Bài thơ  viết cho vợ …( khi vợ  không còn nữa)  như một trang nhật ký buồn của tác giả viết theo thể lục bát truyền thống .Là nỗi niềm  tâm sự gửi gắm vào câu chữ  của thi nhân .Đây là bài thơ cảm động nhất trong những bài thơ trữ tình của Trần Dzạ Lữ. Thiết tha, đằm thắm , giàu giá trị nhân văn. Ở đó chứa chan tình yêu thương nồng hậu của tác giả  đối với người vợ hiền thảo giờ đã không còn nữa.Nỗi đau chồng mất vợ , con mất mẹ là nỗi đau không gì bù đắp nổi. Cảm xúc dồn nén , bật ra thành những vần thơ, câu thơ ứa lệ. 

Trong khung cảnh bãi biển Vũng Tàu – nơi có thể ngày xưa anh và người vợ kết tóc xe tơ đã có nhiều kỷ niệm đẹp ở nơi đây. Giờ cảnh cũ, người đâu? Không gian đó gọi về bao kỷ niệm. 

Mở đầu bài thơ: Giới thiệu cảnh biển – không gian tâm trạng : Tác giả tả cảnh ngụ tình. Dùng ngoại cảnh để phô diễn tâm cảnh. Với lối tả chân., tính chân thực cao và cũng đầy biểu cảm. 

“Bây giờ biển vắng, mình anh

Chiều không em, nỗi nhớ thành mưa rơi”  

Biển vắng vẻ, cô quạnh trong buổi chiều không  em .Vì em giờ đây đã đi xa, thật xa về bên kia thế giới , để lại mình anh với con gái đơn côi ….một mình anh với nỗi thương nhớ trở thành những giọt mưa, mưa ngoài trời hay những giọt lệ lòng ? khóc cho tình phu thê nửa đời dang dở. Chị không cùng anh đi hết đường  đời sau cuối . 

Tuy anh không nói ra ở bài thơ này nhưng tôi vẫn cảm thấy tâm trạng anh luôn bùi ngùi nhớ lại khoảng thời gian tình nghĩa vợ chồng gắn kết , bên nhau chia sớt những nhọc nhằn của cuộc đời dâu bể. Nuôi nấng con thơ…trong bối cảnh đất nước khó khăn chung của thời hậu chiến. Khi cuộc sống gia đình anh cũng như bao gia đình khác đã qua cơn bĩ cực, đến hồi thái lai thì chị vội vã ra đi , không kịp ở lại hưởng niềm vui cùng anh và con trong căn nhà mới .Căn nhà khang trang nhưng thiếu bóng vợ hiền và mẹ của con thơ , còn gì buồn hơn thế ! 

“Từ em lặng lẽ về trời

Bỏ anh hoang phế giữa đời liêu xiêu...” 

“ Em” rời thế giới của chúng ta để đi đến một nơi mà anh cho đó là “về Trời”. Đấy là một cách nói nhân văn của điều sinh ly tử biệt. Làm giảm  nhẹ nỗi đau mất mát. Về Trời – nơi ấy có lẽ tốt hơn ở hạ giới. Em sẽ không còn vất vả nữa. Anh nghĩ vậy và cũng cầu mong như vậy . Không chỉ mình anh đâu mà ai có người thân đã mất cũng muốn nghĩ như vậy để đỡ đau thương hơn và được an ủi phần nào . Hai câu tiếp theo nói đến hiện thực buồn . Em đi rồi , còn lại anh , trong buổi chiều hoang phế lắm, chông chênh lắm “giữa đời liêu xiêu...”lấy gì làm điểm tựa. anh cảm thấy chơi vơi trống vắng  khi ở phía không em . Người đọc chúng ta cũng ngậm ngùi rơi lệ. 

“Rượu vô đâm ngác ngơ nhiều

Tỉnh ra đã thấy người yêu mất rồi !” 

