( Cám ơn đời mỗi sớm mai thức dậy
Ta có thêm ngày nữa để yêu thương.
Khahil Gibran. N.N.Á dịch)
Người ta tất bật, hối hả chen nhau lưu thông trên con đường trước cửa nhà tôi trong một buổi chiều xuống muộn. Tôi đang loay hoay dọn sách báo vào trong thùng xe (dạng như xe bán hủ tiếu) để đẩy về nhà thì Nguyễn Nhật Ánh tấp vào thẩy cho tôi một cái bọc lớn, nói : “của Đỗ Trung Quân gởi”, tôi chưa kịp hỏi thì Nguyễn Nhật Ánh “vù” xe chạy mất. Vào thời điểm đó người có xe đạp đã thuộc vào hạng “sang” mà Nguyễn Nhật Ánh đã đi xe “cup” là một điều “đáng nể”.Tôi cẩn thận mở xem, té ra là một bịch chôm chôm đầu mùa,
Mãi cho đến bây giờ, bao nhiêu năm rồi, tôi vẫn còn thắc mắc không biết tại sao Nguyễn Nhật Ánh đi làm ngày nào cũng “tối hù” rồi mới chịu về. Nhà anh ở quận 5 mỗi lần đi, về đều phải chạy ngang qua chỗ tôiở.
Một buổi xế trưa,trên đường đi làm Nguyễn Nhật Ánh ghé lại nhà tôi, thấy bà xã tôi đang đắp nước cho cháu bé trai đang bị sốt, anh hỏi thăm mấy tiếng rồi ra cửa “vù” xe chạy mất, tôi còn đang thắc mắc thì một lát sau thấy anh quay lại với cái ống nhiệt kế và bảo.
- Ông đo thử cháu bao nhiêu độ, tôi phải vào làm trang để đưa nhà in, trễ quá rồi.
Lúc đó Nguyễn Nhật Ánh là phóng viên, phụ trách trang chuyên mục của một tờ báo lớn. Bây giờ, cháu bé bị sốt ngày xưa đã có gia đình, cái ống nhiệt kế ngày nào đã bị sức mẻ nhưng vẫn còn giữ đó như một “kỹ vật” hiếm hoi, gợi nhớ biết bao tình bằng hữu của một thời gian khó.
Bao nhiêu năm rồi tôi không còn nhớ rõ nhưng lại không bao giờ quên được món Lagu mà Tiếng Thu, bà xã của Nguyễn Nhật Ánh đãi tôi và cháu Hoa Tranhnơi căn hộ của vợ chồng anh tại tầng 7 trong một chung cư trên Chợ Lớn, vì đến sớm trong lúc Tiếng Thu và Nguyễn Nhật Ánh còn ngủ trưa tôi phải đánh thức hai người dậy và vào bếp phụ giúp Tiếng Thu trong lúc Hoa Tranh còn bé quá nên“được” ngồi coi phim hoạt hình và.. chờ đợi.
Bây giờ Hoa Tranh đã lớn, trong một thời gian dài cháu làm ở đài 1080 phụ trách trả lời những thắc mắc của thính giả, khi có những câu hỏi liên quan đến lĩnh vực văn chương, chữ nghĩa hay bất cứ chuyện gì dính dáng đến văn học thì chú Ánh, với chú Quân “bất đắc dĩ”trở thành người tư vấn không công cho cháu, một lần Nguyễn Nhật Ánh đã phài dừng lại bửa cơm trưa để giúp cháu trả lời một thính giả có câu hỏi khúc mắc ở Cà Mau. Lần khác Hoa Tranh gọi tìm chú Quân để nhờ tư vấn một câu hỏi liên quan về thơ thì gặp Lục Phương Mai bà xã Đỗ Trung Quân, rất may cháu nói rỏ “lýlịch” của mình nếu không đã bị Phương Mai cúp máy vì tưởng lầm một “fan” hâm mộ chú Quân gọi đến “quấy rầy”
Lúc sinh tiền nhà văn Sơn Nam rất thích hai câu thơ “ Giang hồ ta chỉ giang hồ vặt. Nghe tiếng cơm sôi cũng nhớ nhà” củaPhạm Hữu Quang, anh là bạn cùng khóa với Nguyễn Nhật Ánh tại Đại học Sư phạm Saigon, tínhanh ưa phiêu bạt, ở An Giang nhưng khi nhớ bạn bè là tìm mọi phương tiện để lên Saigon gặp mặt bất kể ngày đêm, vì thời điểm đó đi lại khó khăn chứ không thuận tiện như bây giờ. Nhà tôi có mảnh sân nhỏ lát gạch tàu, Nguyễn Nhật Ánh ghé tôi“mượn”mảnh sân này “và giao cho tôi lo “hậu cần”để tiếp Phạm Hữu Quang. Trưa hôm sau anh ghé lại nhà tôi từ giã về lại An Giang, làm sao tôi biết được đó là lần gặp cuối cùng ? cũng từ mảnh sân nhỏ này Nguyễn Nhật Ánh đã “tiếp” Trương Văn Ngọc, một người bạn đồng hương và có thơ đăng trên bán nguyệt san Văn rất sớm.
