1. Đêm giao thừa.

Màn pháo hoa rực rỡ, đầy sắc màu kéo dài mười lăm phút được bắn lên từ đỉnh núi nằm giữa lòng thành phố thật mãn nhãn, báo hiệu một năm mới nhiều niềm vui, thắng lợi. Thời khắc giao thừa đã qua. Chuông báo tin nhắn điện thoại reo liên tục, những tin báo chúc mừng năm mới. Năm nay, năm đầu tiên Nam đón giao thừa với nhiệm vụ được giao cách Tết chừng hơn một tháng: Trưởng phòng thực hành quyền công tố và kiểm sát giải quyết án hình sự về trật tự xã hội VKSND tỉnh. Công việc thật bận rộn, nhiều áp lực. Những năm trước, nhiều vụ trọng án xảy ra liên tiếp, đặc biệt là vào dịp Tết nguyên đán. Thanh niên vui xuân, đón Tết, rượu bia vào rồi ma men đưa đường dẫn lối, chỉ một cái nhìn, một câu nói không vừa ý là xông vào ẩu đả. Và hậu quả là kẻ chết, người sau đó ra Tòa lãnh án. Năm nay trước Tết khá yên ổn, chắc là sẽ có một cái Tết yên lành. Nam vừa nghĩ, vừa chuẩn bị vào phòng ngủ thì chuông điện thoại kêu vang. Trên màn hình hiện tên ra của Linh, Phó phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh.

- A lô, anh nghe nè.

- Dạ anh. Tiếng Linh gấp gáp. Vừa xảy ra một vụ đâm nhau ở xã X, huyện N. Bọn em chuẩn bị đi khám nghiệm, anh đi nhé.

- Hậu quả sao em? Nam hỏi lại.

- Một người chết; thủ phạm đã bỏ trốn. Linh nói.

Hai người trao đổi thêm về phương án bảo vệ hiện trường, khám nghiệm tử thi, khám nghiêm hiện trường, quên cả chúc nhau lời chúc mừng năm mới. Lúc này, điện thoại hiện lên rõ 0h31 phút.

Phòng thực hành quyền công tố và kiểm sát giải quyết án hình sự về trật tự xã hội có năm người, trong đó chỉ có ba Kiểm sát viên trung cấp, kể cả lãnh đạo. Mấy vụ trước, hai đồng chí Kiểm sát viên đã được phân công đi kiểm sát khám nghiệm hiên trường, tử thi. Hôm nay không lẽ lại phân công cho họ đi nữa, Nam nghĩ. Vụ án này rất nghiêm trọng, một người chết, thủ phạm sau khi gây án đã bỏ trốn, như vậy là phức tạp rồi đây, hơn nữa, đêm nay là đêm giao thừa, mình phải ra tay thôi. Nam liền điện thoại báo cáo đồng chí Viện trưởng sự việc và xin ý kiến chỉ đạo.

Mười lăm phút sau, trong bộ trang phục kiểm sát chỉnh tề, Nam cùng đồng chí lái xe chạy về phía xã X, huyện N. Đêm đầu năm, bầu trời như cao hơn, hơi thở của mùa xuân ấm áp, chưa bao giờ gần như thế. Trên đường, thi thoảng gặp vài người có lẽ tranh thủ đi lễ chùa, hái lộc lấy may ngày đầu năm. Lần đầu tiên đi công tác trong đêm giao thừa, mặc dù đã tham gia kiểm sát khám nghiệm hiện trường nhiều vụ án nghiêm trọng, phức tạp, có vụ kéo dài từ nửa đêm đến chiều hôm sau mới xong, nhưng lần này Nam vẫn cảm thấy có gì đó khó tả, hồi hộp. Giờ này, từ phố phường cho đến xóm làng dường như đã chìm sâu trong giấc ngủ. Chắc có lẽ, nhiều giấc mơ đẹp đã và đang về. Mơ về cuộc sống mạnh khoẻ, bình an, hạnh phúc. Mơ về công việc trong năm mới thuận buồm xuôi gió, làm ăn phát tài…Vậy mà, lại có gia đình không may mắn khi có người ra đi mãi mãi ngay đêm giao thừa. Lại có người, lẽ ra ở nhà xum họp đầm ấm bên gia đình, lại gây án rồi trốn chui trốn lủi. Và, những Điều tra viên, Kiểm sát viên và bao người khác vì bình yên của cuộc sống, vì nhiệm vụ mà lên đường…

Xe đang bon bon chạy thì dừng lại.

- Đến rồi hả em?. Nam hỏi đồng chí lái xe.

- Dạ, em không rõ, thấy mấy anh bên điều tra vẫy nên em dừng xe.

Nam vội mở cửa bước xuống. Linh ào tới. Báo cáo anh, xe ô tô không vào được hiện trường, mình phải đi bộ thôi anh.

- Xa không em? Nam hỏi lại.

- Theo đồng chí công an xã, từ đây đến đó khoảng 5km, phải lội qua trảng cát anh à. Linh đáp.

