Halloween nhằm ngày cuối tháng Mười, cũng là ngày cuối của mùa thu. Thời tiết chuyển giao, người ta tin rằng có một thế giới siêu nhiên hiện ra khi mùa màng thay đổi, lúc con người có thể chạm được vào thế giới thần linh. Đêm nay trong cảnh đất trời mờ ảo, vật chất và tinh thần giao hòa nhau, người sống và người chết nhìn thấy nhau. Ma quỷ không sợ hãi con người như mọi khi, cũng không làm con người sợ hãi bằng họ sợ hãi nhau. Tối nay, bạn đi ra đường, nếu sẵn sàng đón nhận thế giới vô hình bạn sẽ nhìn thấy những điều ngày thường không thấy được. Đêm nay bạn đặt mấy chiếc đèn lồng trên lối vào nhà, nhiều kẹo trước cửa, trong một cái giỏ ngay ngắn, ghi một tấm giấy nhỏ bên cạnh "take one", lấy một cái, "take two", lấy hai cái. Những đứa trẻ sẽ lấy đúng như thế. Đôi khi cũng có một thằng bé sáu hay bảy tuổi quay lại, thò tay lấy thêm một cái nữa, vì không cưỡng nổi cám dỗ. Thằng bé ấy là Tony. Hay chính bạn thời bé.

Chiều nay, thế giới lạnh lẽo trở nên ấm lại, như vùng trời trong cái lu sành đựng chuối mẹ tôi ủ chín, chuối mật ngày rằm, nóng hổi, bụi bặm hương khói. Trần gian trở nên bé bỏng như dưới đường cày mới lật cho đất thở sau mùa gặt hái. Bạn đi ngang nhà nào bật đèn sáng, có đèn lồng khoét bí ngô, Jack of the lantern, bạn biết có kẹo bánh. Đêm nay có những nhà đóng cửa im ỉm vì chủ nhà đi vắng hay vợ chồng cãi lộn hay nhà có người bệnh. Đêm nay có những người ở trong căn nhà đó, nhưng họ không có gì để tặng, tắt đèn, nhà cửa tối om, buồn ngồi im, bạn đừng trách họ vì người đang có một điều gì để cho đi là người may mắn hơn những người không có gì cho bạn cả. Đêm nay những đứa trẻ dễ dàng giao thoa với thế giới thần linh, vì chúng ngây thơ. Đêm nay những người đứng trước cửa nhà mình để phát kẹo cho trẻ dễ dàng nhìn thấy thế giới huyền bí cũng vì họ chịu khó. Đó là những người chiều hôm trước bỏ chút thì giờ bận rộn, đứng xếp hàng ở tiệm tạp hóa đông người, mua những thức cho bọn trẻ không phải con mình, vì nhà họ không có trẻ con.

Khi bạn yêu một người nào, bạn không tin vào cái chết, bạn muốn họ sống mãi, nhưng cuối cùng cái chết vẫn đến. Khi bạn yêu một xứ sở, bạn không tin nó tan vỡ, nhưng nó tan vỡ. Thế mà bạn không bỏ cuộc. Bạn ước ao một lần bước qua ranh giới ấy, dù chỉ một lần, khoảnh khắc ấy, nhìn thấy phía khác của tồn tại, như phía sau của mặt trăng. Đất trời lá rụng buồn bã, tâm trạng bạn ảm đạm, bạn mặc áo khoác đi ra đường. Vào lúc ấy, chỉ sương mù làm bạn với chúng ta, sương mù là lòng tiếc thương biết bay lảo đảo. Trong những khu vườn nhỏ, dưới cửa sổ, ánh nến leo lét thắp. Giữa những bụi cây, những con chuột đồng, nhím hoang, sóc, mèo, chạy vụt qua, rủ nhau đi từng đàn, tìm kiếm một điều gì trên mặt đất, thức ăn, trái thông rụng, mùi hạt dẻ nướng. Chúng tìm kiếm một tâm hồn lưu lạc. Nhưng ai trong chúng ta mà không lưu lạc trên trần thế, không xuống địa ngục không vào thiên đàng. Ngoài đường, bọn trẻ bắt đầu đi lại, nang mặt nạ, súng sính quần áo hóa trang, con trai quần áo cao bồi, người nhện, cảnh sát, con gái công chúa, quỷ hút máu, đủ màu đủ kiểu, cầm đèn lồng, cha mẹ đi theo sau chúng cách một quãng, tiếng la hét của gã đàn ông say rượu trong xóm, pháo nổ đì đùng, tia lửa bắn vọt lên trời, tiếng hát bất ngờ của con bé xinh đẹp láu lỉnh đội nón rộng vành đóng vai phù thủy, làm chúng ta nhớ tất cả. Bạn không biết có bao nhiêu linh hồn đang đi lại trên mặt đất, của những người thân, vợ bạn vừa mất hay chồng bạn mất đã lâu, cha hay mẹ, người bạn học cũ, người yêu phụ bạc, bộ xương trắng của bạn, linh hồn của chính bạn.

