

“Nhà tôi đã mất”.

Có lẽ không muốn để người lạ đi sâu vào đời tư của  mình, bà Liên lảng qua chuyện khác. Hỏi:

“Bức tranh anh vẽ ở công viên anh vẽ tranh phong cảnh đấy có phải không”.

“Không. Phong cảnh ở cái công viên đó có gì đâu mà để vẽ. Tôi vẽ chân  dung một người đàn bà”.

“Vẽ chân dung mà không có người mẫu.

“Có người mẫu đấy chứ. Chị thử đoán người mẫu đó là ai xem có đúng không nào”.

“Đoán làm sao đoán được. Rõ  ràng mắt tôi thấy anh đứng vẽ mà có ai ở đó đâu để có thể gọi được là người mẫu”.

“Vậy người mẫu nếu ở công viên không có ai  ngoài chị ra, thì tôi vẽ chị có được không”.

Bà Liên bật cười:

“Vẽ tôi. Vẽ tôi để làm gì. Với một bộ mặt nhếch nhác, đôi má khô, da không phấn son, anh vẽ tôi như thế bức tranh chắc chắn sẽ nhem nhuốc khó coi lắm”.

“Chị nhớ rằng dưới cây cọ và màu sơn tôi quết, bức chân dung đó phải được coi như thế nào rồi. Vì chị không thể nhìn thấy khuôn mặt dễ thương của chị, nhưng người khác nhìn thấy khuôn mặt đó nó như thế nào, người khác mới cảm nhận ra được cái đẹp đó. Một lần nữa tôi lại phải thực lòng mà nói, chị có một khuôn mặt rất ăn nét khi đưa lên khung tranh. Tôi thú thật chính vì mê cái đẹp đó mà tôi mới nảy ý vẽ bức chân dung lấy mẫu từ chị”.

“Nghe anh nói làm tôi phát sợ. Ngần này tuổi, đẹp gì nữa, anh cho tôi lên tranh để làm cái gì”.

“Tranh thì vẽ xong rồi. Chị muốn tôi giữ nó hay đưa trả cho chị”.

“Dĩ nhiên tôi muốn anh đưa trả cho tôi. Tôi không muốn chân dung tôi lại được anh giữ và treo trong phòng anh bao giờ cả”.

“Vậy cho tôi biết nhà để tôi đem đến tặng nó lại cho chị”.

“Nhà. Tôi ngại cho anh biết. Nếu anh thực tình muốn đưa cho tôi, anh cứ ra công viên gặp tôi đi bộ mỗi sáng cũng được. Như thế có lẽ nó tiện hơn”.

Câu chuyện đến đó thì cả hai im lặng không nói gì nữa. Họ hòa nhập vào lời nói và tiếng cười của mọi người ngồi chung bàn. Và cứ thế cho đến khi đã hết các món ăn, buổi tiệc mừng năm mươi năm ngày thành hôn của vợ chồng của người bạn đã chấm dứt, đến đó thì vãn.

Đêm trở về căn phòng nhỏ, dưới ánh sáng của ngọn đèn màu vàng nhợt nhạt, Tạo ngồi lặng lẽ ngó lên bức họa chân dung. Chàng thấy đầu óc cứ vẩn vơ nghĩ ngợi về buổi tối ở nhà hàng, càng nghĩ ngợi thì càng thấy nhơ nhớ một cái gì không hình thù cụ thể. Chỉ là hình ảnh lúc rõ rệt, lúc mờ nhạt về nhan sắc của người đàn bà tên Liên. Nó trừu tượng và mơ hồ như nỗi nhớ và nỗi buồn chợt đến bất ngờ, như những lần ngồi trên chiếc xe đò lên Đà lạt, trên  đỉnh dốc đèo mắt chàng nhìn xuống thung lũng dưới thấp, thấy sương mù bay vơ vẩn trên những cây cối rừng già, những lần ngồi cô đơn lặng lẽ trên sườn một ngọn đồi thấp, nhìn thấy trời đã nhá nhem tối, phố xá nhấp nháy ánh sáng của những ngọn đèn, thì tâm tư tình cảm Tạo đã khó giữ nổi bình thường mà không bị xúc động.