Nam nhìn quanh, thấy anh em Điều tra viên, kỹ thuật hình sự, pháp y…đủ cả, nói:

- Mình lên đường cho kịp, vừa đi vừa bàn tiếp.

Sau gần hai giờ đồng hồ vượt qua trảng cát, trời đã hửng sáng, cuối cùng Nam và anh em cũng đến hiện trường. Đó là một ngôi nhà lợp bằng lá dừa nằm cách biển vài chục mét, nép dưới bóng những tán dừa lúc lỉu trái. Tiếng sóng biển vỗ rì dào, rì dào như điệu nhạc du dương ngàn năm của đất trời. Hơi biển nghe mằn mặn. Mang tiếng là đầu năm mới nhưng ở nơi đây không thấy có biểu hiện gì để cho thấy một mùa xuân đã về, kể cả một chậu cúc, một nhành mai. Một vùng quê ven biển nghèo.

Hiện trường đơn giản. Những vỏ chai bia nằm lăn lóc. Chén, dĩa, đũa, muỗng…tung tóe. Theo lời khai của các nhân chứng, đêm hôm trước, H cùng hai anh em sinh đôi K, T và một số anh em làng chài người góp bia, người đem tôm, cá, mực… cùng tổ chức tiệc tất niên. Cuộc vui đến cao trào thì H nhớ K còn nợ mình 500.000đ nên ngoắc tay K, giọng hơi lè nhè:

- Ông… chưa trả tui tiền, năm mới rồi.

K cũng đã lâng lâng, đáp:

- Có mấy đồng, ông đòi dữ vậy?

Thấy thế, T cũng góp lời bênh vực anh trai, giọng cũng lè nhè:

 - Năm mới mà ông đòi nợ, mất hên.

Ba người lời qua, tiếng lại, mặc kệ những lời can ngăn, quên luôn cả cái vụ đang tổ chức tiệc tất niên và một năm mới đang về. K liền vớ con dao dùng để cắt trái cây đâm mạnh về phía H một cái rồi bỏ chạy. Bị đâm trúng, H ú ớ rồi gục xuống, mọi người chưa kịp đưa đi cấp cứu thì đã ngưng thở…

Trong lúc anh em triển khai việc khám nghiệm tử thi, hiện trường, Nam trao đổi với Linh và Điều tra viên về việc truy bắt đối tượng gây án...

Cuộc khám nghiệm kết thúc lúc đồng hồ chỉ 8h46 phút ngày mùng một Tết.

2. Vụ án được khởi tố. Ngay chiều hôm đó, sau khi bỏ trốn đến khu vực rừng dương cách đó hai cây số, K ra đầu thú nhận tội, xin chịu mọi sự trừng phạt của pháp luật. Quá trình thụ lý, điều tra được tiến hành đúng quy định của Bộ luật tố tụng hình sự. Theo sự thống nhất, Cơ quan điều tra sẽ sớm khởi tố bị can. Một số Điều tra viên, Kiểm sát viên đề nghị khởi tố K về tội giết người nhưng Nam vẫn còn phân vân. Thận trọng kiểm tra lại từng chứng cứ, đọc kỹ từng lời khai, kết luận giám định… Các nhân chứng lúc đầu đều khai K dùng dao đâm về phía H nhưng sau đó có người thay đổi lời khai, cho rằng không rõ K hay ai đó đâm H. K khai sau khi đâm H thì cầm dao bỏ chạy rồi ném dao xuống biển. Con dao chưa thu được. Hiện trường là sân nhà H, hay đúng hơn là bãi cát trải dài ra đến chân sóng, ánh sáng mờ mờ, hắt ra từ mái hiên. Theo kết quả giám định, vết đâm ngay ngực trái H, theo hướng chếch từ trái sang phải. Kiểm tra mối quan hệ, Nam thấy các nhân chứng đều ở cùng xóm chài, quen biết nhau. Nam vỗ trán nghĩ ngợi rồi chợt nhớ ra một chi tiết chưa được kiểm chứng. Đúng rồi. K có người em sinh đôi tên là T, cũng có mặt trong buổi nhậu, có kình cãi với H. Nam liền điện thoại yêu cầu Điều tra viên khẩn trương làm rõ về T.

Xem kỹ hai tấm hình, Nam và mọi người đều thừa nhận K và T giống nhau như đúc. Hỏi ra mới biết, ngay trong gia đình nhiều lúc cũng nhầm lẫn giữa hai anh em. Hai người giống nhau từ hình dáng, cách đi đứng, tính cách và cả cách ăn mặc. Không lẽ…Ngay lập tức Nam điện thoại cho Linh.