Ngôn ngữ thơ tăng cấp độ bằng các cặp từ láy “ liêu xiêu” đến “ ngơ ngác” tô đậm thêm nỗi buồn đau, bất hạnh khi kẻ ở , người đi. Làm gì cho với bớt buồn thương. Tìm đến rượu giải sầu ư? Có ích gì? Chỉ thêm “ Ngơ ngác “ như kẻ không hồn. Mà say rồi cũng phải tỉnh, phải đối diện với thực tế phũ phàng. “ Người yêu mất rồi” Không còn em nữa ..Nỗi đau không thể nào nói hết được .” Biển ngậm tăm cười, “ sóng xô bờ quạnh”’ gió  ngời ngời ..Tất cả cảnh vật cũng buồn  thê thiết lắm!  Biển cười , một nụ cười gượng ép, không hé nổi vành môi mà phải “ ngậm tăm” . Những con sóng xô dạt vào bờ quạnh quẽ, gió ngời ngợi lạnh lùng cô lẻ, hoang phế bởi cảnh còn người mất… 

Những câu chữ gợi tả nỗi  đơn côi, mất thăng bằng, cô quạnh  với những cặp từ láy nối tiếp nhau , hỗ trợ cho nhau :   lặng lẽ, liêu xiêu... ngác ngơ, mặn mà đêm đêm…cùng với giai điệu trầm buồn  đã đem đến  người đọc những ngậm ngùi cảm thông và thấu hiểu về nỗi niềm “thi sỹ mồ côi” một mình trên biển vắng và đơn lẻ bước tiếp dặm đường đời không người kết tóc xe tơ. 

Nhìn lại căn nhà không bóng dáng người thương , trái tim anh vẫn “ đỏ’ , Vẫn nồng nàn của tình yêu thương chan chứa dành cho vợ, cho con cho những người thân yêu quanh mình  và cả cho thơ. 

Lúc xa ngoái lại căn nhà

Trái tim vẫn đỏ mặn mà đêm đêm 

Nỗi đau không cho phép anh chìm trong âu sầu quá nhiều để quên đi thực tại . Anh còn phải sống cho con, và cả cho em , Anh trở về lại căn nhà .Điều cần, thiết thực cho em bây giờ là : vài ngày nữa thôi là” Giáp năm em rồi” là giỗ đầu của vợ. anh phải về để lo sửa soạn cho kịp các nghi lễ cho em . Hương hồn em lại trở về trong nghi ngút khói nhang và tình yêu của gia đình chúng ta:  anh và con …Để vong hồn em vẫn được ấm cúng, vẫn được yêu thương trong mái ấm gia đình. Dẫu giờ đây đã âm dương cách biệt. Và cũng là điều anh làm được , có ý nghĩa nhất cho em lúc này .  

“Vài ngày nữa giáp năm em

Anh về cho kịp lúc lên đèn...tình !”

Bài thơ buồn , nhưng giàu tính nhân văn. Ngôn ngữ bình dị . Bút pháp điêu luyện trong sử dụng ngôn từ, thi liệu và thi ảnh…..Tất cả được đưa vào thơ rất tự nhiên , có sức biểu đạt cao , làm lay động con tim người đọc .  

Sài Gòn ngày 10/4/2019 

Kính mời độc giả đến với trọn vẹn văn bản bài thơ .  

THƠ TRẦN DZẠ LỮ

THƠ VIẾT CHO VỢ KHI Ở BÃI BIỂN VŨNG TÀU

Bây giờ biển vắng, mình anh

Chiều không em, nỗi nhớ thành mưa rơi

Từ em lặng lẽ về trời

Bỏ anh hoang phế giữa đời liêu xiêu...

Rượu vô đâm ngác ngơ nhiều

Tỉnh ra đã thấy người yêu mất rồi !

Chiều nay biển ngậm tăm cười

Sóng xô bờ quạnh, gió ngời ngợi qua...

Lúc xa ngoái lại căn nhà

Trái tim vẫn đỏ mặn mà đêm đêm

Vài ngày nữa giáp năm em

Anh về cho kịp lúc lên đèn...tình !

Trần Dzạ Lữ