Một buổi tối, tôi vừa đóng cửa định đi ngủ thì nghe tiếng gọi gấp gáp ngoài cổng, lúc bước ra thấy Phạm Chu Sa, Nguyễn Nhật Ánh, Đỗ Trung Quân tôi giật mình không biết chuyện gì, khi hỏi lại mới biết mấy “ông tướng” này vừa đi uống bia hơi về ghé lại rủ tôi đi tiếp “tăng hai”
Nguyễn Nhật Ánh là nhà văn viết cho tuổi mới lớn thành công nhất, anh viết nhiều thể loại, từ bình luận bóng đá (bút danh Chu Đình Ngạn) trả lời thắc mắc bạn đọc…một dạng như “Gỡ rối tơ lòng” trong mục Vườn hồng trên báo Thanh Niên (bút danh Anh Bồ Câu), và Kính Vạn Hoa là bộ sách giữ kỹ lục dài tập nhất viết cho thiếu nhi cùng minh họa “ rất ấn tượng” của Đỗ Hoàng Tường với số lượng in lên tới cả triệu bản.
Trong thời gian gần bốn mươi năm sáng tác, Nguyễn Nhật Ánh có một sự nghiệp đồ sộ với trên 100 tác phẩm văn học.
Vào đầu tháng 1 năm 2018, Nhà xuất bản Trẻ phát hành truyện dài mới nhất của anh “Cây chuối non đi giày xanh” với số lượng phát hành 170.000 bản, số lượng mà Nguyễn Thái Dương gọi là “cao ngất ngưỡng”.Có lẽ đây là số lượng in ấn chưa từng có trong lịch sử phát hành.
Khi nhìn dòng người “rồng rắn” xếp hàng chờ xin chữ ký của Nguyễn Nhật Ánh ở phố sách Hà Nội hôm 14 . 1. 2018 nhân dịp phát hành “Cây chuối non đi giày xanh” tôi liên tưởng đến dòng người “rồngrắn”xếp hàng từ đêm hôm trước tại các nước phương Tây để đón mua Harry Potter của nữ nhà văn nước Anh J.K.Rowling.
Khi ở Hà Nội về lại Saigon,Nguyễn Nhật Ánh nói với tôi anh rất xúc động khi nhận được tin nhắn qua điện thoại của một cô bé nói rằng cô đã thức dậy từ 3 giờ sáng để sắp hàng mong là người đầu tiên xin đượcchữ ký của anh mặc dù thời tiết Hà Nội lúc đó xuống dưới 15 độ.
Những ngày cuối năm trời Saigon cũng se se lạnh, cùng với vài người bạn hẹn gặp nhau tại quán Đo Đo của anh, khi chúng tôi vừa ngồi vào bàn thì có một số bạn đọc thấy anh xuất hiện nên vào xin anh chữ ký. Bình thường lúc gặp bạn bè, Nguyễn Nhật Ánh là người vui vẽ, sôi động và cuốn hút trong cách nói chuyện, nhưng khi có “ người lạ” tôi thấy anh bỗng dưng im lặng, trang nghiêm như một thiền sư. Tôi nhìn anh ký chậm rải và đưa sách trả lại từng người, trong số người xin chữ ký có một phụ nữ đứng tuổi, lúc đầu tôi nghĩ chị xin chữ ký cho con chị nhưng khi hỏi lại thì không phải vậy, chị cũng là một “fan” hâm mộ nhà văn. Người đọc Nguyễn Nhật Ánh không chỉ là lớp trẻ bây giờ mà có nhiều thế hệ.