Đêm qua đi rồi ngoài trời đã sáng rõ. Nhớ lời đã hứa với bà Liên, Tạo rời nhà ra công viên với bức họa mang theo. Ngồi ở cái ghế gỗ có lưng tựa, dựng bức họa ở bên cạnh chỗ ngồi của mình, trong lúc chờ đợi bà Liên đến công viên đi thả bộ như mọi bữa, Tạo nhìn cảnh vật chung quanh. Những con vịt trời còn sớm nên chưa thấy chúng đến. Hồ nước mặt phẳng lặng nom như một tấm gương soi. Bầu trời vào mùa Thu trông xanh với lớp mây như được lót vải mềm và mịn. Nhìn về phía cuối hồ, Tạo phát hiện ra có một hai cái cây lá của chúng đã đổi màu. Màu thật vàng và rực rỡ chói sáng.

“Lẽ ra giờ này là giờ bà Liên phải có mặt ở công viên rồi mới  phải. Đồng hồ đã ở con số 10, như vậy là trễ đúng 1 giờ, không lẽ …”. Tạo nghĩ vừa tự hỏi mình. Không lẽ, Tạo bảo thế để đặt ra những câu hỏi và những câu hỏi  tự Tạo đặt ra lại chẳng có ai ở đó để trả lời chàng. Ờ, không lẽ tối qua bà ta ở nhà hàng về muộn, bị gió bà ấy cảm rồi. Ờ, không lẽ bà ấy về khuya ngủ muộn nên giờ này vẫn còn chưa dậy. Ờ, không  lẽ bà ta vô tình đến nỗi quên cái chuyện ra công viên tập  thể  dục và lấy bức họa như tối qua bà ấy đã nói”.

Đồng hồ đã chỉ số 11, Tạo  đã bắt đầu hết kiên nhẫn để ngồi chờ nữa. Biết rằng bà Liên đã ngại nên không muốn ra công viên để gặp Tạo và lấy lại bức chân dung, nên Tạo quyết định đứng dậy để về nhà. Chợt  mắt  nhìn về phía cuối vườn, từ dẫy nhà bên kia dẫy phố, đi theo con đường đất nhỏ có những cây hoa vàng mọc, Tạo thấy  bóng một người đang hấp tấp đi tới. Nhưng người đó không phải là bà Liên khi đã đến gần. Đó là một cô gái có khuôn mặt và hai con mắt giống như bà Liên. Cô ta đến trước mặt Tạo, tự giới thiệu cô là con của bà Liên và lễ phép nói:

“Thưa ông, mẹ cháu bảo cháu ra gặp ông để xin ông bức tranh ông đã vẽ”.

Chỉ một câu vắn gọn như thế, khi tay đã cầm bức họa, cô con gái  cám ơn rồi lặng lẽ quay trở về con đường đất nhỏ có những cây hoa màu vàng, đi về dẫy nhà ở bên kia khu phố.

Những ngày sau đó, buổi sáng nếu trời không mưa và gió đem cái giá lạnh về, Tạo vẫn có thói quen ra khu công viên ngồi ở cái ghế gỗ có lưng  tựa, thả mắt nhìn những chiếc lá vàng trên cành nhánh cây cối rụng xuống, thả  mắt  nhìn  những con vịt trời từ đâu đó bay về đáp xuống mặt nước hồ, thả mắt nhìn những con vịt trời dang rộng đôi cánh bay vòng vòng trên không, thả  mắt nhìn những cái xe hơi vun vút lao đi trên con đường  nhựa phẳng lì, đến ngã tư đại lộ, cái thì ngừng, cái thì chạy theo sự hướng dẫn của những cái đèn chớp tắt xanh vàng đỏ, và với đôi tai, Tạo  nghe  đủ  mọi  giọng  hót của những con chim cất lên từ chỗ này chỗ kia. Mọi vật ở cái công viên vẫn chẳng có gì thay đổi, duy chỉ khi nhìn con đường  nhựa  phẳng  phiu, con  đường  nhỏ  cong  vòng dành riêng cho người đi bộ trong công viên, không còn có người đàn bà tên Liên nữa, thì Tạo tự nhiên thấy lòng mình chùng xuống, cảnh vật  thì cô quạnh trống vắng một cách lạ lùng./.

bức tranh chân dung .  phanthanhvan.vnweblogs.com