Chuyến xe lửa  Sài Gòn- Huế dừng ở  ga Đà Nẳng vào lúc 7g30 sáng. Chuyến du lịch bụi bắt đầu bằng một vòng Đà Nẳng. Anh  xe ôm chở tôi đi   qua 6 trong 9 cây cầu   bắc qua sông Hàn. Đà Nẳng nhà cửa, đường sá,  cao ốc nở rộ nhưng  không gợi cho tôi điều gì mới lạ cho nên khi anh xe ôm  vừa  cho tôi xuống xe ở Ngủ Hành Sơn tôi đã quên Đà Nẳng rồi.

Ngắm nhìn Ngủ Hành Sơn bây giờ đã trở nên  bé nhỏ,   nằm lọt thỏm vào khu dân cư đông đúc, mất đi nét hoang sơ thuở nào,  tôi  buồn bã đứng đón chuyến xe bus đi về Hội An.

Con đường từ Đà Nẳng đi Hội An chật  hẹp và quang cảnh hai bên đường không khác mấy với thị trấn nhỏ  quê tôi. Cũng những  ngôi nhà nho nhỏ nằm sau một hàng rào dâm bụt, bên mấy bụi chuối  thấp  lè tè làm tôi nôn nóng, không biết Hội An có gì  đặc biệt.

Xuống xe bus , tôi hỏi thăm đường về phố cổ. Tôi đi bộ để ngắm nhìn được nhiều hơn địa danh nổi tiếng này. Chưa có gì lạ  với  đường phố  ,nhà cửa lô xô nhỏ bé . Đến đường Hai Bà Trưng tôi  đã mỏi chân và thèm một chổ nghỉ ngơi nên bước  vào một khách sạn nho nhỏ. Sau một giấc ngủ ngon tôi thong thả đi khám phá phố cổ.

Điều tôi hài lòng trước tiên là không có một ngôi nhà cao tầng nào ở thành phố Hội An, không có ngôi nhà nào được sơn quét bằng các màu sắc sặc sở của sơn nước hiện đại. Hầu như tất cả vách nhà đều mang màu vàng xưa cũ nằm khép nép dưới những mái ngói âm dương rêu mốc  Một vài đám cỏ dại,   hoa dại ngây thơ mọc  lên trên những mái ngói quá cũ kỷ ,mục nát mà  chúng nhầm tưởng  là mặt đất thân quen.

Không thấy tiệm bán  tủ lạnh, TV, bàn ủi điện, nồi cơm điện. Không thấy tiệm bán xe gắn máy, quạt máy. Chỉ thấy rất nhiều tiệm bán quần áo , nhiều tiệm may mà du khách có thể có ngay một bộ vest sau vài tiếng đồng hồ.

Phố cổ đây rồi.

Tôi có cảm giác mình như Alice đi lạc vào một thành phố cách đây vài thế kỷ. Con đường dẩn vào phố cổ nhỏ bé và chật hẹp. Tôi không  hiểu làm sao mà tất cả những ngôi nhà hai bên phố cổ đồng loạt cố thủ với  nguyên mẫu của cha ông từ hàng mấy  trăm năm trước .Người Việt theo ý  riêng của tôi , dể chạy theo cái mới. Có  tiền,   người ta sẽ vội vàng xô ngã ngôi nhà cũ kỷ để xây nhà mới . cho nên tôi vô cùng ngạc nhiên, vô cùng thú vị với  từng cánh cửa, từng căn gác gổ , từng  ban công xưa cũ thấp thoáng sau khóm hoa vàng.

  Du khách  đến từ châu Âu, Hàn Quốc, Nhật bản, Hong Kong….thong thả đi dạo trong lòng con phố chật hẹp nhưng an toàn vì không có xe hơi, xe gắn máy.

Một chị bán bắp luộc chìa một bao bắp nóng trước mặt tôi:

-Corn, corn, corn….

  Chị tưởng tôi là người Nhật.

Tôi mỉm cười:

:-Việt Nam, Việt Nam .

Ở phố cổ Hội An , tôi không  bị khó chịu bởi cảm giác bị bao vây bởi những nhà giàu mới nổi. Người Hội An mang vẻ khiêm nhường của những nhà giàu suy tàn và sự nhỏ nhẹ lịch sự của họ lại làm tôi  hiểu rằng đó chính là niềm kiêu hảnh của những người mà tổ tiên của họ vừa giàu có vừa rất có văn hóa.

Dưới những mái ngói cổ xưa, chủ nhân của ngôi  nhà mở tiệm  bán tranh, bán tượng, bán lồng đèn , bán quà lưu niệm. Trong lòng phố du khách đi bộ, đi xe đạp hay thưởng thức  sự êm ái, nhẹ nhàng của vòng  bánh xe xích lô.

Rất nhiều chùa chiền, hội quán cổ kính còn nguyên vẹn ở phố cổ. Thật tiếc vì tôi không đủ thời giờ và sức khỏe  để đi thăm cho hết các  chùa chiền, nhà thờ họ, hội quán..

