Đầu hạ mà nắng đã găn gắt. Tiếc qúa những ngày xuân mát mẻ như vừa mới hôm qua còn đọng lại đâu đây, cứ lởn vởn như cố tình để ta thương nhớ. Ừ mới vậy mà đã tháng năm, phượng nhiều nơi đã cháy đỏ nhớ nhung, bằng lăng đã tím đậm kỷ niệm. Mùa của tình bạn vị tha, trong sáng và tình yêu nồng cháy. Nhưng cái sự “gắt” đó cũng chỉ thoáng qua. Giật mình ngỡ ngàng bởi chợt nhận thấy nắng hè chói chang và tiếng ve sôi không dứt trĩu nặng cứ dằng dặc lê thê, tiếng chim hót râm ran gọi bạn. Có phải đang nhắc nhở bọn học trò tìm bạn tâm giao. Có phải đó là mùa chim làm tổ?

Bóng áo trắng đồng phục đã thưa trên đường. Chúng còn đang bận vào những kỳ ôn tập cuối năm và lo toan cho các kỳ thi cuối đời học trò. Những trang mới đang chờ đón, vui buồn đang chờ đón chúng. Đường đời và cạm bẫy đang chờ đón chúng. Phảng phất những nỗi lo toan trên các gương mặt trẻ măng. Thương chúng quá!

Tuy vậy vẫn chẳng thiếu những giây phút xao xuyến học trò. Tình yêu mấy khi lẩn tránh sự tự nhiên. Nhất là vào cái độ tuổi vàng son nhất của đời người.

                                                            *****

Buổi trưa công viên vắng lặng. Đẹp mơ màng với xào xạc gió và thâm trầm của các loại cây cổ thụ. Ngoài kia là Hồ Tây với mênh mang gió và nước, cũng trong cơn mơ màng những lãng đãng dây dưa. Mơ màng thoáng lướt của từng con gió và lãng đãng chờn vờn của từng con sóng. Hình như trong không gian có chút gì uể oải của oi oi nắng mới, của giao mùa, của chia ly. Ôi, nếu trong đời mỗi con người không có những ngày trẻ trung ngây thơ, không có sự rụt rè ngập ngừng, không có những ánh nhìn như chớp đêm và sóng sánh lung liêng như ánh trăng đầy, không có những tiếng cười vàng ngọt như mật ong, không có những ám ảnh của nỗi nhớ, thì sẽ đơn điệu thế nào...

Họ đang chụm đầu trên chiếc ghế đá duy nhất còn sót lại từ thuở nào bên cái hồ nước xanh leo lẻo, như đã lâu ngày bị bỏ quên, càng tạo nên cảnh hoang vắng. Êm đềm và thơ mộng như trong một khoảng trống sáng trong rừng. Những tia nắng đầu mùa chiếu thành đường xiên chéo qua các tán cây tạo nên các đám trắng lỗ chỗ trên mặt cỏ. Đây là cái hồ với dáng lượn thanh thoát quanh quanh mềm mại, có thêm một chút uốn éo do sự can thiệp của bàn tay con người. Nghe nói, từ ngày xưa, nó vốn là một đoạn của dòng sông trong trẻo hiền hòa của đất văn vật. Con sông từng nối với con sông Hồng hay Hồ Tây gì đấy làm nên sự phồn vinh trên bến dưới thuyền. Vua Lý Thái Tổ chắc cũng đã từng ngự trên thuyền rồng dạo quanh đất Thăng Long, trước khi Người quyết định dời đô về vùng địa linh này. Mỗi bước chân nơi đây, dạy cho ta bao điều suy ngẫm, cũng cho ta những phút giây im lặng để tưởng nhớ và lắng đọng. Có lẽ nào ta không nghĩ về những gì được thụ hưởng hôm nay?

Dưới các tán cây cổ thụ khắp công viên là những lối đi vòng vèo đầy lá vàng và cỏ hoa. Ta cảm  thấy sự thanh bình xiết bao mê man quyến rũ. Như nghe thấy những âm vang cổ xưa của rừng già, nghe rõ thiên nhiên hoang sơ cất tiếng gọi, mênh mang trong lành cất tiếng gọi. Cách xa hẳn thế giới ồn ào sôi động ngoài kia, không gian nơi đây thật lý tưởng cho những lứa đôi đang chìm trong mê đắm, khi mà không gian yêu ở đất kinh kì này đang bị thu hẹp. Những cây cao to sừng sững với các gốc mấu xù xì, già nua kia đã chứng kiến niềm hạnh phúc của bao nhiêu lứa đôi ngồi trên chiếc ghế đá này. Mỗi một vết nứt tách của thân cây là một kỉ niệm. Chắc rằng trong những ngày kế tiếp của cuộc đời, họ không thể quên những buổi trưa hạnh phúc cùng “chiếc ghế đá của chúng mình”. Đã bao cặp tình nhân thời hoa đỏ kết thành hạnh phúc như vậy tại chính nơi đây?