Khi cháu Quỳnh Anh con gái của Nguyễn Nhật Ánh du học ở Pháp về, anh mở một thư viện nhỏ cạnh nhà hàng Đo Đo trưng bày toàn bộ sách của anh để Quỳnh Anh quản thủ. Tại đây Tiếng Thu đã “ưu ái đặc cách” cho anh một khoảng trống của thư viện để anh tiếp khách với một bộ bàn cùng 6 chiếc ghế, có sẳn ly tách, chén đủa trônglịch sự như trong một nhà hàng nhưng… kèm trên góc phòng có gắn một máy… camera, có lẽ… để từ xa Tiếng Thu biết rỏ ông xã mình đang tiếp những ai. Tôi phỏng đoán “chức năng” của chiếc camera như vậy chẳng biết có đúng hay không? Hiện Quỳnh Anh đã “trả” thư viện lại cho anh để theo chồng về Bỉ. Trong câu chuyện về cháu Quỳnh Anh, tôi hỏi Nguyễn Nhật Ánh :
- Không biết người Bỉ nói tiếng Pháp hay tiếng mẹ đẻ? Ông nghe nguời Bỉ nói âm ngữ của họ giống tiếng nước nào?
Nguyễn Nhật Ánh gỏ gỏ ngón tay vào chai rượu, không trả lời thẳng vào câu hỏi của tôi, anh nói :
-Tôi nghe tiếng Bỉ được mà.
Tôi nhìn Nguyễn Nhật Ánh với lòng nể phục, nếu anh nghe được tiếng Anh hay tiếng Pháp là chuyện không có gì đáng nói, đằng này…Bỗng Nguyễn Nhật Ánh nói tiếp :
-Nghe được nhưng…chẳng biết họ nói gì.
Vũ Trọng Quang cười ha hả :
-Nếu nghe kiểu đó thì tao nghe cả trăm… thứ tiếng, tiếng Bỉ ăn thua gì.
Một lần em trai của tôi sau nhiều năm gặp lại Nguyễn Nhật Ánh, mừng rở nói:
- Chào người nổi tiếng.
Anh cười và nói ngay :
Nguyễn Nhật Ánh có tài ứng biến nhanh nhẹn giống như …những nhân vật trong tiểu thuyết của anh, thông minh, sắc sảo và thường có những ý tưởng hết sức bất ngờ.
Khi gặp gỡ bạn bè, Nguyễn Nhật Ánh chỉ thích uống rượu, anh coi bia như một thứ phung phí uống vào no bụng, nên trên bộ bàn dành cho anh trong thư viện lúc nào cũng đặt sẳn chai rượu tây mà mỗi lần đến gặp anh cùng bạn bè tôi thấy chai rượu vơi dần nhưng vẫn nằm ở vị trí cũ. Vừa rồi cùng anh đến viếng thân mẫu Vũ Trọng Quang tôi đưa anh một chai rượu làng Chuồn một thứ rượu đặc biệt tại quán Ruốc của Mường Mán, rượu này nồng độ chẳng thua gì Chivas, không biết anh có “chơi” nổi hay không?
Nhân dịp kỷ niệm 37 năm thành lập, Nhà xuất bản Trẻ thống kê trong số 12 tác phẩm có số lượng phát hành trên 100.000 bản thì Nguyễn Nhật Ánh đã có 10 tác phẩm nằm trong số nầy. Sách anh được dịch ra nhiều thứ tiếng như Nga, Nhật, Thái.
“Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ” tác phẩm có số lượng phát hành lớn nhất kể từ khi in lần đầu cùng với số lượng của những kỳ tái bản là trên 350.000 bản, một số lượng chưa từng có dành cho một cuốn sách.
