Kịch bản phim truyện nhựa

Độ dài 120 phút

Tư tưởng tác phẩm

Trong một hoàn cảnh đặc biệt, để tồn tại với mong muốn thực hiện khát vọng của mình, con người có thể phải chấp nhận sống một cuộc sống khác, không còn là chính mình. Nhưng mục đích sẽ không thay đổi dù phải hy sinh mạng sống hay quyền lợi b ản thân.

Nhân vật

1.VUA THÀNH THÁI : tên thật là Nguyễn Phúc Bửu Lân, hay Nguyễn Phúc Chiêu là con thứ bảy của vua Dục Đức và bà Phạn Thị Điều, sinh ngày 14.3.1879. Sau khi vua Dục Đức bị Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết bức tử,  Bửu Lân mới bốn  tuổi, được thả ra,  theo mẹ ( con gái  của Thượng thư Bộ Hộ Phan Đình Bình ) về quê ngoại ở Phú Lương, Quảng Điền . Đến năm chin tuổi, ông ngoại là Phan Đình Bình bị vua Đồng Khánh bắt giam rồi bỏ cho chết đói. Bửu Lân lại phải cùng mẹ lên Kinh đô, chịu sự quản thúc, sống trong cảnh túng thiếu. mất tự do.

Khi  vua Đồng Khánh mất, con còn nhỏ,  Hoàng Thái Hậu Từ Dũ gợi ý với Cơ mật viện đưa Bửu Lân lên ngôi, mặt khác  Khâm sứ Rheinart lại nhớ đến tình xưa đi lại với Dục Đức , nên tán đồng việc  đưa Bửu Lân lên ngôi, Ngày 1 tháng hai năm 1889, Bửu Lân lên ngôi lấy hiệu là Thành Thái lúc mới lên mười tuổi, có hai vị phụ chánh là Thái tử Thiếu phó, Đông Các Đại Học Sĩ, kiêm quản Quốc Tử Giám Trương Quang Đàm  và Lại Bộ Thượng Thư Nguyễn Trọng Hợp.

Tuy lên ngôi còn tuổi thiếu niên (10 tuổi), nhưng Thành Thái  đã có tính khí cương nghị và đầy lòng yêu nước. Vì vậy, dù ở ngôi Vua không bao giờ cảm thấy vui sướng, mà luôn luôn suy tư với vận nước. Ngài đã tự giả dạng, che mắt thực dân Pháp và các hạng mãi quốc cầu vinh, để được tiếp cận dân chúng và các sĩ phu yêu nước mưu đồ đánh đuổi thực dân Pháp giành độc lập cho xứ sở.
Lòng ái quốc và mưu đồ cứu nước cứu dân của Ngài không thoát khỏi sự ngờ vực, theo dõi của thực dân . Năm 1907,  Ngài bị Pháp truất phế, bị bắt đem vào Vũng Tàu an trí rồi sau đó đưa đày sang Reunion.

2. PHƯƠNG VY: 21 tuổi, người yêu và là người đồng chí hướng với Thành Thái, em gái Lê Minh Thắng, một nghĩa quân Cần Vương

3.PIERRE PAU RHEINART (có tài liệu ghi là Rheinart des Essart), sinh 1.11 1840, xuất thân  đại úy Thủy quân lục chiến, là một tên thực dân hạng nặng. Từ năm 1875 đến năm 1896, ít nhất Rheinart có 5 lần làm Khâm sứ Huế: lần thứ nhất  sau Hòa ước Giáp Tuất (1874)  Rheinart thay ông Philastre đến tháng 10.1976 cáo bệnh xin về Pháp, Philastre ra thay; Lần thứ hai, Rheinart trở lại thay Philastre đến cuối năm 1880 sau đó Rheinart lại được thay bởi ông  Palasme de Champeaux. Lần thứ ba, sau hòa ước Patenôtre 6.6.1883 Rheinart làm Khâm sứ Huế  đến tháng 3.1885 lại được thay bởi ông Champeaux. Và lần thứ năm, ông trở lại chức vụ Khâm sứ Huế, sau khi Đồng Khánh mất 28.1.1888, đến tháng 9.1888 thì bắt được vua Hàm Nghi. Ông là người  ủng hộ Thành Thái lên ngôi vua vì mối quan hệ giữa ông và vua Dục Đức, cha của vua  Thành Thái.  Rheinart là hiện thân của chủ nghĩa thực dân.

4.FERNAND ERNEST  LÉVEQUE : Khâm sứ Trung kỳ tại Huế, tham gia Hội Tam điển, thay thế Pierre Paul Rheinart tu62 năm 1906 đến 1908 cũng là một tay thực dân có đường lối cứng rắn, kẻ thù trực diện của Vua Thành Thái

5.TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG: Phụ chánh đại thần triều Thành Thái, Duy Tân, quê làng Hiền Lương (tục gọi làng Rèn), huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên. Trương Như Cương có con gái là Trương Như thị Tịnh, nhạc phụ Phụng Hóa Công tức vua Khải Định.

 Năm 1873 đỗ Cử nhân, sơ bổ Thừa biện tàng thư, tiếp theo được thăng Tư vụ, Viên ngoại, rồi Tri phủ, Án sát tỉnh Hưng Yên, Bố chánh Quảng Bình, rồi về triều giữ chức Thị lang Bộ Binh.

Năm 1885, kinh thành thất thủ, tiếp sau Vua Đồng Khánh lên ngôi, ông được bổ làm Phủ doãn Thừa Thiên; Tuần vũ, Tổng đốc Thanh Hóa. Sau đó về triều giữ chức Thượng thư Bộ Công sung Cơ mật viện đại thần, Võ hiển Đại học sĩ rồi giữ chức Phụ chánh đại thần tước Hiền Lương bá, đến đời vua Duy tân được tấn phong Hiền Lương hầu. Ông là người giữ chức Phụ chánh đại thần qua các triều Đồng Khánh, Thành Thái, Duy Tân.

Tương truyền khi vua Đồng Khánh mới lên ngôi, vua đến đền Ngọc Trản (điện Hòn Chén - là ngôi đền thờ Tiên Thiên thánh mẫu rất linh ứng lúc bấy giờ ở Huế) xin xăm, Thánh mẫu bút phê "Trương Như Cương" nên ông được bổ làm Phủ doãn Thừa Thiên bất chấp lệ triều đình không bổ người bản quân làm quan đứng đầu tỉnh Thừa Thiên. Kế tiếp giữ chức Tổng đốc Thanh Hóa cũng là một ngoại lệ vì triều Nguyễn không bao giờ bổ người "bách tính" giữ chức vụ này ở bản quán của Nguyễn triều (chúa và vua Nguyễn gốc tỉnh Thanh Hóa).

Dư luận đương thời cho rằng ông là người có mối quan hệ chặt chẽ với người Pháp nên mới được giữ những chức vụ quan trọng trong hoạn lộ của mình.

Năm Bính dân 1926, ông mất thọ 76 tuổi được tấn phong Văn minh điện đại học sĩ

6.NGUYỄN THÂN quê gốc làng Thạch Trụ, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Cha là Nguyễn Tấn, một võ quan triều Tự Đức, nhờ dùng mưu kế, thu phục được các sắc dân ở Đá Vách (Quảng Ngãi). Tương truyền Nguyễn Tấn ăn đường Phèn, người Đá Vách tưởng ông ăn đá cuội, nên tôn ông làm "thần tướng". Sau, các bộ tộc này lại nổi dậy, triều đình sai Nguyễn Thân đi đánh dẹp, biết ông là con của "thần tướng", họ lui quân. Lập được công, Nguyễn Thân trở nên nổi tiếng ^[2].

Đêm 22 rạng 23 tháng 4 âm lịch (tức 5-6 tháng 7 năm 1885), Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường, đem quân tấn công trại binh của Pháp ở đồn Mang Cá (Huế). Đến sáng thì đối phương phản công, quân Nguyễn thua, phải đưa vua Hàm Nghi chạy ra Quảng Trị. Ngay sau đó, nghĩa quân chiếm thành Bình Định, làm căn cứ kháng Pháp. Nguyễn Thân cũng có ý muốn chiếm tỉnh thành này, để làm nơi cát cứ, nhưng vì chậm chân hơn.

Khi vua Hàm Nghi ban bố dụ Cần Vương, Nguyễn Thân tham gia Nghĩa hội Quảng Ngãi Nhưng sau khi suy tính thiệt hơn, ông phản lại Nghĩa hội để phục vụ cho vua Đồng Khánh đang hợp tác với thực dân Pháp. Vua Đồng Khánh sai Nguyễn Thân đem quân đàn áp cuộc khởi nghĩa ở Quảng Ngãi do Lê Trung Đình-Nguyễn Tự Tân chỉ huy (tháng 7 năm 1885), cuộc khởi nghĩa ở Bình Định (1885-1187) do Mai Xuân Thưởng lãnh đạo. Kể từ đó, Nguyễn Thân trở thành một tướng lĩnh quan trọng của triều vua Đồng Khánh đồng thời là cộng sự đắc lực, rất được Pháp tin cậy.

Điểm thêm một vài công lao nổi bật khác của ông:

*Tháng 8 năm 1886, đánh dẹp cuộc kháng Pháp của Bùi Điền.

*Năm 1887, Nguyễn Thân Vào Quảng Nam đánh dẹp phong trào kháng Pháp của Trần Văn Dư, Nguyễn Duy Hiệu, Phan Bá Phiến. Thành công, được Pháp thưởng Bắc đẩu bội tinh ngũ hạng.

*Năm 1888: Được triều đình Huế cho lĩnh chức Binh bộ thượng thư, kiêm Tổng đốc Bình Định. Tại đây, Nguyễn Thân cho lính đàn áp các cuộc nổi dậy, được Pháp thưởng Bắc đẩu bội tinh tứ hạng.

*Năm 1895: Lĩnh chức Khâm mạng tiết chế quân vụ, đem ba ngàn quân ra Hà Tĩnh lùng diệt cuộc khởi nghĩa do Phan Đình Phùng lãnh đạo. Ở đây, Nguyễn Thân đã cho quật mồ Phan Đình Phùng, đổ dầu đốt cho xương thịt ông cháy thành tro, rồi trộn vào thuốc súng bắn xuống sông La Nhờ công lao này, Nguyễn Thân được cử làm phụ chính đại thần, và được phong tước Diên Lộc Quận công ^].

Hưu trí, Nguyễn Thân đến ở làng Thu Xà ^[6](nay thuộc xã Nghĩa Hòa, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi), sau bị bệnh điên mà chết.

7.TỪ MINH HOÀNG HẬU: tên Phan Thị Điều, vợ vua Dục Dức, mẹ vua Thành Thái, con gái Thương Thư Bộ Hộ Phan Đình Bình.

8. NGUYỄN THỊ VÂN  ANH: con gái Nguyễn Thân, đệ nhất giai phi của vua Thành Thái

9.LÊ MINH THẮNG: anh trai của Phương Vy, hoạt động trong Phong Trào Cần Vương, đồng chí của Thành Thái

10.NGUYỄN CỬ,:đồng chí của Vua Thành Thái

11.TRẦN ĐĂNG DOANH: đồng chí của Vua Thành Thái

12. ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS: sĩ quan Phòng Nhì của Pháp, được điểu động từ Sài Gòn ra Huế phụ giúp An ninh cho Leveque.

13. ÔNG NGHÈ TRẦN:đổ tiến sĩ năm 1873,đang giữ chức Thị lang nội các, bất đồng việc triều đình ký kết Hòa ước Patenotre, ông xin cáo bệnh về quê dạy học. Thầy dạy của Vua Thành Thái thời nhà vua còn hàn vi  ở Quảng Điền.

14. JEAN MAROT: thầy dạy Pháp văn cho Thành Thái, do Diệp Văn Cương giới thiệu.

15.NGỌC LÂM: một nghĩa quân của Thành Thái

16.TRƯƠNG NHƯ THỊ TỊNH là ái nữ quan Phụ chính đại thần Trương Như Cương (張如剛), người làng Hiền Lương, Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên. Trương Như thị Tịnh được cưới làm phủ thiếp khi Hoằng Tông hoàng đế còn là ông Phụng Hóa công tức Vua Khải Định..

Hoằng Tông lúc đó mê cờ bạc, ăn chơi, gia đình họ Trương lại khá giả, bèn cậy đó buộc bà phải đi xin tiền cha mẹ để có tiền đi đánh bạc. Thương con, ông bà Trương cũng đành chiều ý.

Thấy thế Hoằng Tông đương nghĩ của cải nhà nhạc gia là vô tận nên càng cờ bạc ăn chơi đã đời. Tuy gia đình họ Trương đại thần giàu có nhưng chưa phải là muốn mấy cũng có. Ông Trương xuất thân từ làng thợ rèn Hiền Lương, một làng lao động có nề nếp, sau này dù làm quan đến tột đỉnh danh vọng, ông vẫn giữ phong cách giản dị, cần kiệm của người cha là người lao động. Nhiều lần bà Tịnh bị cha mẹ quở trách nặng nề.

Một hôm vào khoảng năm 1915, Hoằng Tông nảy ý định mở một chén bạc lớn để thử thời vận nhưng trắng tay, ông liền bảo vợ về nhà xin tiền. Bà Tịnh đau đớn vì thấy đức ông chồng đã chẳng còn biết liêm sỉ, bà dùng dằng không muốn đi. Công nổi nóng la lối om sòm, doạ sẽ có thái độ với bà. Cuối cùng bà đã đi và đó cũng là lần cuối cùng bà về nhà xin tiền cha mẹ cho chồng cờ bạc.

Bà quyết định ra đi, lên chùa tu bỏ mặc sự đời. Bà lập một cảnh chùa tại độn Sầm, làng Thanh Thủy, huyện Hương Thủy (cách kinh thành Huế chừng 3 km về phía Nam) để tu thiền, lấy pháp hiệu là Thanh Y, biệt hiệu là Tuyết Nhan. Bà cùng bầu bạn với nữ sĩ Đạm Phương.

Năm 1916, Vua Duy Tân khởi nghĩa chống thực dân Pháp thất bại, bị đầy sang đảo Réunion thuộc châu Phi, người Pháp quyết định chọn Hoằng Tông lên kế vị, niên hiệu là Khải Định.

Nhớ chút nghĩa xưa, Hoằng Tông phái người lên chùa rước bà về làm Hoàng quý phi, chức phi cao nhất ở Hậu cung, nhưng bà từ chối. Để tỏ rõ chân tâm của mình với cố nhân, Hoằng Tông vẫn dành chức Hoàng quý phi cho bà họ Trương, dù đã dứt tình. Người vợ chính thức do triều đình cưới cho ông sau này là bà Hồ Thị Chỉ chỉ phong bậc Nhất giai Phi, hiệu là Ân phi (恩妃).

Năm 1968, Hoàng quý phi Trương thị viên tịch, thọ 80 tuổi. Bà được nhập táng ngay trong khuôn viên chùa, ngôi chùa có tên là chùa Diệu Viên.

17.THÁI HOÀNG THÁI HẬU TỪ DŨ: mẹ vua Tự Đức

18. DIỆP VĂN CƯƠNG: thông ngôn tại Tòa Khâm Sứ Huế, chông của Công Chúa Thiện Niệm, em ruột vua Dục Đức, cô ruột của Vua Thành Thái

19.VUA ĐỒNG KHÁNH: người ra lệnh bắt giam và bỏ đói Thượng Thư Phan Đình Bình, quản thúc mẹ con Bửu Lân trước khi Bửu Lân lên ngôi vua.

20. BOULLOUCHE:  Chánh Văn phòng tòa Khâm Sứ Huế

21.TRƯƠNG QUANG ĐÀM: Thái Tử Thiếu Phó, Đông Các Đại Học Sĩ, kiêm quản Quốc Tử Giám, Phụ Chánh Đại thần của vua Thành Thái , nhưng  chỉ làm một thời gian đầu.

 

22.NGUYỄN TRỌNG HỢP: Lại Bộ Thượng Thư. Phụ Chánh Đại thần của Thành Thái trong một thời gian đâu rồi xin nghỉ.

.Và một số nhân vật phụ..

 

 

TÓM TẮT TRUYỆN PHIM

Năm 1883, sau khi vua Dục Đức bị Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết bức tử,  Bửu Lân ( mới 4 tuổi) được thả ra, theo mẹ là bà  Phan Thị Điều, con gái của Thượng Thư Bộ Hộ Phan Đình Bình rời kinh đô về quê ngoại là huyện Quảng Điền  tá túc.

Ở đó, Bửu Lân được mẹ  gửi đến học với Ông Nghè Trần, một nhà khoa bảng, đổ tiến sĩ năm 1873, đang giữ chức Thị lang nội các, bất đồng việc triều đình ký kết Hòa ước Patenotre, ông xin cáo bệnh về quê dạy học. Bửu Lân lớn lên và học hành giữa đám dân đen.

Năm 1887, Vua Đồng Khánh giáng chỉ bắt Phan Đình Bình giao cho đình thần nghiêm trị và  lệnh đưa hai mẹ con Bửu Lân lên kinh quản thúc. Phan Đình Bình bị tước bỏ chức tước , giam vào ngục, bắt nhịn đói. Phan Đình Bình uất ức tự tử, vợ lớn bị đày vào Quảng Ngãi.

Tháng chạp năm 1888, Vua Đồng Khánh mất, Hoàng Thái hậu Từ Dũ, mẹ vua Tự Đức không muốn lập con Đồng Khánh, vì tuổi còn quá nhỏ ,mới 4 tuổi. Với sự giúp dỡ của thông ngôn Diệp Văn Cương, Khâm sứ Rheinart đã đồng ý  chọn con vua Dục Đức là Bửu Lân lên  thay Đồng Khánh lúc đó mới 10 tuổi , đang bị quản thúc với mẹ ở kinh thành.

Lúc triều thần đến rước Bửu Lân vào cung thì bà Phan Thị Điều không có mặt. Hoàng tử Bửu Lân lo sợ, tưởng bị bắt đi trị tội, nhưng triều đình vẫn rước Bửu Lân vào cung. Đến khi bà Phan Thị Điều nghe triều đình đã rước Bửu Lân vào cung tôn lên ngôi báu thì bà nghĩ đến thảm cảnh của chồng, không sao quên được. Tiếp đến hai vua Hiệp Hòa, Kiến Phúc và Hàm Nghi bị lưu đày. Bà chỉ lo cho con trai không khéo gặp chuyện chẳng lành.

Hoàng tử Bửu Lân chính thức lên ngôi lấy hiệu là Thành Thái đầu năm 1889, mới 10 tuổi khi đất nước hoàn toàn bị rơi vào tay bảo hộ của người Pháp, không may, bên cạnh nhà vua lại có những quan Đại thần khét tiếng là tay sai cho Pháp như Trương Như Cương, Nguyễn Thân…Cho đến năm 1895, 16 tuổi, bắt đầu trưởng thành, nhà vua mới đưa ra đề nghị tự mình chấp chánh, với chương trình cải tổ giáo dục , bỏ lối học từ chương thành lập trường Quốc Học, di dời chợ Đông Ba ra bờ Sông Hương, đề nghị Toàn quyền Pháp giúp đở xây cầu Tràng Tiền, cầu Long Biên,…phát triển kinh doang thương mãi. Nhưng nhà vua vốn có tinh thần yêu nước và lòng tự hào dân tộc, nên trong bí mật nhà vua xây dựng lực lượng võ trang, chờ cơ hội thuận lợi đứng lên đánh đổ thực dân Pháp.

Trong một dịp tình cờ, nhà vua  đến nhờ chủ lò thợ rèn ở Phường Đúc  giúp đúc súng do họa sĩ Lê Văn Miến, một người trước đây đã từng du học Hội họa ở Paris vẽ kiểu, nhà vua đã bắn chết một tên Pháp hống hách với dân chúng. Nhà vua được Phương Vy cứu thoát khỏi bị bọn Pháp truy đuổi, cô chèo thuyền đưa nhà vua qua Sông Hương, đến nhà cô ở thôn Phú Mộng, Kim Long. Hai người nẫy sinh tình cảm.

Đặc biệt, đến nhà Phương Vy, nhà vua tình cờ gặp lại Lê Minh Thắng, anh ruột Phương Vy, là người mà lâu nay nhà vua muốn tìm, đã từng được nhà vua che chỡ khi anh bị bọn Tây lùng sục ngày nhà vua còn nhỏ ở Quảng Điền.

Nhà vua ngõ lời muốn Lê Minh Thắng phụ giúp nhà vua phát triển lực lượng vũ trang, và nhờ Phương Vy huấn luyện cho đám nữ binh do nhà vua chiêu dụ. Mỗi khóa 50 học viên, được huấn luyện chiến đấu, hoàn tất chương trình học, được trả lại nhà sống bình thường như các người dân khác chờ khi hữu sự, sẽ được nhà vua  kêu gọi tham gia nổi dậy  lật đổ bọn Tây.

Tình yêu giữa Phương Vy và Thành Thái nẩy nở, nhà vua muốn tuyển Phương Vy vào cung, nhưng Phương Vy từ chối , vì nàng thổ lộ là cuộc sống trong cung cấm không phù hợp với nàng, dù nàng rất yêu thương nhà vua. Nhà vua cảm thông trước yêu cầu của nàng, nên đã chấp nhận.

Qua Lê Minh Thắng, nhà vua được giới thiệu Nguyễn Cử và Trần Đăng Doanh, hai người tình nguyện được đặt dưới sự điều động của nhà vua khi cần thiết.

Chủ trương đầu tiên của Thành Thái với nhóm của ngài là kế hoạch bí mật  tấn công vào kho đạn doanh trại quân đội Pháp đặt cạnh tòa Khâm sứ Huế, do Phương Vy, Nguyễn Cử, Lê Minh Thắng và Trần Đăng Doanh thực hiện nhân ngày lễ độc lập của Pháp.

Để che mắt người Pháp, Vua Thành Thái mời Khâm sứ Léveque và các quan chức sĩ quan Pháp tham dự buổi trình diễn của đám cung nữ do nhà vua huấn luyện. Giữa khi chương trình múa của các cung nữ đang diễn ra, thì vẵng tiếng đạn nỗ. Khâm sứ Léveque phải cáo từ.

Kho đạn nổ, tuy không để lại dấu vết, nhưng Khâm sứ Léveque và đại thần Trương Như Cương vẫn nghi ngờ người chủ xương trong vụ tấn công nầy là vua Thành Thái, và  từ đây họ đặc biệt cho người theo dõi mọi hành động của Thành Thái. Để che giấu tai mắt của bọn chúng, nhà vua cũng tìm cách đánh lạc hướng theo dõi của bọn chúng.

Trong một cuộc họp mật của nhóm  bị tay chân của Trương Như Cương khám phá, Phương Vy đã tương kế tựu kế dùng lực lượng nữ binh tiêu diệt những tên nầy không để lại dấu vết.

Trong số những người vợ của vua Thành Thái , Đệ nhất Giai phi Nguyễn Thị  Vân Anh, con gái của đại thần Nguyễn Thân. Mặc dù cô này rất xinh đẹp, nhưng vì không thích Nguyễn Thân, nên nhà vua cũng không thích gì nàng, nhưng vẫn lợi dụng nàng để che mắt sự theo dõi của bọn tay sai cho Tây.

Kế tiếp,  vua Thành Thái quyết định tấn công chiếc tàu chỡ vũ khí vừa cập bến Thuận An theo yêu cầu của Khâm sứ Leveque. Cuộc tấn công đúng theo kế hoạch, chiếc tàu và vũ khí chuẩn bị chuyển vào kho  bị phá hủy. Nhưng Trần Đăng Doanh phải hy sinh.

Những vụ tấn công  do nhà vua chủ xướng đã làm thiệt hại không nhỏ đối với lực lượng quân đội Pháp. Bọn chúng tức lồng lộng  cho điều đại úy Henry Chesnais, một sĩ quan Phòng Nhì Pháp từ Sài Gòn ra Huế tìm cách đối phó.

Trước tiên Henry Chesnais cho theo dõi và bắt Ngọc Lâm, một nữ binh của nhà vua và tìm mọi cách khai thác cô. Do không chịu  nổi đòn roi, Ngọc Lâm đành phải tiết lộ một số sự việc liên quan đến Phương Vy và nhóm Lê Minh Thắng, Nguyễn Cử, Trần Đăng Doanh. Bọn chúng tìm mọi cách đối phó, vá muốn bắt Phương Vy để chứng minh vua Thành Thái là kẻ chủ mưu.

Vua Thành Thái đã nhận ra được điều đó, nhà vua tự mình đứng ra thể hiện vai đồng cốt, mà dưới mắt bọn Pháp thì nhà vua là một kẻ điên, không là một con người nguy hiểm trước mắt bọn chúng.

Bẵng đi một thời gian khá lâu, nhóm Lê Minh Thắng đề nghị nhà vua cho phép tấn công kho vũ khí ở đồn Mang Cá. Tuy ngần ngại, vì biết địch đang đề phòng, nhưng nhóm nhiệt tình muốn được tấn công, nên nhà vua đã phải chấp nhận. Lê Minh Thắng và Nguyễn Cử muốn tấn công kho vũ khí của đồn Mang Cá. Nhưng khi hai người đột nhập vào thì bọn Pháp đã đề phòng, Nguyễn Cử và Lê Minh Thắng đành phải cho nổ kho vũ khí và cùng chết để bịt đầu mối tung tích của mình, không ảnh hưởng đến nhà vua.

Phương Vy biết rõ thế nào bọn Pháp cũng bắt mình để kết tội nhà vua, trước đó, trong cuộc gặp mặt vua, nơi hai người vẫn hẹn hò, Phương Vy lthú nhận nàng đang mang trong bụng nàng, giọt máu của nhà vua nhưng nàng lại từ chối không chịu về cung chung sống với nhà vua, vì nàng biết bọn Pháp đang tìm cách bắt cho được nàng. Nàng quyết ra đi, dù nàng không muốn xa nhà vua, nhưng nàng không muốn để bọn chúng lợi dụng nàng để chứng minh nhà vua  âm mưu chống lại chính quyền Pháp

Bọn Pháp do đại úy Henry Chesnais chỉ huy quyết bắt Phương Vy tại nhà nàng, nhưng khi chúng đến thì nàng đã không có đó. Nàng đang lênh đênh trên con thuyền chuẩn bị xuôi về Nam.

Không có bằng chứng , nhưng bọn chúng vẫn muốn phế lập, vì sự có mặt của vua Thành Thái trên cương vị  hoàng đế sẽ bất lợi cho chúng, nên với sự gợi ý của Trương Như Cương,  Khâm sứ Leveque trong một buổi tiệc mừng ngày Pháp Hoàng lên ngôi, họ đưa ra một vế  đối, nếu nhà vua không đáp lại thì lòng tự tôn dân tộc bị tổn thương, còn nếu nhà vua đáp lại thì chứng tỏ nhà vua không điên. Nói chung chọn lựa cách nào nhà vua cũng rơi vào thế kẹt. Nhưng vì lòng tự tôn dân tộc, nhà vua đáp lại vế đối làm Khâm sứ Leveque và đám tay sai phải bẽ bàng mất mặt và giận dữ, quyết tâm phế truất nhà vua hoặc bắt nhà vua phải hèn hạ xin lỗi nếu muốn tiếp tục tại vị. Chúng soạn sẵn một tờ tuyên cáo xin lỗi đã có tội chống lại chính phủ Pháp và hứa từ đây sẽ không làm việc đó. Và chúng yêu cầu nhà vua ký tên vào bản tuyên cáo. Nhưng khi đọc xong bản tuyên cáo nhà vua thản nhiên ném đi không ký, và khẵng khái tuyên bố:” Để nhân  dân phải sống đời nô lệ thì ta sung sướng gì mà ngồi trên cái ngai vàng hư danh này. Ta ân hận đời ta không trả được cái thù mất nước”.

Tất cả những người có mặt đều thất sắc kinh hoàng. Lévêque giận dữ la lớn:

“Bệ hạ phải trả giá đắt hành vi ngày hôm nay”

Nói xong, Lévêque hất tay áo hầm hầm quay người bước ra. Đám  thuộc hạ lục tục bước theo.

 

KỊCH BẢN: Phút quyết định

1. CON ĐƯỜNG TRƯỚC NGỌ MÔN - NGOẠI- NGÀY

Trời hửng sáng.Cỏ cây còn đẫm sương mai.

Bà Phan Thị Điều một tay ôm cái bọc lớn, một tay nắm tay Bửu Lân (4 tuổi) dẫn đi.

Cả hai nhìn ánh mặt trời đang lóe dần ở hướng đông.

PHAn THỊ ĐIỀU

Mẫu thân mong sẽ không bao giờ quay trở lại đây nữa.

BỬU LÂN

Sao vậy mẫu thân?

PHAn THỊ ĐIỀU

(  gạt nước mắt)

Bên trong bức tường thành này, là nơi gây khổ đau tang tóc  cho gia đình chúng ta đó con.

2. ĐưỜng VỀ QUẢNG ĐIỀN- NGOẠI- NGÀY

Ánh mặt trời đã bắt đầu lên cao.

Hai mẹ con tiếp tục đi trên đường về Quảng Điền, ngang qua Triều Sơn, thỉnh thoảnh có những ụ khói của những lò gạch bốc lên. Tay Bửu Lân ôm một gói quần áo, đôi mắt mở to ngước nhìn mẹ.

BỬU LÂN

Mình đi đâu đây  mẫu thân?

PHAn THỊ ĐiỀU

(  gạt nước mắt)

Phụ thân con bị người ta giết chết, mẫu thân  đưa con  về ngoại nương thân.

Một vài người bộ hành, một vài người bán buôn quẫy gánh  đi ngược chiều.

BỬU LÂN

Quê ngoại ở đâu hả mẫu thân?

PHAn THỊ ĐIỀu

Quê ngoại ở Quảng Điền.

BỬU LÂN

Tại sao người ta giết phụ thân?

PHAn THỊ ĐIỀU

Một phần do phụ thân con hư hỏng, tạo cớ ...Nhưng thôi, mai mốt lớn lên con sẽ hiểu.

Bửu Lân bất chợt nhìn thấy con diều giấy của ai rơi trên bãi cỏ, tự động rời khỏi tay mẹ, chạy đến lượm diều lên.