                                                            *****

Nhưng cũng có nhiều cặp tình nhân tuổi học trò này không thích ngồi ghế đá. Ngoài kia là hồ lộng gió. Dưới những hàng cây lúp xúp rợp bóng mát như những chiếc ô nghiêng che, lãng mạn hơn, tình tứ hơn. Hà Nội nhiều nơi có những hàng cây như thế. Mùa này, những phố tím đang độ khoe sắc, trổ bông. Cả một dãy dài tím ngát, từng chùm hoa tím dài bằng gang tay, như những lọn tóc đuôi gà, vươn lên vẫy vẫy. Chẳng hiểu tự bao giờ, chắc cũng chưa lâu lắm, bằng lăng như một biểu tượng của tình yêu học trò. Không có nhiều cây cao và to vươn cành xoà lá, bằng lăng tuổi độ này chỉ như chàng thanh niên đang học làm người lớn, thanh thoát, mảnh mai, hơi gày một chút, rụt rè ngượng nghiụ một chút, ngô ngố một chút, nghiêng tán lá về một phía tỏa bóng che nắng cho người bạn ngồi bên và ý tứ nhẹ nhàng rung những bông dài tim tím. Những cặp ngồi dưới gốc bằng lăng như bị cái dáng rụt rè nhút nhát của cây làm họ nhẹ nhàng hơn, ý tứ hơn, thuần dịu hơn.

Ồn ào hơn là đám bạn chơi dưới gốc phượng đỏ và những cây điệp vàng. Hai màu thể hiện sự dữ dội, mạnh mẽ hơn trong tính cách. Các bạn này “hoạt” hơn, ầm ĩ hơn. Thảm cỏ xanh dưới bóng cây là chỗ ngồi lý tưởng với đồ uống rẻ tiền và các thứ quả chua chát mà bọn con gái thích thú. Trò vui gì rồi cũng sẽ là những cành hoa phượng được bọn mệnh danh thứ ba, sau quỷ và ma, bẻ xuống. “Những chiếc giỏ xe chở đầy hoa phượng” được cất lên. Tình yêu sôi nổi, chộn rộn còn đang gói ghém, giấu giếm. Nhiều điều muốn nói mà chưa thể nói, ngấm sôi, nhưng lại bị nén lại trong lòng. Phải dùng hoa và dùng cả lời ca nói hộ. Rồi thì những nụ cười ánh mắt xen với tiếng cười chớt nhả gán ghép vọng mãi, vang mãi cho hết ánh chiều. Họ chia tay nhau đi từng nhóm lẻ, và ai biết được những gì sẽ xảy ra. Những nhớ nhung, những lời ca không có tiếng. Trên tay họ chỉ là những cánh phượng hồng và những bông bằng lăng tim tím. Rớt trên mái đầu họ là cánh điệp vàng.

Bỗng có những hạt mưa rơi trên các tán lá. Cơn mưa bóng mây bất chợt đầu mùa hay là sự vùng vằng của cô bạn gái. Trời đột nhiên như êm hơn, đằm xuống, nhẹ nhàng. Những tán bàng xanh là nơi trú chân của các cặp tình nhân. Màu lá bàng xanh đầu hạ sao mướt mát và dịu dàng thế. Ông trời cũng che chở và ủng hộ cho tình yêu. Cỏ cây cũng che chở và ủng hộ cho tình yêu. Ông trời làm mưa cho họ có điều kiện gắn sát nhau hơn. Cơn mưa giúp cho họ hơn nhiều lần tỏ tình đằm thắm. Những sợi mưa như dây lạt mềm buộc họ lại. Cơn gió lạnh làm cho họ run rảy hay chính bởi đó là va chạm đầu đời, họ lần đầu áp sát vào nhau, nghe thấy trong nhau từng hơi thở và nhịp đập thình thịch trong lồng ngực. Còn cây bàng, cây bàng lá càng xanh mướt mát qua cơn mưa, là một chứng nhân của tình yêu. Còn gì mát lành hơn, thanh khiết hơn, trải lòng hơn giữa đất trời hương sắc thế này.

