I.

Phòng họp lớn của tỉnh ngày thường mênh mông là thế hôm nay đã chật ních người, vì nội dung quan trọng có lợi ích sát sườn với tỉnh nhà: Hội nghị khoa học về Dự án nâng cấp cải tạo mở rộng nút giao thông chính cửa ngõ ra vào thành phố. Thành phần hội nghị bao gồm đại diện Chủ đầu tư dự án, đại diện Tư vấn thiết kế, đại diên Tư vấn thẩm định, đại diện Ủy ban nhân dân tỉnh, đại diện các Sở, Ban, Ngành quan trọng của địa phương …

            Màn hình to rộng chiếu loang loáng hình ảnh bản vẽ. Quang là chủ nhiệm bản đồ án, đại diện cho Tư vấn thiết kế đang trình bày các phương án xây dựng. Với dự án này hội nghị hôm nay không phải lần đầu Tư vấn Thiết kế của anh trình bày mà đã mấy lần thay đi đổi lại, gọt rũa các phương án của công trình nhiều rồi. Vì mức đầu tư tương đối lớn, dự án rất quan trọng không vì ảnh hưởng đến kinh tế, văn hoá của tỉnh mà còn ảnh hưởng đến toàn khu vực rộng lớn của nhiều tỉnh thành. Vị trí nút giao thông một ngã ba giao giữa quốc lộ quan trọng và đường trục của thành phố lớn. Nền kinh tế khu vực phát triển nhanh dẫn đến nút giao quá tải thường sảy ra tai nạn, sảy ra ùn tắc gây trở ngại, sinh hoạt của người dân, kìm hãm phát triển mọi mặt của tỉnh và khu vực, đó là sự cần thiết đầu tư nâng cấp.

            Quang tiếp tục báo cáo nội dung dự án:

            -Tư vấn Thiết kế nghiên cứu đề ra ba phương án xây dựng: Phương án một cải tuyến mới điều chỉnh quốc lộ ra xa thành phố; ưu điểm: công tác đền bù giải phóng mặt bằng ít, thi công nhanh chóng, kinh phí xây dựng ít; nhược điểm: tác dụng ít đến phát triển trong tỉnh. Phương án hai cải tạo nâng cấp nút giao lập thể khác mức bằng các cầu vượt trên cao; ưu điểm: công tác đền bù giải phóng mặt bằng ít; nhược điểm: mặt băng thi công trật trội, phức tạp vì vừa đảm bảo giao thông vừa thi công. Phương án ba cải tạo nâng cấp bằng nút giao đồng mức; ưu điểm: mở rông thông thoáng, cảnh quan đẹp; nhược điểm: kinh phí cao do giải toả đền bù nhiều.

            Báo cáo của Tư vấn thiết kế vừa xong, các ý kiến phát biểu đóng góp cho bản dự án rất sôi nổi. Các bên liên quan đi sâu vào các yếu tố kỹ thuật, các thông số thống kê phục vụ cho dự án … Cuối cùng chủ toạ đề nghị đại diện địa phương có ý kiến, đồng chí Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh nhận micro rồi mang kiếng vào nhìn giấy phát biểu:

            -Kính thưa toàn thể hội nghị, qua báo cáo của Chủ nhiệm đồ án, qua các ý kiến đóng góp của các đại diện cơ quan liên quan, chúng tôi nhận thấy nội dung của dự án rất thiết thực với địa phương. Để dự án đi vào đời sống được hoàn hảo góp phần đẩy nhanh sự phát triển kinh tế, văn hóa của địa phương cũng như của khu vực, tôi thay mặt Ủy ban Nhân dân tỉnh rất tâm huyết với phương án ba. Vì phương án này có nhiều ưu điểm đóng góp cho địa phương chúng tôi, còn nhược điểm của nó là kinh phí giải toả đền bù cao, địa phương sẽ có phương án cố gắng điều chỉnh nguồn lực tự có, đồng thời ra sức động viên kêu gọi tinh thần của nhân dân sinh sống trong khu vực dự án hy sinh đóng góp quyền lợi chính đáng của mình cho dự án nhanh chóng có mặt bằng để triển khai thi công xây dựng đưa công trình vào khai thác thời gian sớm nhất. Tóm lại phương án ba mở rộng nút giao thông cùng trên mặt bằng là phương án tỉnh đền nghị chọn…

            Nhiều năm sau tại hiện trường nút giao thông đang bước thi công hoàn thiện. Hôm nay các đại diên cơ quan liên quan kiểm tra công trình lần cuối để tiến hành lễ khánh thành công trình sớm và tiến hành bàn giao cho cơ quan quản lý đưa công trình vào vận hành thông xe khai thác.