Cầm sợi dây diều kéo đi cho diều bay lên, nhưng diều chỉ bay lên một đoạn rồi loạng quoạng rơi xuống đất.

Bửu Lân thất vọng ném đi, rồi ngước lên nhìn mẹ

BỬU LÂN

Con lớn rồi mà!

PHAn THỊ ĐiỀu

Ừ, thì con lớn rồi, nhưng vẫn chưa đủ lớn để hiểu chuyện rắc rối của triều đình. Con còn phải học, học cách cắt nghĩa chính xác các biến cố...Mẫu thân sẽ nhờ ông  nghè Trần dạy con học.

BỬu LÂN

Ông nghè Trần là ai hả mẫu thân?

PHAn THỊ ĐiỀU

Ông nghè Trần là người cùng quê, đổ tiến sĩ năm 1873,đang giữ chức Thị lang nội các, bất đồng việc triều đình ký kết Hòa ước Patenotre, ông xin cáo bệnh về quê dạy học.

BỬU LÂN

Con hứa với mẫu thân, con sẽ cố gắng học.

Bà Phạn Thị Điều kéo Bửu Lân, ôm chặt vào lòng, nước mắt chảy lên má.

PHAn THỊ ĐIỀU

Số mẫu thân long đong, ảnh hưởng đến đời con. Hãy tha thứ cho mẫu thân nghe con.

BỬU LÂN

 Xin mẫu thân đừng khóc!

Bửu Lân đưa tay gạt nước mắt trên má mẹ

PHAN THỊ ĐIỀU

(   lắc đầu)

Mẫu thân thật sự đau lòng khi nghĩ đến tương lai của con.

BỬU LÂN

Con sẽ không cho phép ai ăn hiếp mẫu thân và những người con yêu thương.

3.NHÀ hỌ Phan- NỘi - NGÀY

Bửu Lân đang cặm cụi vừa chậm mực vừa viết lên giấy một cách say mê.

Bà Phan Thị Điều từ nhà trong bước ra nhìn Bửu Lân mỉm cười.

PHAN THỊ ĐIỀU

Bửu Lân, con đang viết gì vậy?

BỬU LÂn

Con viết lại bài thơ Cảm hoài của Đặng Dung.

PHAN THỊ ĐIỀU

Đâu, con đưa mẫu thân coi.

Bửu Lân đặt bút xuống nghiên mực cầm tờ giấy đưa lên cho me, hắng giọng đọc.

BỬU LÂN

世事悠悠奈老何 無窮天地入酣歌 時來屠釣成功易 運去英雄飲恨多 致主有懷扶地軸 洗兵無路挽天河 國讎未報頭先白 幾度龍泉戴月磨

Thế sự du du nại lão hà? Vô cùng thiên địa nhập hàm ca. Thời lai đồ điếu thành công dị, Vận khứ anh hùng ẩm hận đa. Trí chủ hữu hoài phù địa trục, Tẩy binh vô lộ vãn thiên hà. Quốc thù vị báo đầu tiên bạch, Kỷ độ Long Tuyền đới nguyệt ma.

PHAN THỊ ĐIỀU

Con đa đoan quá, mẫu thân chỉ sợ đời con nhiều sóng gió!

4. NHÀ ÔNG NGHÈ TRẦN- NỘI - NGÀY

Ông Nghè Trần đang ngồi  ở bàn .

ÔNG NGHÈ TRẦN

Các con về và nhớ giúp nhau học. Còn Bửu Lân ở lại thầy dặn.

CẢ LỚP

Dạ!

Đám học sinh gồm  có thằng Trứ, Cẫm Vy, thằng Tân, thằng Di đứng dậy  rời  khỏi hàng ghế. Chỉ một  mình  Bửu Lân ( 9 tuổi ) ngồi lại.

Ông Nghè Trần bước xuống trước mặt Bửu Lân.

ÔNG NGHÈ TRẦN

Con muốn  hỏi điều  gì?

BỬU LâN

Thưa thầy, hôm trước thầy có dạy, tới cuối đời Thanh, triết học Trung hoa chịu  ảnh hưởng ít nhiều  của Tây phương, và quan niệm về nhân của nhà Nho cũng thay đổi nhất  là trong nhóm Khang Hữu Vi. Nhưng Khang Hữu  Vi không dùng chữ nhân, không dùng chữ kiêm ái của Mặc, chữ phiếm ái của Tống Nho mà lại dùng thêm chữ bác ái. Đó  là quan niệm đạo đức hay giải pháp chính trị

Ông Nghè TRẦn

Quan niệm   về nhân xuất phát từ Khổng Tử. Ông cho nó là đức quan trọng nhất  của con người, gồm dũng, trí, nghĩ, lễ là một bổn phận đối với  mình và với người. Thầy sẽ lần lượt giúp con tìm hiểm.

5. NHÀ ÔNG NGHÈ TRẦN- NGOẠI-NGÀY

Mấy  đứa học  trò bước ra tới bình phong bằng cây chè tàu trước sân

THẰNG TRỨ

(với Cẫm Vy)

Thằng Tý đâu không thấy đi  hoc, lúc nãy thầy  mới hỏi.

CẪM  Vý

Vy đâu có biết,, để Vy tìm hắn hỏi.

6. CÁNH ĐỒNG - NGOẠi- NGÀY

Trời đã về chiều, bầu trời trong xanh.Thằng Tý và Cẫm Vy đang đứng cạnh nhau ở ngõ ra cánh đồng

CẪM  VY

Tý chịu khó đi học đi, thầy  giáo nhắc  nhở Tý đó.

THẰnG TÝ

Cám ơn Vy, nhưng nhà mình nghèo, tiền không đủ ăn  lấy đâu đi học. Còn cả  bầy em nữa.

CẪM  VY

Muốn  thoát ra khỏi  cảnh nghèo, Tý phải cố gắng học, dù khó khăn mấy cũng phải học. Tý học giỏi mà. Mình sẽ nói mạ mình giúp Tý. Mình là bạn của Tý mà.

THẰNG TÝ

Cám ơn Cẫm Vy, mình phải về lo cơm nước, mạ mình bận phải đi cấy thuê cho người ta.

Cẫm Vy nhìn thằng Tý bịn rịn  gật  đầu. Thằng Tý cố giấu cảm xúc quay lưng đi thẳng.

Thằng Tý đang băng qua cánh đồng trở về nhà. Nó đi vội vã ngang qua một khóm cây.

GIỌNG NÓI

Ê , đứng lại.

Tý biết cái giọng hách dịch đó  là giọng thằng Hoa, cháu nội của  ông Lý trưởng, nhưng thằng Tý vẫn  thản  nhiên.

Thằng Hoa từ sau mô đất bước ra.

THẰNG HOA

Mọi  đen, mày không chị dừng lại hả?

Một cục đất rơi  trúng lưng Tý. Tý dừng hẳn  lại.

THẰNG TÝ

Tao không muốn gây sự để hôm khác. Hôm nay tao phả về lo cơm  nước thay cho mạ tao phải đi cấy.

Tý quay lại, nó nhận ra ngay bộ mặt kênh kiệu đáng ghét của cháu ông Lý. Có cả ba đứa bạn nó ở xóm trên nữa.Lũ thằng Huệ thằng Dinh đi phía sau, Tý đứng lại.

ThẰNg Hoa

Tý, ai cho mi chơi trèo?

THẰNG TÝ

Chơi trèo cái chi?

THẰNG HOA

Mi không được chơi  với  Cẫm Vy.

THẰNG TÝ

Cẫm  Vy là bạn tao.

THẰNG HOA

Là bạn? Ha ha. “Thấy người sang bắt quàng làm họ“hả tụi bây?Thằng Tý là bạn của Cẫm  Vy đó!

Khuôn mặt  thằng Hoa vênh váo. Ba đứa đi theo thằng Hoa thi nhau cười.

Một  loạt đạn rơi xuống người thằng Tý, nó đưa tay lên đỡ?. Tý nhoài người xuống đất tránh đạn, lượm đất ném trả lại. Nhanh như sóc, nó chạy  thẳng lên một mô đất cao núp sau đó, lượm đất ném xuống.Thằng Hoa và mấy đứa  tiểu yêu bạn  của thằng Hoa biết thằng Tý  không phả là tay dễ bắt nạt.

THẰNG HOA

Tụi bây phụ tao vây thằng Tý đánh cho nó một trận!

Ở đàng kia Bửu Lân vừa đi vừa nghĩ đến những điều vừa đọc trong sách, lẫm bẫm:

BỬU LÂN

Nhân quán chi chức, vị thiên đường dân giả dã!(*)

Trong khi đó  một bọn bốn năm  đứa cùng bước ra bao vây lấy thằng Tý, thế là đất đá phân trâu rơi  đầy người thằng Tý.

Bửu  Lân ngây người nhìn thằng Tý chịu trận, bất giác nổi giận đưa hai tay che mặt  chạy thẳng đến chỗ thằng Hoa.

BỬU  LÂN

Tụi nó ỷ thế đông hiếp yếu, có tao giúp mầy đây Tý.

Thằng Hoa nhìn thấy Bửu Lân hốt  hoảng co giò chạy. Nhưng Bửu  Lân chạy  theo nắm cổ áo nó kéo lại. Hai đứa lăn  tròn trong đám mưa  bụi  đất và cả hai rơi thẳng xuống ruộng.

Bà Phan Thị Điều  bất ngờ cầm giỏ đồ ăn đi chợ vừa về đến. Ngạc nhiên nhìn theo Bửu Lân.

PHAN THỊ ĐIỀU

Lân, sao con lại đánh nhau?

Cả bọn rùng rùng bỏ chạy. Bửu Lân ngượng nghịu  khi thấy  mẹ xuất  hiện trong hoàn cảnh này. Lân đấm thằng Hoa mấy đấm .

BỬU LÂN

Thằng Hoa ăn hiếp  thằng Tý. Con chỉ giúp thằng Tý thôi mà.

PHAN THỊ ĐiỀU

Các con đứng dậy, về nhà tắm rữa sạch sẽ đi ! Từ nay đừng gây sự đánh nhau nữa.

Quay lại nói với Bửu  Lân vừa lóp ngóp đứng dậy, mình ướt đẫm bùn đất.

PHAN THỊ ĐIỀU

Con đã  không nhớ lời mẫu thân dặn, phải biết gạt bỏ những nhỏ nhặt  trong cuộ sống, để tâm vào việc học  và biết làm cho mình lớn  lên.

BỬU LÂN

Dạ!

Ông Lý hấp tấp chạy đến với một thằng nhỏ miệng hô hoán.

ÔNG LÝ

Đứa nào? Đứa nào dám đánh cháu Lý trưởng? Tao sẽ cho lính đánh chết  không nương tay.

PHAN THỊ ĐiỀU

Tụi  con nít chơi với nhau thôi mà ông Lý trưởng!

Lý trưởng chợt nhìn ra bà Phạm  Thị Điều  khi bà quay người lại đứng trước mặt, ông giật  mình sợ hãi.

LÝ TRƯỞNG

Ôi chao!  xin bà tha lỗi cho thằng cháu tôi dám mạo  phạm.

PhaN THỊ ĐiỀU

Đừng để  tâm chuyện này ông Lý.

Bửu Lân nắm tay mẹ quay đi.

 BỬU LÂN

Mình về thôi, mẫu  thân!

Ông Lý trưởng bước tới vặn  tai thằng Hoa kéo đi.

LÝ TRƯỞNG

Cháu ngu quá cháu ơi ! Mi có biết  mi đánh lộn vớ ai đây không? Mi muốn  cả nhà ta bị tru di tam tộc hả?

Thằng Hoa bị ông  Lý  xách tai kéo đi, nhă nhó vì đau đớn.

(*) Vua chỉ đáng tôn kính vì chức  vụ thôi, chức vụ đó  là nuôi dân thay trời

7. NHÀ HỌ PHAN  Ở QUẢNG ĐIỀN -NỘI/ NGOẠI - ĐÊm

Bà Phan Thị Điều  tay thoăn  thoắt đan áo ngồi cạnh  bà mẹ bên ngọn đèn dầu.

Bà Phan Thị Điền  đưa tay khơi cái bấc của đèn cho sáng hơn  lên, rồi ngước nhìn mẹ

PHAN THỊ ĐiỀu

Sao giờ nầy mà mẫu thân vẫn chưa ngủ ?

MẸ PHAN THỊ ĐIỀU

Không hiểu có việc gì mà mấy  đêm nay mẫu  thân nằm  mơ những chuyện kỳ quái, trong lòng thấy bất an không ngủ được..

PHAN THỊ ĐIỀU

Phụ thân con vẫn bình yên,đâu có gì mà mẫu thân phải lo lắng.

MẸ PHAN THỊ ĐIỀU

Tính khí phụ thân con, mẫu thân biết, ngoài mặt  thì vậy, chứ ông không thích Đồng Khánh và bọn Tây. Sợ ông không biết kiềm  chế.

Bỗng bên ngoài  có tiếng súng nổ, tiếng rượt đuổi. Rồi có tiếng đập cửa. Hai người phụ nữ hốt  hoảng chưa  biết chuyện gì, thì Bửu Lân nhanh chóng từ trong bước ra, đến bên cửa mở then.

 

Cánh cửa vừa bật ra thì một thân người đã nhào xuống. Bửu Lân như quên mất cả sự sợ hãi,đỡ người lạ rồi vội vã băng bó vết thương cho anh ta.

BỬu LÂN

Ông là ai, đêm hôm khuya khoắt ..

LÊ MINH THẮNG

Tôi là Lê Minh Thắng, bị bọn Tây rượt bắt..

 

Bỗng bên ngoài đèn đuốc sáng trưng, tiếng người ngựa, tiếng binh khí ồn ào, náo động cả một khu vực, rồi tiếng đập cửa dồn  dập.

 

Trong khi hai mẹ con bà Phan Thị Điều  chưa kịp phản ứng thì Bửu Lân  đã nhanh tay kéo người bị nạn vào bên trong mở cửa tủ đẩy người đó vào và khép lại

 

Bửu Lân cẩn thận  lấy dẽ lau những vết máu rơi vãi  trên nền gạch.

 

Lau xong, Bửu Lân quay trở ra, bước đến bên khe ván nghiêng mắt nhìn ra ngoài.

 

Hai người phụnữ thụ động dõi theo những cử chỉ của Bửu Lân, họ linh cảm một  tai ương sắp đổ  ụp  xuốg đời sống của gia đnh họ. Họ muốn nói một điều gì đó, nhưng chưa kịp nói thì lại có tiếng đập cửa, lần nầy có vẻ cấp bách hơn.

 

Không chần chờ được nữa, Bửu Lân mở cửa. Một toán lính, gồm cảTây và ta, đi đầu là một tên trung úy Pháp cao lớn, có đôi mắt xếch to, chiếc cằm bạnh và bộ râu vểnh, hùng hổ bước vào

 

Tên trung úy đưa mắt quan sát khắp nhà. Đôi mắt hắn như có phần dịu lại khi nhìn thấy bức liển  treo trên tường.

TRUNG ÚY

(  hất hàm hỏi )

Vous êtes bien affectés au service du Chef de la province, n’est-ce pas? 

(Các người cũng là người nhà của quan phủ?)

 

Bửu Lân  gật đầu không nói.

TRUNG ÚY

(  giọng hống hách)

Avez-vous vu entrer ici un ancien de l’organisation clandestine Cân Vuong ? C’est un criminel très dangereux rattaché à la cour de l’Empereur  

(Các người có thấy một tên dư đảng Cần vương chạy vào đây không? Hắn là một tên tội phạm nguy hiểm của triều đình.)

BỬu LÂN

Non, je n’ai vu personne

(Ta không nhìn thấy).

Trung úy 

(  gằn giọng)

Mais je l’ai bien vu courir dans cette direction. Si vous cherchez à le protéger,  votre famille en entier sera condamnée !

(Chính mắt  ta thấy hắn chạy về phía này. Nếu các người cố tình che giấu thì toàn gia sẽ bị kết tội )

BỬu LÂN

(bình tĩnh)

Peut-être se cacherait-il quelque part?

(Liệu hắn trốn ở đâu đó...)

 

Tên trung úy đưa tay ra lệnh

TRUNG ÚY

Eh bien, soldats ! Entrez et cherchez!

( Quân bây, hãy vào trong lục soát! )

Được  lệnh, hai tên lính xông vào trong lục  lạo. 

Hai người phụnữ nhìn theo run bắn  người lên, tưởng như muốn khuỵu  xuống. Họ nhìn nhau với ánh mắt  tuyệt vọng.

Bửu Lân cũng sợ hãi đến toát mồ hôi, nhưng ngoài mặt cố gắng tỏ ra bình tỉnh.

Một lát hai tên lính một Tây, một ta đi trở ra, quay về phía tên trung úy.

TÊN LÍNH TÂY

Nous avons cherché partout, mais aucune trace du criminel!

(Chúng tôi đã lục soát kỹ nhưng không có dấu vết gì của tên tội phạm!)

 

Tên trung úy hậm hực đưa tay ngoắt và ra lệnh

TRUNG ÚY

Bon! Ça suffit!

(Thôi, đi ! )

Cả toán lính Tây lính ta lục tục quay trở ra. Khi cánh cửa gỗ vừa khép lại thì bà Phan Thị Điền và bà ngoại  không còn chịu  đựng nổi, muốn  ngất  đi. Bửu Lân  hốt hoảng.

BỬu LÂN

(  lay gọi )

Bọn chúng đã đi  hết rồi. Bà và mẫu thân tỉnh lại đi!

Một lát bà Phan Thị Điền và bà ngoại  mở mắt, ánh mắt vẫn chưa  hết vẻ sợ hãi.

PHAn ThI ĐiỀU

Tại  sao bọn chúng không tìm thấy? Rõ ràng là mẫu thân  thấy  con đã  giấu người lạ trong tủ thờ

 

Như nhớ ra, cả bà Phan Thị Điền, bà ngoai và Bửu Lân hấp tấp đứng bật dậy bước vào trong, đến bên tủ thờ. Cánh cửa  tủ đã mở từ bao giờ. Chắc chắn là bọn lính Tây không bỏ sót. Ba người nhìn nhau thắc mắc.

PHAN THỊ ĐIỀU

Không lẽ anh ta có cánh?

Bỗng có tiếng động và tiếng nói thật  nhẹ của  người lạ từ dưới giường lồm cồm đứng lên, làm cả ba giật mình thảng thốt.

LÊ MINH THẮNG

Thưa tôi làm gì có cánh! Khi bọn  chúng lục soát tôi chỉ kịp  bám sát dưới thành giường. Có thể tên lính Việt  đã nhìn thấy ,nhưng  hắn đã  làm như không thấy. Tuy vậy, tôi thành thật  xin tạ lỗi đã làm ba vị lo lắng. Bây giờ thì tôi phải đi.

BỬU LÂN

(  buột  miệng)

Nhưng anh còn yếu lắm. Hãy đợi tôi băng bó vết thương xong rồi đi cũng chưa  muộn..

LÊ MINH THẮNG

((lắc  đầu)

Tôi phải rời khỏi  đây ngay. Đề phòng bọn  chúng quay trở lại.. Nếu  gia đình vì tôi mà bị liên lụy  thì tôi sẽ ân hận suốt  đời. Trước khi tham gia Cần vương, tôi chỉ biết luận bàn văn chương thi phú, không nhìn thấy chung quanh còn biết  bao kẻ nghèo đói, bị bức hiếp. Tôi vẫn khát khao làm một cái gì đó !

BỬU  LÂn

Nếu  tôi muốn  tìm anh thì tìm ở đâu?

LÊ MINH THẮNG

Tôi tên là Thắng, Lê Minh Thắng. Nếu có duyên thì thế nào trời cũng cho chúng ta gặp  lại nhau.

 

Dứt  lời, Lê Minh Thắng quay người biến vào bóng đêm. Bửu Lân nhìn theo.

Anh mắt Bửu Lân nhìn lên phía trước, những vì sao vẫn lấp lánh trên nền  trời.

8. ĐIỆN  HUỆ VĂN - NGOẠI - NGÀY

Vua Đồng Khánh cùng các quan bước xuống thuyền  tiến về cửa điện Huệ Văn ( Điện Hòn Chén).Đi  bên cạh vua Đồng Khánh là Nguyễn Hữu  Độ, cha của Nguyễn Thị Nhàn, vợ vua.

VUA ĐỒNG KHÁNH

Hôm nay, trẫm muốn  cầu  xin nữ thần Yana cho trẫm  sức khỏe, ở ngôi lâu dài.

NGUYỄN  HỮU ĐỘ

Nữ thần sẽ đáp ứng lời cầu  xin của Hoàng thượng, sẽ ban phước cho Hoàng thượng sức khỏe, kế nghiệp  lâu dài.

ĐỒng KHáNH

À, còn chuyện Thượng thư Bộ Hộ Phan Đình Bình có ý khinh mạn  trẫm.Trẫm muốn  giao cho Sở quan luận tội hai vợ chồng hắn, đồng thời quản  thúc mẹ con Bửu Lân cho bọn chúng biết uy danh của trẫm.

NGUYỄN HỮU ĐỘ

Khải  bẫm Hoàng thương! Việc  luận tội Phan Đình Bình xin Hoàng thượng nên cân nhắc .

VUA ĐỒNG KHÁNH

Việc này trẫm đã có trao đổi với Khâm sứ Rheinart, ông ấy không phản đối.

NGUYỄN HỮU ĐỘ

Khải  bẫm Hoàng thượng việc quản thúc mẹ con Bửu Lân có nên chăng? Thần e Hoàng thái hậu không tán đồng.

VUA ĐỒNG KHÁNH

Viện Cơ mật cứ liệu mà làm theo ý trẫm!

Nguyễn Hữu Độ  bước thụt  lùi, nghiêng người  nói vào tai một viên quan Bộ Hình..

NGUYỄN HỮU ĐỘ

Lệnh của Hoàng thượng cho bắt Thượng thư bộ Hộ Phan Đình Bình và vợ hắn giao cho Sở quan luận tội; còn hai mẹ con Bửu Lân phải  đưa về kinh quản  thúc.

VIÊN QuAN

Tuân lệnh quan lớn!

Nói  xong viên  quan  cúi người quay lưng bước ra.

9.PHÒNG GIAM - NỘI - NGÀY

Quan Thượng Thư bộ Hộ Phan Đình Bình bị trói dẫn vào phòng giam, theo sau là một toán lính áp  tãi.

Phan Đình Bình bị đẩy vào bên trong, cánh cửa  phòng giam khép lại.

Phan Đình Bình im lặng ngồi  xuống đống rơm  lót dưới sàn suy nghĩ

PHAN ĐÌNH BÌNH

(  lẫm bẫm)

Ta chỉ tiếc thân làm đến Thượng thư mà chẳng làm đựợc  gì cho dân, còn mang tiếng tay sai ngoại  bang.Sống làm chi cho ô danh với đời.

Phan Đình Bình đứng dậy  đập vào cánh cửa  phòng giam “rầm rầm”

Hai tên lính canh  vội vã chạy vào.

tên Lính Canh

Có chuyện  gì mà ầm  ĩ?

PHAN ĐÌNH BìNH

(  thét lên)   

Các ngươi nói cho Đồng Khánh biết  rằng những kẻ như hắn bắt tay với bọn cướp nước là có tội với dân, không bao giờgột sạch.

Nói dứt, Phan Đình Bình quay người đập  đầu vào chấn  sắt, ngã sấp xuống.

Những tên lính canh há hốc mồm  nhìn xác Phan Đình Bình nằm sòng soãi trên nền nhà không kịp phản ứng.

10. SÂN TRẠI  GIAM – NGOẠI - NGÀY

Giữa sân, trên mặt đất một phụ nữ đã  luống tuổi, chân tay bị trói chặt vào bốn cây cọc phơi giữa nắng.

Những lính canh đứng dưới tán cây theo dõi.

Mặt trời chiếu  xuống càng lúc càng chói chang.

Mồ hôi túa ra trên khuôn mặ người phụ nữ

Người phụ nữ lã đi, gục  đầu sang một  bên.

Bốn người lính canh vội vàng bước tới cạnh người phụ nữ

LÍNH CANH 1

Bà ấy  ngất đi, không khéo chết  rồi cũng nên.

LÍNH CANH 2

Mau mang vào bên trong cứu tỉnh lại như trưởng quan đã dặn.

Một người lính canh trong bọn mở trói, khiêng người phụ nữ  vào bên trong.

11. NHÀ HỌ PHAN  Ở QUẢNG ĐIỀN - NỘI - NGÀY

Bà Phan Thị Điều  cầm  cái áo đang vá trên tay.

Bửu Lân đang ngồi cạnh cửa sổ đọc cho mẹ nghe.

BỬU LÂN

Râma là hiện thân của một người phải chịu đựng đủ mọi sự đau khổ nhưng lúc nào cũng chỉ hành động theo lương tâm và bổn phận. Râma bị tước đoạt ngai vàng một cách bất công lại  phải sống cuộc  đời đày ải  chỉ vì lòng hiếu thảo  với  vua cha. Râma còn bị quỷ vương Ravana cướp mất nàng Sita, người vợ yêu quý của chàng. Sau mộ thời gian chinh chiến lâu dài và đầy thử thách. Râma mới dành lại được  Sita. Thời gian lưu đày mười bốn năm vừa hết,vợ chồng Rama trở về vương quốc của mình, nhân dân chào đón Râma nhưng chàng không chịu thừa nhận Sita vì nghĩ  rằng nàng đã thất  tiết với quỷ vương Ravana. Sau khi đã chứng tỏ lòng ngay thẳng và trong sạch của mình trong một cuộc hỏa thiêu,Sita biến vào lòng đất vì đã chán cuộc sống trần gian. Râma đau buồn trong cuộc đời cô độc nhưng tiếp  tục hoàn thành nhiệm vụ của  một  đấng minh quân cho đến chết.                                

Mẫu thân biết  không, đối với nhân dân Ấn Độ, Râma là hiện  thân của  đạo đức, của  tình yêu thương vô hạn đó  mẫu thân.

PHAn THỊ ĐIỀU

Dù phải rơi vào nghịch cảnh, cũng phải sống thiện  lương nghe con.

BỬU LÂN

Con hiểu  thưa  mẫu thân.

Bửu Lân đang lật  trang sách, tự nhiên xấp  lại, ngước lên nhìn mẹ

 BỬU LÂN

Mẫu thân, con muốc học  thêm tiếng Pháp.

PHAN THỊ ĐIỀU

Để  chi vậy con?

BỬU LÂN

Người Pháp đang đô hộ nước mình, nếu không biết tiếng Pháp làm sao mình hiểu họ và chống lại họ.

PHAN THỊ ĐIỀU

Để  thực hiện  được  ước mơ của  mình, con phải biết che giấu cảm  xúc và suy nghĩ của mình. Càng không nên tin ai trong thời buổi  nhiễu nhương này.

BỬU LÂN

Con luôn ghi nhớ lời mẫu  thân.

PHẠ THỊ ĐIỀU

Mẫu thân sẽ tìm thầy cho con!

Bất chợt bà Phan Thị Điền như nghĩ ra đượ điều  gì, thốt lên.

PHAN THỊ  ĐIỀU

Mẫu  thân nhớ ra  rồi.

BỬU  LÂN

Mẫu thân nhớ ra điều gì?

PHAN THỊ ĐIỀU

Dượng Cương, Diệp văn  Cương, chồng của cô Thiện Niệm, em gái của phụ thân con. Dượng ấy  làm thông ngôn bên Tòa Khâm sứ, mẫu  thân sẽ nhờ dượng giới  thiệu cho con một người có khả năng dạy  tiếng Pháp cho con.

Bất  ngờ một người phụ nữ tất  tả bước vào, tóc tai rũ rượi, áo quần xốc  xếch. Nhìn thấy bà Phan Thị Điền thì bà ta òa lên khóc.

PHAn THỊ ĐIỀU

Dì ba, có chuyệ gì vậy?

DÌ BA

Phụ thân bị Hoàng thượng  bắt giam vào ngục vì tội bất kính với Kim thượng, phụ thân uất ức  đập đầu vào tường tự tử còn mạ lớn thì bị ghép  tội lạm dụng quyền  thế của chồng  mưu  lợi bị đem phơi nắng đến kiệt sức, không biết sống chết ra sao.

Phan Thị Điều chạy  tới ôm chầm lấy người phụ nữ khóc. Chợt quay người lại.

PHAN THỊ ĐIỀU

Chuyện  này có thật không?

DÌ  BA

Chuyện  xảy ra trước mắt em mà, không thể dối  trá được. Em nghĩ là chị nên đưa cháu Lân trốn đi, khi nào tình hình sáng sủa  rồi quay về.

Bửu Lân sững sốt, đứng bất động, để rơi tập sách đang đọc xuống đất.

PHAN THỊ ĐIỀU

(  lắc  đầu )

Đến nước này thì còn biết chạy  đi đâu nữa. Cứ phó mặc  ông trời định liệu.

BỬU LÂN

Con sẽ chờ bọn họ tới bắt.

Hai bàn tay Bửu Lân nắm chặt lại.

12. NHÀ QUẢN CHẾ TRONG ĐẠI NỘI - NỘI - NGÀY

Bà Phan Thị  Điều  ôm chặt Bửu Lân trong vòng tay, gói quần áo , hành trang  đã rơi vãi giữa  nền  nhà.

PHAN THỊ ĐiỀU

Mẫu  thân lại hại đời con nữa rồi.

BỬU LÂN

Chuyện  này không do  mẫu  thân , mẫu thân đừng tự trách mình. Con không bao giờ ân hận vì đã được mẫu  thân sinh ra, dù con phải chịu đọa đày thế nào.

PHAN THỊ  ĐIỂU

Mẫu thân vô cùng ân hận vì làm hại  đến con.

BỬU LÂN

(  lắc đầu)

Nơi  đây không đủ  sức  ngăn  cản con lớn lên.

Từ bên ngoài, Thái hoàng Thái hậu Từ Dũ cùng  một cung nữ bước vào.

Phan Thị Điều và Bửu Lân lạy chào.

PHAN THỊ ĐIỀu

Kính chúc Thái hoàng Thái hậu  an khang.