Đi trong lòng phố cổ , thật dể chịu vì không có cảnh ăn mày lê la, không có người bán dạo chèo kéo, không có tiếng nhạc ầm ỉ, thỉnh thoảng có tiếng piano của clayderman dặt dìu  vang ra nhè nhẹ từ một tiệm buôn nho nhỏ.

Vì sao Hội An  còn sống sót  sau mấy trăm năm lịch sử đầy chiến tranh, bom đạn?

Số phận của  của Hội An  là một chuổi bi kịch của thăng trầm , kỳ lạ giủa may và rủi

Tôi được biết,  thời chúa Nguyễn , Hội An   sầm uất, giàu có, nhộn nhịp  hơn những gì  còn lưu lại trên những dấu vết hiện nay. Cửa biển Hội An thuở ấy từng có một khu phố của người Nhật với hàng trăm ngôi nhà. Tàu buôn  của Trung Hoa, Nhật Bản, Ấn Độ… đã từng vào ra  tấp nập ở cửa biển Hội An. Hội An bị tàn phá nhiều  bởi loạn lạc dưới thời vua Quang Trung.  Triều Nguyễn, với chính sách bế môn tòa cảng góp sức tàn phá Hội An. Ông trời cũng nhẩn tâm đưa cát về bồi lắng cửa biển   làm cho tàu thuyền   phải nói lời từ biệt với  điểm giao thương  một thời lừng lẫy...  . Hội An như nàng   vương phi nhan sắc phai tàn, bị thất sủng lui về  ẩn mình trong căn phòng bé nhỏ   quạnh hiu.

Điều may mắn  của Hội An là bom đạn của cuộc chiến vừa qua không rơi trúng phố cổ.

May mắn hơn nữa ,Hội An không phải là  mảnh đất “giàu tiềm năng”, “nhiều cơ hội” để người  xứ khác tìm đến  chiếm đất, xây nhà cao tầng, kinh doanh địa ốc. Thật dể chịu để không nghe giọng xứ lạ ở thành phố này.

Nàng vương phi đã sống sót chính nhờ số phận bi đát của nàng.

Và Hội An vẫn nguyên chất là Hội An dù không giàu có, hiện đại.

Ở Hội An, tôi rất ít thấy người ta treo cờ. Bù lại người ta treo rất nhiều lồng đèn.Tôi được cho biết   cứ mỗi tối 14 âm lịch , toàn bộ khu phố cổ sẽ được tắt hết điện để dành ánh sáng cho  rất nhiều lồng đèn  và  của ánh trăng  tròn lung linh treo trên bầu trời êm dịu.

Đi dạo trong phố cổ , tôi quên mất mình đang  sống ở một đất nước xã hội chủ nghĩa vốn rất thích treo cờ.

Bướcđến bờ sông Hoài, chân đã mỏi, tôi đi qua chùa Cầu về phía bên kia sông tìm xe taxi trở về khách sạn.

Nhờ thông tin của người    tài xế taxi , buổi tối tôi đến  nghe nhạc ở phòng trà ca nhạc Hạ Uy Cầm. Lâu lắm rồi tôi mới   được nghe lại tiếng đàn guitar Hawaii, đàn Accordion, đàn banjo. Ở đây du khách có thể nghe  nhạc tiền chiến, nhạc Flamenco, nhạc semi classic  nhạc rock ... Sau 9 giờ khách có thể xin  lên hát cùng ban nhạc.

Bổng nhớ nhạc sĩ người Hội An La Hối.  Chàng thanh niên tha thiết yêu đời với ca khúc bất tử “Xuân Và Tuổi Trẻ” đã bị Phát Xít Nhật tra tấn dã man và bị bắn chết chôn chung cùng 10 người khác năm chàng mới 25 tuổi.

Hội An còn đây nhưng La Hối không còn. Xin một phút tưởng nhớ người  nhạc sĩ tài hoa bạc mệnh.

Không khí trong phòng trà cực kỳ lịch sự. Khách yên lặng nghe nhạc và vổ tay sau mỗi bài hòa tấu. Có hai vị khách trẻ xin phép  được trò chuyện với “Cô”.

-        Các cháu là du khách hay người ở đây?

-        Tụi cháu người Đà Lạt. Tụi cháu  làm nghề đầu bếp và làm việc trong một nhà hàng ở Hội An. Tối nào không có ca làm việc, tụi cháu đi nghe nhạc. Tuy  còn trẻ, tụi cháu thích nghe nhạc xưa.

Đêm đã khuya. Ban nhạc nói lời cám ơn và chào tạm biệt .

Hội An thật  yên lặng và thanh vắng. Một trong hai đầu bếp tình nguyện chở “Cô” về khách sạn.

Cám ơn Hội An, Cám ơn một ngày bình yên đầy cảm xúc.

3 tháng 9 2013