                                                            *****

 Cũng có thể nghe được những lời tâm sự, những bầu tâm tư, những thở than trách móc, những chê bai chửi rủa, những phi vụ làm ăn không thật minh bạch được diễn ra dưới những gốc cây to, nhiều bóng mát, mà lợi nhuận thu được cho mỗi bên, chẳng kém những kí kết long trọng, hào nhoáng trong những khách sạn lộng lẫy với tiếng leng keng của thủy tinh, pha lê chạm nhau. Nhiều lắm kiểu làm ăn kiếm sống ở đời diễn ra nơi gốc đa, gốc si. Công chuyện làm ăn có thể diễn ra quanh năm. Một diễn đàn rẻ tiền vào bậc nhất thế giới, tiện lợi nhất thế giới.

 Với đại đa số, cây cối mùa hè mà loài người được hưởng thụ không gì bằng bóng mát. Chị đồng nát sau một buổi lê bước các ngõ ngách tìm hàng về dưới bóng cây nghỉ chân. Bác xích lô hoặc xe kéo sau những cua chở hàng, chở khách toát mồ hôi, cần phải nạp thêm năng lượng, thư giãn cơ bắp cũng đều tìm đến gốc cây có nhiều bóng mát buổi trưa để nghỉ ngơi. Các quán cóc chè chén, quán uống nước giải khát là biểu hiện bình dân số một của đất ta, lúc nào cũng sẵn sàng phục vụ quý khách và đương nhiên, khách quen là những người lam lũ dưới  bóng mát của các gốc đa, gốc si. Những cây đa nhiều tầng lá to dày đặc, dáng cao, bóng lớn, vươn rộng là chỗ lý tưởng đặt các quán nước chè chén. Những chỗ này, bất kể thời gian nào trong ngày, cũng là địa điểm tuyệt vời tụ tập mọi lớp người.

Lớp già và trung niên thường hay ngồi ở đây giao lưu và trầm tư vào những buổi chiều. Bọn trẻ cũng hay ngồi ở đây văng tục, chửi bậy ra cái vẻ ta đây là người đã lớn, coi trời chẳng là cái đinh. Anh nhân viên quèn làm công ăn lương cũng hẹn bạn ngồi đây giải tỏa xì-trét, bộc bạch những điều ấm ức chán ngấy cuộc sống và cả thói đời tệ bạc. Bọn ăn không ngồi rồi, đầu óc tóc tai nhuộm màu lòe loẹt, xăm xoe lở lói khắp cánh tay trần, sống bằng chôm chỉa với mọi mánh khóe lừa đảo chộp giựt, cũng ngồi ở đây đợi thời cơ, tìm kiếm mối hàng. Tất thảy đều có thể xà vào quán, cầm cốc nước chè đá, chén chè nóng, cốc nhân trần đen kịt và phì phèo điếu thuốc. Cứ như nơi đây, được thần bóng cây che chở, tuyệt vời lắm!

Thú vị hơn, nơi đây là nơi tâm tình tuyệt vời của các “cặp tình nhân” đã qua đám cưới vàng. Không nhiều lắm những cặp giai nhân như vậy trên cõi đời này. Ước làm sao nghe được những điều họ nói. Bởi họ nói ít lắm. Trên năm chục năm sống chung, họ đã hiểu nhau quá nhiều rồi. Nói nữa sẽ là thừa. Chỉ thấy họ mỉm cười, nụ cười làm dãn các vết nhăn thời gian. Nụ cười với họ bây giờ đúng là liều thuốc bổ cho cuộc sống. Cũng đã một thời họ chỉ nhìn nhau mà không nói. Ngày đó mới như là hôm qua. Thời gian thật khắc nghiệt. Chỉ tình yêu còn tồn tại. Chắc hẳn với họ, tình yêu vẫn tươi rói như ngày nào... chưa xa lắm. Gặp họ, ta muốn được hoá thân vào sự lãng mạn của tình yêu với thời gian và cả không gian nữa. Để rồi ta lại học sự im lặng. Im lặng mà suy ngẫm, mà nhớ thương. Cùng dắt tay nhau đi hết đoạn cuối con đường này là mong ước cuối cùng của họ.

Gió chiều hoang hoải từ một nơi xa lắm mát rượi, những cánh lá đong đưa thì thào. Giá mà cuộc đời cũng có nhiều cơn gió và những âm hưởng thì thào như thế này! Có một câu thơ nói hộ được nỗi lòng chiều nay: “Em thì thầm là em rất gần”*.

  5/5/09

Mưa thì thầm của Tôn Thất Lập