THÁI HẬU TỪ DŨ

Ta cảm thông nỗi khổ của mẹ con cháu.

BỬU LÂN

Xin Thái hoàng Thái hậu  không phải lo lắng điều đó, cháu đã  tận mắt nhìn thấy  bao cảnh đời khổ đau hơn nhiều.

THÁI HẬu TỪ DŨ

Đã nhiều năm  không gặp, không ngờ cháu của ta trưởng thành hơn ta tưởng. Cháu hãy cố gắng nhẫn nhục một  thời gian, nếu có thể làm gì được cho cháu ta không từ nan.

PHAN THỊ ĐIỀu

Cảm  tạ Thái Hoàng Thái hậu.

13. NHÀ QUẢN CHẾ TRONG ĐẠI NỘi - NỘI - NGÀY

Thầy giáo Jean Marot  dạy tiếng Pháp cho Bửu Lân, đứng bên cạnh Bửu Lân chỉ vào trang sách.

BỬU LÂN

J’ai vécu sans nul pensement

(Me laissant aller doucement                                                                        

  À la bonne loi naturelle                                                                  

Et si je m’e1tonne pourquoi                                                                  

 La mort osa penser à moi                                                                                 

Qui ne sogeai jamais à elle.                                                                 

   (Mathurin Régnier 1573-1613)

(Tôi đã sống mà không hề nghĩ ngợi                                                  

  Tôi tự buông mình theo những luật lệ tự nhiên rất lý thú                                                                        

  Và nếu  có điều làm cho tôi ngạc nhiên                                                  

  Là sự chết dám nghĩ tới  tôi                                                                      

  Mà tôi thì chẳng bao giờ nghĩ đến nó ),

Jean  Marot

En peu de temps, vous avez fait de nets progrès. Sincèrement, je vous en félicite

((Trong một thời gian ngắn, ngài đã rất tiến bộ.Tôi thành thật khen ngợi Ngài)

BỬu Lân

Monsieur, excusez-moi, je voudrais avoir votre aide pour pouvoir lire et appréhender les problèmes politiques et sociaux

.( Xin lỗi ông, tôi muốn ông giúp tôi đọc và hiểu các vấn đề chính trị và xã hội)

JEAN MAROT

La semaine prochaine, je vous apporterai quelques documents qui ont été envoyés de France.

(Tuần tới, tôi sẽ mang đến cho ngài một số bài chính luận từ bên Pháp gửi đến)

14. CUNG DIÊN THỌ - NỘI-  NGÀY

Thái hoàng Thái hậu Từ Dũ cùng với năm quan đại thần trong Cơ Mật viện  đang trao đổi.

NGUYỄN TRỌNg HỢP

Khải  bẫmThái hậu! Năm  hết  tết đến mà hoàng thượng băng hà, Cơ mật viện thật sự bối rối, muốn  thỉnh ý Thái hoàng Thái hậu chọn người, lập  vua mới để muôn dân kịp đón xuân.

THÁI HẬU TỪ Dũ

 Con Đồng Khánh mới ba tuổi, còn quá nhỏ theo ta nên chọn Bửu Lân, con trai của Dục Đức đang bị quản thúc lên thay.

TrưƠNG QUANG ĐÁN

Khải bẫm Thái hậu, sau khi nhận đựợc  chỉ dụ của Thái hậu, chúng thần  còn phải hỏi ý kiến  của Khâm sứ Rheinart để được chấp  nhận hay không?

MỘT VỊ ĐẠI THẦN

Sao lại phải hỏi ý kiến Khâm sứ ?

NGUYỄN  HỮU ĐỘ

Bài học năm nào khi ông Tường  và ông Thuyết  đưa vua Hàm Nghi lên ngôi mà không xin phép bên Khâm sứ còn sờ sờ đó, ngài không nhớ sao?

THÁI HẬU TỪDŨ

Việc  này, Cơ mật viện đích thân  sang bên Tòa Khâm sứ xem Khâm sứ có phản đối không.

15.TÒA KHÂM SỨ HUẾ - NỘI - NGÀY

Khâm sứ Rheinart, ngồi cạnh bên là Chánh văn phòng Boulloche, và Thông ngôn Diệp Văn Cương, đối diện  gồm có mấy vị Đại thần  thuộc  Cơ Mật Viện  trong đó có Nguyễn Hữu Độ, Trương Quang Đán,Trương Như Cương và Nguyễn Trọng Hợp.

NGUYỄN TRỌNG HỢP

Thái hậu và Viện Cơ mật  muốn  hỏi  ý kiến ngài Khâm sứ chọn ai lên thay vua Đồng Khánh vừa  mất?

DIỆP VĂN  CƯƠnG

(  phiên dịch, nói theo ý mình)

La Reine-Mère Tu-Du et le Conseil Secret veulent que ce soit le prince Buu Lân, fils de l’Empeureur Duc Duc, qui monte au trône. Qu’en dites-vous ?)

(Thái hậu Từ Dũ và Cơ Mật Viện muốn cho Hoàng tử Bửu Lân,con của vua Dục Đức lên ngôi, Ngài có ý kiến thế nào?)

KHÂM SỨ RHEINART

                      Si la Reine-Mère et vous en  avez décidé ainsi,

                      je suis  d’accord)

(Nếu Thái hậu  và các ngài đã đồng ý như vậy  thì tôi xin tán thành.)

DIỆP VĂN CƯƠNG

(  phiên dịch )

A mon avis, votre choix du prince Buu Lân est judicieux)

 (Theo ý tôi các ngài nên chọn hoàng tử Bửu Lân là phù hợp).

TRƯƠNG QUANG ĐÁN

 Cảm  tạ Ngài Khâm sứ!

DIỆP VĂN CƯƠNG

(  phiên dịch )

Grand merci à vous !

Khâm sứ Rheinart quay lại, như giả thích với  các vị Đại thần  trong Cơ mật  viện.

KHÂM SỨ RHEINART

Par le passé, de son vivant, l’Empereur Duc Duc rendait souvent visite à son ex-épouse ; choisir Buu Lân me parait ainsi très judicieux

 

(Nhớ lại  ngày trước, khi vua Dục Đức  còn sống, thường hay qua lại, nghĩ đến tình cũ nên việc  lập Bửu Lân lên ngôi rất hợp  ý   tôi)..

Các đại thần vui vẻ cụng ly chúc mừng khâm sứ Rheinart và một số viên chức của tòa Khâm sứ

16. NHÀ QUẢN CHẾ TRONG ĐẠI NỘI - NỘI - NGÀY

Bửu Lân đang ngồi bên cạnh cửa sổ chăm chú đọc hết  trang này đến trang khác.

Bà Phan Thị Điều cầm  dĩa khoai lang, lặng  im nhìn con cười, rồi  đặt đĩa khoai xuống bên cạnh Bửu Lân.

PHAN THỊ ĐIỀU

Con đọc gì mà chăm chú quá vậy?

Bửu Lân vẫ dán mắt vào sách

BỬu LÂN

Con đang đọc mấy cuốn  sách của  Montesquieu

PHAN THỊ ĐIỀU

Năm  hết Tết đến rồi, mẫu  thân phải  lo việc cúng bái cho phụ thân con.

BỬU  LÂn

Dạ !

Bà Phan Thị Điều  quay người bước ra. Bửu Lân lại  tiếp tục dán mắt vào sách..

Bất  ngờ bên ngoài có tiếng đông người  xôn xao. Bửu Lân vùng dậy bước ra cửa thì gặp các quan gồm hai Phụ chánh đại thần  Nguyễn Trọng Hợp, Trương Quang Đán và có thêm  đại thần  Trương Như Cương.

BỬU LÂN

Các  ông đến làm gì? Đến bắt ta trị tội  à? Các ông muốn  làm gì thì làm, nhưng hãy đợi mẫu thân ta về đã.

Các quan đại thần cùng quỳ xuống trước mặt Bửu Lân.

NGUYỄN TRỌNG HỢP

Chúng thần  xin ra mắt Hoàng thượng.

BỬU LÂN

Tôi đâu có xứng đáng lên ngôi vua!

Tức thì Nguyễn Trọng Hợp,Trương Quang Đán cùng  cầm  lấy  áo mão dâng lên Bửu Lân ( 10 tuổi ).

NGUYỄN TRỌNG HỢP

Xin Hoàng thượng hiểu cho,quốc  gia không thể một ngày không vua.

Nhíu mày khi nghe câu nói từ cửa miệng Nguyễn Trọng Hợp, Bửu Lân  muốn nói ra câu nói vừa lóe lên trong đầu.

BỬU  LÂN(off)

Các người muốn đưa ta lên làm bù nhìn cho Pháp à!

Nhưng tức thời nhớ lại  câu nói của  mẹ

PHAN  THỊ ĐIỀN (off)

Để  thực hiện  được  ước mơ của  mình, con phải  biết che giấu cảm  xúc và suy nghĩ của mình

Bất ngờ lóe lên trong đầu một  quyết đoán có vẻ liều  lĩnh, Bửu  Lân đưa hai tay ra, đón lấy áo mão.

Hai quan phụ chính bước tới  dìu  Bửu Lân lên kiệu

Sau cái gật đầu của  hai vị Phụ chánh đại thần, kiệu  di chuyển vào cung.

Kiệu  vừa đi khuất , thì bà Phan Thị Điều tất  tả chạy về. Bước vào phòng, chỗ ghế ngồi không thấy Bửu Lân đâu cả.

PHAN THỊ ĐIỀU

(  khóc )

Bửu Lân, con đi đâu? Chuyện  gì đã xảy  ra với con tôi?

Người phụ nữ  từ bên trong bước ra

NGƯỜI PHỤ NỮ

Các Đại thần đã  rước Bửu Lân vào cung, Thái hậu và Cơ Mật Viện đã chọn  Bửu Lân  tôn lên ngôi vua.

PHAN THỊ ĐIỀU

((vật vã, than khóc)

Không..Không. Tôi van xin các người. Tôi không muốn con tôi chết.Hãy trả con tôi lại cho tôi.

NGƯỜI PHỤ NỮ

Sao nương nương lại nói vậy?

PHAN THỊ ĐIỀu

Chức vua đó  có gì cao quý, có gì vẽ vang? Chồng ta bị phế bỏ chết  trong ngục, Hiệp Hòa, Kiến Phúc cùng chung một số phận, Hàm Nghị đang bị lưu  đày, Học  phi không thấy sao? Xin trả con tôi lại cho tôi.

HỌC PHI

Xin nương nương hãy bình tâm. Mọi chuyện không bi đát như nương nương nghĩ.

Bà Phan Thị Điều  vẫn vật vã khóc lóc. Rồi bất ngờ vùng chạy trước ánh mắt kinh ngạc của Học phi.

17. ĐIỆN  Càn Thành - nỘI - NGÀY

Bửu Lân được  các quan  đưa vào Điện Càn Thành, là nơi nhà vua sẽ ở.

Bửu Lân chững chạc  ngổi vào trường kỷ

Thị vệ rót nước, nâng chén lên mờ.

THỊ VỆ

Kính mời Hoàng thượng

Bửu Lân nhìn chén nước mà không uống , bên tai tiếg mẹ dặn dò hôm nào.

PHAN THỊ ĐIỀN (off)

( … ) Không nên tin ai ở thời buổi nhiễu nhương này.

Phụ chính Nguyễn Trọng Hợp  thấy  thái độ của Bửu Lân, hiểu  ý, ông tự rót nước vào chén mình rồi  uống cạn.

Bửu Lân nhìn Nguyễn Trọng Hợp uống xong chén nước, rồi cũng cầm chén nước lên uống.

 18. ĐIỆN THÁI HÒA - NỘi / ngoẠI - NGÀY

Tại điện Thái Hòa, đặt hai cái hoàng án( bàn sơn son thế vàng); phía sau bửu tọa (Ngai vàng của vua ngồi ) đặt hai châu án(bàn sơn đỏ, cũng có thể phủ hàng lụa vàng hoặc đỏ) hai trái và trước thềm  đặt nhạc huyền ( thứ âm nhạc treo lên để đánh như cái khánh bằng đá, nhữg cái chuông nho nhỏ.v.v.), nhạc khí (các dụng cụ âm nhạc thường dùng: ống tiêu,ống sáo,đàn, trống nhỏ                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

Đầu canh năm sau khi nghe đánh 3 hồi trống, trên kỳ đài treo cờ lớn  và các loại cờ khánh hỷ . Trên các cửa thành cũng vậy.

Tại sân điện Thái Hòa ở ngoài cử Ngọ Môn, phía Nam cầm Kim Thủ và trước điện Cần Chánh đều có voi ngựa  trang sức  hoa lệ quân lính cầ binh khí, cờ lộng đứng dàn hầu.

Giữa cửa Ngọ Môn,đặt long đình (một cái bàn nhỏ trên có mái lợp, thường đựng các thứ quý .Bốn người lính gánh từ nơi này đến nơi  khác) có lọng che. Long đình này do một toán lính mặc  áo dấu  gánh, một  toán lính khác cầm  lọng, gươm giáo theo hầu. Các quan Nội các theo long đình vào điện Cần Chánh là nơi cất Truyền quốc bửu tỷ,  hộp son để đóng ấn và Bửu chiếu kim phụg đồng( Một ống sơn đỏ bên ngoài có vẽ chim phụng).

Các quan sắp các thứ nói trên vào long đình, đem ra điện Thái Hòa, đặt lên châu án và hoàng án.

Trước giờ hành lễ hoàng thân, văn  võ đình thần mặt  triều phục ( y phục trong những dịp  lễ trọng đại: Đội mũ cánh chuồng, mặ áo bào, đi hia, mang đai và cầm hốt) các hữu quan mặc  phẩm  phục ( áo rộng xanh) theo phẩm trật đứng trên điện  và trong sân điện. Những người trong hoàng tộc, các giám sinh (sinh viên trường Quốc tử giám, trường lớn nhất của  triều đình lập  ở kinh đô để đào tạo  nhữg người ra làm quan) và học sinh ( những ngươi thi đỗ vào học các trường của các quan Huấn đạo giáo thọ lập ra) sắp hàng tại Kim Thủy  kiều  ở cửa Ngọ Môn.Các quan Phủ doãn và các huyện quan hướng dẫn  kỳ lão, thân hào sắp hàng trước Phu Văn lâu.

Lễ đăng quang cũng giống các triều trước ởchỗ lễ đăng quang của vua Thành Thái( không trao Truyền quốc bửu  tỷ con dấu bằng ngọc dùng để  lưu truyền từ đời vua này sang đời vua khác), và cũng không đọc không di chiếu, (vì khi mất vua Đồng Khánh không viết di chiếu  truyền ngôi cho Thành Thái).

Sau khi một viên quan được  xướng “Trung nghiêm ngoạ chỉnh” ý nói trong ngoài đều nghiêm chỉnh mọi việ sắp  đặt đã hoàn tất ), vua Thành Thái đội mũ cửu  long (thứ mũ của vua đội  kết bằng lông ngựa, khảm  nhữg mảnh vàng, có 9 con rồng nho nhỏ bằng vàng) mặ áo hoàng bào,thắt  đai ngọc, tay cầm chấn quê (miếng ngọc  bề rộng bằng hai ngón tay, dài khoảng 2 tất, vua cầm hai tay trong khi hành lễ trong khi các quan mặc đại triều, tay cầm hốt ).Vua từ điện Cần Chánh được Ty Loan- nghi sửa soạn  và đưa vua lên kiệu, có quan quân theo hầu, ngự ra điện Thái Hòa.Trên lầu Ngọ Môn rung chuông đánh trống , quân Cẩm  y-vệ cầm cờ xí, tàn lọng phủ việt đi hai bên.Tới  điện Thái Hòa Vua xuống kiệu.

Sau khi bắt  tay viên Khâm sứ Pierre Paul Rheinart, Chánh văn phòng Bouloch,  những viên chức, sĩ quan tháp tùng. Vua Thành Thái trong chiếc áo hoàng bào dính hạt châu lấp lánh, leo lên mấy bậc cấp ngồi vào ngai vàng. Một viên quan xông trầm hương ngào ngạt. Bên ngoài 21 tiếng súng lệnh nổ vang báo hiệu khởi sự lễ đăng quang.

Khâm sứ Pierre Paul Rheinart đọc chúc từ. Vua Thành Thái bước xuống đứng nghe

Khâm SỨ PIERRE PAUL RHEINART

Au nom de la Républiquefrançaise, je vous félicite pour  votre intronisation, en espérant que vos actions illustreront la fraternité entre nos deux pays, forte et durable

(Thay thế nước Cọng hòa Đại Pháp, tôi chúc mừng lễ đăng quang của ngài, và mong ngài thể hiện tình hòa hiếu giữa hai nước Việt Pháp bền vững lâu dài..)

Vua Thành Thái đọc đáp từ được  viết bằng chữ Hán vào một thẻ ngà. Giọng vua ấm và trong vang lên giữa mấy gian điện rộng.

VUA THÀNH THÁI

Je vous remercie, Monsieur le Résident, ainsi que l’ensemble des invités présents aujourd’hui à mon intronisation

(Trân trọng cám ơn Ngài Khâm sứ và toàn thể quan khách đã đến dự buổi lễ đăng quang hôm nay…).

Trên điện Càn Nguyên phát 9 tiếng lệnh.Vua lên ngai.Viên Thái giám đặt lư hương. Ty Đại nhạc nổi nhạc lớn.

Các hoàng thân bá quan ra sắp hàng , lạy năm lạy đoạn  quỳ để  nghe đọc kim sách. Một viên quan bồng tráp kim sách đến trao cho viên quan Tuyên sách.

Viên quan này lấy  kim sách ra, lớn tiếng  đọc.

QUAN TUYÊN SÁCH

Kế nghiệp nối dòng, không gì bằng theo con đường chính, muốn vận xấu trởnên hanh thông,cốt  lựa chọn được  người.Phải phù hợp với công tâm mới có thể làm cả thần dân trong nước.

Đại Hành Hoàng Đế (* chỉ vua Đồng Khánh) sớm  về cõi trời, lòng người hằng trông mong ngôi báu lẽ nào lâu ngày bỏ trống?

Dưới thuận lòng dân, trên vâng ý chỉ, lên ngôi báu để  đem lại hạnh phúc cho non sông xã tắc.

Quan Tuyên sách đọc xong, văn võ đình thần  đều đứng dậy, lạy 5 lạy để  chúc mừg.

Quan Bộ Lễ lùi ra, hai viên Nội các đem ấn và hộp son đến. Mộ viên quan khác rút trong ống kim phụng đồng lấy bản  ấn chiếu ra, vua Thành Thái dùng ấn đóng vào bản ấn chiếu.

QUAN BỘ LỄ

( quỳ tâu)

Khánh hạ lễ thành.

Vua Thành Thái bước xuống khỏi  ngai vàng, lên kiệu về điện Cần Chánh (nơi vua làm việc).

19. ĐIỆN  CÀN THÀNH – NỘI - CHIỀU

Vua Thành Thái đang ngồi đối diện với  bà Phan Thị Điều trong điện Càn Thành ( nơi vua ở).

THÀNH THÁI

Thưa mẫu hậu, việc  đầu tiên ngay sau khi đăng quang  việc trẫm muốn  thực hiện là cải táng và xây lại lăng mộ cho phụ hoàng.

PHAN THỊ ĐIỀU

Hoàng thượng nghĩ điều  đó  là phải đạo, phụ hoàng chết đi không có được nắm  mồ yên thân.

THÀNH THÁI

Trẫm biết mẫu hậu rất đau lòng bởi cái chết của  phụ hoàng và ông ngoại! Nhưng mẫu hậu đã  từng dạy  trẫm phải biết  quên đi nỗi đau riêng.

 PHAN THỊ ĐIỀU

        (gạt nước mắt)

Mẫu hậu rất  hạnh phúc vì có được một người con như Hoàng thượng, hy vọng hoàng thượng sẽ là một vị hoàng đế được  thần dân  yêu mến.

THÀNH THÁI

Trẫm sẽ không làm cho mẫu hậu thất vọng đâu.

20. CỬA BÍ MẬT RA KHỎI CẤM  CUNG - NGOẠI - NGÀY

Vua Thành Thái mặc thường phục, lách mình ra khỏi bụi cây , rồi kéo  cây lại vị trí cũ, chui qua một đường hầm nhỏ ra khỏi bờ thành.

21. NGÔI NHÀ GẦN  CỬA HỮU - NỘI – CHIỀU

Ông nghè Trần đang ngồ ở ghế nôn nóng chờ đợi, từ ngoài một người thanh niên lách mình bước vào.

Khuôn mặt của người đó  hiện ra rõ là vua Thành Thái. Ông nghè Trần cúi người định thi lễ. Nhưng nhà vua đưa tay ngăn  lại.

THÀNH THÁI

Khanh không cần phải đa lễ, chắc  là khanh phải vất vả lên đây? Trẫm muốn nhờ khanh chỉ dạy.

ÔNG NGHÈ TRẦN

Được  Hoàng thượng quan tâm, thần vô cùng hạnh phúc.

THANH THÁI

Những bài học  khanh dạy bảo, Trẫm vẫn  ghi khắC. Từ ngày lên ngôi, Trẫm vẫn muốn mời khanh về triều phụ lo việ nước, nhưng Trẫm hiểu ra điều đó rấ khó cho khanh, nên không muốn khanh lộ diện.Trẫm muốn bắt tay hành động với sự phụ giúp âm thầm của khanh.

ÔNG NGHÈ TRẦn

Thần hiểu nỗi khó khăn của Hoàng thượng, trong Cơ mật  viện Nguyễn Thân và Trương Như Cương là hai tên tay sai của Tây, còn Nguyễn  Thuật, Hồ Lệ và Phạm Phú Lâm thần  không rõ tâm ý của  họ thế nào?

THÀNH THÁI

(   gật đầu)

Trẫm cũng đang muốn  tìm hiểu. Một mặt,Trẫm sẽ công khai phát triển dân trí, khuếch trương kinh tế thương mãi, mặt  khác phải bí mật  xây dựng lực lượng  vũ trang chờ cơ hội khởi nghĩa đánh đuổi bọn Tây.

Ông nghè Trần  vội vàng quỳ xuống trước mặt Thành Thái.

ÔNG NGHè TrẦN

Cảm tạ Hoàng thượng đã mang đến cho thần một niềm hy vọng để sống giữa cõi đời này.Thần đã  tưởng hết ...

Trầm ngâm một lát, ông nghè Trần nói tiếp.

ÔNG NGHÈ TRẦN

Theo thần việc mở mang dân trí là việc hệ trọng đầu tiên phải  làm, Hoàng thượng nên thành lập các trường học trên khắp cả nước, thay đổi phương pháp dạy học, không đề cao  lối học  từ chương,cổ điển nữa, mà chú trọng nhiều đến việc giảng dạy những kỹ năng thực tiễn để có thể giúp tái phát triển xã hội…

Thành Thái vui mừng bước tới  ôm chầm  lấy ông nghè Trần.

THÀNH THáI

Đề nghị của Khanh thật giống ý trẫm.Chính khanh mới  là người mang đến niềm tin cho trẫm.

Không biết  tự lúc nào nước mắt bỗng ứa ra trên khóe của một già một trẻ

22. ĐIỆN  CẦN CHÁNH- NỘI - ĐÊm

Vua Thành Thái đưa tay gấp  cuốn L’Esprit des Lois của  Montesquieu đang đọc dỡ. Nhà vua đi lui đi tới trước mặt bà Phan Thị Điều, dáng điệu  nghĩ ngợi.

PHAN THỊ ĐIỀU

Hoàng Thượng có điều khó nghĩ ?

THÀNH THáI

(   giọng bức xúc)

Mấy năm  nay, trẫm đã giả đui giả điếc  để mặc cho bọn Tây và lũ tay sai tự tung tự tác, nhưng trẫm ý thức được như vậy là có tội  với  liệt  tổ liệt  tông và thần dân của trẫm. Ngày mai trẫm  sẽ thiết  triều, tuyên bố chấp chánh.

PHAn ThỊ ĐIỀU

Hoàng thượng nên nhớ rằng, bọn Pháp đã đặt cạnh Hoàng thượng, những tên chó săn mạt  hạng, nhất cử nhất  động của Hoàng thượng sẽ không lọt khỏi đôi mắt cú vọ của bọn chúng.

THÀNH THÁI

Trong Cơ mật viện ngoài Nguyễn Thân, Trương Như Cương liệu Nguyễn Thuật, Hồ Lệ và Phạm  Phú Lâm còn ai là người biết yêu thương dân tộc, đứng về phe với trẫm?

PHAN THỊ  ĐIỀU

Mẫu hậu  không ngăn cấm Hoàng thượng làm việc vì dân vì nước, vì đó  là trách nhiệm mà Hoàng thượng phải gánh vác. Nhưng Hoàng thượng phải hết sức  thận  trọng.

THÀNH THÁI

Trẫm hiểu  rõ điều đó, mẫu hậu chớ lo lắng.

Thành Thái đưa mắt nhìn qua khung cửa, những khóm hoa ngoài vườn đang lung lay trước gió. Bỗng Thành Thái quay lại nhìn bà Phan Thị Điều hỏi bâng quơ

THÀNH THáI

Mẫu hậu có còn nhớ người lạ nửa đêm bị Tây rượt bắt trốn vào nhà mình năm nào không?

Bà Phan Thị Điều quay lại

PHAn THỊ ĐIỀU

Hoàng thượng nói gì?

THÀNH THÁI

Thưa mẫu hậu, không có gì !

Đôi mắt nhà vua như chọc thủng màn đêm.

23. ĐIỆN THÁI HÒA- NỘI - NGÀY

Buổi thiết triều., Vua Thành Thái mặt Long bào, ngồi trên ngai vàng.

Phía dưới là các quan văn võ,cạnh nhà vua là các Đại thần Cơ mật viện, đến Thượng thư các bộ

THÀNH THÁI

Đã mấy năm  qua  từ khi lên ngôi, vì tuổi nhỏ trẫm chưa  thông hiểu chính sự mọi việc quốc gia đều giao phó cho các quan bên tòa Khâm sứ và các vị Đại thần  đây giúp đỡ. Trẫm xin nói lời cảm tạ. Nay trẫm muốn đứng ra gánh vác trách nhiệm, tham vấn  các khanh để chung sức  thực hiện những việc  ích quốc lợi dân...

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Mong Hoàng thượng ban chỉ dụ.

THÀNH THÁI

Tạm thời trẫm có ba việc muốn  được  bá quan văn võ trong triều  góp ý và cùng trẫm thực hiện.

NGUYỄN THÂN

Hoàng thượng có thể nói rõ cho chúng thần, đó  là ba việc gì?

THÀNH THÁI

Việc  thứ nhất là xây dựng lại chợ Đông Ba. Trước đây, sau chính biến  1885,chợ bị hủy hoại, vua Đồng Khánh cho xây lại năm 1887, nhưng theo ý trẫm, vị trí chợ cũ không  thuận lợi, trẫm muốn  dời đến cạnh bờ Sông Hương cho việc buôn bán giao dịch được  phát triển và thuận lợi hơn..

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Việc nầy, chắc  chắn sẽ được quan Khâm sứ  dễ dàng chấp thuận thôi!

THÀNH THÁI

Việc  thứ hai là xây dựng trường học trên khắp cả nước, không nên hạn  chế học vấn  trong khuôn khổ hẹp  hòi. Phát triển giáo dục là phương tiện duy nhất để mở mang tri thức, để đào tạo đủ  tài năng nhằm giải quyết những vấn đề chính sự và hành chánh…

 TRƯƠNG NHƯ CƯƠNg

Thần thấy sáng kiến của Hoàng thượng rất hữu  ích.

THÀNH THÁI

Việc  thứ ba, chắc chắn  là phải nhờ đến bên Khâm sứ trình lên chính phủ Pháp xây dựng cây cầu bắt  qua hai bờ Bắc Nam Sông Hương.

NGUYỄN THÂN

Việc này thần e là khó , vì việc xây cầu đòi hỏi kinh phí  lớn.

THÀNH THáI

Việc nầy trẫm giao cho Cơ mật viện nghiên cứu và thực hiện. Và phải thực hiện cho được

24. ĐIỆN THÁI HÒA- NGOẠI - NGÀY

Trên hành lang của Điện Thái Hòa, các quan văn võ trao đổi, nói cười với nhau về những vấn đề do nhà vua đưa ra trong buổi  thiết triều.

Ở một góc hành lang.

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Không biết Hoàng thượng có ý định gì đây?

NGUYỄn THUẬT

Còn có ý định gì nữa.  Những ý kiến của Hoàng thượng rất đáng trân trọng và hữu ích.

NGUYÊN THÂN

Nhưng phải trao đổi và xem ý của Ngài Khâm sứ thế nào.

Hồ Lệ, Phạm Phú Lâm và các quan đại thần khác tiếp  tục  rời khỏi điện  Thái Hoà.

25. NHÀ HỌA  SĨ LÊ VĂ MIẾN - NỘI- NGÀY

Họa sĩ Lê Văn Miến  đang chăm chú vẽ bức tranh đặt trên giá vẽ.

Đó là bức  tranh lụa, chân dung một  thiếu nữ với  đôi mắt to tròn mở lớn ngồi trên chiếc thuyền nhỏ, đằng sau là hồ sen.

Có tiếng gõ cử.

Họ sĩ Lê Văn Miến lên tiếng nói lớn, nhưng tay vẫn  cầm cọ tiếp tục những đường nét trên bức tranh.

LÊ VĂN MIẾN

Cửa mở,  xin cứ vào.

Người bước vào là vua Thành Thái, nhà vua chưa vội  lên tiếng, chăm chú nhìn họa sĩ đang làm việc.

THÀNH THáI

Chân dung của người đẹp nào mà thanh thoát vậy?

Nghe tiếng nói, Lê Văn  Miến giật mình  quay lại nhận ra nhà vua, vội vã cúi người.

LÊ VĂN MIẾn

Hoàng thượng đến đột ngột, thần không kịp đón tiếp.

THÀNH THÁI

Trẫm đến để  được ngắm nhìn tác phẫm của khanh. Xin đừng bận tâm.

LÊ VĂN MIẾN

Thần  muốn  áp dụng phương pháp hội họa Tây phương vào việc vẽ tranh lụa Việt Nam.Trong suốt thời gian học ở Paris, thần đã cố thử làm việc này.