            Qua thời gian cấp thẩm quyền phê duyệt dự án, địa phương bám rất sát, bảo vệ tối đa phương án xây dựng nút giao thông đồng mức, còn vận động cả các cơ quan liên quan tác động để được phê duyệt theo ý muốn của mình vì nguyên nhân sâu sa chỉ cấp lãnh đạo biết với nhau. Mấy năm gần đây nội bộ trong tỉnh không yên do mùa màng thất kém, không kêu gọi được các nhà đầu tư vào tỉnh nhà, thanh tra các cấp lại liên tục, đơn thưa kiện của cá nhân cũng như tập thể từ xã lên huyện, huyện lên tỉnh chất chồng, có cả đơn vượt cấp lên trung ương nữa, nên nội bộ sinh lục đục, bè phái … dẫn đến nhân sự phải hoán đổi luôn luôn. Tinh thần của cán bộ và nhân dân trong tỉnh không an tâm nảy sinh ý nghĩ tiêu cực đồn thổi nhiều nguyên nhân tại nọ tại kia, nhưng tập trung nhiều nhất là đổ tại ông trời, tại phong thủy đã bị đảo lộn phá vỡ. Ai lại quyết định cấp phép cho doanh nghiệp xây dựng bức đại tự quảng cáo sản phẩm dược Salonbat chắn chính cửa ra vào thành phố, dẫn đến nguồn gió lành đưa các nhà đầu tư đến tỉnh bị cản trở họ phải bạt sang tỉnh khác. Cổng chào cửa chính ra vào thành phố lai duyệt xây dựng theo mô hình cách điệu giống trên trống đồng như lưỡi đao treo lửng lơ trên đầu kẻ ra người vào thành phố thế, sinh khí trong lành bị tiêu diệt còn lại toàn hung khí mới sảy ra tai ương thế kia, còn làm với ăn gì được nữa?...

            Vì thế có một quyết tâm ngầm bất thành văn bản là phải cải tạo phong thủy lấy lại nguồn sinh khí trong lành như xưa, nhất là vị trí nút giao thông ra vào thành phố này là bộ mặt, mặt tiền chính của cả tỉnh cơ mà! Thời cơ thực hiện nay đang nằm trong dự án cải tạo mở rộng nâng cấp nút giao thông, phương án  xây dựng đồng mức là tối ưu và là mũi tên trúng nhiều mục đích.

            Đến nay phương án đã thành sự thật, công trình xây dựng đã trong giai đoạn hoàn thiện, lễ khánh thành đã định ngày giờ, chỉ còn phụ thuộc vào kết luận của đoàn kiểm tra hiện trường hôm nay. Sau khi các bên ký tá thống nhất công trình đã đạt yêu cầu kỹ thuật, đại diên địa phương xin bổ sung ý kiến thay đổi cột đèn cao mây chục mét vị trí giữa nút giao nên treo bảy bóng đèn cao áp thay vì chín bóng như hiện tại mới được tiến hành làm lễ khánh thành thông xe. Cuộc họp xôn xao, mọi người ngạc nhiên vì chín bóng sẽ sáng hơn, phân bố sáng đều hơn bảy bóng chứ, đại diên địa phương nói tỉnh bơ:

            -Vì ông bà mình đã nói “ba chìm bảy nổi chín lênh đênh”, chúng tôi xin cho điều chỉnh bảy bóng là “bảy nổi” cho hợp nguyện vọng nhân dân trong tỉnh, các đồng chí ạ!

            Tất cả mọi người vỡ lẽ cười vui vì chuyện điều chỉnh chẳng có gì phải bàn phức tạp.

