Maya Angelou*                                                                       

Một chú chim tự do vút theo cánh gió

và bồng bềnh xuôi dòng

cho đến khi dòng chảy chấm dứt

và nhúng đôi cánh của chú

vào ánh nắng vàng cam

và dám dành cả bầu trời.

Nhưng một con chim đang lén nhảy

trong chiếc lồng chật hẹp

ít khi nhìn thấy được xuyên qua

những song sắt giận dữ

cánh chim bị cắt xén

chân chim bị cột chặt

vì thế chú chim rướn cổ để cất tiếng hót.

Chú chim trong lồng hót

với giọng rung rung đầy sợ hãi

về những điều tuy chưa biết

nhưng chú vẫn hằng khao khát

và điệu hát của chú đã được nghe

trên ngọn đồi xa xa

vì chú chim trong lồng

hót lên khúc tự do.

Chú chim tự do nghĩ đến một cơn gió mát khác

những cơn gió mùa** dịu dàng thổi xuyên qua rừng cây xào xạc

và những con sâu no tròn đang chờ đợi trên bãi cỏ ngập ánh bình minh rực  rỡ

và chú gọi bầu trời là của riêng mình.

Nhưng chú chim bị nhốt trong lồng đang đứng trên nấm mồ của những giấc mơ

cái bóng của nó đang kêu gào trong tiếng thét hãi hùng của cơn ác mộng

đôi cánh của chú bị cắt xén và đôi chân bị cột chặt

vì vậy chú chim rướn cổ để hót.

Chú chim trong lồng cất tiếng hót

với giọng rung rung đầy sợ hãi

về những điều tuy chưa biết

nhưng chim vẫn hằng khao khát

và điệu hát của chú đã được nghe

trên ngọn đồi xa xa

vì chú chim trong lồng

hót lên khúc tự do.

Cao Thu Cúc  dịch

Nguồn: PoemHunter.com

Chú thích của người dịch:

*Maya Angelou : Tên thật là  Marguerite Ann Johnson, sinh ngày 4/4/1928, là một tác giả người Mỹ gốc Phi, bà là nhà thơ, nhà viết kịch bản, nhà hoạt động tích cực cho phong trào Dân Quyền ( bà từng làm việc với Martin Luther King), là diễn viên, đạo diễn, nhà báo, giáo sư đại học… là một người tài năng và giàu nghị lực, bà đã vượt qua cuộc đời đầy sóng gió và vươn lên  đạt đến đỉnh cao danh vọng.

• Bà đã nhận được nhiều giải thưởng, nhiều huy chương danh dự , được trao tặng hơn ba mươi bằng tiến sĩ danh dự. Bà cũng là người đầu tiên được mời đọc thơ trong buổi lễ đăng quang của tổng thống Bill Clinton năm 1993 kể từ khi nhà thơ Robert Frost được mời đọc thơ trong buổi lễ đăng quang của tổng thống Kennedy năm 1961.
• Tác phẩm nổi tiếng của bà là: Tôi Biết Vì Sao Chim Trong Lồng Lại Hót.

** Trong nguyên tác chữ ‘Trade wind’ theo danh từ địa lý là ‘gió mậu dịch’. Ở đây, vì trong một bài thơ, tôi xin mạn phép dùng chữ ‘gió mùa ‘ .