Nam cùng Điều tra viên đến gặp K đang bị tạm giữ tại Trại tạm giam. Trước sau K vẫn một mực nhận chính mình là người dùng dao đâm H. Khi biết H đã chết, K khóc nấc lên, xin được chết để được mạng đền mạng. K khai, giữa K và H là anh em cùng lớn lên ở xóm chài nghèo, sáng tối có nhau. Những hôm biển êm, anh em cùng nhau lênh đênh trên chiếc thuyền con vừa đi câu mực, câu cá vừa ngắm sao trời. Bữa nào biển động, họ lại cùng nhau lai rai xị đế với cá đéc khô, trái ổi, trái xoài…Hôm đó cũng vì say quá, K không biết tại sao mình lại dùng dao đâm H. Giờ tỉnh cơn say, K rất ân hận về hành vi sai trái của mình…Khi được hỏi về người em trai sinh đôi, K nói em mình rất hiền lành, thậm chí đôi khi còn nhút nhát, không dám cắt cổ con gà, con vịt. Sau khi sự việc xảy ra, K sợ quá nên bỏ trốn, còn T thì đi về nhà ngủ…

Vụ án xem ra đã rõ. Quyết định khởi tố bị can đối với K nhanh chóng được ban hành. Quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can cũng đã nằm trên bàn làm việc của Nam để trình lãnh đạo Viện ký. Nam nhìn đồng hồ. 9h26 ngày mùng hai Tết.

3. Công tác trong ngành kiểm sát đã gần ba mươi năm, kể từ ngày tốt nghiệp Đại học luật, Nam trải qua nhiều khâu công tác chuyên môn khác nhau. Không được bỏ lọt tội phạm và người phạm tội, cũng không được làm oan người vô tội. Đó là lời căn dặn của chú Viện trưởng khi Nam mới lơ mơ bước chân vào ngành. Lời Bác Hồ dạy người cán bộ kiểm sát phải “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn” cũng luôn ở trong tâm trí Nam. Khi giải quyết công việc phải cân nhắc, đi sâu tìm hiểu, phân tích làm rõ bản chất sự việc để tránh sai sót khi đưa ra quyết định và phải luôn tôn trọng sự thật khách quan. Công tác thực hành quyền công tố phải gắn với điều tra, đảm bảo việc khởi tố, điều tra đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Vụ án xảy ra đêm ba mươi không quá phức tạp. Các tình tiết của vụ án rõ ràng, người phạm tội ra đầu thú, nhận tội. Nam trình lãnh đạo ký phê chuẩn thì coi như vụ án đã gần xong. Rồi sau đó là truy tố, tòa án xét xử. K sẽ phải trả giá cho hành vi phạm tội của mình.

Nam cầm hồ sơ đi sang phòng đồng chí Phó Viện trưởng. Nhưng có cái gì đó làm Nam trăn trở. Nam quay trở lại phòng mình. Một câu hỏi cứ lởn vởn đặt ra trong đầu: Hai anh em K và T giống nhau quá, không lẽ không có điểm nào khác nhau?

Lật lại hồ sơ. K khai dùng tay phải cầm dao đâm H. Không đúng. Mà K thuận tay phải hay tay trái? Hồ sơ chưa thể hiện rõ tình tiết này. Nam liền gọi cho Linh.

- A lô, em à. Em làm rõ xem K thuận tay nào nhé, cả T nữa.

- Dạ anh, em sẽ làm ngay.

Mười phút sau Linh báo lại K thuận tay phải, còn T thuận tay trái. Nam lập luận với chính mình. Nếu cầm dao bằng tay phải thì vết đâm trên ngực H không thể theo chiều hướng như vậy được. Đó là vết đâm của người thuận tay trái.

Mười lăm phút sau, Nam và Linh có mặt tại Trại tạm giam. Sau một hồi đấu tranh, bằng những chứng cứ khoa học, thuyết phục, có căn cứ, cuối cùng K đã phải thừa nhận mình không phải là người đâm H. Vì lo cho đưa em ruột phải tù tội, K đã nhận tội thay cho T.

Các Điều tra viên và Kiểm sát viên vội vã lên đường về xã X. Các nhân chứng lúc đầu vẫn quanh co, nhưng sau đó đều ký vào biên bản xác nhận chính T là người đã dùng dao đâm H. Sở dĩ trước đó họ khai K đâm vì K dặn họ như vậy. Còn T, biết không thể trốn tránh pháp luật đã thừa nhận, sau khi xảy ra vụ việc hai anh em bỏ chạy về nhà, trên tay T vẫn cầm con dao dính máu. K bảo T giấu con dao vào bụi dứa dại gần nhà rồi nói mọi cái để anh lo, ai hỏi cứ bảo anh đâm thằng H…

Con dao được tìm thấy trong bụi dứa dại, giám định có dấu vân tay của T. Hiện trường vụ án được dựng lại ngay trong đêm. Kết quả cuối cùng cho thấy, T chính là thủ phạm. Anh em làm vụ án lúc này mới bắt tay, chúc nhau những lời chúc tốt đẹp nhất cho một năm mới đã về...

Vụ án sau đó được chọn là án trọng điểm, đã được Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án khẩn trương điều tra, truy tố và đưa ra xét xử ngay trong tháng hai, sau đêm xảy ra sự việc chưa đầy một tháng.

Với Nam, đó là vụ án không thể quên. Vụ án đêm ba mươi Tết.