            Lệnh lễ khánh thành được cấp thẩm quyền ban ra, mọi người hồ hởi. Cờ sao bay rợp trời, người xe của các Ban, Nghành đến dự lễ chạy thành đoàn dài như không bao giờ dứt cười nói hỉ hả, lại nâng ly hô trăm phần trăm dậy một vùng. Chỉ tội cho chồng đơn thưa kiện lại dày hơn lên, tội cho những lá đơn chuyển lên, chuyển xuống các cấp mà ngày nào giải quyết dứt vẫn không có hồi kết, trong đó có nhiều gia đình trong dự án chưa nhận được đủ tiền đền bù, có nhiều gia đình đang tạm cư vạ vật một góc trời nào đó chưa có ngày dứt hẹn tái định cư.

            Phong thủy mặt tiền cửa ngõ thành phố đã giải quyết xong, nguồn gió lành của phong thuỷ thổi vào đến đâu, mang lại lợi ích cho tỉnh đến đâu chưa thấy. Chỉ thấy những vườn dừa phải đốn đi để trồng giống cây khác, do dừa trái đang tồn đọng nhiều, bà con nông dân đã hạ giá thấp sát đến ngọn cỏ vẫn không tiêu thụ được; Chỉ thấy lúa mùa dân thu hoạch chất đống bị thương lái ép giá đến mọc mầm chân ruộng; Chỉ thấy bệnh lợn tai xanh, bệnh cúm gia cầm vẫn hành hoành khắp chốn khắp làng; Chỉ thấy nhà dân thì bé tẹo xiêu vẹo còn các sở, ban, nghành đua nhau xây dựng trụ sở hoành tráng …

Nắng thu chỉ vàng khè như ly nước ngọt “hiệu bò húc”, trải dài từ nút giao thông mới khánh thành đến nhà khách Ủy ban thành phố, còn các vùng khác trong tỉnh mây vẫn che u ám vì gió mới thổi vào mây chưa tan, đến bao giờ mây mới tan?

II.

Phòng họp lớn đông người, đầy đủ các thành phần, từ ban lãnh đạo Tổng Công ty đến các trưởng phó phòng ban cơ quan. Quang đang đọc kiểm điểm, mặt chả đỏ gay, rịn mồ hôi trán.

            Quang đọc xong thì cả phòng im phăng phắc, không khí như đặc lại, dồn nén khó thở. Tông giám đốc ho khan rồi lên tiếng:

            -Anh cần nói lại cho rõ những thuận lợi Tổng Công ty đã tạo điều kiện cho đơn vị thế nào? Những mặt còn yếu kém như thế nào?

            -Báo cáo, nhiệm vụ của đơn vị luôn cần sử ủng hộ công ăn việc làm của cấp trên; thời gian qua Tổng Công ty đã quan tâm rót cho đơn vị những một phần sáu kế hoạch năm còn lại… đơn vị tự tìm kiếm từ các chủ đầu tư khác, cũng thông cảm thời buổi xin cho, muốn xin đầu tiên là t…

-Thôi, biết rồi ca mãi – Phó Tổng giám đốc cắt ngang – Anh bổ sung mặt yếu kém đi.

-Nhưng với kế hoạch đó nếu tập trung đơn vị làm có ba tháng là xong, đơn vị phải tự bươn trải như một doanh nghiệp thực thụ cạnh tranh với thị trường đầy khắc nghiệt mới tàm tạm sống… Vì phải đáp ứng yêu cầu của nhiều chủ đầu tư khác nên tiến độ phục vụ cho Tổng Công ty không đạt yêu cầu, mặt này đơn vị yếu kém. Nhưng chúng tôi đang chỉnh đốn bộ máy và chú trọng khoan sức dân; hai năm tiếp theo ổn định bộ máy,  hai năm còn lại nước rút làm ăn có lãi phát triển hội nhập thị trường…

-Anh … - Tổng giám đốc lại ho vì bệnh viêm họng kinh niên, nó là triệu chứng của căn bệnh sống và yêu bằng ba tấc lưỡi - … trình … bày phương hướng …

            -Về phương hướng, chúng tôi đang chỉnh đốn bộ máy và chú trọng đời sống của cán bộ nhân viên, chi lương thưởng đủ sống đông viên tinh thần ổn định khi khó khăn gay gắt trong cơ quan cùng ngoài xã hội đang ...