Vua Thành Thái nhìm ngắm  bức  tranh của họa sĩ Lê Văn Miến từ nhiều góc độ khác nhau, vẻ tán thưởng, rồi mỉm cười nhìn họa sĩ.

THÀNH THÁI

Liệu ngài họa sĩ có thể áp dụng phương pháp đó  để vẽ một khẩu súng  tốt được không?

LÊ VĂN MIẾN

Hoàng thượng nói gì thần chưa hiểu!

Lấy  trong một cái  bao ra  trao cho Lê Văn Miến một khẩu súng.Lê Văn Miến cầm lấy.

THÀNH THÁi

Trẫm muốn khanh tháo ra từng bộ phận rồi vẽ lại cho trẫm được không? Tất nhiên phải gồm cả kích thước nữa.

LÊ VĂN MIẾN

Việc gì chứ việc này nhất định thần làm được.

THÀNH THÁI

Trẫm chỉ tưởng khanh giống trẫm ở cái tật mê gái, không ngờ lòng yêu nước của khanh cũng không chịu thua trẫm.

Cả hai người nhìn nhau, cất tiếng cười lớn.

26. LÒ RÈN Ở PHƯÔNG ĐUC- NGOẠi - HOÀNG HÔN

Lò rèn của ông Phi cạnh bên đồi  ở Phường Đúc có ba người thợ đang làm việc. Người đang ngồi  trên ghế cao thụt  lửa vào lò, một người thợ đang nung  lưỡi dao vào lò nung, và phía ngoài, một người đang lấy cái nồi ra khỏi chậu nước, chuẩn bị chĩnh sửa để trở nên thành phẩm.

Mộ thanh niên trẻ tóc cắt ngắn từ ngoài bước vào.

THÀNH THÁI

Tôi muốn gặp  ông Phi chủ lo rèn.

Một người từ sau nhà bước vội  ra, vội vả lên tiếng.

NGƯỜI THỢ 1

Dạ, ông chủ tôi vừa mới  ra ngoài, xin công tử vào trong chờ một lát.

 THÀNH THáI

Được, tôi chờ!

Người  thợ hướng dẫn  nhà vua bước theo cửa hông, vào gian nhà bên cạnh,mời nhà vua ngồi  xuống trường kỷ và đưa tay rót nước vào chén.

Một lát, nhà vua đứng dậy  tò mò đọc mấy bức liễn. Rồi bất ngờ ánh mắt nhà vua ánh lên khi nhìn thấy  trong chiếc  tủ kính có một khẩu súng cổ, nhà vua mân mê thích thú.

Một người đàn ông khoảng hơn 50 tuổi bước vào.

ÔNG PHI

Công tử muốn tìm tôi?

Vua Thành Thái gậ đầu trả khẩu súng trở về cho cũ quay lại.

THÀNH THÁI

Vâng, tôi muốn được  tham khảo  ý kiến ông.

 

Vua Thành Thái rút từ trong túi áo một xấp  giấy đặt lên bàn.

THÀNH THÁI

Tôi nghe nói ông có thể luyện đựợc thép tốt, nên mới  tìm đến, muốn nhờ ông đúc một  khẩu súng săn theo mẩu và kích thước đã ghi, hy vọng súng do ông đúc có thể bắn  xa và chính xác.

ÔNG PHI

Cám ơn công tử đã  khen tặng, quả thật ông tổ của chúng tôi đã có thể luyện  được  thép tốt từ mấy đời nay, hy vọng sẽ làm công tử hài lòng.

THÀNH THÁi

Vậy nhờ ông giúp cho, càng sớm càng tố! Tôi không chỉ đúc một khẩu. Tôi có rất nhiều bạn bè ham thích đi săn!

Bất ngờ có  tiếng súng nổ từ phía trên đồi gần đó.

THÀNH THÁI

Chuyện gì xày ra?

ÔNG PHI

Nghe nói trên đồi, bọ Tây nhà đèn tranh chấp đất đai với người dân địa phương..

Nhà vua vội vã bước ra

Ông phi

Xin công tử cẩn thận, đừng can thiệp, bọn Tây ĩ thế ăn hiếp dân mình không kiện cáo với  ai đựợc.

THÀNH THÁI

Tôi biết, chỉ muốn tò mò coi cho biết, sẽ không can thiệp vào đâu.

Nói dứt, nhà vua băng băng đi theo hướng  có tiếng nổ

27. ĐỒi PHƯỜNG ĐÚC- NGOẠI - HOàng hôn

Vua Thành Thái bước đến, đứng sau một  lùm cây im lặng quan sát.

Một gã người Việt  làm thông ngôn hét lên.

TÊN THÔNG NGÔN

Chúng mày là ai?

Người đàn ông không trả lời. Mắt ông ta chậm rãi chuyển mắt nhìn từ thằng Tây sang gã người Việt  thông ngôn nhìn từ đầu đến chân, mắt đỏ ngừ. Gã thông ngôn nao núng bước lùi một  bước, rồi thêm một bước nữa.

Thằng Tây trao khẩu súng cho tên thông ngôn, còn hắn  thì vung vẩy ngọn  roi da.

Nhìn vào mặt người đàn ông, thằng Tây thốt ra một tràng dài, gắt gỏng, hầm hè.

TÊN THÔNG NGÔN

Ai cho phép chúng mày săn thú trên đất của  tao?

Câu hỏi của gã thông ngôn như ngọn roi quất vào mặt những ngươi đi săn. Người đàn ông và đám tráng đinh cùng nhóm bất giác đứng sát vào nhau.

Người đàn ông nuốt ực  cái gì đang chẹn  ngang cổ họng. Ông bước tới.

NGƯỜI ĐÀN ÔNG

Sao? Đất nầy của chúng mày từ bao giờ vậy?

Dứt lời , người đàn ông nhìn thẳng vào mặt thằng Tây cười gằn.

Thằng Tây dù chưa  được  phiên dịch  nó cũng hiểu người đàn ông đang khiêu khích hắn. Hắn vung roi lên.

Người đàn ông kêu lên một tiếng đau đớn. Ông đưa tay vuốt mặt. Bàn tay xòe ra. Máu.

Tức thì, hai người tráng đinh xông lên với hai chiếc lao dài.

TIẾnG SÚNG

Đoành! Đoành!

Đám khói thuốc súng dày đặc, xanh mù. Tiếng người rú lên. Khói súng tan loãng rồi biến mất.

Một tráng đinh thuộc nhóm người đàn ông nằm  sòng soãi trên mặt đất, mắt mở trừng trừng.

TÊN THÔNG NGÔN

Hạ vũ khí xuống!

Mấy  tráng đinh thuộc hạ của người đàn ông líu ríu ném những chiếc  lao dài, lao ngắn, những chiếc cung, bao tên xuống đất.

Tên thông ngôn bước tới, đẩy người đàn ông vào giữa, kê súng vào mang tai của ông ta như muốn  bóp cò,

Từ lùm cây phía sau, khẩu súng trong tay một người chỉ thẳng vào thằng Tây bóp cò.

TIẾnG SÚNG

Đoành!

Thằng Tây ngã vật xuống. Tất cả những người có mặt  ở hiện trường, luôn cả thằng thông ngôn cũng  ngơ ngác và hoảng hốt  không hiểu chuyện gì.

Cả bọn lính túa tới nâng thằng Tây dậy tìm cách cấp cứu,còn gã thông ngôn thét lên.

TÊN THÔNG NGÔN

Lục soát khắp vùng nầy, bắt tên bắn lén đem về cho quan Tây.

Nhưng  sau bụi  rậm bọn chúng không tìm thấy một dấu vết gì vì kẻ bắn phát súng đã biến mất, trong khi bóng tối đã bao phủ cả bầu trời.

28. CÁC NGÕ ĐƯỜNg. NGOẠI - ĐÊM

Trong bóng tối lờ mờ, vua Thành Thái vất vả vượt qua những bờ ruộng, những con đường đất.

Phía sau bọn Tây vẫn  rầm rộ lùng sục đuổi theo.

Khi ngang qua một bờ dậu, một bàn tay của ai đó đã chụp lấy tay nhà vua kéo sát vào, vừa ra hiệu nhà vua đừng lên tiếng.

Tiếp theo, người đó tung những cú đá  chí mạng vào ba tên lính  cầm súng vừa kịp chạy tới. Những tiếng huỳnh huỵch vang lên, những tên lính Tây ngã vật xuống.

Cô gái không quên tước những khẩu súng trên tay bọn lính trước khi kéo Thành Thái chạy đi.

Qua ánh sáng của  trăng sao nhà vua lờ mờ nhận ra, người đang kéo mình đi là một cô gái còn trẻ có khuôn mặt  xinh đẹp. Vẻ đẹp của nàng toát ra nét thanh tân trong trắng, nhưng mạnh mẽ quyết  liệt.

Cô gái dẫn nhà vua luồng lách qua các ngã, cuối cùng ra đến tận bờ sông Hương.

29. THUYỀN TRÊN SÔNG HƯƠNG- NGOẠI- ĐÊM

Nàng bước lên thuyền rồi đưa tay cho nhà vua nắm lấy kéo lên chiếc  thuyền nhỏ. Khi nhà vua đã  yên vị cô gái cho thuyền tách bến.

Tiếng chó sũa và tiếng người lùng sục  xa dần.

Trên sông vẵng có tiếg hò của ai đưa lại.

TIẾNG HÒ

Kể từ ngày (từngày) gặp nhau                                                                         Trao lời hẹn cho vẹn vàng thau                                                      Giây tơ mành xe chặt lấy nhau                                                                                Xe không đặng đem tình thương nhớ                                                       Cả thương người ngậm ngùi ba thu...

Nhà vua nhìn cô gái dò hỏi. Đôi tay cô vẫn chèo nhịp  nhàng. Cô làm như không thấy ánh mắt  của nhà vua đang nhìn mình, hơi có chút  thẹ thùng, e ấp.

CÔ GÁI

Công tử là ai, sao dám bắn cả Tây?

THÀNH THÁI

Ta hỏi nàng là ai mà dám cứu kẻ bắn Tây?

CÔ GÁI

Tiện thiếp  là Phương Vy, Lê Phương Vy  cha mẹ đều mất, chỉ còn một người anh trai.

Nhà vua nhìn Phương Vy  vẻ thương cảm.

THÀNH THÁI

Nếu như sau này ta muốn tìm nàng thì biết hỏi đâu?

PhƯƠNG VY

Công tử muốn gặp lại tiện thiếp  làm chi?

THÀNH THÁI

Nếu không có nàng liệu  ta có yên ổn không?

PHƯƠNG VY

Chỉ vì vậy thôi sao?

THÀNH THÁI

Mới gặp nàng ta đã có cảm giác nàng là người thân thuộc.

Như để che giấu tình cảm vừa nhen nhúm, Phương Vy cố lãng  tránh, và thuyền cũng vừa cập vào bờ.

PHƯƠNG VY

Mời công tử lên bờ, nhà tiện thiếp  ở gần đây.

30. CÁC NGÕ ĐưỜNG- NGOẠI- ĐÊM

Phương Vy  nhảy  lên bờ trước, quay lại đưa tay ra, nhà Vua nắm  tay nàng nhảy lên, nhưng nhà vua không chịu  buông tay nàng ra. Nàng vẫn  để yên nhìn nhà vua với   ánh mắt long lanh ngọt ngào của  một thiếu nữ lần đầu tiên tiếp xúc với một người khác phái.

Nhà vua xúc động muốn kéo nàng sát vào mình, nhưng cố kiềm chế nhẹ nhàng buông tay nàng ra, nói thật nhẹ.

THÀNH THÁI

Xin lỗi nàng, ta không kiềm chế được cảm xúc.Nhưng đến một hôm  nào đó thuận tiện, ta sẽ xin phép  mẹ  ta chính thức nói chuyện  với anh trai nàng.

PHƯƠNG VY

Cám ơn công tử đã nghĩ đến thiếp.

Nhà vua đưa mắt nhìn cảnh vật chung quanh.

THÀNH THÁI

Nàng ở đây một mình sao?

PHƯƠNG VY

Đây là thôn Phú Mộng. Thiếp sống với  anh trai thiếp ở đây..

31. NHÀ CỦA PHƯƠNG VY- NỘI -NGOẠI- ĐÊM

Đến trước ngôi nhà, khi tới trước cửa, cô đưa tay gõ nhẹ. Bên trong có tiếng một người đàn ông vọng ra.

TIẾNG NÓI

Vy, em  về đó  hả?

PHƯƠNG VY

Dạ thưa anh, nhà mình có khách!

(  (với Thành Thái)

Xin mời công tử!

Cánh cửa mở ra, Vua Thành Thái im lặng bước vào, từ trong nhà nơi chiếc  bàn bên chiếc đèn dầu, một người đàn ông  khoảng 27, 28 tuổi đang ngồi  ở ghế gấp cuốn sách đứng dậy, nghiêng mình chào.

Khi nhìn thấy người đàn ông, bất giác nhà vua sững sốt  thấy quen, nhưng chưa kịp nhận ra là ai.

Một lát, nhà vua bật thốt lên.

THÀNH THÁI

Anh là anh Thắng phải không? Lâu nay tôi vẫn có ý đi tìm anh.

Thắng sững người nhìn nhà vua, như cố nhớ ra.Bất giác anh bước vội tới, quỳ xuống trước mặt Thành Thái.

LÊ MINH THẮNG

Thần  là Lê Minh Thắng xin ra mắt Hoàng thượng.

Phương Vy  vừa  sững sốt vừa vui mừng  trước sự kiện bất ngờ, cô cũng vội quỳ xuống. Nhưng nhà vua đã đưa tay đỡ cả hai đứng dậy.

THÀNH THÁI

Chúng ta là người quen cũ nơi đây không phải triều đình, xin đừng câu nệ

LÊ MINH THẮNG

Ngày ấy, nếu Hoàng thượng không ra tay cứu giúp thì thần đã bị bọn Tây bắt đi, không chừng đã bị xử tử mất rồi.

THÀNH THÁI

Nhắc chi chuyện cũ ấy, hôm nay nếu không nhờ cô nương đây thì không biết Trẫm ra sao.

Phương Vy  đưa mắt nhìn nhà vua, ánh mắt  lộ vẻ vui mừng , một chút ngưỡng mộ.

THÀNH THÁI

Kế hoạch của trẫm là phải bí mật xây dựng lực lượng vũ trang chờ cơ hội  khởi nghĩa đánh đuổi  bọn Tây. Việc tuyển mộ nghĩa binh trẫm phải nhờ đến khanh.                                                                          

LÊ MINH THẮNG

Thần xin nguyện hết lòng làm theo ý Hoàng thượng.

THÀNH THÁI

Riêng việc  huấn  luyện nữ binh, trẫm phải nhờ đến tài năng của Phương Vy cô nương. Cứ 50 người một toán, họ được dạy tất cả kỹ thuật tác chiến gồm cả bắn súng. Sau thời gian huấn luyện sẽ trả về nhà, sống bình thường, chờ khi hữu sự.

Phương vy

Thần hứa sẽ cố gắng để không phụ lòng Hoàng thượng.

Thành Thái ôm lấy vai Thắng và nắm  chặt  bàn tay Phương Vy.

THÀNH THÁI

Giờ nầy  trẫm phải về cung, không thể trễ được. Chúng ta sẽ bàn cụ thể sau.

32. ĐIỆN Càn THÀNH- NỘI- ĐÊM

Đêm đã khuya, Thành Thái xấp sách lại bước đến  bên khung cửa, nhìn ra ngoài, trong bma81t nhà cua hiện ra;

33. nghĩa trang- NỘI- ĐÊM- hời tưởng

Trên bầu trời đầy sao.

Thần chết hiện ra ở khung cửa, khuôn mặt phủ kín chỉ chừa  chiếc sọ, đôi mắt trắng dã thân khoát chiếc áo choàng rộng, tay cầm lưỡi hái dài bước đến trước mặt Thành Thái.

THẦN CHẾT

Hoàng thượng cho gọi thần?

Thành Thái giật mình lùi lại.

THÀNH THÁI

Ta không gọi Thần, ta chỉ nghĩ đến Thần. Hình ảnh của Thần luôn ám ảnh ta.

Thành Thái nói xong, ngước lên thì Thần Chết đã biến mất. Chưa kịp lên tiến ngăn lại thì trước mặt hiện ra  một đoàn dân Việt, quần áo tả tơi, cổ  bị gông cùm , chân bị xiềng bằng xích sắt người nầy dính liền với người kia , được dẫn đi bằng những tên lính Pháp lực lưỡng ,mình trần trùng trục. trong tay cầm những ngọn roi da, thỉnh thoảng quất xuống lưng, xuống mặt để thúc hối..

Những nạn nhân lầm lũi đi, thỉnh thoảng quay lại nhìn nhà vua với ánh mắt cầu khẩn van xin nhà vua  can thiếp.

ĐÁM ĐÔNG

Hoàng thượng, Hãy cứu lấy chúng thần! Hãy cứu lấy chúng thần

Đoàn người vẫn tiếp tục nối đuôi từng hàng dài. Và những âm thanh kêu cứu vẫn dội theo rền vang, chát chúa bên tai nhà vua.

Vua Thành Thái nắm chặt lấy thành cửa, khuôn mặt đớn đau bất lực. Như không chịu đựng nỗi, nhà vua vói tay ra.

THÀNH THÁI

Hãy ở lại với ta!

Rồi  nhà vua vùng dậy vọt ra khỏi cửa như muốn  kéo đám người đó lại .

Đoàn người trước mặt nhà vua bỗng biến mất.

Nhà vua chợt hiểu ngồi bệt xuống sàn, thở hồng hộc.

34. ĐIỆN Càn THÀNH- NỘI- ĐÊM

Nột tiếng đông mạnh, Vua Thành Thái quay về với thực tại..

Nhà vua chợt hiểu ngồi bệt xuống sàn, thở hồng hộc.

35. NHÀ CỦA PHƯƠNG VY- NGOẠI - HOÀNG HÔN

Khoảnh đất  trong vườn nhà, Phương Vy đang múa bài Mai hoa quyền, xong chuyển bộ cầm  thanh kiếm trong tay tấn công kẻ địch vô hình bằng thế Song Long quá hải.

Rồi  từ bàn tay nàng nhanh như chớp tung ra, ba ngọn phi dao cắm sâu vào thân cau có ghi dấu sẵn.

Vua Thành Thái xuất hiện chậm  rãi  bước đến sau lưng nàng không lên tiếng, nàng vẫn tiếp  tục  tấn công vào đối thủ vô hình mà như không biết có mặt nhà vua.

Khi nàng xoay người thì chợt nhận ra nhà vua đang mỉm cười nhìn nàng.

Nàng bái tổ, lui bộ rồi quỳ xuống.

PHƯƠNG VY

Thần thiếp xin tham kiến Hoàng thượng!

Thành Thái bước đến nắm  tay nàng, âu yếm  nâng nàng dậy.

THÀNH THÁI

Trẫm  làm trở ngại  việc luyện tập của nàng rồi.

PHƯƠNG VY

Thần thiếp  rất vui mừng được gặp lại Hoàng thượng.

THÀNh THÁI

Ta muốn cùng nàng đi dạo quanh vườn..

Phương Vy  không nói, nàng ngoan ngoãn nghiêng đầu  bên vai nhà vua, bước chậm rãi. Một vài bông hoa bưỡi rơi rụng trên tóc nàng.

Trên cành cây cao vang lên tiếng chim cu gáy.

Nhà vua hái một  bông hoa tím gắn  lên mái  tóc nàng, rồi ngây người ra ngắm nhìn nàng.

THÀNH THÁI

Nàng có biết  nàng đẹp hơn bất cứ bông hoa nào ta đã gặp không?

Phương Vy  nhìn nhà vua, vừa chạy  vừa cất tiếng cười vang, nhà vua mỉm cười đuỗi  theo nàng.

PHƯƠNG VY

Thần thiếp vẫn tưởng mình đang trải qua một giấc mơ, nhưng lạy trời, là một giấc mơ có thật!

Rồi nàng nhón chân, đưa tay vịn cành cây, hái một  trái măng cụt, bóc vỏ đút vào miệng nhà vua, nhà vua vui vẻ đón nhận.

THÀNH THáI

Nàng có biết không? Trẫm phải sống giữa những đôi mắt xoi mói thù địch, bọn chúng  lúc nào cũng chòng chọc nhìn vào trẫm, nhất cử nhất động của trẫm bị chúng chú ý theo dõi, chờ những sơ hở sai sót của trẫm. Trẫm  hỏi thật nàng, trẫm phải sống  thế nào mới gọi là sống?

PHƯƠNG VY

Thiếp có thể hiểu được hoàn cảnh khó khăn của Hoàng thượng..

THÀNH THÁI

Trẫm thật sự cảm thấy hạnh phúc khi có được  những giây phút bên cạnh nàng.

Khi cả hai đứng bên bờ giếng. Bất ngờ nhà vua xoay người nàng lại, nhìn thẳng vào mắt nàng.

THÀNH THáI

Nàng có yêu thương ta không?

PHƯƠNG VY

((gật đầu, ngọt ngào)

Có, ngay từ phút giây đầu tiên, thần  thiếp biết  trái tim của thần  thiếp đã  thuộc về Hoàng thượng.

Thành Thái sung sướng ôm đầu nàng, nhà vua nhẹ nhàng hôn lên mái tóc nàng, rồi đôi mắt long lanh của nàng... Nàng im lặng tận hưởng .

Một lần nữa, nhà vua nhìn thẳng vào mắt nàng, giọng chậm rãi và tha thiết.

THÀNH THÁI

Trẫm muốn đưa nàng về cung để cùng sống với trẫm..Trẫm biết  nếu gặp nàng hẵn mẫu hậu cũng rất quý nàng.

Phương Vy  im lặng một lúc lâu, nhìn vua, rồi bật khóc.

Nhà vua hốt hoảng, đưa tay gạt những giọt nước mắt  trên má nàng

THÀNH THÁI

Tại sao? Tại sao nàng khóc? Ai đã ức hiếp nàng?

PHƯƠNG VY

(  lắc đầu)

Không, không ai ức  hiếp  thiếp hết... Thần thiếp đang rất hạnh phúc,  trái tim của thần thiếp  tuyệt đối thuộc về Hoàng thượng. Nhưng ..thần thiếp không thể  theo hoàng thượng về cung  được..

THÀNH THÁI

(   bối rối)

Điều  gì cản trở nàng về cung sống với trẫm?

Bất ngờ Phương Vy vùng  khỏi vòng  tay Thành Thái, đôi mắt ráo hoãnh. Mỉm  cười nhìn Thành Thái.

PHƯƠNG VY

Thần  thiếp  yêu thương Hoàng thượng, muốn được cùng chia sẻ  tất cả mọi ước mơ hay khổ đau của hoàng thượng… Nhưng vào cung sống thì thần thiếp không muốn, ở đó không thích hợp với thần thiếp. Xin Hoàng thượng hãy cảm thông và chia sẻ với thần  thiếp.

Thành Thái nhìn nàng ngẫm nghĩ một  lát rồi mỉm cười, mở vòng tay ra.

THÀNH THÁI

Yêu thương  nàng, ta cũng không muốn bó buộc nàng.Ta vốn  cũng không thích đời sống gò bó trong cung đình. Nàng đúng là người con gái mà ta mơ ước.

Phương Vy nhìn nhà vua với cái nhìn biết ơn, bước tới ôm chầm lấy nhà vua, giọt nước mắt hạnh phúc trào trên khóe mắt.

36. SÔNG HƯƠNG- BẾN CHÙA THIÊN MỤ- NGOẠI-NGÀY

Tháp chùa Thiên Mụ sừng sững giữa bầu trời của hoàng hôn đang xuống.

Dưới bờ sông Vua Thành Thái ngồi sẳn trên thuyền mặc thường phục,đeo kính đen. Ở cuối thuyền là một cô gái, đó là Ngọc Lâm đang phụ trách chèo thuyền .

Nhà vua nhìn lên đường chờ đợi.

THÀNH THÁI

Cô ấy đã đến chưa?

Ngọc Lâm nhìn lên đường

NGỌC LÂM

Hình như cô ấy đã đến. Xin Hoàng thượng chờ cho một lát.

Phương Vy trong trang phục một cô gái quê, khó nhận ra được. Cô đứng trên đường nhìn xuống phía bờ sông tìm kiếm, vội vã đi nhanh xuống, Vua Thành Thái mừng rỡ đứng lên và đưa tay dỡ cho Phương Vy xuống thuyền. Xong nhà vua ra lệnh cho Ngọc Lâm  tách bến ra giữa dòng sông Hương, đi ngược lên nguồn.

PHƯƠNG VY

Mình đi đâu đây Hoàng thượng.?

THÀNH THÁI

Đến đó nàng sẽ biết .Trẫm không muốn ai biết trẫm, nên khanh không cần giữ lễ. Chúng ta cũng giống như những khách thập phương khác.

Thuyền chèo đi, hai bên bờ cây cỏ lướt qua. Phương Vy dựa người vào Thành Thái

PHƯƠNG VY

Có phải Hoàng thượng đi lên diện Hòn Chén?

THÀNH THÁI

Không có chuyện gì qua mắt nàng được!

37. ĐIỆN HUỆ NAM ( HòN CHÉN ) -NỘI/ NGOẠI – ĐÊM.

Khi chuyến thuyền nhỏ của  Thành Thái và Phương Vy  cập bến, hai người rời khỏi thuyền hòa vào đám đông đang trẫy hội, người đi, kẻ đến rất nhộn nhịp.

Trên những chiếc thuyền kết đôi có bàn thờ Thánh Mẫu với Long Kiệu.Những cô gái đồng trinh ăn mặc áo quần sặc sỡ, trang điểm lộng lẫy khiêng Long Kiệu. Kế tiếp là đoàn người lỉnh kỉnh mang hương án, ống trầu, hòm đựng đò trang sức. Không khí lễ hội hết sức trang nghiêm thành kính,ly kỳ và ma quái.

Thành Thái đi trước, Phương Vy theo sau len lõi vào trong điện, tìm một góc khuất nhìn những người  đồng cốt  nhảy múa, họ như không còn sống trong thực tại, họ thuộc về một thế giới nào đó, nửa ma mỵ, nửa siêu hình, chạm tới thế giới của  tâm linh

Vua Thành Thái buột miệng.

THÀNH THÁI

Trẫm đã hiểu mình phải làm gì rồi.

PHƯƠNG VY

Nghĩa là Hoàng thượng sẽ dùng cách nầy để che mắt kẻ thù?

Thành Thái đưa tay nắm chặt lấy tay Phương Vy, giọng cảm động.

THÀNH THÁI

Ngoài mẹ ta, nàng là người hiểu ta hơn ai hết.

PHƯƠNG VY

Thiếp cảm thấy rất hạnh phúc được nghe câu nói đó của Hoàng thượng.

38. SÂN BÍ MẬT TRONG CUNG CẤM . NGOẠI - ĐÊM

Bốn góc sân có bốn bó đố lớn , đã thắp sáng cho cả khoảng sân rộng.

Trên sân Phương Vy đang hướng dẫn cho đám nữ binh khoảng 50 người tập những thế võ cơ bản.

Thỉnh thoảng Phương Vy  biểu diễn  trước, các học  viên làm theo. Sau đó Phương Vy tới trước  từng người đề chĩnh cho họ rồi lại chuyển qua thế khác.

Một vị trí khác, các nữ binh đang nằm, tay ghì chặt súng nhắm vào mục tiêu.

39. ĐIỆN CẦn CHÁNH. NỘI - NGÀY

Vua Thành Thái ngồi ở trường kỹ, chỗ nhà vua vẫn  làm việc hàng ngày. Nhà vua đang đọc  những tờ trình của Cơ mật viện chuyển  đến.

Hai bên có hai thị vệ cầm quạt đứng hầu.

Trương Như Cương, Nguyễn  Thân bước vào.

NGUYỄN THÂN, TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Chúng thần cung kính ra mắt Hoàng thượng!

THÀNH THÁI

Trẫm muốn hỏi những dự án mà trẫm đưa ra đề nghị cơ mậ viện vớ sự hỗ trợ của  tòa Khâm sứ thực hiện không biết  kết quả tới đâu?

TRƯơNG NHƯ CươNG

Khải  bẫm Hoàng thượng, việc di chuyển chợ Đông Ba ra bờ Sông Hương đã  được tiến hành, hy vọng  trong tháng tới  sẽ hoàn tất, dân chúng có thể buôn  bán giao dịch được.

THÀNH THÁI

Việc thiết lập trường Quốc Học thế nào?

TRƯơNG NHƯ CƯơNG

Cơ mật viện  đã  trình toàn bộ dự án thiết  lập trường Quốc Học lên Khâm sứTrung kỳ và Toàn quyền Đông dương dự định 23.10 tới đây sẽ chính thức  khai giảng. Còn về chiếc cầu  nối liền  Nam Bắc  Sông Hương thì Khâm sứ Đại thần Levêque đã trình. Đã được  sự đồng ý của  chính phủ Pháp giao cho hãng Eiffel thiết  kế. và sẽ khởi  công vào năm sau (1897).

THÀNH THÁI

Trẫm thay mặt toàn dân cảm tạ Cơ mật viện  và các quan Đại thần  cũng như Khâm sứ và Toàn quyền đã hỗ trợ để những dự án đạt được  kết quả. Ngoài ra,Trẫm có một chuyện vui muốn cùng hai khanh chia sẻ.

TRƯơNG NHƯ CƯơNG

Chuyện gì vậy thưa  Hoàng thượng?

THÀNH THÁI

Trẫm có huấn luyện đám cung nữ  một số điệu múa, nay tương đối thuần thục nên muốn mời các quan văn võ trong triều và ngài Khâm sứ đến dự buổi biểu diễn.

NGUYỄN THÂN

Hoàng thượng định bao giờ thì tổ chức?

THÀNH THÁI

Việc  nầy chắc  trẫm phải nhờ đến Cơ mật viện, cụ thể là hai khanh.

TRƯơng NhưCương

Chúng thần xin tuân lệnh.

THÀNH THÁI

Trẫm cám ơn các khanh.