Riêng truyện dài “Cô gái đến từ hôm qua” của Nguyễn Nhật Ánh được PGS.TS Maxim Syunnerberg là người phụ trách bộ môn tiếng Viêt của Học Viện Á Phi thuộc Đại học Moscow của Nga đề nghị Nguyễn Nhật Ánh cho phép Đại học này đưa tác phẩm của anh vào sách giáo khoa để giảng dạy môn tiếng Việt cho sinh viên Nga.
Theo Lam Điền của báo Tuổi Trẻ thì hai tập sách” Kính vạn hoa” và “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ” của Nguyễn Nhật Ánh vừa được đưa vào bộ sách 150 cuốn đang được đọc nhiều nhất ở các nước trên thế giới do Nhà xuất bản Ten Books của Nhật Bản ấn hành. Trong số 83 tác giả có sách được chọn thì Việt Nam có Nguyễn Nhật Ánh cùng 2 tác phẩm nói trên
Ngoài những tác phẩm văn xuôi dành cho lớp thanh thiếu niên vừa mới lớn thành công vang dội, anh còn là một nhà thơ với những bài thơ trau chuốt, mượt mà.Tuyển tập thơ văn Áo Trắng đã dành đăng nhiều kỳ : “Tứ tuyệt cho nàng” như một feuilleton không thể thiếu cho mỗi tuyển tập. Đoàn Thạch Biển đã gom những bài thơ trong các kỳ in trên AT để in thành một tập thơ trang nhã : Tứ Tuyệt Cho Nàng. Áo Trắng đã dành 200 tập để tặng cho bạn đọc của mình với những phiếu quà tặng in trên AT được cắt ra gởi về sớm nhất
Tập thơ đã được các bạn trẻ đón nhận một cách nồng nhiệt . Trong một thời gian ngắn “Tứ tuyệt cho nàng” đã vắng bóng trên kệ của các nhà sách . Đó là một điều rất hiếm hoi, vì … thường là các nhà thơ in thơ ra để…tặng.
Theo nhà báo Minh Nga, thì :
- Người có sách bán chạy nhất là anh
- Người có sách chuyển thể thành phim nhiều nhất là anh
- Người có sách dịch ra tiếng nước ngoài nhiều nhất… cũng là anh
Với trên 100 tác phẩm, không thể kể hết những đóng góp của Nguyễn Nhật Ánh cho nền văn học.
Ông Kato Sakae, một dịch giả Nhật Bản nói về Nguyễn Nhật Ánh: “Tôi dịch tác phẩm của ông sang tiếng Nhật vì nó không đơn thuần là sách bán chạy ở Việt Nam mà nó đã dựng lên một lĩnh vực mới mẻ mà văn học thiếu nhi Việt Nam chưa từng có, và đó là đóng góp to lớn cho sự phát triển văn học thiếu nhi Việt Nam trong thời đại mới”
Với thông tin đa dạng như hiện nay, với các tin tức được cập nhật từng giờ, với các kênh truyền hình phát sóng 24 trên 24, các loại sách báo đang từng ngày giảm sút độc giả, nhưng sách của Nguyễn Nhật Ánh khi được in ra vẫn với số lượng “cao ngất ngưỡng” nói lên sự ủng hộ bển bỉ của người đọc Nguyễn Nhật Ánh qua nhiều thế hệ chứ không phải riêng giới trẻ và nói theo nhà văn Nguyễn Quang Lập là “Tính gây nghiện của văn chuong Nguyễn Nhật Ánh trước hết là triết lý sống vì nhau xuyên suốt trục sáng tác của anh, với các em nó là bài học luân lý, về sự khám phá cái gọi là tình người, với người lớn nó là chìa khóa mở ra biết bao nỗi ăn năn”.
Mọi việc xảy ra trong cuộc sống của chúng ta thường có từng giai đoạn, dần dà rồi sẽ đi vào phai tàn và dừng lại trong quên lãng.Nhưng với lòng ngưỡng mộ thì yếu tố thời gian không có mặt trong trường hợp này.Tôi muốn nói sự ngưỡng mộ của nhiều thế hệ người đọc đã dành riêng cho Nguyễn Nhật Ánh.
Saigon, tháng V, 2018
-