            -Thôi được rồi – Phó Tổng ngưỡn ngực, ông hay ra oai trước ông Tổng vì ông nhiều kinh nghiệm quản lý hơn, nhưng vì một lý do tế nhị bị điều chuyển từ đơn vị khác về mấy năm nay.

            -Vâng, đề nghị các anh chị cho ý kiến đóng góp bản kiểm điểm trên – Tổng giám đốc xoa ngực nói.

            Tinh thần cuộc họp càng căng thẳng. Hệ thống máy lạnh như ngừng hoạt động, không khí oi nóng đặc quánh hơn. Khuôn mặt Quang càng đỏ dị thường, khi phải không là cánh hẩu của nhau làm việc rất khó khăn. Thời gian ngắn sau Quang làm đơn xin thôi việc. Có người trách Quang:

            -Chức giám đốc nhiều người mua tỷ nọ tỷ kia mà không được, sao anh bỏ cái một?

            -Họ cần tài năng của tôi trong vai trò ấy, tôi thấy mình không phù hợp nên xin thôi. Tôi không mua đồng nào nên không tiếc nó thôi bạn ạ.

            Hôm nay, cơ quan làm tiệc chia tay Quang thôi nhiệm vụ, bàn giao công việc cho người khác. Phòng tiệc lớn đông người, cán bộ nhân viên đơn vị có mặt đầy đủ, cán bộ tổng công ty thưa vắng.

            Đầu bàn tiệc thủ trưởng mới đang phát biểu khai tiệc. Quang mặt đỏ, mắt long lanh cảm động đi lại các bàn cụng ly chia tay đồng nghiệp. Thế là khép lại một đời công chức, cuộc sống anh sang trang mới. Tình cảm anh em đã lưu chữ ký vào cái áo đồng phục của anh làm kỷ niệm. Có người nói:

-Ngày trước minh xin chữ ký sếp, nay sếp lại xin chữ ký mình, ngộ hén!

Tình cảm của Quang đối với anh em đã lưu vào những vần thơ mà hôm nay nhân dịp anh ra mắt luôn tập thơ xuất bản đầu tay ghi lại dấu ấn mấy chục năm công tác. Tuy anh đã chuẩn bị tinh thần mấy năm cuối nhưng thực tế đến lúc cần nghỉ vẫn ngỡ gàng. Quang quan niệm chức quyền chỉ là cái áo, cởi ra mặc vào là chuyện bình thường. Nhưng đến lúc bước vào hoàn cảnh vẫn thấy sự hẫng hụt. Ngày còn tại chức tâm trí dành trọn tập thể, lo lắng ngày đêm, không có việc làm phải lo ngoại giao để có; có việc làm lại lo bố trí lực lượng thực hiện sao cho đúng yêu cầu kỹ thuật, đúng tiến độ ghi trong hợp đồng, thực hiện an toàn tuyệt đối; một tháng hai kỳ trả lương đúng thời hạn không ảnh hưởng cuộc sống người lao động. Ngoảnh đi ngoảnh lại đã đến ngày phát lương, đêm nằm lo không ngủ được, làm sao soay sở nhanh có tiền; lo sao trong ấm ngoài êm, tập thể đoàn kết, phòng bên ai nói to đã giật mình tưởng cãi nhau rồi; lo ma chay, cưới xin, thăm hỏi, khen thưởng, kỷ luật … Bây giờ chẳng ai nhờ anh lo nữa, việc nhà từ lâu vợ lo cho cả rồi, ngày nghỉ anh thấy trống vắng, quay đi đụng vợ, quay lại gặp con. Vợ anh một mình tay hòm chìa khóa, con cái cũng tự bơi tự chèo mấy chục năm nay rồi. Vì thế Quang mới có tâm trí dành cho tập thể chứ. Anh về thôi việc chẳng lẽ đấu đá với vợ giành lại ngôi vị chủ nhà đã mất từ lâu rồi à. Rất may Quang còn nàng thơ do gien di truyền của ông bà cha mẹ truyền lại trong tim, trong đầu. Văn chương đã cứu cánh Quang trong giai đoạn chuyển tiếp cuộc sống. Quang tìm được cho mình một công việc mới một niềm đam mê mới có ích cho đời, cám ơn cuộc sống, cám ơn những người sinh thành dưỡng dục, cám ơn quê hương văn vật!