Trương Như Cương, Nguyễn Thân cúi đầu lui ra.

40. HÀNH LANG ĐiỆN CẦN CHáNH- NGOẠI - NGÀY

Khi bước ra khỏi điện, Nguyễn Thân và Trương Như Cương đi cạnh nhau trên hành lang.

TrưƠng Như CưƠng

Hoàng thương vẫn  còn ham chơi quá!

NGUYỄN  THÂN

          (cười)

Không chơi thì biết  làm chuyện  gì!

TRưƠNG NHƯ CƯƠNG

Ngài nói phải, nếu Hoàng thượng trưởng thành, bày đặt  này nọ chỉ thêm rắc rối cho chúng ta. Nhưng phải coi chừng, tính khí hoàng thượng không đơn giản đâu.

41. ĐIỆN CẦN CHÁNH-  NGOẠI - NGÀY

Nhà vua vẫn ngồi nguyên chỗ cũ mắt nhìn theo hai vị Đại thần đi trên hành lang, bất  giác nhà vua bật lên tiếng cười.

THỊ VỆ CUNG

Hoàng thượng có chuyện  gì vui mà cười vậy?

THỊ VỆ ĐỨC

Phải, Sao Hoàng thượng cười?

THÀNH THÁI

Không có chuyện gì đâu, trẫm nhớ hồi nhỏ đi đánh lộn  với  mấy đứa bạn ở dưới quê, bị mẫu hậu  quất  cho mấy roi, trẫm không nén được nên bật cười.

42. CĂN NHÀ BÍ MẬT- NỘI - NGÀY

Trong phòng có Lê Minh Thắng , Phương Vy  và hai người nữa,  họ có vẻ là những võ quan.

Khuôn mặt  của mọi người có vẻ nghiêm trọng chờ đợi.

Vua Thành Thái trong bộ áo quần dân giả lách người bước vào.

Tất cả nhìn thấy nhà vua đều đứng bật dậy thởphào nhẹ nhõm.

LÊ MINH THẮNG

Xin giới thiệu với Hoàng thượng, Nguyễn Cử, một người am hiểu về chất nổ, và Trần Đăng Doanh chuyên gia quân sự, là những người đã từng chiến đấu với thần trong phong trào Cần Vương trước đây.

THÀNH THÁI

Miễn lễ. Chúng ta đi thẳng vào công việc. Các khanh là người trẫm tín cẩn, do yêu cầu nhiệm vụ và sự tồn vong của tổ chức, các khanh phải biết bảo vệ tung tích bí mật của mình.

NGUYỄN CỬ,TRẦN ĐĂNG DOANH

Cảm tạ hoàng thượng! Chúng thần nguyện góp sức cùng Hoàng thượng chiến đấu vì tổ quốc!

Vua Thành Thái nhìn tất cả những người có mặt rồi nói.

THÀNH THÁI

Ngày mười bốn  tháng bảy  tới đây, lễ Quố Khánh của Pháp, trẫm có tổ chức một buổ biểu diễn do các nữ binh đã được  tuyển  chọn múa, trẫm có mời  tên Khâm sứ Leveque và bá quan văn võ triều thần tham dự muốn cho chúng hiểu, trẫm tập múa chứ không phải luyện tập võ nghệ.                                                                                       Trẫm muốn  trong đêm đó, chúng ta có thể bí mật tấn công vào một số vị trí của bọn Tây.Ý trẫm không muốn khoa trương, không cần quy mô, chỉ cố làm sao tiêu hao lự lượng của bọn chúng và tuyệt đối không để lại dấu vết.

NGUYỄN CỬ

Thần đề  nghị chúng ta tìm cách đốt kho đạn thuộc căn cứ quân sự cạnh tòa Khâm sứ

PHƯơNG VY

Thần nhận thấy ý kiến của anh Cử có nhiều điểm  thuận lợi. Hơn nữa anh là người rất am hiểu việc này.

THành thái

(   gật đầu)

Kế hoạch và chi tiết cụ thể các khanh bàn với nhau,có gì cần yễm trợ cho trẫm biết.Trẫm không thể ở đây lâu được.

Thành Thái đứng lên định bước ra, nhưng quay lại.

THÀNH THÁI

Sau vụ này, tạm thời chúng ta không gặp  nhau để  tránh bị theo dõi. Khi nào cần trẫm sẽ thông báo.

43. SÂN ĐIỆN THÁI HÒA- NỘI- ĐÊM

Đèn đuốc rực sáng

Bá quan vă võ tụ tập trước sân Điện Thái Hòa càng lúc càng đông.

Vua Thành Thái bước ra.

Tiếp đến  là Khâm sứLeveque và các quan Công sứ thuộc  tòa Khâm sứ Trung Kỳ theo chân Khâm sứ bước vào.

Vua Thành Thái , với tư cách là chủ nhân , đứng đón tiếp Khâm sứ và đưa vào vị trí.

THÀNH THÁI

Merci à Monsieur le Résident d’avoir assisté au spectacle donné par les dames artistes du palais. Moi-m^me, je participerai aux séances de musique et de danse pour l’invocation des esprits

(Cám ơn  Ngài Khâm sứ đã nồng nhiệt hưởng ứng dự khán buổi biểu diễn của các cung nữ . Đòng thời, trẫm cũng sẽ tham gia đồng cốt, hát chầu văn ).

Khâm SỨ LEVEQUE

Ces artistes, c’est bien vous qui les avez entrainées ?

(Những cung nữ này vốn do Hoàng thượng huấn luyện sao?)

THÀNH THÁI

Oui, c’est vrai ! J’espère que leur spectacle vous a plu. Maintenant, je vous prie d’assister à ma représentation

(Phải! Hy vọng sẽ không làm bẩn mắt ngài Khâm sứ. Bây giờ xin phép Khâm sứ ngồi coi trẫm biểu diễn.)

Nhà vua đứng dậy bước vào bên trong. Khâm sứ Leveque quay qua nói với Trương Như Cương.

Khâm SỨ LEVEQUE

Votre Excellence compte-t-elle jouer vous-m^mes le Médium ? J’ai l’impression que votre Excellence n’est pas  dans un état normal

(Bệ hạ định dóng vai đồng cốt hát chầu văn? Bản chức cảm thấy Bệ hạ có vẻ không được bình thường.)

TRưƠNG NHƯ CƯƠNG

Oui, c’est vrai, l’empereur n’est pas dans un état normal

(Đúng là Hoàng thượng có vẻ gì không bình thường).

 

Đèn đồng loạt phụt tắt, dưới sàn bỗng tràn ra những đống lửa  những ánh đèn màu âm u vật vờ , những làn khói trắng bùng lên từ dưới sàn

Trước sân, đám cung nữ bắt đầu xuất hiện trong những bộ áo quần sặc sở, đầu đội những chiếc mặt nạ quái dị, như những âm hồn di chuyển nhịp nhàng như một buổi dạ vũ của chốn âm cung, với những tiếng thét man rợ, những âm thanh chát chúa của vũ khí chạm nhau.

Khi đám cung nữ lùi ra ở bốn góc thì  Vua Thành Thái xuất hiện rong  hóa trang của một ông đồng bước  ra lắc lư thân hình và đầu theo điệu nhạc, mắt lúc nhắm nghiền lúc mở to nhìn vào hư vô xa xăm trong điệu nhạc Chầu Văn .

ĐỒNG CỐT NAM

Ta chính là Thần linh  của núi sông đất Việt                                                                                           xuất hồn hiện về thông báo cho các người được rõ                                                                     hãy tỉnh thức

hãy chống mắt ra mà nhìn                                                                                                             cảnh nước mất nhà tan                                                                                                               muôn dân sống trong lầm than đói khổ                                                                                      những kiếp đời nô lệ                                                                                                                          không tìm thấy ánh sáng..

Đồng cốt nam thể hiện những tính cách bất thường chợt vui, chợt buồn, đến khi thăng bất chợt.

Bất ngở dồng cốt nam hét lên , chỉ vào mặt đám dông.

ĐỒNG CỐT NAM

Các người là đồ đốn mạt                                                                     Các ngươi không có tim óc                                                                      Nhìn thấy đồng bào bị hà hiếp

giẫy chết mà không chút động tâm

44. CĂN CỨ QUÂN SỰ - NGOẠi - ĐÊM

Trời đã  khuya, bọn  lính Tây đang tấp nập  vào ra trước cổng căn cứ. Có những tên say mèm, chân đi  loạng quoạng.

Khuất sau một bụi rậm, cạnh hàng rào căn cứ có ba người đàn ông. Tất cả đều  mặc đồng phục  lính Tây.

PHƯƠNG VY

Anh Doanh và Thắng  ở đây yễm  trợ khi cần thiết, để em và anh Cử vào trong.

Hai người còn lại gật  đầu. Tức thì Phương Vy và Nguyễn Cử đứng dậy quay bước rời khỏi bụi rậm đi thẳng ra đường lộ nhập vào đám lính Tây.

Gần tới cỗng, Phương Vy  đỡ người Nguyễn Cử giả say chệch choạch lẫn chung với toán lính Tây đi vào cổng. Qua cổng, không có ai chú ý, Phương Vy cùng Nguyễn Cử bước nhanh ra phía sau, hướng về kho đạn.

Hai người ẩn sau mộ góc khuất, Nguyễn Cử mở sơ đồ đặt xuống đất.Trong ánh sáng lờ mờ Thắng chỉ tay vào sơ đồ, nói với Phương Vy.

NGUYỄn CỬ

Tôi sẽ tìm cách đốt kho, cô Vy chuẩn bị đường rút an toàn. Xong cô  quay lại  tiếp ứng tôi.

Phương Vy  gật đầu

PHƯƠNG VY

Anh Cử  nhớ thận trọng! Tôi chuẩn  bị xong, sẽ quay lại ngay.

Nguyễn Cử  gật đầu, hai người men theo bóng tối chạy đi.

Trên gác cao, một  tên lính người Pháp đi lui đi  tới quan sát hết chỗ này  đến chỗ kia.

Đến một  ngã rẽ Nguyễn Cử và Phương Vy  vừa ló người ra thì đã thấy  xuấ hiện  trước mặt hai thằng lính Tây, Cử rút súng ra, nhưng Thắm  lấy  người cản lại, đồng thời  hai ngọn phi đao từ tay Phương Vy  phóng ra cắm ngay vào yết hầu của hai tên Pháp, ngã vật xuống.

Phương Vy  chạy  theo hướng khác, Cử bước  tới  rút hai ngọn phi đao ra khỏi xác hai tên Pháp rồi  kéo xác giấu vào một khóc khuất.

Phương Vy  đi ra phía hàng rào, thấyngay một tên lính gác đang cầm súng nhìn ra ngoài, Phương Vy nhẹ nhàng bước ra sau lưng tên lính gác, hai tay bẽ ngoặt đầu tên lính làm hắn  không kịp  phản  ứng.

Cử lại tiếp tục từng bước thận trọng ẩn mình sau những chiếc  thùng cúi thấp người đến sau kho đạn. Cử chưa kịp  định người, thì một  khẩu súng đã chĩa thẳng vào Cử. Nhanh như cắt  Cử phóng một cú đá song phi vào tên Pháp, và tiếp một cú nữa  vào tên thứ hai cũng vừa  xuất hiện.Đồng thời  Cử cũng vừa  thấy  Phương Vy xuất hiện  tiếp ứng anh ở đằng sau.

Cử đưa mắt  quan sát, chung quanh vẫn yên lặng. Cử quay về phía Thắm.

NGUYỄN CỬ

Cô Vy  giúp tôi chuyển  xác mấy thằng Tây  thủ tiêu luôn dấu vết. Còn tôi chuẩn bị ngòi nổ đốt kho và chúng ta phả rút nhanh trước khi đạn nổ.

Phương Vy  không trả lời, quay lại tuần tự kéo  từng xác  bọn  Tây đã bị hai người hạ sát rời đi.

Còn Nguyễn Cử lui cui chuẩn  bị ngòi nổ. Khi Cử vừa làm xong thì Phương Vy cũng đã đưa mấy xác chết ném vào giữ kho.

NGUYỄn CỬ

Tôi chuẩn bị châm ngòi nổ đây.

Tức  thì Cử bật lửa châm  ngòi, đợi cho ngòi  nỗ bắt cháy, thì Phương Vy đã chộp lấy bàn tay Nguyễn Cử  vọt ra bức tường rào.

Đạn bắt  đầu nổ  tung lên thì Nguyễn Cử và Phương Vy đã  băng qua khỏi đường đất trở lại  lùm cây gặp Trần Đăng  Doanh và Lê Minh Thắng.

Họ mừng rỡ ôm choàng lấy nhau.Trong khi đằng sau họ kho đạn vẫn  tiếp tục nổ bùng lên.

Từ một góc khuất, ba người thay đổi bộ quân phục của Tây,  trở lại như những người dân bình thương

Bên trong căn cứ đạn vẫn tiếp tục nỗ, lửa vẫn bùng lên từng đợt, bọn Tây nhốn  nháo , hoãng loạn

NGUYỄN CỬ

Chúng ta giải tán. Tôi sẽ về Hải Lăng sửa lại mái nhà cho mạ tôi.

TRẦN ĐĂNG DOANH

Tôi cũng về Lăng Cô thăm bà vợ tôi.

LÊ MINH THẮNG

   (nhìn mọi người)

Vậy tôi biết đi đâu đây?

TrẦN ĐĂNG DOANH

Nếu không có cô nào chịu  chứa anh, thì anh về chỗ tôi tắm biển.

PHƯƠNG VY

Anh theo anh Doanh đi, biết đâu em sớm có chị dâu.

Bốn  người cùng cười, rời khỏi chỗ ẩn.

45. SÂN ĐiỆn THÁI HÒA- NGOẠI - ĐÊM

Giữa sân, nhà vua cùng các vũ công vẫ đang tiếp tục múa.

Trên khán đài khán giả vẫn chă chú theo dõi nhà vua và các cô đang múa .

Trên hàng ghế danh dự Trương Như Cương một lần nữa nâng ly mời Khâm sứLeveque.

Bất ngờcó những tiếng nổ từ xa vọng lại, Khâm sứLeveque bật  dậy.

KHâM SỨLEVEQUE

Que se passait-il ?

(Chuyện gì đã xãy ra?)

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

(  hốt  hoảng)

En effet. Qui sait ce qui se passe ?

(Ừ, không biết chuyện gì vậy?)

Tức thì, một viên trung tá Pháp bước đến bên Khâm sứ Leveque, đứng nghiêm và đưa tay chào, rồi nghiêng người nói vào tai Khâm sứ. Khâm sứ bật dậy đi theo viên Trung tá bước ra ngoài.

Các quan khách vẫn ngồi ởcác hàng ghế tiếp tục theo dõi cuộc biểu diễn.

Trương Như Cương nhấp nhõm và láo liên hết nhìn vào giữa sân khấu, lại nhìn quan khách.

Giữa sâu khấu, điệu múa Chầu Văn rút di, màn biểu diễn cùa các cung nữ bắt đầu một tiết mục khác.

46. ĐỒi CỎ LAU-NGOẠi- HOÀNG HÔN

Ánh nắng của buổi chiều vương vất  trên những ngọn lau cao vút . Gió nhẹ  từng cơn thổi qua, những ngọn bông lai xao dộng, vật mình theo gió.

Vua Thành Thái xăm xăm chạy tới, phía đằng kia, Phương Vy cũng đang chạy đến.

Cả hai chạy về phìa nhau và họ ôm chầm lấy nhau.

Nhà vua định lên tiếng thì bàn tay của Phương Vy đã chận lại trên miệng nhà vua.

PHƯƠNG VY

(  nói thật nhỏ vào tai vua)

Hoàng thượng đừng lên tiếng, có kẻ theo dõi chúng ta.Thiếp sẽ tìm cách bịt miệng hắn lại.

THÀNH THáI

Chưa nên , cứ để cho hắn theo dõi. Trẫm sẽ lợi dụng để cho hắn đưa tin về cho chủ hắn.

Sau bờ lau bên kia, tên gian tế đang lấp ló, khôn mặt hắn đang hướng về phía nhà vua và Phương Vy cố lắng tai nghe.

Vua Thành Thái ôm lấy cô. Họ lại đắm đuối hôn nhau. Nhưng lần nầy cô hôn đáp lại, đôi mắt cô nhắm lại.

THÀNH THÁI

Ước gì trẫm được quen nàng từ rất lâu rồi,Trẫm chắc chắn nàng rất  đáng yêu.

Cô ngước lên nhìn nhà vua hỏi.

PHƯƠNG VY

Thật  thế ư?

THÀNH THÁI

Trẫm không hề lừa dối nàng.

PHƯƠNG VY

Đôi lúc thiếp  rất lo sợ

THÀNH THÁI

Về việc gì?

PHƯƠNG VY

Một tương lai không bình yên...và kẻ thù trước mắt.

THÀNH THÁI

Nàng có nghĩ là trẫm thật điên rồ nếu trẫm nói với nàng rằng trẫm yêu thương nàng hơn bất cứ phụ nữ nào trên cõi đời này?

Nhà vua hỏi và nhìn nàng , trong khi nàng vẫn nằm  trong vòng tay vua. Nhà vua cúi xuống hôn nàng đắm đuối, nồng cháy hơn và mãnh liệt  hơn.Nàng cũng nồng nhiệt không kém.

 Sau bờ lau đằng kia, tên gian tế Bùi Sanh cúi thấp xuống lùi bước quay người đi thẳng ra lộ.

47.TƯ DINH NGUYỄN THÂN - NỘI- NGÀY

Nguyễn Thân  bỏ thức ăn vào lồng cho chim, hút gió,  tập  cho chim hót theo.

Từ ngoài Giai phi Nguyễn Thị Vân Anh hấp tấp bước vào, miệng nhoẽn nụ cười.

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

Thân phụ cho gọi con có chuyện gì không?

NGUYỄN THÂN

Phải có chuyện gì mới gọi con sao?

NGUYỄN THỊ VĂN ANH

Con biết tính phụ thân mà, không có chuyện gì đời nào phụ thân cho gọi con.

NGUYỄN THÂn

Thôi được, phụ thân không lý sự với con nữa. Phụ thân muốn hỏi Hoàng thượng đối xử với con thế nào?

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

            ( cười)

Hoàng thượng rất yêu thương con gái của phụ thân mà.

NGUYỄN THÂN

Phụ thân muốn hỏi, lâu nay Hoàng thượng có dấu hiệu gì đặc biệt không?

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

Phụ thân muốn nói gì con chưa hiểu!

NGUYỄN THÂn

Cái con này, được cái mặt mà không có đầu …Phụ thân muốn biết Hoàng thượng có thái độ chống đối với bên tòa Khâm sứ không?

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

Tưởng chuyện gì..Không có đâu…Hoàng thượng chỉ biết đọc sách, đi dây đi đó cho đỡ buồn thôi mà..

NGUYỄN THÂn

Mi mê Hoàng thượng đến nổi không thấy chuyện chi hết..

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

Theo ý phụ thân vậy thì Hoàng thượng làm chuyện gì?

NguyỄn THÂN

       (bực dọc)

Nói chuyện với mi mệt quá, thôi không nói nữa.

NGUYỄN THI VÂN ANH

Không nói nữa, thì không nói nữa. Vậy mà phụ thân cũng kêu người ta qua! Tưởng chuyện gì quan trọng…

Nguyễn Thị Vân Anh ngún ngẫy quay người bước ra cửa. Nguyễn Thân ngao ngán nhìn theo lắc đầu.

NGUYỄN THÂN

Cái con nầy chỉ được cái sắc mà không có đầu!

48.  ĐIỆN CÀN THÀNH -NỘI/ NGOẠI – ĐÊM

Giai phi Nguyễn Thị Vân Anh ( con gái Nguyễn Thân ) từ ngoài mở cửa rón rén bước vào. Đưa mắt nhìn quanh, trong phòng vắng lặng, cô đi thẳng vào trong giường của nhà vua.  Nhìn thấy  nhà vua đang quấn chăn nằm trên giường. Nàng bước tới ngồi bên cạnh vua.

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

Giờ này mà Hoàng thượng đã ngủ rồi ư? Hoàng thượng ngồi dậy nói chuyện với thần thiếp đi.

Vẫn im lặng, người trên giường vẫn không động đậy.

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

Sao Hoàng thượng nỡ nào  không quan tâm đến thiếp?

Nguyễn Thị Vân Anh phụng phịu cúi xuống ôm choàng lấy nhà vua, bỗng hốt hoãng đứng bật dậy, kéo thốc  cái chăn lên , bên dưới  chăn không phải là nhà vua, mà là hai chiếc gối độn.

Nguyễn Thị Vân Anh bực tức, hất cái chăn xuống sàn, đưa mắt nhìn quanh ,vừa chạy ra khỏi phòng vừa nói.

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

Không biết giờ này mà Hoàng thượng đi đâu, lại còn giả bộ ngủ…

Giai phi Nguyễn Thị Vân Anh  vẫn chạy, vô tình đụng phải nhà vua đang từ ngoài bước lên

Giai phi Nguyễn Thị Vân Anh giật mình, nhận ra trước mặt  mình là nhà vua,  vội vã quỳ xuống.

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

Cung hỉ Hoàng thượng!

THÀNH THÁI

Nàng có việc chi mà giờ này đến tìm ta?

Nguyễn Thị Vân Anh nước mắt ràn rụa ngước nhìn nhà vua.

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

Phụ thân thiếp  trách thiếp không chu dáo với Hoàng thượng, không biết cách làm cho Hoàng thượng vui.

THÀNH THÁI

Cha nàng là quan đại thần  sao không lo việc nước mà lo chuyện gia đình trẫm? Hay cha nàng nghĩ rằng đã  có mấy thằng Tây bên tòa Khâm sứ lo giúp rồi?

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

Thần  thiếp đã không khéo xử sự nên không được  bệ hạ sũng ái. Thần thiếp rất đau khổ

THàNH THÁI

Khắp  tam cung lục viện, mấy  ai xinh đẹp hơn nàng.

NGUYỄN THỊ VÂN ANH

Cảm  tạ Hoàng thượng có lời khen. Nhưng Hoàng thượng vẫn lạnh nhạt với  thiếp, thiếp có tội chi?

THÀNH THÁI

Nàng cứ hỏi  thẳng cha nàng, sao thân làm quan không phục vụ cho dân, mà chỉ biết  ton hót xu nịnh bọn Tây.

Vua Thành Thái rũ áo định  bỏ đi.

THÀNH THÁI

Trẫm  không khinh ghét nàng, nhưng nghĩ đến hành vi của cha nàng trẫm cảm thấy không vui, không muốn gần gũi nàng

 NGUYỄN THI VÂN aNH

((phục xuống, khóc nức nở)

Hoàng thượng, nở nào đối xử với  thần thiếp...!

Thành Thái lạnh lùng đi thẳng dọc  theo hành lang.

49. TƯ DINH CỦA TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG- NỘI- ĐÊM

Trương Như Cương ngồi bên trường kỷ đang chế trà vào trong một chiếc  bình cỗ cùng vớ bốn cái ly ,dáng ngồi có vẻ như đang chờ đợi ai đến.

Một gia nhân mở cánh cửa cho một người đàn ông bước vào, ánh đèn soi rõ hắn chính là khuôn mặt  của  tên gian tế đang rình rập vua Thành Thái.

BÙI SANH

Bẫm  quan lớn, hạ quan xin ra mắt!

TRƯƠNG NHƯ CưƠNG

Mi theo dõi hoàng thượng đến đâu rồi?!

BÙI SANH

Hạ quan cũng không biết nói thế nào, Chiều nay Hoàng thượng đến chỗ hẹn với một cô gái trên đồi vắng và cả hai chỉ biết đùa giởn.

TRƯơNG NHƯ CƯơNG

(  mĩm cười)

Hoàng thượng đào hoa ta biết rồi, nhưng ngoài ra có chuyện gì lạ không? Có tiếp xúc với ai không?

BÙI SANG

Dạ không thấy chi đặc biệt.

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Thôi, cho ngươi lui ra.

50.TÒA KHÂM SỨ- NỘI . NGÀY

Khâm sứ Leveque cầm chai rượu vang, rót vào ba cái ly đặt trước mặt, vừa nhìn thẳng vào mặt Trương Như Cương và Nguyễn Thân.

KHÂM SỨ LEVEQUE

L’explosion  de l’entrepôt des munitions, aujourd’hui même, je ne puis affirmer si elle provenait d’une attaque des opposants, ou simplement d’un manque de surveillance de la part des soldats de garde qui, sous l’emprise de l’alcool, avaient provoqué l’incendie. Heureusement, les munitions en cours de livraison n’étaient pas arrivées

(Vụ nổ kho đạn cho đến giây phút này bản chức cũng không dám quyết đoán đó  là một  vụ tấn công, hay do ngày lễ Độc lập  bọn lính say sưa bất cẩn làm cháy nổ kho đạn. May mà số lượng vũ khí đang trên đường chuyển tới chưa kịp  đến.)

NGUYỄN  THÂn

Comment n’a-t- on trouvé aucune trace de l’explosion ?)

(Không lẽ không thấy có dấu vết  gì hay sao?)

KHÂM SỨ LEVEQUE

J’ai pourtant fait procéder aux nombreuses vérifications, toujours sans succès. Mais je suspecte l’Empereur d’avoir été le commanditaire de cette explosion

(Bản chức  đã cho điều  tra rất kỹ nhưng hoàn toàn không thấy dấu  vết khả nghi. Nhưng bản chức  vẫn  hoài nghi Hoàng thượng là người chủ mưu  trong việc phá hoại  này)

TRƯơNG NHƯ CươNG

J’ai le meme doute que vous, et j’ai donc envoyé quelqu’un pour le surveiller, et détecter de sa part des agissements suspects . On vient de me dire que l’Empereur a  rendez-vous aujourd’hui avec une jeune fille, mais que ses rendez-vous  avec les femmes ne datent pas de ce jour

(Bản chức cũng có lòng hoài nghi giống Ngài Khâm sứ, Bản chức đã cho người theo dõi xem Hoàng thượng có thái độ gì khả nghi không. Bản chức  được biết  hôm nay Hoàng thượng hẹn  hò với một cô gái, mà với Hoàng thượng chuyện hẹn hò với mấy  cô, mấy bà thì không phải mới hôm nay.)

KHÂM SỨ LEVEQUE

Restons vigilants toutefois. Faites surveiller l’Empereur, et informez-moi si nécessaire. J’ai confiance en vous deux

(Tuy nhiên ta cũng nên cảnh giác, cho người theo dõi Hoàng thượng  thường xuyên, có gì thông báo cho bản chức  biết. Bản chức đặt lòng tin vào hai vị ) .

51. CĂN NHÀ BÍ MẬT Ở KIM LONG -NỘi/ NGOẠI- ĐÊM

51/1. Bên TRONG

Trong căn hầm bí mật, Nguyễn Cử, Trần Đăng Doanh và Lê Minh Thắng và Phương Vy đang ngồi  im lặng chờ đợi trong ánh đèn vừa đủ sáng để thấy rõ mặt nhau.

PHƯƠNG VY

Sao giờnày mà Hoàng thượng chưa tới? Không biết có chuyện gì không?

Chưa  ai kịp lên tiếng thì vua Thành Thái đã  xuất hiện ở cửa, quay nhìn đằng sau coi có ai theo dõi không rồi  lách cửa bước vào.

51/2.BÊN NGOÀI

Trong khi đó  ờ bên ngoài căn nhà bí mật có một người đang theo dõi nhà vua, trong ánh sáng lờ mờ đó là khuôn mặt của tên Bùi Sanh, người tín cẩn của Trương Như Cương.

Khi nhìn thấy nhà vua bước vào căn nhà bí mật, hắn nhoẽn nụ cười đắc thắng , quay người bước ngược trở lại, khuất vào trong bóng tối.

51/3. BêN TRONG

Vua Thành Thái ngồi xuống, mỉm  cười chào mọi người.

TrẦN ĐĂng Doanh

Khải bẫm Hoàng thượng, thần biết được  tin một tàu chỡ vũ khí của bọn Tây sẽ cập bến Thuậ An trong tuần tới.

LÊ MINH THẮNG

Thần tán đồng là phải tiêu diệt, không để chúng đưa vào đất liền.

THÀNH THáI

Trẫm đồng ý phải tiêu diệu, nhưng phải nghiên cứu thật  kỹ trước khi hành động, và cũng như lần trước , tuyệt đối không để lại  dấu vết và an toàn sinh mạng..

Bất ngờ dưới nền đất, một người phụ nữ trèo lên  khỏi mặt hầm,đó  là một nữ binh, cô là Ngọc Lâm nói nhỏ vào tai Phương Vy. Phương Vy gật đầu , quay lại..

PHƯƠNG Vy

Có người theo dõi, tụi nó đang tập họp có đến mười mấy người . Chuẩn  bị đột nhập. Xin hoàng thượng và các vị nhanh chân xuống hầm rút đi  theo hướng dẫn. Để  thần thiếp và đội nghĩa binh đối phó.

Vua Thành Thái và những người có mặt hối hã lần lượt bước xuống hầm.

THÀNH THÁI

    ( với Phương Vy )

Nàng không được để  một tên nào  sống sót.

51/4 DƯỚI HẦM

Khi tất  cả mọi người đã xuống hầm bí mậ, Phương Vy  là người xuống cuối cùng, cô kéo tấm ván ngăn vách hầm, rồi  kéo cho thúng đất  trên miệng đỗ xuống che kín miệng hầm. Ngọc Lan cầm đèn đi lên trước dẫn đường.

Những bóng người di chuyển  trong ánh sáng chập chờn.

51/5 BÊN NGOÀI

Một toán khoảng mười mấy người, dẫn dầu là tên Bùi Sanh đang đứng ở góc vườn, lăm lăm  nhìn về phía căn nhà bí mật.

BÙI SANh

Chia làm ba toán cẫn thận tiến vào, phải bắt sống tấ cả. Không được nỗ súng!

Tất cả gật đầu, tự chia lại  đội hình, từng toán thận trọng tiến vào.

Khi cả ba toán, đứng bao vây căn nhà, hờm súng sẵn.

BÙI SANh

Chuẩn bị tấn  công!