Cách nơi tôi ở ba khu phố có một căn nhà gỗ nhỏ, hai tầng, sơn xanh sẫm, mùa lễ năm nào cũng để sáng đèn rọi lối đi vào nhà gập ghềnh, um tùm bụi cây dâm bụt, phúc bồn tử, có hai vợ chồng già ở đó nhiều năm, năm nào cũng có một thùng kẹo lớn, một hũ sành đựng nước bạn can đảm cho tay vào toàn là con mắt người, lỏng bỏng tròn như bi, nhơn nhớt, lạnh. Có khi họ trao kẹo cho những đứa bé, có khi họ để sẵn chờ chúng lấy. Năm nay người vợ dùng một cái sào dài gắp lấy bánh kẹo cho trẻ con, để tránh tiếp xúc vì đại dịch. Ngoài vườn, dưới bóng tối của cây mộc lan nhiều tuổi, hoa tím tàn vài hôm trước, lúc nào cũng vang tiếng kêu kẽo kẹt của cái ghế xích đu nhỏ, trên ghế là một con ma áo trắng, đứa con gái cỡ bảy hay tám tuổi, gầy gầy, mặt bụ bẫm, trong tối nó ngồi đó, trắng và sáng, im lặng khiến bạn giật bắn người. Năm nay tôi để ý không thấy đứa con gái đâu cả. Tôi thất vọng, đánh bạo hỏi người chủ nhà. Bà trả lời, trời sắp tuyết, năm nay lạnh sớm quá nên bà đem con bé vào nhà cho nó ủ ấm một hai đêm. Đó là đứa cháu ngoại của ông bà, qua đời lúc bảy tuổi, chờ khi trời ấm hơn sẽ mang trở lại chỗ nó vẫn thích ngồi ngày trước, đu đưa. Tôi đứng im một lát, không nói gì, nhìn sâu vào mắt bà cụ. Tôi nhìn thấy từng bông tuyết đầu mùa trắng nõn bay trong mắt bà, nhẹ như tơ, mờ mịt. Bây giờ tôi nhận ra sau nhiều năm bà cũng già đi quá thể. Đó là những bông tuyết của thời gian bay qua trước mặt hai chúng tôi, bay đi trước một mùa đông sắp tới. Nhưng gần nửa đêm trời ấm lên, tuyết hóa thành mưa lác đác.

Thời tiết đổi mùa, vạn vật đổi thay, trong sự mờ ảo ấy thời gian lạnh lùng trôi đi, nhưng thời gian chưa chắc đã lạnh lùng như tôi vẫn tưởng, vào đêm Halloween năm nay, nó xé rách một tấm màng mỏng như khăn voan che mặt cô dâu để cho hai thế giới nhìn thấy nhau trong một khoảnh khắc, qua khổ đau và qua hạnh phúc, qua hiện tại và qua thương nhớ. Khoảnh khắc ấy đánh dấu như cột cây số trên đường đi, làm thay đổi cấu trúc của một ngày của một người.  Tiếng pháo thưa dần, tôi ra về giữa những đứa trẻ chộn rộn cười nói trong tiếng giày va trên lớp sỏi kêu lạo xạo, trong khi tuyết bắt đầu tan thành nước chảy lênh láng trên đường, đất ấm lại một lần nữa trước khi bước hẳn vào mùa đông lạnh giá.