Số tác phẩm
28.858 tác phẩm
2.760 tác giả
1.114
123.144.797
|
| |
|
|
Hiển hách Đại Nam
Lê Ngọc Trác
|
|
Ngay sau khi vua Minh Mệnh băng hà, Thiệu Trị đã viết ca ngợi công lao của phụ hoàng mình và khắc vào bia:
Hách hách Đại Nam
Hoàng hoàng thiên hựu
Triệu tổ tông bồi
Khắc khai khuyết hậu
Thế tổ trung hưng
Yếm hữu cử cửu
Sáng thủ lưỡng kiêm
Công hậu đức mậu
Ư mục Hoàng khảo
Thọ mệnh duy tân
Dĩ Thánh kế Thánh
Thành hiến khắc tuân
Hà thanh tý xuất
Thụy ứng biền trăn
Nhất tâm cần kính
Vạn hóa di luân
Cổn miện nghị chương
Đào đào khuê tệ
Tận chí tận vật
Chiêu sự Thượng đế
Châm chước chích trung
Thức sừng miếu chế
Bảo lục toản tu
Chiêu thùy dịch thế
Di du vũ mộ
Hoan phụng Từ Ninh
Hà thương kế tiết
Long cổn xu đình
Hợp vạn phương lạc
Mỵ chúc tiên linh
Hiển dương đại hiếu
Tứ hải thức hình
Bách thể bản chi
Vạn niên phổ điệp
Thống ký chiêu minh
Ngân hoàng khánh hiệp
Hiển bất di thân
Ân nghĩa chu tiếp
Trị giáo tổ tiên
Vĩnh vi thế pháp
Quảng khai môn lộ
Trừng tự quang phương
Dĩ châm dĩ quý
Suất do điển thường
Nông tang chính bản
Phong tục quốc cương
Hoàng hữu huấn di
Thứ dân cận quang
Thụ chức thiết quang
Phân cương hoạch tỉnh
Binh chế điền công
Lại trị dân chính
Chế độ phục chương
Văn thư hiệu lệnh
Kinh kỷ tất trần
Nội ngoại giao chỉnh
Thánh học uyên phú
Thuần hồ túy tinh
Chư văn chư tác
Biểu lý lục kinh
Hiền khoa mục tịch
Nho giáo phong hành
Sĩ tập phi biến
Văn trị đại hanh
Khôn hợp cang khai
Uy linh chấn bạc
Nam Bắc tiểu bình
Tây Nam khai thác
Kỳ định võ công
Tái khôi viễn lược
Cải thố qui lưu
Hóa thành man trạch
Hoàng du tăng bí
Thánh trạch bàng hồng
Đãi thần dĩ lễ tế
Thượng hạ tình thông
Phan mao, tích tước
Dĩ chương hữu công
Vinh gia phong ấm
Ân điển ưu long
Căng dục vạn dân
Tự cơ ấm khát
Dưỡng lão chẩn cùng
Nhân cao bàng đạt
Giảm phú quyên chỉnh
Thận hình chỉ sát
Hoàn hải mông lưu
Hàm ca lợi lạc
Thiên địa hóa phổ
Thánh nhân công toàn
Duy kỳ bất tức
Sở dĩ tự nhiên
Minh hiệu thành pháp
Chiêu tích gián biên
Xán kim chấn cổ
Diệu hậu quang tiền
Cương chinh luân minh
Đức ái phúc bị
Chung lân tập tường
Bách tứ thập nhị
Giáo dĩ nghĩa phương
Hòa Cảm giao tụy
Lịch đại đế vương
Mạc dữ chi tỷ
Ta dư tiếu từ!