51/6 BÊN TRONG

Cả ba toán tông cử xông vào. Căn phòng trống vắng , không một bóng người. Bùi Sanh và bọn chúng chưng hững.

BÙI SANH

Hãy lục soát xem bọn chúng trốn ở đâu.

Bọn chúng chia nhau lùng sục khắp nhà, vẫn không thấy ai..

BÙI SANh

Tạ sao? Ta đã theo dõi hoàng thượng đến tận đây mà.Hay ởđây có hầm bí mật? Lục soát một  lần nữa đi!

51/7 BÊN NGOÀI

Bên ngoài vòng rào một toán nữ binh đang giương cung hướng về phía căn nhà, tiến vào theo sự hướng dẫn của Phương Vy, bên cạnh là Ngọc Lan cũng đang giương cung.

NGỌC Lan

Phải giết hết những tên chó săn theo giặc này.

Phương Vy gật đầu,rồi đưa tay ra hiệu, tất cả những mũi tên đồng loạt bắn thẳng vào căn nhà .

 Sau những tiếng thét la, một vài tên ôm vết thương vọt ra, tức thì những mũi tên khác từ toán nữ binh nhắm tới, không để một tên nào sống sót mà thoát được.

PHƯƠNG VY

Các bạn kiểm tra và chôn cất  bọn chó săn, cẩn thận không để  lại dấu vết.

Các nữ binh mỗi người mỗi tay hối hả  thu dọn.

Chỉ một lát sau, căn nhà đã trở lại yên tĩnh và đám nữ binh rút đi trước khi trời sáng.

52. TƯ DINH TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG- NỘi - NGÀY

Trương Như Cương đang ngồi trên trường kỷ tự tay pha trà vào tách.

TRƯƠNG NHư CưƠng

Có đứa nào ngoài không?

Một tên hầu ởngoài sân chạy vào.

TÊn HẦU

Bẫm quan lớn cho gọi con?

TRƯơNG NHƯ CƯơNG

Từ sáng đến giờ ngươi có thấy Bùi Sanh không? Cho gọi hắn qua đây.

Người hầu  chưa  kịp quay bước thì từ bên ngoài có tiếng ồn ào , và tiếg khóc bù lu bù loa của người phụ nữ vẵng vào.

VỢ BÙI SANH

Quan lớn ơi  là quan lớn! thằng chồng mất nết của  tôi nó theo gái bỏ tôi đi suốt đêm, giờ nầy vẫn chưa thấy vác mặt về.

Trương Như Cương từ trong nhà  bước ra.

TRƯƠNG NHƯ CƯơng

Chuyện gì mà khóc ồn  ào vậy?

VỢ Bùi SANH

Dạ, không giấu chi quan lớn, thằng chồng tôi nó mê con nào mà đêm qua nó đi suốt đêm không về.Quan lớn biết  hắ ở đâu, chỉ hắn cho tôi để tôi xé xác hắn ra….

TRƯƠNG NHƯ CƯƠng

  (mặt nghiêm lạnh)

Dẹp cái trò ghen tương bậy bạ đó đi! Này... ta hỏi thật, chồng mi, sáng nay vẫn chưa  về sao?

VỢ BÙI SANH

              (mếu máo)

Dạ, hắn không về. Chắc hắn đi  theo con mẹ nào rồi

TRƯƠNG NHƯCƯƠNG

Ta chỉ sợ hắn đi theo Diêm Vương thì có.

VỢ BÙI SANH

      ( òa khóc)

Quan lớn ơi  là quan lớn! Khổ thân tôi. Hắn chết đi rồi ai nuôi con tôi đây trời đất ơi!

Trương Như Cương bực dọc hất  áo bước vào trong bỏ mặc vợ Bùi Sanh một mình vật vã  khóc lóc.

53. ĐIỆN CÀN CHÀNH - NGOẠI – NGÀY

Tên Thị vệ Cung đi lui đi tới, vẻ sốt ruột. Bỗng mặt hắn vui lên khi nhìn thấy Trương Như Cương từ bên ngoài đi tới. Hắn nhìn quanh, trước khi bước tới trước mặt Trương Như Cương.

THỊ VỆ CUNG

Quan lớn cho gọi con?

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Mấy lâu nay mi thấy Hoàng thượng có chi đặc biệt không?

THỊ VỆ CUNG

Vẫn bình thường. À,hôm trước, sau khi hai Phụ tá Đại thần gặp Hoàng thượng  ra về thì Hoàng thượng mỉm cười. Thị vệ tôi hỏi Hoàng thượng tại sao cười, Hoàng thượng bảo bất chợt nhớ hồi nhỏ ở dưới quê đi đánh lộn với mấy đứa bạn bị mẫu hậu quất cho một trận nên thân, nhịn không được nên cười.

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

                    ( bực dọc)

Chuyện vậy mà cũng kể!

Nói dứt câu, Trương Như Cương quay lưng bước ra. Đến cuối hành lang, Trương Như Cương bóp trán.

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Tại sao Hoàng thượng cười?

Câu hỏi không có lời giải đáp, Trương Như Cương ham nghĩ, vô tình đụng phải cây cột, giật mình nhăn nhó , đưa tay lên xoa trán.

54. VƯỜN THƯỢNG UYỂN - NGOẠI - NGÀY

Trương Như Cương bước nhẹ đến sau cánh cửa, đưa mắt nhìn về phía vườn Thượng Uyển.

Vua Thành Thái đang dạo bước bên cạnh Giai phi Nguyễn  Thị Vân Anh ra chiều âu  yếm.

Khi nhìn thấy bóng Trương Như Cương thấp  thoáng sau góc nhà, nhà vua kéo Học phi Nguyễn Thị Vân Anh sát vào người mình.

THÀNH THÁI

          ( cố ý nói lớn)

Học phi có thấy trời hôm nay đẹp không?

NGUYỄN THI VÂN ANH

Được  ở bên cạnh Hoàng thượng thì ở đâu tiện thiếp cũng thấy  đẹp.

Trương Như Cương nhìn thấy cảnh đó, hơi chút thất vọng, quay người bước đi.

Thành Thái quay lại không thấy bóng Trương Như Cương, nhà vua mỉm cười.

THÀNH THÁI

Ta chỉ sợ Giai  phi sẽ thất vọng!

NGUYỄN THỊ VẠN ANH

Tại sao vậy  thưa Hoàng thượng?

THÀNH THÁI

Vì bản thân ta lại thấy không vui.

Nguyễn Thị Vân Anh ngước lên nhìn Thành Thái, nước mắt ràn rụa.

Có một chút động tâm, Thành Thái nhìn Giai  phi.

THÀnh Thái

Giai phi lau nước mắt đi. Sắp tới  bên Khâm sứ có mời trẫm dự tiệc tiếp đón chiếc tàu cập bến, Trẫm sẽ cho Giai phi theo trẫm

NguyỄN  ThỊ VÂN Anh

Cảm tạ Hoàng thượng!

55. TÒA KHÂM SỨ- NỘi/ NGOẠi-NGÀY

Khâm sứ Leveque vừa bước  ra khỏi phòng thì Trương Như Cương hấp tấp từ ngoài bước vào.

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Monsieur le Résident

(Thưa  ngài Khâm sứ.)

KHÂM SỨ LEVEQUE

Pourquoi  hésitez-vous ?- Que se passe-t-il ?

(Có chuyện gì mà Ngài Phụ tá đại thần  ngập ngừng?)

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Je ne sais trop comment vous expliquer

(Tôi  không biết  trình bày  với Ngài Khâm sứ thế nào!)

KHÂM SỨ LEVEQUE

Qu’est-ce qui s’est  vraiment passé ?)

(Thật ra là chuyện gì?)

TRƯơNG NHƯ CƯƠNG

La personne que j’avais dépêchée pour surveiller l’Empereur s’est volatilisée

(Người tôi cho theo dõi Hoàng thượng đã mất tích một cách đáng ngạc nhiên.)

Khâm sỨ Leveque

Voulez-vous insinuer que l’Empereur s’est impliqué dans cette disparition ?)

(Ngài lại muốn ám chỉ Hoàng thượng nhúng tay vào vụ này?)

TRƯƠNG NHƯ CưƠng

                      Disparition sans aucune trace, mais l’Empereur,

                      je le pense en effet, en est l’instigateur

(Biến  mất không để lại vết tích, nhưng tôi cứ đinh ninh việc này do Hoàng thượng chủ trì.)

Khâm sứ Leveque trầm ngâm nghĩ ngợi.

Khâm sỨ Leveque

Pensez-vous que l’Empereur est bien capable d’une telle prouesse ?

(Ngài nghĩ  Hoàng thượng ba đầu sáu tay đến vậy sao?)

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Je vais faire surveiller l’Empereur jour et nuit

(Tôi sẽ cho người theo dõi Hoàng thượng bất kể ngày đêm.)

Khâm sỨ Leveque

                 (gật đầu)

               Faites ce que bon vous semble pour le débusquer.

                  S’il s’avère  que l’Empereur est bien l’instigateur de

                   ces agissements  je serai sans pitié

 

Ngài cứ làm theo ý ngài để xem Hoàng thượng có lộ mặt ra không.Nếu đúng những vụ này do Hoàng thượng chủ trì thì tôi quyết không tha.

56. BÃI BIỂn THUẬN AN-NGOẠI –ĐÊm

Bãi biển ở một góc khuất và vắng, có ba người đàn ông và một cô gái đứng  bên cạnh chiếc thuyền đánh cá chuẩn  bị rời bến.

NGưỜI THỨ 1

Chuyến  câu mực này rất quan trọng. Đừng để Hoàng thượng thất vọng.

NgưỜi Cao

Hai anh chuẩn bị xong chưa? Chúng ta khởi hành kẻo không kịp.

Cả bốn người đẩy con thuyền ra khỏi bãi, rồi nhanh nhẹ nhảy vào thuyền. Cô gái ngồi ở cuối thuyền, phụ trách chèo thuyền.

57. BỮA TIỆC  ĐỒN THUẬN  AN- NGOẠi –ĐÊm

 

Buổi tiệc cocktail được tổ chức trên khoảnh đất trống của  đồn Thuận An diễn ra rôm rả nhiều người đi  lại trên sân, đứng thành từng nhóm vừa ăn uống vừa nói chuyện.

 

Phía xa xa ngoài biển là  chiếc tàu của quân đội Pháp đậu cách xa bờ khoảng 1.000 mét, những người tham dự bữa tiệc có thể nhìn thấy.

 

Khâm sứ Leveque  cùng Đại tá Henrry Husson bước ra ngoài.

KHÂM SỨLEVEQUE

Je suis très heureux, mon Colonel, que votre bâteau soit arrivé à temps

(Tôi rất vui mừng, vì tàu của Đại tá đến rất kịp lúc! )

ĐẠI TÁ HENRRY HUSSON

Monsieur le Résident, je suis très heureux également d’avoir répondu à vos attentes. Il faudra peut-être bien trois jours pour enlever toutes les cargaisons, avant de les stocker dans l’entrepôt. Je tiens aussi à ce que l’enlevage soit rapidement terrminé afin de pouvoir quitter le port dans les meilleurs délais. Je devrai rejoindre Bombay

(Thưa  ngài Khâm sứ tôi cũng rất vui mừng vì đã không phụ lòng ngài. Có lẽ cũng đến ba ngày nữa, việ bốc dỡ mới  có thể hoàn tất trước khi chuyển  vào kho. Tôi cũng muốn việc bốc dỡ nhanh chóng để sớm rời cảng.Tôi còn phải đến Bom Bay.)

KHÂM SỨ LEVEQUE

Les cargaisons sont  arrivées sur notre territoire sans aucun dommage ; je considère que vous avez rempli votre part de travail

(Chuyến  hàng đã đến địa phận của chúng tôi an toàn, phần Đại tá coi như  xong.)

58.TRÊN BIỂN - NGỌAI - ĐÊM

 

Ngoài biển, trên chiến thuyền nhỏ nhóm du kích của Lê Minh Thắng, Nguyễn Cử, và Trần Công Doanh và Phương Vy  trong  trang phụ của đám dân chài câu mực đêm đang chèo thuyền tiến nhẹ đến gần chiếc  tàu  của Pháp. Từ đây nhìn vào có thể thấy được buổi tiệc trên khoảnh đất trống của Đồn Thuận An.

 

Nguyễn Cử ngồi đầu thuyền, đối diện với Trần Đăng Doanh. Lê Minh Thắng ngồi ở đằng cuối đang chèo thuyền, cố lách thuyền vào chỗ bóng tối.

NGUYỄN CỬ

Chuẩn bị hành động. Xong việc rút nhanh.

TrẦN  ĐĂng Doanh

Nhớ cẩn thận,  đừng để lại dấu vết

Cả ba người cùng nhìn nhau gật đầu, rồi cùng lật  ngữa  người rời khỏi thuyền, lặn xuống nước. Chỉ còn một mình cô gái trên thuyền.

59. BỮA TIỆC ĐỒn THUẬN AN – NgoẠI – ĐÊm

 

Trở lại buổi tiệc, Khâm Sứ Leveque đang đứng nói chuyện với mấy viên sĩ quan và một người đàn bà  Pháp.

 

Từ bàn ăn, Vua Thành Thái đang cùng Giai phi Nguyễn Thục Oanh đang đi về phía Đại tá Henrry Husson. Nhà vua và Giai phi nâng cốc cụng ly cùng Đại tá. Đại tá nhìn Giai phi với cái nhìn hơi sỗ sàng.

ĐẠi TÁ HENRRY HUSSON

J’ai rencontré de belles femmes chinoises, mais elles ne le  sont pas autant que vous

 (Tôi đã có dịp gặp gỡ những phụ nữ Trung Hoa xinh đẹp, nhưng tôi thấy không mấy người đẹp như bà)

NGUYỄN THI VÂN ANH

Je vous remercie,  Colonel, pour vos compliments                                                         

 (Cám ơn Đại tá đã có lời khen tặng.)

ĐẠi TÁ HENRRY HUSSON

Je ne savais pas vous  parlez français. Très enchanté

(Tôi không ngờ bà cũng có thể nói được tiếng Pháp. Rất  hân hạnh.)                                                                                                                  

NGUYỄn THỊ VÂN ANH

L’Empereur en personne nous donne des cours de français

 (Hoàng thượng trực tiếp dạy tiếng Pháp cho chúng tôi!.)

                   ĐẠi  TÁ HENRRY HUSSON

Quelle agréable surprise!                                                                         (Thật là một bất ngờ thú vị !                                                                              

THÀNH THÁI

C’était au hasard des circonstances, ou plutôt c’est moi qui avais une grande chance. Rien de bien surprenant

 (Cũng do hoàn cảnh đẩy đưa, hay đúng hơn  tôi có duyên  mới được  học tiếng Pháp. Điều  đó không có gì đáng ngạc nhiên.

 

Bất ngờ một tiếng nổ vang lên, mọi người giật mình nhìn ra phía biển, chiế tàu lớn có treo quốc kỳ  Pháp  đang bị nổ từng đoạn, từng góc tàu bị ngọn  lửa bao vây, những mảnh gỗ bắn tung tóe lên, chiếc tàu đã bị hủy  hoại  đến nửa thân tàu.

 

Khâm sứ Leveque nhìn chiếc tàu chết trân, mọi người đều sửng sốt Người phụ nữ Pháp đứng kế bên Khâm sứ Leveque lại nở nụ cười.

NGƯỜI PHỤ NỮ PHÁP

Oh ! Quels feux d’artifice !)                                                                                (Ồ pháo hoa đẹp quá! )

 

Người phụ nữ cười thành tiếng .

 

Khâm sứ Leveque liếc mắt nhìn người phụ nữ nhăn mặt khó chịu

 

Ở đằng xa, Đại tá Henrry Husson đang đứng cạnh hai cô gái Pháp, nhìn sững về phía tàu, gương mặ lạnh lùng, bực tức đưa lỵ rượu lên uống cạn rồi quăng cái ly đi.

60. BÃI BIỂn THUẬN AN-NGOẠI –ĐÊm

 

Trên bãi biển , có hai người đàn ông và một phụ nữ. Đó là Lê Minh Thắng ,Nguyễn Cửu và Phương Vy.

PHƯƠNG VY

   (lo lắng)

Sao giờ này mà không thấy anh Doanh quay lại?

NGUYỄN CỬU

Không lẽ gặp sự cố gì rồi. Trước khi vào cuộc, tôi đã nhắc là phải rút nhanh.

Cả ba im lặng đau đớn.

LÊ MINH THẮNG

Chúng ta cũng phải rút sớm kẻo bị chúng phát hiện.

Cả ba quay lưng lẩn vào bóng đêm.

61. TÒA KHÂM SỨ-NỘI- NGÀY

Khâm sứ Leveque nhìn thẳng vào những người đang có mặt gồm Phụ chánh Đại thần Trương Như Cương, Nguyễn Thân , và những công sứ và các viên chức thuộc khâm sứ,dằn từng tiếng một.

KHÂM SỨ LEVEQUE

Eh bien, Messieurs, je vous demande ce qui s’est passé ici. Qui a attaqué l’entrepôt de la base militaire ? Qui a attaquédans le port de Thuân An  le bateau transportant les armes et les munitions ? Certainement, il ne s’agissait pas d’accidents, ni de simples coincidences.Je pose cette question à vous,  représentants officiels, responsables militaires, et services de sécurité

(Thưa các vị, tôi muốn hỏi các vị chuyện gì đã xảy ra ở đây? Ai đã tấn công kho đạn của căn cứ quân sự ? Ai đã tấn công chiếc tàu chỡ vũ khí ở bến cảng Thuận An? Chắc chắn không phải là một tai nạn hay một sự tình cờ. Tôi muốn hỏi các vị công sứ, các vị chỉ huy quân sự, cũng như các đơn vị an ninh.)

Ngừng một lúc, Khâm sứ Leveque nhìn thẳng vào mặt của từng người.

KHÂM SỨ LEVEQUE

Pourquoi ne vous ne me répondez pas ? Pourquoi ? Pourquoi vous n’émettez aucun doute ? Impensable ! Avec  tous ces moyens  dont nous disposons, devons-nous  ainsi laisser tomber les bras ? Vous devez savoir que les reponsables de ces agissements sont en train de se moquer de nous, de notre impuissance…Bon, je vous enjoins de conduire toutes les investigations nécessaires afin de débusquer les responsables de ces attaques

(Tại sao các vị không ai trả lời tôi? Tại sao? Các vị không thể nêu lên được cho tôi một nghi vấn nào sao? Vô lý!  Tất cả guồng máy của chúng ta như thế này mà đành phải bó tay sao? Các vị có biết là những kẻ âm mưu thực hiện việc nầy chắc chắn đang cười vào mũi của chúng ta, cười vào sự bất lực của chúng ta…Thôi được, tôi hẹn cho các vị phải làm sao diều tra cho ra manh mối các vụ này, phải đưa ra ánh sáng lập tức những ai đã nhúng tay vào việc tấn công này.)

Tất cả đứng dậy, mặt mày nhăn nhó bước ra khỏi phòng.

62. SÂN TRƯỚC PHU VĂN LÂU. ngoẠI- ĐÊM

Quan khách  gồm có Khâm sứ Leveque , các công sứ và bá quan văn võ và tam cung lục viện trong triều  ngồi đối diện nhìn ra bờ sông.

Chạy dài trên mặt sông  là vô số những hoa đăng đã được thắp lên trôi nổi bập bềnh.

Chính giữa ,nơi làm chỗ diễn được đặt tượng các vị thần linh, hương khói nghi ngút.

Đám cung nữ gồm 50 người với những bộ áo quần  lộng lẫy trong một điệu múa nhịp nhàng.

Vua Thành Thái xuất hiện trong vai đồng cốt nam đang uốn éo nhập  hồn.

Tiếp theo là một nhân vật  khác  xuất hiện trong bộ mặt của một vị thần hung dữ, tay cầm giáo dài tấn công đồng cốt nam. Nhưng đồng cốt nam vẫn có thể nhanh nhạy né tránh, nhân vật hung dữ vẫn tiếp tục tấn công đồng cốt nam.

Bất ngờ một tiếng nổ lớn, nhân vật hung dữ ngã xuống trên mặt đất . Đồng cốt nam đứng đậy, như một kẻ thắng trận, và  đám cung nữ xuất hiện trở lại, chĩa thẳng mũi kiếm vào bại trận.

63. CẦU LONG BIÊN –NỘI/ NGOẠI– NGÀY 

Các quan đại thần trong triều, các quan lớn hàng tỉnh, các bậc đại khoa, nhân sĩ danh tiếng, cũng như các quan chức thuộc Toàn quyền , khâm sứ trong cả nước đều được mời đến tham dự và đông đảo quần chúng đến

Trên lễ đài, nơi hàng ghế danh dự, ngồi cùng vua Thành Thái, có quan toàn quyền đông dương Paul Doumer và một bà Giai phi  Nguyễn Thục Oanh. Tiếp đến,  các quan đại thần trong triều, các quan lớn hàng tỉnh, các bậc đại khoa, nhân sĩ danh tiếng, cũng như các quan chức thuộc Toàn quyền , khâm sứ trong cả nước đều được mời đến tham dự.

Ngoài ra, đông đảo quần chúng tụ họp trên khắp các ngã đường .

Quan Toàn quyền Paul Doumer  đứng lên, quay qua trước mặt nhà vua, đưa tay mời. Nhà vua đứng dậy và cả hai tiến về chỗ cắt băng khánh thành có mấy thiếu nữ đang giữ giải lụa màu đỏ.

Vua Thành Thái và Toàn quyền Paul Doumer cầm kéo cắt băng khánh thành, rồi quay về chỗ nơi hàng ghế danh dự  bên cạnh Giai phi Nguyễn Thục Oanh.

Khi nhà vua cùng với Giai phi Nguyễn Thục Oanh rời  khỏi hàng ghế danh dự, thì một viên quan kính cẩn đến trước mặt nhà vua giới thiệu một người đi bên cạnh.

VIÊN QUAN

Khải bẫm Hoàng thượng, thần xin được phép được giới thiệu với Hoàng thượng đây là cụ Tam nguyên Yên Đỗ Nguyễn Khuyến.

Nhà vua nhìn sững cụ Nguyễn Khuyến, khi thấy cụ gầy gò già yếu, một niềm xúc động dâng tràn lên trong mắt, không kềm giữ được, nhà vua ôm chầm lấy Nguyễn Khuyến.

THÀNH THÁI

Khanh từng là rường cột của triều đình, nay cái triều đình đó không còn đáng cho khanh chung vai  chống đỡ nữa rồi.

NGUYỄN KHUYẾN

Thần già yếu không còn đủ sức gánh vác, mà gánh nặng ngày càng nặng hơn, thưa Hoàng thượng.

THÀNH THÁI

Trẫm rất vui được gặp lại một nhà thơ như khanh. Khanh hãy nói cho trẫm nghe chút tâm sự của khanh được không?

Nguyễn Khuyến nhìn nhà vua, giọng xúc động.

NGUYỄn KHUYẾN

Một nắm xương khô, một nắm da.
Bao nhiêu cái ách đã từng qua.
Đuôi khom biếng vẫy Điền Đan hỏa.
Tai nặng buồn nghe Ninh Tử ca.
Sớm thả vườn đào chơi đủng đỉnh.
Tối về thôn hạnh thở nghi nga.
Có người toan giết tô chuồng mới.
Ơn đức vua Tề lại được tha.

 

Nhà vua bất chợt càm thấy hứng khởi, hắng giọng đọc.

THÀNH THÁI

Kỷ độ tang thương kỷ độ kinh
Nhất phiên hồi thủ nhất phiên tình
Ngưu hồ dĩ biến tam triều cuộc
Hổ động không dư bách chiến thành
Nùng lĩnh phù vân kim cổ sắc
Nhị Hà lưu thuỷ khốc ca thanh
Cầm Hồ đoạt sáo nhân hà tại?
Thuỷ vị giang san tẩy bất bình

(Mấy độ tang thương khiến hãi kinh
Lắm phen ngoảnh lại xót xa tình
Hồ Ngưu đã đổi ba triều đại
Động Hổ còn trơ vạn trận thành
Núi Nùng mây phủ nghìn kim cổ
Sông Nhị dòng trôi vẳng khốc thanh
Cầm Hồ đoạt sáo còn đâu nữa
Ai giúp giang san tẩy bất bình?)

 

Nguyễn Khuyến quỳ xuống trước mặt nhà vua.

NGUYỄN KHUYẾN

Tấm lòng của Hoàng thượng thật đáng bội phục!

Nhà vua đưa tay kéo Nguyễn Khuyến đứng dậy, quay nhìn chỗ khác giấu giọt nước mắt trên má.

Giai phi Nguyễn Thục Oanh mở tròn mắt nhìn một già một trẻ hơi có chút bỡ ngỡ, nàng đưa tay nắm chặt tay vua.

64. TƯ DINH CỦA TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG –NỘI/NGOẠI  – NGÀY

Trương Như Cương  đang ngồi châm trà bên trường kỷ, trao chén trà cho vợ

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Tôi nói cho bà nghe: Không có bằng chứng gì, nhưng tôi vẫn nghi Hoàng thượng nhúng tay vào những vụ tấn công mới đây. Tôi coi ý Khâm sứ Leveque muốn hất Thành Thái, nhân đó, tôi quyết đưa Phụng Hóa công  lên ngôi cho con gái mình nở mày nở mặt.

TRƯƠng  phu nhân

Chưa chắc con gái mình nở mày nở mặt đâu!

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Sao vậy?

TRƯƠNG  PHU NHÂN

Phụng hóa công  ham mê cờ bạc thâu đêm suốt sáng, có ngó ngàng gì đến con Trương Như Thị  Tịnh nhà mình đâu.

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Tuổi trẻ, ham chơi một chút đâu có sao!

Trương Như Thị Tịnh  từ ngoài bước vào, bước đến bên cạnh bà Trương Như Cương.

Trương NHƯ ThỊ TỊNH

Song thân đang nói chuyện gì mà nhắc đến con đó?

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Con đi đâu mà giờ này đã về đây?

TRƯƠNG NHƯ THỊ TỊNH

Con muốn nói chuyện với mẫu thân một chút?

TRưƠNG NHƯ CƯƠNG

       (đứng dậy)

Vậy để hai mẹ con nói chuyện với nhau, thân phụ đi qua bên Tòa Khâm có công việc.

Nói xong Trương Như Cương bước ra khỏi cửa. Trương Như Thị Tịnh bước tới ngồi vào lòng Trương Phu nhân, òa khóc.

TRƯƠNG PHU NHÂN

( hốt hoảng)

Chuyện gì vậy con?

TRƯƠNG NHƯ THỊ TINH

Con không chịu nổi nữa rồi!

TRƯƠNG PHU NHâN

Nhưng chuyện gì mới được?

TRƯƠNG NHƯ THỊ TỊNH

( vẫn nức nở)

Phụng hóa công suốt ngày cờ bạc, lần nầy thua bạc lại còn bắt con về xin tiền của song thân .

TRƯƠNG PHU NHâN

Sao lúc nãy có phụ thân con, con không nói cho ông biết rễ quý của ông tốt đẹp ra sao mà chỉ biết khóc với mẫu thân.

TRươNG NHƯ THỊ TỊNH

Con sợ lắm , không dám nói với phụ thân đâu. Thôi, mẫu thân giúp con một  lần, tống khứ một lần cho xong?

TRƯƠNG PHU NHÂN

Làm sao có chuyện một lần với những tay cờ bạc hả con? Con nhớ lại đi, lần nầy là lần thứ mấy rồi?

TRƯƠNG NHƯ  THỊ TỊNH

Mẫu thân cố giúp con một lần nữa thôi mà! Con van xin mẫu thân , nếu mẫu thân còn thương con, còn đoái hoài đến đứa con gái này.

TRƯƠNG PHU NHÂN

Không biết vinh vang gì mà đem con gái gả cho một tên cờ bạc.

Bất ngờ rút ra một con dao nhỏ, kê vào cổ.

TRƯƠNG NHƯ THỊ TỊNH

 Nếu mẫu thân không giúp con chắc con chết tại đây cho xong.

Trương Phu nhân bước  tới cướp con dao trong tay Trương Thị và hai người ôm nhau khóc nức nở.

TRƯƠNG PHU NHÂN

Được rồi…, được rồi,… con đừng có chết. Tội này  do song thân cả. Mẫu thân sẽ đi lấy cho con.

 

65. TÒA KHÂM SỨ– NỘI – NGÀY

Khâm sứ Leveque đi tới  đi lui ltrong ra chiều suy nghĩ và có phần sốt ruột.

Từ ngoài Trung Úy Pierre Delon bước vào.

TRUNG ÚY PIERRE DELON

Monsieur le Résident, le capitaine Henry Chesnais vient vous voir

 (Thưa ngài, đại úy Henry Chesnais đến ra mắt ngài).

KHÂM SỨ  LEVEQUE

Inviter! 

 (Mời vào!)

Trung úy Pierre Delon quay người ra, một lát một đại úy bước vào ,đứng nghiêm đưa tay chào.

ĐẠI úy Henry Chesnais

Capitaine Pierre Chesnaie, au salut!)

 (Đại úy Pierre Chesnais xin trình diện )

KHÂM SỨ  LEVEQUE

Je veux que vous conduisiez l’enquête sur l’assassinat de Bùi Sanh. Qui en était l’instigateur ?

                  (Tôi muốn anh điều tra xem ai là kẻ cầm đầu

                      trong vụ giết Bùi Sanh)

ĐẠI úy Henry Chesnais

A vos ordres !

 (Xin tuân lệnh!)

Đại úy Henry Chesnais đứng nghiêm chào Khâm sứ, rồi quay người bước ra.

66. VĂN PHÒNG CỦA CHESNAIS– NỘI – NGÀY

Đại úy Henry Chesnais đứng chống nạnh tay cầm một xấp hồ sơ, đối diện là hai tay thuộc hạ mặt bặm trợn..

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

Je vous ordonne de surveiller et d’arrêter cette demoiselle Ngoc Lan. Très discrètement, et évidemment, je veux l’avoir vivante

(Vậy thì tôi yêu cầu mấy cậu theo dõi và bắt sống cái cô Ngọc Lan này cho tôi. Thật gọn , không gây chú ý và tất nhiên là phải bắt sống.)