            …Tiếng vỗ tay rào rào, tất cả đồng loạt nâng ly, đồng loạt hô to chúc mừng anh:

-Đọc thơ... đọc thơ sếp ơi...!

            Quang nghẹn ngào:

-Các bạn yêu quý! Tâm hồn thơ sinh tình cảm, sinh tinh thần chứ không sinh được nhiều tiền bạc, xin mọi người đại xá cho tôi trước giờ chia tay! - Rồi anh đọc thơ, đọc say sưa.

            Bia rót tràn; nhạc nổi lên; ánh sáng lafs các máy ảnh sáng lóe liên tục; mặt mọi người bừng đỏ rạng rỡ.

Ngoài kia nước sông đang dâng, hôm nay triều cường lớn, tiệc vui càng vui, tình thân càng thân, không ai hạnh phúc bằng anh.

            III.

            Ông Quang đi xuống suối, qua quãng quanh thì gặp một thiếu nữ đi ngược lại.

            -Chào chú. Tiếng nói lí nhí yếu ớt của người con gái làm ông tò mò nhìn theo đang đi về phía thượng nguồn.

            Ông Quang tiếp tục xuống dốc kéo vòi nước từ  suối lên để tưới rẫy. Cà phê của ông đang độ làm nụ nên cần nước nhiều. Vòi phun nước đang đều thì tắt, ông quệt mồ hôi trán nhăn nhó càm ràm về cái máy bơm lại giở trò.

            Ông Quang loay hoay sửa máy bơm bên bờ suối thì nghe tiếng ùm nước bắn tung tóe. Ông nhìn lên thấy cô gái gặp hồi nãy đang trôi giữa dòng nước cuộn. Cô ta tắm? Không. Cô ta đang chới với chìm nổi, trôi gần tới vị trí máy bơm của ông.

            Cô ta lại trồi lên, tay vẫy vẫy vô hồn. Không chần chừ ông lao xuống suối như một con cá khủng. Cô ấy chìm rồi. Ông lặn xuống sâu, quờ quạng các phiến đá. Không thấy. Không thấy. Không … Đây rồi!

            Ông Quang túm tóc cô gái kéo vào bờ. Tay chân cô gái đã buông xuôi tái nhợt. Ông cầm chân cô dốc ngược, vác lên vai vừa chạy vừa nhảy sóc sóc. Chạy được một quãng nước trong mồm cô gái ộc ra. Ông đặt cô xuống bãi cỏ bắt đầu động tác hô hấp. Cứ hít vào lại thở vào mũi vào mồm cô gái làm ông mệt lử muốn đứt hơi.

            Ông Quang tát cô gái, giật tóc mai cô, giận ngực cô. Ôi được rồi! Tim cô gái khẽ đập rồi! Hơi thở cô đã đều rồi!   Bên đống lửa ấm êm trong chòi, cô gái dần tỉnh lại. Cô gái ngồi dựa đống chăn gối và khóc

            -Cháu cám ơn chú! – Chú cứu cháu làm gì? Chú không để cháu chết đi. Nhục quá, nhục quá! … Cái bụng của cô gái lùm lùm trắng bệch phập phồng.

            -Cháu cứ khóc đi cho nhẹ người! Ông vụng về nói.

            Lúc cô gái bình tĩnh, cháo cũng vừa chín tới, ông bón cháo cho cô gái như bố chăm con gái. Rồi cô gái kể cho anh nghe cuộc đời người con gái mới lớn mà gặp ngang trái của mình. Cô tên Ngoan, tuổi mười bảy, quê dưới xuôi, nhà nghèo, theo bạn bè đi làm công cho một trang trại cao su gần đây. Cao su đang trúng giá nên thu nhập cũng khá so với công lao động ở quê. Công việc cũng phù hợp nên cô rất thích. Thích hơn nữa cô được cậu chủ yêu. Tình yêu kết trái, khi được cô thông báo cô có thai cậu chủ lật mặt, bắt cô phải giải quyết hậu quả. Cô khủng khoảng, không nơi nương tưa tinh thần dẫn đến hành động dại dột vừa qua.