Thiệu thứ phi cơ
Cận tư kế thuật
Ngưỡng phó hồng từ
Truy tự công đức
Thọ chi phong bi
Ức vạn tư niên
Thế thế thủ chi
Hiếu tử tự Hoàng đế
Thần: Tuyển cẩn phúc
DỊCH THƠ:
Hiển hách nước Nam
Trời giúp lớn lao
Triệu Tổ tôn bày
Mở mang cơ cuộc
Thế Tổ trung hưng
Gồm thu toàn quốc
Sáng lập, giữ gìn
Công dày đức tốt
Tốt thay Hoàng khảo
Chịu mệnh duy tân
Thánh lại nối Thánh
Noi đúng phép thường
Sông trong điềm tốt
Ngọc hiện rỡ ràng
Một lòng chuyên kĩnh
Giáo hóa cương thường
Đồ thờ nhạc khí
Tận vật tận chí
Kính phụng thờ trời
Châm chước tùy thời
Giữ gìn phép nước
Biên soạn Thực lục
Để lại đời sau
Bắt chước Thuấn xưa
Kính vui thờ mẹ
Thân mặc áo rồng
Cùng vui muôn phương
Đến chúc tuổi thọ
Hiếu thảo tỏ rõ
Bốn biển soi chung
Trăm đời giữ dòng
Muôn năm phổ điệp
Rõ ràng ghi chép
Hết thảy vui mừng
Tuyển hiền yêu thân
Ơn nghĩa rộng khắp
Trước lo giáo dục
Làm phép ngàn đời
Ngôn luận rộng khơi
Dạy quan phép tắc
Hoặc khuyên, hoặc nhắc
Đều tự phép thường
Trọng việc nông tang
Giữ gìn phong tục
Khuyên dạy rành mạch
Dân chúng đều theo
Nhậm chức đặt quan
Phân chia từng tỉnh
Ruộng đất, binh lính
Việc quan, việc dân
Chế độ, áo khăn
Văn thư, hiệu lệnh
Đầy đủ toan tính
Hòa hợp trong ngoài
Thánh học sâu dày
Cốt ở tinh túy
Văn, thơ ngự chế
Tỏ rõ lục kinh
Thi cử mở mang
Thịnh hành đạo học
Sĩ khí đổi lớn
Văn trị rỡ ràng
Dóng mở càng khôn
Oai linh rung chuyển
Bắc Nam yên ổn
Tây Nam mở mang
Sửa định võ công
Sáng soi muôn cõi
Lưu chuyển quan lại
Giáo hóa các mường
Phép tắc càng tăng
Ân trạch khôn kể
Đãi tôi dùng lễ
Trên dưới đồng lòng
Ruộng, tước ban phong
Công thần rạng rỡ
Vẻ vang ân tứ
Đức trạch sâu dày
Nuôi nấng mọi người
Đói ăn khát uống
Nuôi già, giúp cực
Nhân ái đồn xa
Thuế khóa giảm tha
Cẩn hình, thận án
Bốn cõi thỏa mãn
Ngậm cười mừng vui
Trời đất sinh sôi
Thánh nhân hoàn tất
Bởi không ngơi nghỉ
Thành tựu tự nhiên
Phép tắc lập nên
Rõ ràng ghi chép
Cổ kim đều biết
Sau trước rành rành
Giềng mối phân minh
Phúc dày đức đủ
Con cái đông đức
Trăm bốn mươi hai
Lấy nghĩa dạy nuôi
Họp ở hòa cảm
Đế vương kim cổ
Chẳng thể sánh cùng
Tiểu tử đau lòng
Được cho nối nghiệp
Chỉ lo kế tiếp
Công nghiệp cơ đồ
May đáp ơn to
Chăm lo kế thuật
Truy kể công đức
Khắc vào đá quý
Muôn vạn năm sau
Đời đời bền bĩ
Hiếu tử nối ngôi Hoàng đế
Thần: Tuyền kính chép
(Theo tư liệu của ông Bửu Trân - Phòng Tùng Thiện Vương ở thành phố Huế)
1 bài Minh được viết bởi 1 nhà vua thi sĩ uyên thâm về văn chương kim cổ đã khái quát những nét chủ yếu về tiểu sử, cuộc đời và sự nghiệp của Hoàng đế Minh Mệnh. Bài mang hơi thở của một trường thi, lời văn có nhiều điển tích, vừa cao sang, vừa giản dị, dễ hiểu, thu hút được chú ý của đông đảo từ các nho sĩ cho đến người bình dân... Quả là một kiệt tác văn chương!
|
|
Lê Ngọc Trác
|
|
Số lần đọc: 1253
Ngày đăng: 07.02.2018
[ Trở lại ]
[ Tiếp ]
|
|
|
|
|
|
|
|