MỘT TÊN THUỘC HẠ

Oui, mon capitaine, nous nous y mettons sur le champ

(Vâng thưa đại úy, chúng tôi sẽ tiến hành ngay.)

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

                      C’est tout ?

(Còn gì nữa không?)

HAI  TÊN THUỘC HẠ

Oui-Mon capitaine

(Không- Thưa đại úy,).

Hai tên thuộc hạ nói xong, đưa tay chào rồi quay người bước ra.

67. CĂN NHÀ BÍ MẬT– NỘI – NGÀY 

Trong phòng chỉ có Lê Minh Thắng, Nguyễn Cử .

Một lát, Vua Thành Thái trong thường phục bước vào. Nhà vua đưa hai tay ra làm dấu, tất cả ngồi yên .

THÀNH THÁi

Các vị triệu tập có mục đích gì?

NGUYỄN CỬ

Khải bẫm Hoàng thượng, thần đã nghiên cứu kỹ, nên muốn xin phép Hoàng thượng với sự hỗ trợ của  anh Thắng đây cho thần được tấn công đồn Mang Cá.

THÀNH THÁI

Phải hết sức thận trọng, bởi vì sau những vụ tấn công của ta, bọn chúng đang lồng lộn lên, Chắc chắn chúng sẽ đề phòng rất nghiêm nhặt. Trẫm rất đau lòng về sự hy sinh của Trần Đăng Doanh, Trẫm thật sự không muốn thiệt hại hơn nữa. Mới đây trẫm được biết Khâm sứ Leveque đã điều động đại úy Henry  Chesnais, một tay phòng Nhì rất giỏi từ Sài Gòn ra để đối phó với chúng ta.

NGUYỄN CỬ

Chúng thần cũng đã biết tin về đại úy Pierre Chesnais và  sẽ đặc biệt theo dõi hoạt động của hắn.

LÊ MINH THẮNG

Xin Hoàng thượng chớ lo lắng, chúng thần sẽ rất cẩn trọng..

.THÀNH THÁI

 Nếu các khanh đã quyết định như vậy thì cứ tiến hành .. Trẫm đặt lòng tin và luôn ũng hộ các khanh.

68. ĐƯỜNG NGUYỄN TRƯỜNG TỘ – NỘI – HOÀNG HÔN

Chiếc đò ngang đưa Ngọc Lâm  và những người khách qua Sông Hương cập bờ Nam.

Ngọc Lâm  bước xuống đi dọc theo bờ sông, băng qua bãi cỏ dưới những hàng cây long nảo, theo hướng  đường Nguyễn Trường Tộ đến cầu Bến Ngự.

 

Khi cô rẽ qua đường ngang qua bên hông trường Quốc Học, thì một bóng người nhẹ bước theo cô.

69. MỘT GÓC KHUẤT– NỘI – NGÀY

Người theo dõi Ngọc Lâm quay trở lại, bước vào một góc khuất đến

Đại úy Henry Chesnais đang chờ sẵn trên một chiếc xe jeep.

NGƯỜI THEO DÕI

Nous sommes en train de la suivre. Elle est sur la route de chez elle

(Chúng tôi đang theo cô ta. Cô ta đang trên đường trở về nhà.)

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

J’ai  mis des gens en faction. Il faut la capturer vivante pour pouvoir la faire parler

(Tôi đã cho bố trí người sẵn. Phải bắt sống để khai thác)

NGƯỜI THEO DÕI

A vos ordres !

(Tuân lệnh! )

 

70. NHÀ CỦA NGỌC LÂM– NỘI – CHẠNG VẠNG

 

Từ cầu Bến Ngự đi thẳng theo đường Nguyễn Hoàng , qua khỏi đường rầy xe lửa quẹo tay phải, đi khoàng 100m, đó là nhà của Ngọc Lâm.            

 

Trời đã nhá nhem tối. Hẽm  vắng ngắt, không có một bóng người.

Ngọc Lâm vừa bước lên bậc cấp ở ngõ thì tức thì có hai người xông ra chộp lấy hai tay Ngọc Lâm. Nhưng Ngọc Lâm đã kịp đảo người vuột ra, và dùng đòn tấn công đáp trả.

Hai bên đang đánh nhau,

Một lát, có một tên Pháp và một tên Việt nữa xuất hiện. Tên Pháp  quan sát một lúc rồi rút súng chĩa thẳng vào người Ngọc Lâm.

TÊN PHÁP

Ne bougez pas

(Đứng im!)

Ngọc Lâm đành thúc thủ. Hai tên xông vào trói Ngọc Lâm dẫn đi.

71. PHÒNG KHAI THÁC- NỘI- NGÀY

Ngọc Lâm bị trói đối diện với  đại úy Henry Chesnais, và hai tên tòng sự.

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

Avez-vous participé à l’assassinat de Bùi Sanh ?

(Cô có tham gia vào vụ giết chết Bùi Sanh?)

NGỌC LÂm

C’était un traitre à la nation, tout le monde voulait sa mort, pas seulement moi !

(Hắn là tên tay sai bán nước, dân tôi ai cũng muốn giết hắn chứ không phải chỉ có tôi.)

Chesnais nhìn hai tên tòng sự gật đầu, tức thì những trận roi quất xuống tới tấp vào người Ngọc Lâm. Cô đau đón giẫy giụa, oằn mình theo những ngọn roi. Cô ngước nhìn thẳng vào Chesnais với ánh mắt căm hờn phẫn nộ.

Đến  trận roi thứ ba, thì Ngọc Lâm không chịu đựng nỗ,ngất đi.

Chesnais nhìn mấy tên thủ hạ gật đầu như ra hiệu, lập tức một đứa chạy vào trong xách ra một thùng nước dội thẳng vào người Ngọc Lâm.

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

Continuez à l’interroger jusqu’à ce qu’elle    crache la vérité. Informez-moi du résultat 

(Bọn bây cứ tiếp tục tra khảo cho đến khi nào cô ta khai ra. Kết quả báo lại cho tao.)

                                    LÊ VĂN AN

A vos orders, mon capitaine!

(Tuân lệnh đại úy!)

Chesnais lại đưa mắt nhìn hai tên thuộc hạ gật đầu, hấp tấp bước ra.

72. VĂN PHÒNG CỦA CHESNAIS- NỘI- NGÀY

Đại úy Henry Chesnais đang ngồi ở bàn, chăm chú đọc chồng hồ sơ dày cộm.

Từ ngoài cửa, tên Lê Văn An cầm một xấp giấy trên tay bước vào. Đại úy Henry Chesnais ngẫng đầu lên nhìn Lê Văn An.

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

                     A-t-elle passé aux aveux?

(Cô ta có chịu khai không? )

Lê VĂN AN

Mon capitaine, ne pouvant plus supporter la torture, l’accusée a tout avoué

(Thưa đại úy, tội phạm đã khai hết mọi chuyện vì không chịu nổi cực hình.)

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

Ramenez-la chez elle, pour que ses complices sachent que cela  peut aussi leur arriver

(Đem trả hắn về nhà hắn cho bọn đồng phạm nó thấy làm gượng).

LÊ VĂN AN

A vos orders, mon capitaine!

(Tuân lệnh đại úy!)

Lê Văn Anh quay người bước ra.

73. HỒ SEN CẠNH ĐỒN MANG CÁ- NGOẠI- HOÀNG HÔN

Nguyễn Cử và Lê Minh Thắng trong bộ dạng của hai người đi câu cá, đang ngồi trên bờ cỏ cách nhau vài  thước, thả câu xuống hồ .

LÊ MINH THẮNG

Chúng ta sẽ đột nhập vào đồn theo con đường này dẫn vào, ít bị chú ý hơn.

NGUYỄN CỬ

Tôi cũng nghĩ như anh,sẽ tiến vào từ đường này đề tới kho đạn. Tiếc là anh Doanh không còn để phụ chúng ta một tay

 Nguyễn Cử ngưng nói, chiếc phao lay động. Nguyễn Cử nhấc mạnh cần câu lên khỏi mặt nước, một con cá rô dính câu.

Sau khi gỡ con cá ra bỏ vào giỏ, Nguyễn Cử quay lại nhìn Lê Minh Thắng.

NGUYỄN CỬ

Đúng như Hoàng thượng lo lắng. Tôi linh cảm như có điều bất trắc xảy ra.

LÊ MINH THẮNG

Con đường chúng  ta đã chọn lựa tất nhiên nguy hiễm luôn rình rập.Nhưng đâu phải vì thế mà lùi bước.

NGUYỄN CỬ

Tôi không sợ chết chỉ sợ liên lụy đến kế hoạch của hoàng thượng. Này anh Thắng, từ nay, nên chuẩn bị  nếu có chuyện gì bất trắc, chúng ta nhất định không để lọt vào tay bọn chúng. Trước khi chết, tự hủy hoại khuôn mặt của mình để không cho chúng nhận dạng ra mình là ai tránh gây khó khăn cho Hoàng thượng và gia đình.

LÊ MINH THẮNG

         (gật đầu)

Anh nói đúng, chúng ta sẽ đối phó theo cách đó cho chắc!

NGUYỄN CỬ

Hẹn  tối mai chúng ta gặp lại nhau.

74.  ĐỒN MANG CÁ- NGOẠI- HOÀNG HÔN

 Màn đêm phủ trùm lên đồn Mang Cá một sự yên lặng nặng nề.

Dọc theo hồ sen quanh bờ thành có hai bóng người thận trọng tiến vào.

Nhờ chút ánh sáng của trăng sao, có thể nhận ra được hai người đó chính là Lê Minh Thắng và Nguyễn Cử kèm theo những dụng cụ cần thiết đeo ở lưng.

Đến một đoạn, hai người kịp nhìn thấy một người  lính đang cầm súng hướng về phía trước.

Bằng một động tác nhanh gọn Nguyễn Cử bước tới  bẽ quặt đầu của tên lính canh. Rồi quay lại ra hiệu cho Lê Minh Thắng cùng tiến vào kho vũ khí.

Đến  một góc khuất ,sau những chiếc thùng, có ba tên lính vừa Pháp vừa Việt đang canh gác.

Lê Minh Thắng và Nguyễn Cử cúi xuống, lùi ra ,rồi bọc ra phía sau lưng bọn chúng. Và cả hai tung những cú đá thần tốc và trí mạng, ba tên lính Pháp gục xuống .

Nguyễn Cử và Lê Minh Thắng lần theo bóng tối, vượt qua những dảy nhà , tiến hẳng về phía kho đạn trước mặt.

Bóng tối vẫn bao trùm, không có một tiếng động.

Cả hai nép mình vào một góc.

NGUYỄN CỬ

Chúng ta cho nổ nhanh lên mà rút.

Lê Minh ThẮng

Tôi đã chuẩn bị sẵn đây rồi!

Nguyễn Cử chưa kịp rút ngòi nổ ra thì..có tiếng nói vang lên:

TRUNG TÁ CHỈ HUY

Hãy đứng nguyên tại chỗ, chúng ta đang chờ bọn bây ở đây.

Tức thì đèn đuốc rực sáng, chung quanh có cả trăm họng súng từ những chỗ ẩn núp  đứng dậy chĩa thẳng vào Nguyễn Cử và Lê Minh Thắng.

Cả hai bất ngờ khựng lại một giây, nhưng kịp phóng mình vào sau những chiếc thùng phuy, đẩy những chiếc thùng phuy lăn đi, thúc tới phía những họng súng.

TRUNG TÁ

Theo lệnh tôi. Bắn!

Những họng súng thi nhau khạc đạn.

Nhưng đồng thời những thùng phuy lăn nhanh tới cũng làm cho một số lính ngã xuống. và Nguyễn Cử và Lê Minh Thắng nương theo đó, chống trả bọn chúng .

LÊ MINH THẮNG

Anh rút nhanh đi ! Để tôi một mình đối phó với bọn chúng.

NGuyỄN CỬ

Không còn kịp nữa rồi. Chúng ta tiếp tục chiến đấu, và lùi dần cho nổ kho đạn chết theo là cách có thể làm được.

Vừa nói dứt câu, Nguyễn Cử ôm vai la lên, một phát súng đã bắn vào bã vai Cử, Lê Minh Thắng nổi giận xông lên , phi thân tới chộp lấy viên Trung tá chỉ huy, dùng hắn làm mộc đỡ đạn, kéo hắn ta lùi lại đến bên Nguyễn Cử. Và cả hai cùng núp sau lưng tên Trung tá chỉ huy, kéo lùi về phía kho đạn.

LÊ MINH THẮNG

Anh chuẩn bị cho nổ kho đạn đi !

NGUYỄN CỬ

Tôi đang chuẩn bị đây!

Nguyễn Cừ cúi xuống châm ngòi nổ                                                 

LÊ MINH THẮNG

Còn mầy, hãy chuẩn bị chết đi.

Nói chưa dứt câu, bất ngờ một phát súng của một tên lính nào, bắn vào bụng của Lê Minh Thắng. Thắng chỉ kịp ự lên một tiếng, buông tên trung tá, ngã người ra phía sau. Nguyễn Cử kịp quay lại, đưa tay đỡ lấy Thắng , cả hai cùng lao vào phía kho đạn..

Tên Trung tá lao về phía ngược lại , gập mình xuống đất, rồi vụt bò nhanh

Mặt đất bỗng rung lên, chao đảo, tiếp theo là những tiếng nỗ dữ dội. Lửa bốc cháy ngùn ngụt tứ phía. Đám lính bỏ chạy hoãng loạn.

75-TÒA KHÂM SỨ- NỘI- NGÀY

Khâm sứ Leveque quay ngoắc lại nhìn thẳng vào mặt đại úy Henry Chesnais, Trung tá chỉ huy Đồn Mang Cá  và  một số  sĩ quan đang ngồi ở hàng ghế trước mặt.

KHÂM SỨ LEVEQUE

Qui sont-ils ? Lieutenant-colonel, qui a commmandité cette attaque ? Celle-ci a-t-elle des rapports avec les précédentes ?

(Bọn chúng là ai? Trung tá có nghi ai chủ trì vụ tấn công nầy không? Và có liên quan gì đến những vụ tấn công trước đây không?)

Trung tá ChI HUY

Je n’ai jamais vu ces personnes. Et j’avoue qu’il est difficile d’y voir clair

                .(Tôi chưa từng gặp qua những người nầy. Và

  cũng khó mà suy đoán).

KHÂM SỨ LEVEQUE

Peut-on trouver  leur identité et savoir d’où ils viennent ?)

(Liệu chúng ta có thể tìm ra tung tích của chúng không?)

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

Pour le moment, non, puisque les corps de ces deux personnes ont été entièrement mutilés dans l’explosion des munitions

(Tạm thời chúng tôi chưa biết được tung tích của chúng, vì xác của cả hai tên tham gia vụ nầy đều bị hủy hoại khi kho đạn nổ ).

KHÂM SỨ LEVEQUE

Selon vous, capitaine, est-ce que ces personnes sont liées à Thành Thai ?

                    ( Theo đại úy bọn nầy có mối liên quan gì đến

                         Thành Thái không?)

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

Au jour d’aujoud’hui, je ne peux conclure ainsi de manière définitive, mais mon intuition professionnelle me dit que cela est possible

(Cho đến giờ này thì tôi chưa thể kết luận về điều đó, nhưng với nhạy cảm của nghề nghiệp thì điều đó có thể).

KHÂM SỨ LEVEQUE

Ne voyez-vous pas que Thành Thai a l’air fou ?

.                                           

 ( Anh không cảm thấy Thành Thái có vẻ điên sao ?)

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

C’est ce qui m’interpelle. Comment est-il possible que l’empereur soit parmi les rares personnes que je n’arrive pas à appréhender ?)

                    (Đó là điều làm tôi thắc mắc. Có thể

                       nào Hoàng thượng là một trong rất ít

                        người vượt ra ngoài sự hiểu biết của tôi ! )

KHÂM SỨ LEVEQUE

Je veux une conclusion rapide sur ce point, Messieurs !)

                  (Tôi cần một kết luận sớm về điều đó!

                   Thưa các vị)

76. ĐỒI CỎ LAU- NGOẠI – HOÀNG HÔN

Ánh nắng của buổi chiều vương vất  trên những ngọn lau cao vút . Gió nhẹ  từng cơn thổi qua, những ngọn bông lai xao động vật mình theo gió.

Vua Thành Thái xăm xăm chạy tới, phía đằng kia, Phương Vy cũng đang chạy đến.

Cả hai chạy về phìa nhau và họ ôm chầm lấy nhau., Phương Vy bật khóc nức nở.

PHƯƠNG VY

Anh Thắng và anh Cử đã không còn nữa…

Hai người  ngồi xuống trên một mô đất.

THÀNH THÁI

Trẫm biết, trẫm rất đau lòng, Trẫm có cảm giác như ai đó chặt hết tay chân trẫm và ném trẫm vào giữa một bầy sói. Thú thật với nàng, trong những ngày tới đây, trẫm không biết sẽ sống thế nào.

PHƯƠNG VY

Hoàng thượng có chịu bỏ tất cả để trốn đi với thần thiếp không?

THÀNH THÁI

Ở đây trẫm có gì mà lưu luyến, một ông vua bù nhìn có gì mà vênh vang chứ!

PHƯƠNG VY

Nghĩa là Hoàng thượng sẵn sàng trốn đi theo thần thiếp. Thần thiếp muốn đưa hoàng thượng đến một nơi không ai biết, chỉ có đôi ta.

THÀNH THÁI

Nàng nghĩ là còn một nơi chốn đó dành cho trẫm thật sao?

PHƯƠNG VY

Sao lại không? Thưa Hoàng thượng!

THÀNH THÁI

Nếu như có nơi chốn đó, thì Trẫm vẫn không đi được.

PHƯƠNG VY

Tại sao? Hay Hoàng thượng không còn yêu thương thiếp nữa?

THÀNH THáI

Ít ai biết đến nàng, nhưng đối với trẫm nàng chính là trái tim của trẫm. Không có nàng thì trẫm không sống nỗi. Nhưng trẫm không thể bỏ nhân dân mà đi được, dù chỉ còn là sức tàn ta cũng không thể phụ rẫy họ được.

PHƯƠNG VY

       (đau đớn , nghẹn uất)

  Nhưng còn thiếp, còn đứa con trong bụng thiếp..?

THÀNH THÁI

    (hốt hoảng )

  Có phải nàng muốn nói nàng đã có thai với trẫm?

PHƯƠNG VY

           (nức nờ)

  Phải ! Thưa Hoàng thượng!

Nhà vua ôm chặt lấy Phương Vy.

THÀNH THÁI

Bây giờ thì nàng không thể từ chối  sống chung  với ta. Mẫu hậu luôn muốn đón nàng vào cung.

Phương Vy  âu yếm nhìn nhà vua lắc đầu.

PHƯƠNG VY

Hoàng thượng đã hứa  sẽ cho thiếp chọn con đường của thiếp kia mà!

 

Nhà vua lắc đầu nhìn Phương Vy mỉm cười cảm thông  trước sự bướng bĩnh của nàng đồng thời cũng đầy thương cảm..

THÀNH THÁI

Bây giờ ta phải quay về hoàng cung đây.

Phương Vy đứng nhìn theo nhà vua, như không kiềm chế được.

PHƯƠNG VY

Hoàng thượng.

Phương  Vy chạy tới ôm chầm lấy Thành Thái.

THÀNH THÁI

Sao nàng ảo nảo quá vậy, chúng ta sẽ gặp lại nhau mà! Nàng có vẻ khác lạ hơn mọi ngày. .nàng có biết không?

Phương Vy dụi đầu vào ngực nhà vua, lắc đầu quầy quậy.

PHƯƠNG VY

Thần thiếp không muốn rời xa hoàng thượng một phút nào hết.

THÀNH THÁI

Nếu nàng đồng ý, nàng sẽ mãi mãi ở bên cạnh ta.

Phương Vy lắc đầu, đưa tay lau nước mắt, nhìn vua như mếu

PHƯƠNG VY

Xin lỗi Hoàng thượng, thần thiếp làm Hoàng thượng lo lắng. Hoàng thượng về cung đi, thần thiếp không sao đâu.

Thành Thái buông nàng ra, quay đi. Nàng ngỡ ngàng lại muốn chạy theo, nhưng cắn chặt hàm răng cố kiềm giữ đứng nguyên một chỗ,  Đợi khi nhà vua đi khuất , bất giác bật khóc nức nở

 

77.TÒA KHÂM SỨ- NỘI- NGÀY

 

Khâm sứ Leveque đang ngồi đối diện với đại úy Henry Chesnais, mặt có vẻ đắn đo.

KHÂM SỨ LEVEQUE

Etes-vous certain de ce que vous avancez ?

 (Anh có chắc chắn về những điều anh vừa nói?)

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

Monsieur le Résident,  Je l’ai dit avec tout ce qu’il  m’incombe comme responsabilité !

(Thưa ngài! Tôi nói với tất cả trách nhiệm của mình)

KHÂM SỨ LEVEQUE

                      Faut-il procéder à son arrestation ?-N’y a-t-il pas

                     d’autre moyen ?)

(Phải bắt cô ta? Không có cách nào khác?)

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

Monsieur le Résident, elle est parmi ceux qui ont participé aux diverses attaques. Elle représente la preuve mettant au grand jour le complot de Thành Thai.

(Thưa ngài! Cô ta là một trong những người đã tham dự vào trong những vụ tấn công chúng ta trước đây. Cô ta chính là bằng chứng vạch trần âm mưu của Thành Thái.)

KHÂM SỨ LEVEQUE

C’est entendu, mettez donc en œuvre votre plan

(Vậy anh hãy thực hiện ngay kế hoạch đó)

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

Avec mes soldats, je vais procéder  à son arrestation. Sans tarder

(Tôi sẽ dẫn người của tôi bắt cô ta ngay. Không để chậm trễ.)

Đại úy Henry Chesnais đưa tay chào Khâm sứ rồi hấp tấp bước ra.

78. NHÀ CỦA PHƯƠNG VY- NGOẠI- ĐÊM

Chung quanh vườn của Phương Vy  xuất hiện bốn toán lính gồm cả Tây lẫn ta được trang bị vũ khí đầy đủ tiến sát vào căn nhà của Phương Vy dưới sự chỉ huy trực tiếp của Đại úy Henry Chesnais.

Nhìn từ bên ngoài vào. Cánh cửa trước của nhà Phương Vy đang hé mở, bên trong có ngọn đèn đặt trên bàn tỏa sáng khắp nhà.Bất ngờ ngọn gió thổi qua, một vật gì đó rơi xuống làm thành tiếng động.

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

       ( nhìn thuộc hạ mỉm cười)

Certainement, elle est à l’intérieur

(Chắc chắn cô ta đang làm gì trong nhà).

 

Sau cái ngoắc tay ra hiệu của Đại uý Henry Chesnais, tất cả tiếp tục tiến và tất cả đang chĩa họng súng vào nhà đợi lệnh

                                                     ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

Arrêtez toutes les personnes présentes dans la maison

(Bắt ngay tất cả những ai có mặt trong nhà).

Bọn lính tiến vào nhà lùng sục khắp nơi, nhưng hoàn toàn im ắng,không thấy một bóng người..

Một tên lính đến bên cạnh bàn, cầm tờ giấy đặt dưới chân đèn ra đọc.

TÊN LÍNH

Mon capitaine, il y a une lettre pour vous

(Thưa đại úy, có lá thư gửi cho đại úy!)

Đại úy Henry Chesnais bước tới cầm cái thư lên

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

     (đọc lớn)

               Capitaine Henry Chesnais,

                Pourquoi avec vos soldats  voulez-vous m’arr^eter,

                qui suis  innocent ; ou c’est  bien vos manières

               de vous comporter envers notre peuple ? Je dois

                m’absenter, loin d’ici, car j’ai des choses à faire ;

                je ne peux donc pas vous rencontrer, ni accepter

                de faire ce que vous voulez que je fasse.

                Sincèrement, capitaine,je vous dis au revoir.                                                                 

                                                   Phuong Vy

 (Thưa đại úy Henry Chesnais,                                                                                                        Sao ông lại dẫn lính bắt một người vô tội như tôi, hay đó là cách mà quân đội Pháp vẫn thường đặc biệt áp dụng cho người dân nước tôi? Tôi có công việc phải đi xa, nên không thể gặp đại úy, cũng như không thể làm được điều mà ông muốn tôi làm.                                                                                   Trân trọng kính chào đại úy,                                                                    Phương Vy)

Đại úy Henry Chesnais giận dữ ném cái thư và đấm tay xuống mặt bàn.

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

                   Nous avons laissé s’échapper cette diablesse !

                    Retirez-vous !

                   (Chúng ta đã để sổng con quỷ cái đó mất rồi! Rút !)

79. THUYỀN TRÊN SÔNG- NGOẠI- ĐÊM

Đêm bao trùm lấy mặt sông, loang loáng những mãng sáng bạc.

Trên chiếc thuyền buôn, Phương Vy cùng với hai thiếu nữ ngồi ở khoang trước. Khi thuyền đi ngang qua làng Sình.

PHƯƠNG VY

Bên bờ kia có phải làng Sình không?

THIẾU NỮ 1

Dạ! Bên bờ đó đúng là làng Sình. Chị định đi về đâu?

PHƯƠNG VY

Có thể chị sẽ xuống cửa Thuận An, đổi thuyền xuôi về Nam cũng không chừng. Đi dâu cũng được, miễn là tránh bọn Pháp làm khó dễ.

THIẾU NỮ 2

Nhưng sao chị phải đi?

PHƯƠNG VY

Không đi, ngồi chờ cho bọn Pháp đến bắt à! Nhưng cái chính là chị không muốn bọn Pháp bắt chị để uy hiếp hoàng thượng, ghép tội hoàng thượng âm mưu chống đối chúng.

 THIẾU NỮ 1

Tại sao vậy hở chị?

PHƯƠNG VY

Bọn Pháp đánh hơi thấy những vụ những tấn công vào bọn chúng trước đây đều do hoàng thượng chủ xướng.

Phương Vy đưa mắt nhìn mặt sông đêm.

PHƯƠNG VY

Chị đã từng đi qua đoạn sông nầy nhiều lần, nhưng lần nầy lòng cảm thấy xót xa và sợ hãi.

THIẾU NỮ 2

Chị không nên quá bi quan như thế!

Phương Vy cầm tay hai thiếu nữ , ôm chặt lấy họ rồi  như không kiềm chế được                 bất giác nàng khóc òa lên.

PHƯƠNG VY

       (nói trong nước mắt)

Thú thật với hai em, lần nầy ra đi chị không dám mong ngày trở về, bao nỗi cay đắng chua xót chất giấu trong lòng, lại thêm vận nước mịt mờ.

HAI THIẾU NỮ

Chị! … Chị!..

PHƯƠNG VY

Trong hoàn cảnh hiện tại, đối với chị  phải sống còn khó hơn là chết gấp trăm nghìn gần.

80. TÒA KHÂM SỨ- NỘI- NGÀY

Trên chiếc bàn dài, Khâm sứ Leveque ngồi chính giữa , đối diện với đám Công sứ Pháp, ngoài ra còn có hai vị Phụ tá đại thần Trương Như Cương và Nguyễn Thân.

KHÂM SỨ LÊVEQUE

Pourquoi le capitaine Henry Chesnais n’est-il pas encore là ?)

(Đại úy Henry Chesnais sao giờ nầy chưa thấy đến?)

Mọi người nhìn nhau, chưa kịp trả lời thì từ ngoài đại úy Henry Chesnais hấp tấp bước vào.

KHÂM SỨ LÊVEQUE

                     Alors ? A-t-elle passé aux aveux ?

(Sao? Con đó đã thú tội chưa?)

Đại úy ngước nhìn lên thái độ bối rối.

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

                       Monsieur le Résident….

                      (Thưa ngài Khâm sứ..)

KHÂM SỨ LÊVEQUE

Pourquoi avez-vous l’air si embarrassé ? 

(Tại sao đại úy lúng  túng như thế?)

ĐẠI ÚY HENRY CHESNAIS

Quand nous sommes venus pour l’arr^eter, elle est déjà partie, en laissant pour moi une lettre

(Khi  chúng tôi đến bắt cô ta, thì cô ta đã trốn mất, và còn gửi lại cho tôi một lá thư.)

TẤT CẢ

    (thất vọng)

Oh! Oh..oh

                 Ồ ! Ồ..Ồ…

Khâm sứ Leveque vụt đứng dậy, chìa tay ra.

KHÂM SỨ LÊVEQUE

Quelle lettre ? Passez-la moi !

(Thư gì? Đại úy cho tôi coi.)

Đại úy Henry Chesnais lấy trong túi áo lá thư trao cho Khâm sứ Leveque. Khâm sứ Leveque mở thư ra đọc, rồi giận dữ vò nát.

KHÂM SỨ LÊVEQUE

                   Cette miserable, elle ose se moquer de nous.

                    Donnez un ordre de recherche sur tout le territoire)

                   (Con khốn nạn, nó dám giỡn mặt chúng ta. Hãy                 ra lệnh truy nã khắp nơi ).

Nói xong, ngồi xuống ghế, một lát nhìn quanh.

KHÂM SỨ LÊVEQUE

Ainsi, nous n’avons aucune prevue pour accuser Thành Thai

(Như vậy chúng ta không có bằng chứng gì để kết tội Thành Thái cả.)

MỘT VIÊN CÔNG SỨ

                     Oui, en effet. Le déposer sans preuves risque

                     de soulever l’opinion contre nous)

(Đúng, nếu không có bằng chứng mà phế truất sẽ gây dư luận bất lợi.)

Trương Như Cương đứng dậy.

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

De cela je ne suis pas certain

(Điều đó chưa hẳn!)

KHÂM SỨ LEVEQUE

Monsieur le vice-Régent, avez-vous une autre idée?

(Theo  quan Phụ chánh Đại thần có cách nào khác).

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

D’après moi, il n’est pas nécessaire d’avoir une preuve de ce que l’empereur a fait. On fera en sorte qu’il le révèle de lui-m^eme

(Theo bản quan đâu cần phải bằng chứng. Sẽ có cách  làm hoàng thượng tự mình khai ra).

Tất cả những người có mặt đều im lặng mở tròn mắt nhìn Trương Như Cương.