            -Bây giờ cháu không biết đi đâu về đâu nữa. Cô gái thút thít.

-Thôi cháu cứ bình tâm, đừng suy nghĩ nhiều mà ảnh hưởng đến thai. Cháu cứ ở đây, mẹ tròn con vuông rồi hãy tính.

...................

            Ba người sừng sộ xông vào chòi. Cô gái thất thần ôm con quỳ lạy:

            -Con xin má, xin chú, xin cậu để thư thả con thưa chuyện. Đứng giữa là má cô gái, một bên chú, một bên cậu, tay lăm lăm gậy gộc

            -Còn chuyện chi mà nói. Má nói như xé vải. Hôm nay chúng tao lên đây để thanh toán đủ với thằng già mắc dịch đã dụ dỗ được mày.

            -Không. Không má ơi chú ấy đã cứu con!

            -Tao biết cả rồi, cứu mày xong mới có thằng cu này chứ gì? Chú với cậu còn chờ gì nữa? Bà già chỉ thẳng tay vào mặt Quang. Cha già mắc dịch kia?

            -Má ơi! Má ơi... Cô gái giơ con ra. Con này là con của người đã phụ con mà má… Cô lấy ống tay áo quệt nước mắt, nước mũi. Để con kể cho má và mọi người nghe chuyện tủi cực của con đã...

            Khi nghe xong câu chuyện cô gái kể về thiên tình éo le, ba người tưng hửng sượng sùng. Cô gái nuốt nghẹn, nghiêm giọng:

            -Thưa má, thưa chú, thưa câu, thưa … anh. Em xin được làm vợ anh nếu anh đồng ý?

            Mọi cặp mắt dồn về phía ông Quang. Ông lúng túng đưa tay gãi đầu:

            -Cháu làm chú đột ngột … quá! Chú đã kể nhiều lần với cháu là chú có vợ có con rồi mà. Chú cám ơn sự ngưỡng mộ của cháu.

            -Những ngày qua những hành động của anh đã làm trái tim em mềm yếu...

            Mấy người dân địa phương cũng vào chòi nghe chuyện. ông Quang vui vẻ xếp chỗ họ ngồi và rót nước mời với thái độ lịch sự, chân tình. Ông tiếp tục câu chuyện:

            -Con hiểu sai chú rồi, cả vùng đồi này chỉ có chú và con, thời gian qua một mình chú đã đóng nhiều vai: vừa là bà đỡ, vừa là cha, vừa là mẹ...

Rồi ông Quang giải bày cuộc đời lãng du nghệ sĩ của ông: Nghỉ thôi việc đến nay cơ quan cũ còn nợ tiền, ông lên đây mua cái rẫy này để làm bạn với đồi núi trăng sao… vui thú điền viên, sáng tác văn thơ...

            -Cám ơn chú nhiều quá. Bà má cầm tay ông thân thiện. Không có chú con gái tôi không biết sẽ ra sao. Con à! Bà má đặt ly nước xuống, giơ hai tay đón cháu bé ôm vào lòng. Trong cái rủi có cái may, trời sui đất khiến cho cháu gặp chú tôi cũng không biết lấy gì đền ơn chú cho xứng đáng. Bà kéo vạt áo lau nước mắt, cười vui. Nay xin chú...

            -Cho tôi có ý kiến. Một bà cụ trong đoàn địa phương đứng lên. Tôi chính là ngoại của cháu Tình, bạn trai của cháu Ngoan. Tôi nghe bà con vừa cho biết câu chuyện của hai cháu mà bất bình với cháu mình. Nhân danh ngoại của Tình tôi mời các ông các bà đường xá xa xôi đã đến đây xin sang nhà tôi nghỉ ngơi, rồi tôi sẽ thu xếp ba má cháu Tình sang cùng nhau ta bàn bạc thu xếp chuyện riêng của hai cháu cho ổn thoả...

            Ngoài trời nắng vàng rực rỡ bù cho chiều qua trời đổ cơn mưa to, rửa sạch đường xá. Nước suối đang cao. Rẫy cà phê đang đận ra hoa trắng trời hương ngào ngạt hứa hẹn trái đỏ tím rung rinh trĩu cành, mùa năm nay cà phê sẽ bội thu./.