81. ĐIỆN CÀN THÀNH- NỘI- ĐÊM

Thành Thái vẫn đứng bên khung cửa nhìn ra bầu trời đêm.

Trong đầu ông, lần lượt hiện ra:

 81/1. CÁC NGÕ ĐưỜNG- NGOẠI- ĐÊM- HỒI TƯỞNG

Phương Vy  nhảy  lên bờ trước, quay lại đưa tay ra, nhà Vua nắm  tay nàng nhảy lên, nhưng nhà vua không chịu  buông tay nàng ra. Nàng vẫn  để yên nhìn nhà vua với   ánh mắt long lanh ngọt ngào của  một thiếu nữ lần đầu tiên tiếp xúc với một người khác phái.

Nhà vua xúc động muốn kéo nàng sát vào mình, nhưng cố kiềm chế nhẹ nhàng buông tay nàng ra, nói thật nhẹ.

THÀNH THÁI

Xin lỗi nàng, ta không kiềm chế được cảm xúc.Nhưng đến một hôm  nào đó thuận tiện, ta sẽ xin phép  mẹ  ta chính thức nói chuyện  với nàng.

81/2. NHÀ PHƯƠNG VY Ở PHÚ MỘNG- HỒI TƯỞNG

Phương Vy  không nói, nàng ngoan ngoãn nghiêng đầu  bên vai nhà vua, bước chậm rãi. Một vài bông hoa bưỡi rơi rụng trên tóc nàng.

Trên cành cây cao vang lên tiếng chim cu gáy.

Nhà vua hái một  bông hoa tím gắn  lên mái  tóc nàng, rồi ngây người ra ngắm nhìn nàng.

THÀNH THÁI

Nàng có biết  nàng đẹp hơn bất cứ bông hoa nào ta đã gặp không?

Phương Vy  nhìn nhà vua, vừa chạy  vừa cất tiếng cười vang, nhà vua mỉm cười đuỗi  theo nàng.

PHƯƠNG VY

Thần thiếp vẫn tưởng mình đang trải qua một giấc mơ, nhưng lạy trời, là một giấc mơ có thật!

81/3. ĐỒI BÔNG LAU- NGOẠI- NGÀY- HỒI TƯỞNG

PHƯƠNG VY

Đôi lúc thiếp  rất lo sợ

THÀNH THÁI

Về việc gì?

PHƯƠNG VY

Một tương lai không bình yên...và kẻ thù trước mắt.

THÀNH THÁI

Nàng có nghĩ là trẫm thật điên rồ nếu trẫm nói với nàng rằng trẫm yêu thương nàng hơn bất cứ phụ nữ nào trên cõi đời này?

Nhà vua hỏi và nhìn nàng , trong khi nàng vẫn nằm  trong vòng tay vua. Nhà vua cúi xuống hôn nàng đắm đuối, nồng cháy hơn và mãnh liệt  hơn.Nàng cũng nồng nhiệt không kém.

81/4. ĐỒI BÔNG LAU- NGOẠI- NGÀY- HỒI TƯỞNG

 

Nhà vua ôm chặt lấy Phương Vy.

THÀNH THÁI

Bây giờ thì nàng không thể từ chối  sống chung  với ta. Mẫu hậu luôn muốn đón nàng vào cung.

Phương Vy  âu yếm nhìn nhà vua lắc đầu.

PHƯƠNG VY

Hoàng thượng đã hứa  sẽ cho thiếp chọn con đường của thiếp kia mà!

 

Nhà vua lắc đầu nhìn Phương Vy mỉm cười cảm thông  trước sự bướng bĩnh của nàng đồng thời cũng đầy thương cảm..

THÀNH THÁI

Bây giờ ta phải quay về hoàng cung đây.

Phương Vy đứng nhìn theo nhà vua, như không kiềm chế được.

PHƯƠNG VY

Hoàng thượng.

Phương  Vy chạy tới ôm chầm lấy Thành Thái.

THÀNH THÁI

Sao nàng ảo nảo quá vậy, chúng ta sẽ gặp lại nhau mà! Nàng có vẻ khác lạ hơn mọi ngày. .nàng có biết không?

Phương Vy dụi đầu vào ngực nhà vua, lắc đầu quầy quậy.

PHƯƠNG VY

Thần thiếp không muốn rời xa hoàng thượng một phút nào hết.

THÀNH THÁI

Nếu nàng đồng ý, nàng sẽ mãi mãi ở bên cạnh ta.

Phương Vy lắc đầu, đưa tay lau nước mắt, nhìn vua như mếu

PHƯƠNG VY

Xin lỗi Hoàng thượng, thần thiếp làm Hoàng thượng lo lắng. Hoàng thượng về cung đi, thần thiếp không sao đâu.

82. ĐIỆN CÀN THÀNH- NỘI- ĐÊM

Thành Thái ôm đầu khổ sở.

THÀNH THÁI

Trẫm hiểu nàng ra đi vì trẫm, nhưng sao ta không lòng khi nàng bụng mang dạ chữa, một thân một mình , không ai săn sóc. Bây giờ trẫm chỉ còn một mình..một mình chống chọi với kẻ thù . Nàng và trẫm hai phương trời , biết sống thế nào???

Thành Thái gục đầu xuống bàn, bưng mặt khóc nức nở.

83. PHÒNG TỪ MINH HOÀNG HẬu- NỘI- ĐÊM

Bà Từ Minh Hoàng hậu ( bà Phan Thị Điều) đang ngồi bên trường kỷ đọc sách, giật mình khi nhìn thấy  Vua Thành Thái bước vào, quỳ xuống dưới chân bà, ràn rụa nước mắt.

THANH THÁI

Mẫu thân ơi!  Con muốn  vất  bỏ tất  cả, muốn  trở lại  với chính mình, muốn  được sống với  tuổi  thơ bên cạnh mẫu thân những tháng ngày sống ở quê ngoại, không áo mảo cân đai, không cần phải đóng kịch với  ai hết, con vẫn là con của mẫu thân.

Bà Từ Minh bước tới kéo nhà vua vào lòng mình,ôm nhà vua thật chặt, rưng rưng nước mắt.

BÀ TỪ MINH

Mẫu thân  hiểu con  đã  phải sống khắc khoãi đớn đa u từng ngày như thế nào.

THÀNH THÁI

(   ( mếu máo)

Mẫu thân! Con phải đóng kịch với bọn Tây, kẻ thù của con, phải nghiến răng chịu đựng chúng nó  đã  đành. Nhưng sao con phải đối phó, phải  đóng  kịch với những kẻ đáng lẽ phải  phục  tùng con, làm theo ý con để cùng con đánh đổ kẻ thù hả mẫu thân?

BÀ TỪ MINH

Gánh nặng nầy đã đặt lên vai con, không ai thay thế con được. Dù mẫu thân có thương yêu con , muốn gánh vác thay con cũng không gánh vác được.Con ạ, con chỉ còn một cách là phải sống, phải tồn tại, không thể bị khuất  phục.

THÀNH THÁI   

Con vẫn phải  tiếp  tục đóng kịch cho đến bao giờ?

BÀ TỪ MINH

Đó  là cách thế tồn tại của con cho đến khi con đánh đuổi  bọn chúng ra khỏi đất nước.

THÀNH THÁI

Mẫu thân có tin vào điều  mẫu thân vừa nói không?

BÀ TỪ MINH

Phải  tin để mà sống chứ con!

Bà Từ Minh quay đi, giấu giọt nước mắt ứa ra trên khóe...

THÀNH THÁI

Nhưng con kiệt sức mất rồi mẫu thân ơi!

84. TÒA KHÂM SỨ HUẾ- NỘI- NGÀY

Khâm sứ Lévêque đang ngồi trên ghế dựa, Trương Như Cương bước vào, trao cái hộp cho Lévêque.

TRƯơNG NHƯ CƯơNG

Monsieur le Résident, je voudrais vous offrir ce cadeau pour vous témoigner de ma fidélité

(Tôi có ý muốn  tặng Ngài Khâm sứ vật mọn này để bày tỏ tấm lòng thành của tôi đối với ngài.)

KHÂM SỨ LÉVÊQUE

(  mỉm cười)

Qu’est-ce que c’est?)

(Cái gì đây? )

TRƯƠNG NHƯ CƯƠNG

Je vous prie de l’ouvrir

 (Xin mời ngài Khâm sứ mở ra.)

Khâm sứLévêque đặt chiếc  hộp  xuống bàn, từ từ lấy ra một con sư tử bằng ngọc bích màu xanh biếc cầm trên tay, đôi mắt nhìn với vẻ thèm muốn.

KHÂM SỨ LEVÊQUE

Cet objet….Pourquoi voulez-vous me l’offrir?)

(Vật này ...sao ngài phụ chánh  lại tặng tôi? )

Trương Như Cương làm ra vẻ không quan trọng, nói qua chuyện khác

TRƯƠNG NHƯCƯơNG

                      Vous devez bien connaitre mes sentiments

                       de  consideration particulière à votre égard.

                        Mais   aujourd’hui, je viens vous voir pour autre chose !)

(Ngài thừa  biết  tình cảm đặc biệt của tôi dành cho ngài. Hôm nay, tôi đến gặp ngài vì một chuyện khác!)

Khâm sứ Levêque đặt con sư tử ngọc  bích vào hộp, rồ bỏ vào hộc bàn.

KHÂM SỨ LEVÊQUE

                       Avez-vous découvert des preuves sur cet empereur

                       qui passe pour un fou?)

(Quan Đại thần đã khám phá ra bằng chứng gì về việc nhà vua giả điên chưa?)

TRƯơNG NHƯ CƯơNG

A vrai dire pas encore, mais je peux affirmer que l’empereur fait semblant d’^etre fou

(Cụ thể thì chưa, nhưng tôi có thể khẵng định với ngài nhà vua giả điên.)

Im lặng một lúc,Trương Như Cương bật  dậy.

TRƯơNG NHƯ CươNG

Tout d’un coup, j’ai une idée

(Tôi chợt nghĩ ra ý này)

KHÂM SỨ LEVÊQUE

Vous pouvez en faire état

(Xin ngài cứ nói ra.)

TRƯơNG NHƯ CƯƠNG

Demain soir, vous inviterez l’Empereur à venir ici pour célébrer l’élection du Président de la République française. Vous ferez écouter  à l’Empereur un vers très savant, auquel il est très difficile de trouver une réplique. Je le connais bien : si vraiment il ne fait que semblant d’^etre fou, il  trouvera un vers pour vous donner la réplique

(Tối mai ngài Khâm sứ mời nhà vua qua bên đây dự tiệc mừng ngày Pháp hoàng lên ngôi. Tôi đề nghị ngài Khâm sứ đưa ra một  vế đối thật hóc búa. Tôi biết với tính cách của nhà vua, nếu không điên  thật  thì dù có chết nhà vua cũng sẽ đưa ra vế đối đáp lễ ngài.)

KHÂM SỨ LÉVÊQUE

Comment c’est, ce vers?)

(Câu đối  thế nào?)

TRưƠng Như CưƠng

                      Je vous en prie, ne soyez pas modeste, vous

                     ^etes aussi un fin connaisseur de la doctrine de

                    Confucius

(Ngài Khâm sứ không cần phải khách sáo, ngài cũng là một người uyên thâm Nho học),

Khâm sứ Levêque nhìn Trương Như Cương gật  gù tự mãn.

KHÂM SỨ LÉVÊQUE

J’ai compris ce que vouliez dire

(Bản chức  đã hiểu rõ thâm ý của ngài Phụ chánh!)

85.BỜ NAM SÔNG HƯƠNG- NGOẠI -NGÀY

Thuyền rồng cập bến, Vua Thành Thái và các quan đại thần từ từ bước lên bờ theo sau nhà vua.

Vua Thành Thái quay lại nhìn Trương Như Cương. Trương Như Cương chột dạ cố lãng tránh cái nhìn của nhà vua.

 THÀNH THÁI

Liệu họ bày trò gì nữa không đây?

TRƯơNG NHƯ CƯơNG

Tâu Hoàng thượng, thần  không nghĩ ra.

THÀNH THÁI

Khanh thông minh lại gần  gũi  thân thiết với họ hơn ai hết mà không nghĩ ra thì ai mà nghĩ ra được.

TRươNG NHƯ CưƠNG

Hạ thần không dám nhận lời khen của Hoàng thượng.

THÀNH THÁI

        (cười nhạt )

 Khanh đừng hiểu nhầm, đó không phải là lời khen!

 

Trương Như Cương nghe xong, mặt sượng sùng không nói..

86. TÒA KHÂM SỨ- NGOẠi. HOÀNG HÔN

Lévêque và mấy viên công sứ hop thảo luận

KHÂM SỨ LEVEQUE

     ( quay nhìn viên phụ tá)

Hier, j’ ai évoqué quelques idées pour que vous puissez préparer une note.:L’avez-vous écrite?

(Hôm qua tôi có nói mấy ý, để anh soạn sẵn , không biết anh đã viết ra chưa?)

  VIÊN PHỤ TÁ khâm sỨ

Oui, c’est fait, monsieur le Résident. Je vais le lire, pour que vous vérifiez

(Vâng thưa ngài Khâm sứ, tôi đã thảo ra rồi. Xin đọc cho các ngài đây duyệt lại.)

Lấy tờ giấy trong xấp hồ sơ, cầm đọc lớn lên.

VIÊN PHỤ TÁ KHÂM SỨ

Moi, empereur Thành Thai, je déclare devant la nation que je présente mes excuses au peuple français, pour avoir conspiré contre la France, et que j’y renonce désormais

(Tôi ký tên dưới đây là Thành Thái tuyên bố trước quốc dân, xin lỗi chính phủ Pháp vì có âm mưu chống lại Pháp, cam đoan từ nay sẽ hồi tâm.)

MỘt VỊ CÔNG SỨ

Il faudrait ajouter le patronyme de son règne, à savoir Hoài Trac Cong Hoàng D^e….Je relis : Moi, empereur Thành Thai, je déclare devant la nation que je présente mes excuses au peuple français…Rédiger la fin de cette manière, cela suffit.

(Xin thêm vào đế hiệu tức Hoài Trạch Công Hoàng Đế tức là... Tôi xin đọc lại đoạn này như sau: Tôi ký tên dưới đây là Thành Thái tuyên bố trước quốc dân, xin lỗi chính phủ Pháp..Đoạn sau như vậy là được rồi.)

KHÂM SỨ LEVEQUE

Je relis l’ensemble : Je soussigné Hoài Trach C^^ong Hoàng D^e, empereur Thành Thai, déclare devant la nation que je présente mes excuses au gouvernement français pour avoir conspiré contre la France, et que j’y renonce désormais. Est-ce ainsi ?

(Tôi xin đọc lại toàn văn như sau: Ta ký tên dưới đây là Hoài Trạch Công Hoàng Đế, niên hiệu Thành Thái tuyên bố trước quốc dân, xin lỗi chính phủ Pháp vì có âm mưu chống lại Pháp, cam đoan từ nay sẽ hồi tâm. Có phải như thế không ạ?)

Tất cả những người có mặt trong phòng họp đều gật đầu.

TẤT CẢ

Oui!

(Phải !)

KHÂM SỨ LEVEQUE

Je vous remercie tous. Je suis certin que l’Empereur va présenter ses excuses

(Cám ơn tất cả quý vi, tôi chắc là Hoàng thượng sẽ phải nói lời xin lỗi).

Mọi người trong phòng họp lại một lần nữa gật đầu tán đồng và tất cả đều đứng dậy chuẩn bị bước ra khỏi phòng.

87. TÒA KHÂM SỨ - NỘI- ĐÊm

Tất  cả quan khách Tây ta đều ngồi  vào vị trí, thức ăn cũng đã được dọn  trên bàn và các thực khách chuẩn bị vào  tiệc.

Ở vị trí quan trọng nhất, cạnh Khâm sứ Leveque là vua Thành Thái và các Đại thần Cơ mật  viện, bên phài nhà vua gồm Trương Như Cương, Nguyễn Thân , Nguyễn  Thuận, Hồ Lệ và Phạm Phú Lâm, còn bên phải Leveque là các Công sứ và phó công sứ..Ngay lúc đó, nhà vua đang nâng ly đáp lễ quan Khâm sứ Leveque.

THÀNH THÁI

Je lève le verre pour vous féliciter ainsi que le peuple français à l’occasion de l’élection du Président de la République

(Xin chúc mừng ngài và nhân dân Pháp nhân ngày kỷ niệm Hoàng đế Pháp quốc  lên ngôi).

KHÂM SỨLEveque

Au nom du Président de la République française, je remercie votre Excellence et le peuple d’Annam

(Thay mặt Hoàng đế Pháp quốc cảm tạ Hoàng thượng và nhân dân An Nam.)

Tiếp theo sau đó, cả bàn tiệc có vẻ náo nhiệt vì những lời chúc tụng, những cái nâng ly giữa các thực khách.

KHÂM SỨ LEVÊQUE

(  đứng dậy )

           Permettez-moi de m’adressser à vous, Votre

           Excellence, les Mandarins , les fonctionnaires

           de la Résidence, tous lesinvités présents à

           cette fête. Je sais parfaitement que je suis ici

           en face  d’éminents lettrés épris du Confucianisme

           et de la culture chinoise, en particulier l’Empereur,

           qui est connu pour sa grande culture et sa

           personnalité héroique. Ainsi, au nom du Président

           français, je soumets à votre sagacité un vers , auquel

           je vous prie de donner une réplique en l’honneur de

           l’amitié franco-vietnamien. Ce vers, le voici :

           Enlevons les entrailles du Roi, et le monde sera

           divisé en trois morceaux » 

  (Tâu Hoàng thượng , kính thưa quý vị triều thần, các nhân viên tòa Khâm sứ và quý vị quan khách. Chúng tôi biết ở đây đều là những nhà Nho uyên thâm Hán học, đặc biệt  nhà vua là người nổi tiếng học rộng, khí phách anh hùng. Vậy tôi xin thay mặt Pháp Hoàng ra một vế đối, mong  Hoàng thượng đối  lại để tỏ chút  tình Pháp – Việt nhưsau: Rút ruột Vua, tam phân thiên hạ(*)

Tất cả quan khách có mặt trong buổi  tiệc đều đã dồn  mắt nhìn về phía nhà vua.Đám sĩ quan Pháp biết chữ Hán thì nhìn nhà vua với ánh mắt chờ đợi, thách thức.Đám quan lại  Việt Nam không theo Tây thì nhìn nhà vua với ánh mắt lo lắng,

VIÊN QUAN 1

((nói nhỏ vào tai Viên quan bên cạnh)vào tai viên quan bên cạnh)

Bọn chúng làm khó hoàng thượng rồi, Vua, là chữ“Vương” gồm một gạch sổ đứng và ba gạch ngang. Rút ruột vua, tức là lấy  gạch sổ đứng, thì chữ Vương biến  thành chữ“ tam” là ba. Ý viên khâm sứ là, nắm được nhà vua, Pháp có thể chia An Nam thành ba phần Bắc, Trung, Nam.                                                                                                            (Nếu không  đối được, thì Pháp coi khinh cả dân tộc, đồng thời thăm dò tình cảm của vua đối với nhân dân.Nếu đối được  thì chứng tỏ nhà  vua lâu nay giả điên).

VIÊN QUAN 2

                     Theo tôi , nếu Hoàng thượng không điên thì nhất

                     định vì lòng tự tôn dân tộc, có chết  Ngài cũng đáp

                     lễ. Nhưg như vậy  thì kết cuộc  thê thãm quá, Hoàng

                      thượng rơi  vào cái bẩy của bọn chúng mất rồi.)

Nhà vua trầm tĩnh đưa mắt nhìn một  lượt tất cả quan khách, Ngài biết mình sẽ bị nguy hiễm

                                                  THÀNH THÁI (OOF)

                 Bọn chúng đang cố tình gài bẫy ta, nhưng ta đâu để  x chúng khinh mạn dân tộc                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        

Nhà vua lặng im nhìn thẳng về phía khoảng không gian  trước mặt không nói, trong đầu nhà vua như hiện ra cảnh tượng:

88. CHIẾN TRƯỜNG - NGOẠI- NGÀY- HỒI TƯỞNG                                                       

Giữa cánh đồng , bện một triền đồi rộng lớn là bãi chiến trường giữa quân Việt và quân Pháp.

 Tiếng trống trận hai bên vẫnvang rền.

Vua Thành Thái cùng hai vị tướng đang cỡi ngựa, dấn tới trước.hàng quân

Bên kia, vị chỉ huy quân đội Pháp chính là Khâm sứ Lévêque đang ngồi trên mình ngựa tay cầm ống nhòm đang hạ xuống khỏi mắt. bên cạnh đám tuỳ tướng.                                                        

                                              LÉVEQUE

Chúng ta sẽ cho bọn chúng biêt vinh quang của trận chiến này là của chúng ta.

Tất cả binh lính của quân Pháp đang chạy lên phía trên, đuổi theo  quân Việt

Đám  quân Việt chạy trước, rồi đến bộ binh Pháp, kỵ binh cùng xuất hiện chạy đuổi theo quân Việt

   TƯỚNG PHÁP

Xin chúc mừng  Khâm sứ, bộ binh đã chiếm khu vực trung tâm.

                                                LEVEQUE

Nhưng chúng ta phải chiếm ngọn đồi đó. Giờ thì hãy chuẩn bị tinh thần, dồn bọn chúng vào ngọn đồi. Mọi chuyện sẽ kết thúc trong hôm nay.

Vua Thành Thái đưa ống nhòm nhìn về phía quân Việt đang chạy, hàm răng nghiến chặt lại, ánh mắt rưng rưng như muốn khóc.

                                                THÀNH THÁI

                  Phải tìm mọi cách lật lại thế cờ, không thể

                  bọn chúng uy hiếp ta mãi được.

Trong khi, phía bên kia, Lévêque đứng giữa hàng quân đông đảo, đưa tay ra hiệu lệnh, những quả đại bác bắn thẳng vào đám quân Việt đang ùn ùn bỏ chạy không có hàng ngủ.

Một trái đại bác nổ ngay giữa đám lính Việt. Một toán quân Việt ngã xuống, một quân Việt bị đạn cắt ngang chân, ngã xuống đau đớn rên la…

Vua Thành Thái nâng ống nhòm lên thấy quân Việt đang ồ ạt chạy đến, phía sau là quân Pháp đuổi theo, quân Việt vừa chạy tán loạn vừa la lên cảnh tượng thật bi thảm.

TƯỚNG VIÊT

Hoàng Thượng,, hàng ngũ đang tan rã.

 

Vua Thành Thái dừng lại quay nhìn về phía quân Pháp đang tiến lên trong khi quân Việt phải chiến đấu chật vật.

Vua Thành Thái lưỡng lự, rồi dứt khoát nhảy xuống ngựa chạy về phía quân Việt đang bỏ chạy, chặn trước mặt một người cầm cờ Việt.

                                 VUA THÀNH THÁI

Hãy quay lại chiến đấu!

 

Vua Thành Thái giật lấy ngọn cờ trên tay người lính, giơ cao lên và phất mạnh  ..Lá cờ uy nghi trong gió

Toàn bộ lính Việt quay lại nhìn theo ngọn cờ đang bay…

89. TOÀ KHÂM SỨ- NỘI - ĐÊM

Vẫn Khâm sứ Lévêque và các cọng sự quan khách đang ngồi đối diện và ánh mắt hướng về nhà vua chờ đợi .

.                                     KHÂM SỨ LEVEQUE

   (giọng thách thức,mỉa mai)

Alors, votre Excellence? Vous ne pouvez pas donner de réplique, n’est-ce pas?

(Sao? Hoàng thượng không thể đối được à?)

Thành Thái nhìn Khâm sứ rồi nhìn Trương Như Cương  ứng khẩu đối ngay.

VUA THÀNH THÁI

(hắng giọg đọc lớn)

Coupons la tête à Tây, et les quatre mers seront pacifiées »

(Chặt đầu Tây, tứ hải thanh bình )

VIÊN QUAN 1

            ( nói nhỏ với Viện quan 2)

Chữ“Tây” mà chặt đầu đi, thành ra chữ“ tứ?. Vế đáp này có ý muốn nói: Quân Pháp đi xâm lược các nước nhược tiểu, chặt được  đầu nó thì bốn biển thanh bình. Câu đối hay quá!)

 

Cả triều đình thở phào nhẹ nhõm, nhưng đồng thời  không giấu nỗi  lo lắng.

 Viên khâm sứ như bị tạt một gáo nước lạnh vào mặt, ngồi phịch xuống ghế mặt mày xanh mét.

Vua Thành Thái mặt không đổi sắc, nâng ly  rượu vang uống cạn, bình thản đặt ly xuống rồi lại cười nhạt nhìn Trương Như Cương và Nguyễn Thân.

90. Điện CẦn Chính- NỘI- NGÀY

Lévêque cùng đoàn tùy tùng của hắn hùng hổ bước vào.

Các quan cận  thần, gồm có Trương Như Cương, Nguyễn Thân,Nguyễn Thuật, Hồ Lệ, Phạm Phú Lâm, Ngô Đình Khả …đứng  thành hàng ngay sau lưng nhà vua tiếp  đón Lévêque.

Lévêque bước tới trao tờ tuyên cáo cho Trương Như Cương.

LÉVÊQUE

Je demande au vice-Régent de lire le contenu de la déclaration. Si l’Empereur veut rester sur le tr^one, il faut qu’il signe et lise cette déclaration

(Xin nhờ ngài Phụ Chánh đọc lên nội dung bản tuyên cáo chúng tôi đã soạn sẵn.Nếu Hoàng thượng còn muốn tiếp tục  làm vua thì ngài đọc và ký vào tuyên cáo này.)

TRƯơNG NHƯ CƯơNG

(   cầm đọc)

Je soussigné Hoài Trach C^^ong Hoàng D^e, empereur Thành Thai, déclare devant la nation que je présente mes excuses au gouvernement français pour avoir conspiré contre la France, et que j’y renonce désormais

(Ta ký tên dưới đây là Hoài Trạch Công Hoàng Đế, niên hiệu Thành Thái tuyên bố trước quốc dân, xin lỗi chính phủ Pháp vì có âm mưu chống lại Pháp, cam đoan từ nay sẽ hồi tâm.)

Đọc xong, Trương Như Cương trao lại cho Lévêque. Lévêque trao lên cho nhà vua, ông ta nhìn nhà vua  tin tưởng nhà vua sẽ đồng ý ký, hắn nở nụ cười  thách thức  và ngạo mạn  của kẻ đắc thắng.

Nhưng trước mắt Levêque và các tên tùy tùng cũng như trước mặt một số cận thần, nhà vua ném tờ dự thảo tuyên cáo xuống đất, cười mũi .

VUA THÀNH THÁI

Pour que mon people continue de vivre dans la servitude, à quoi bon m’asseoir sur ce tr^one dérisoire. Qu’elle soit maudite, la vie, qui ne me permette pas  de laver le déshonneur d’avoir perdu sa patrie

(Để nhân  dân phải sống đời nô lệ thì ta sung sướng gì mà ngồi trên cái ngai vàng hư danh này. Ta ân hận đời ta không trả được cái thù mất nước.)

Tất cả những người có mặt đều thất sắc kinh hoàng. Lévêque giận dữ.

KHÂM SỨ LEVÊQUE

Vous devrez payer cher votre attitude d’aujourd’hui

(Bệ hạ phải trả giá đắt hành vi ngày hôm nay).

Nói xong, Lévêque hất tay áo hầm hầm quay người bước ra.

Đám  tùy tùng của hắn lục tục bước theo.

Mặt của Trương Như Cương cũng nghệch ra, cố gắng che giấu sự phẫn nộ.

THÀNH THÁI

Ngươi muốn truất phế hay đày ải ta ư? Đối với ta, điều đó có gì là quan trọng. Ta chỉ sợ thần dân của ta kết án ta là một kẻ bán nước thôi. 

Khuôn mặt của Leveque nhăn lại

Đám  tùy tùng của hắn lục tục bước theo.

Thành Thái mỉm cười đường bệ bước tới trước mặt Trương Như Cương:                                     

                                                THÀNH THÁI

 Sao ngươi không theo chân Leveque và phò tá hắn thay ta làm vua có phải được việc cho ngươi hơn không?

Bất ngờ nhà vua cỡ áo bào ném thẳng vào người  Trương Như Cương  và rút thanh kiếm cầm lên tay, dùng sức ấn xuống .

Thanh kiếm gãy làm đôi . Nhà vua buông tay, hai mãnh thanh kiếm rơi xuống nền.

Nhà vua mỉn cười bước nhanh ra.

Một số người quỳ xuống ngước nhìn nhà vua với tất cả lòng ngưỡng mộ và kính trọng.

Những bông hoa đủ màu sắc tung ra theo bước chân của nhà vua.

       LỜI KỂ

Ngày 12 tháng 9 năm 1907, Thành Thái bị đưa đi quản thúc ở Cap Saint Jacques (Vũng Tàu ngày nay). Đến nǎm 1916 nhà vua bị đày ra đảo Réunion cùng với con trai là vua Duy Tan.

Nhà vua cùng gia đình thuê một căn nhà ở thành phố Saint Denis tại đảo Réunion. Thành Thái và Hồng phi Chí Lạc vẫn giữ bản sắc dân tộc bằng cách dạy các con tiếng Việt và cả những nhạc cụ dân tộc như sáo...Nhà vua tự phân công cho tất cả những người con từ nhỏ đến lớn đảm nhận công việc trong gia đình.

Đầu tháng 5 năm 1945 (sau khi vua Duy Tân mất), nhờ sự vận động của con gái và con rể của ông, vợ chồng luật sư Vương Quang Nhường, cựu hoàng Thành Thái mới được cho về Việt Nam. Ông cùng gia đình sống ở Villa Anna tại Cap Saint Jacques.

Tháng 3 năm 1953, ông được Pháp cho về Huế thăm lăng tẩm cha mẹ.

Ông mất ngày 24 tháng 3 năm 1954 và được an táng tại khuôn viên thành An Lăng (lăng Dục Đức) tại An Cựu, huyện Hương Thuỷ, tỉnh Thừa Thiên, thọ 75 tuổi.

                                                     Hết