Lần đầu tiên tôi biết đến cái tên nhà thơ Hà Vũ Giang Châu, qua tập thơ   Điệu người tình không trái tim (Nxb Nhận Thức, năm 1971), dù trước đó anh đã từng ra mắt 3 tác phẩm khác. Ngày ấy, khi còn độ tuổi thiếu niên, mới vừa tập tễnh làm quen với văn học, thi ca, khi cầm trên tay tập thơ ấy, với tôi thật ấn tượng bởi: cái tựa sách vang lên cung điệu du dương mộng mị khá lạ lùng – bìa và phụ bản là các bức hoạ của Hoàng Đăng Nhuận (một hoạ sĩ  thời danh sống tại Đà Nẵng) thấp thoáng những ý tưởng vừa triết học, siêu hình, vừa lãng mạng – lại thêm mấy dòng cảm từ ở bìa sau : “ Hà Vũ Giang Châu không thể khước từ tình yêu dẫu tình yêu trong thơ anh vốn ươm đầy bóng tối. Bóng tối như một cô đơn thân thiết cho kẻ sáng tạo. Hà Vũ Giang Châu, một nhân chứng cho những tình yêu mù loà, những tình yêu khổ luỵ” (Hoàng Uyên Phương). Tât cả những điều ấy, gần như trở thành một phong cách đại diện cho dòng văn nghệ viễn mơ thân quen của tuổi trẻ miền Nam trong thời chiến. Từ đó, họ Hà trở thành là một trong những tác giả mà tôi chú ý theo dõi cho đến suốt nhiều thập niên dài về sau với nhiều tình cảm mến yêu.

     Là người con xứ Quảng, thời trẻ Hà Vũ Giang Châu theo học Đại học tại Huế, nên chúng ta không ngạc nhiên khi thiên nhiên, phong cảnh và con người của hai miền đất quê hương này thường xuyên bàng bạc trong thơ anh.

   Có lẽ từ những chuyến xe tắc-xông đi lại ngang qua đỉnh Hải Vân, anh viết:

 Ở đây ngày lại qua ngày/ Ta nghe bấc lụn và mây bạc đầu/ Tiếng chim trong lá ngàn sâu/ Xanh cây rừng núi như màu mắt em (Trên đỉnh đèo Hải Vân)

    Giữa những chùa chiền bí ẩn của đất thần kinh là dòng cảm xúc:

Bóng mờ quá khứ/ vàng son vàng son/ nhìn chùa tư lự/thương cọng rêu con/ Lối cũ hao mòn/ đất đá vin cây/ khói thay nhang đèn/ bóng tà dương giục/hồn vạn kiếp đây (Chùa Linh Tự)

Và khi trở lại quê nhà :

Năm mươi năm về Hội An/ Phố hoài kỷ niệm/ Với nàng năm xưa/ Về đây tìm lại chút mưa/ Bao nhiêu nhung nhớ/ Sao chưa thấy về… (Hội An, ngày chúng ta trở lại)

Điều đáng chú ý, tính từ tập thơ đầu tiên của Hà Vũ Giang Châu là Lời ru quê hương (1966) đến tập thơ mới nhất Thời gian và tôi (2022), đã gần 60 năm họ Hà đeo đuổi nghiệp thơ ca, mặc cho bao nhiêu vật đổi sao dời, xáo trộn cuộc sống, nhưng dường như thơ anh vẫn nguyên vẹn một chân dung tươi trẻ, thủy chung của một tâm hồn nhạy cảm, chừng không thể lẩn tránh, chia xa : Bạn bè chừ cũng dăm người/ Cho nhau cung điệu ru người không tim/ Riêng ta cũng liệu lặng im/ Bởi trong nghiệp chướng nổi, chìm phải vương” (Nghiệp chướng)

           Phiêu lãng, rong chơi trong thế giới thi ca Hà Vũ Giang Châu, chúng ta dễ dàng nhận ra, đôi lúc tâm hồn người thi sĩ đa tình ấy quá mỏng manh, nhẹ nhàng trong trẻo: Em về tóc bím hai hàng/ Chiều nghiêng bãi nắng cánh vàng lên cây/ Và trong tuổi mộng thơ ngây/ Đường sang sông nước vơi đầy phân vân” (Bài cho tuổi vừa lớn), nhưng đôi lúc cũng đầy bấp bênh, cay đắng, tuyệt cùng : Mùa xuân đi qua/ em ngồi se tóc/mùa xuân chia xa/ ta nhìn em khóc/ mùa xuân mơ mộng/ em giờ trong khung/ô hay hư không/mùa xuân tiêu tùng (Xuân xa).

Tôi thật tâm đắc với những lời cảm nhận của nhà thơ Ngô Nguyên Nghiễm viết về Hà Vũ Giang Châu: “Thơ anh bao giờ cũng thuần khiết và mộc mạc trên cái hoá thân chân thành thuần cảm, phối ngẫu với thần thái phiêu bạt của thơ, đưa dấu chân anh vào ấn sâu vào một thiên địa mang mang. Hoàn toàn và tuyệt đối với thơ, nên những cảm xúc  trước những cảnh quan của từng vùng đất quê hương, thơ anh dàn trải thật chân thành, không ẩn hiện một sự biện bạch văn hoa và hư ảo. Vì vậy, với Hà Vũ Giang Châu cái tâm đã bước qua địa hạt nghệ thuật, dàn trải cho nghiệp chướng mà anh đang gồng gánh bên thơ, nhẹ bước đi phần nào, với những tư duy đầy ắp tính nhân bản. Ngôn ngữ đời thường là một đặc điểm chính yếu được toát lên thật ngay thẳng và mỹ thuật, người ta ít thấy những sáo ngữ pha tạp trong từng câu thơ hay từng chữ trong thơ anh”. Có thể dẫn chứng điều này khi gặp gỡ trích đoạn dưới đây:

Em ngồi đó khi nắng chiều xuống thấp
Dòng sông xanh nhè nhẹ lục bình trôi
Gió giao mùa chút hương thoảng xa xôi
Nghe tâm sự ta nhớ về một thuở
Nhớ Quy Nhơn, nhớ người đi ,kẻ ở
Thương trường xưa hoa phượng đỏ vào hè
Chiều Ghềnh Ráng nhớ về Hàn Mặc Tử
Biển Quy Nhơn lồng lộng gió nồm lên…
Có một thời trai trẻ dễ đâu quên
Cùng năm tháng mỏi mòn đời kiêu bạc…

                                     (Về lại dòng sông)

          Trở lại với  Thời gian và tôi -  tập thơ mới nhất của Hà Vũ Giang Châu được ra mắt trong vài năm gần đây. Có lẽ đây là tuyển tập chọn lọc bao gồm những bài thơ tâm đắc nhất của tác giả từ trước đến nay. Và đặc biệt do tính cách công việc (nghề nghiệp Luật sư) cùng điều kiện sống của gia đình (tác giả thưởng xuyên đi và về  giữa Việt Nam- Hoa Kỳ), nên toàn bộ tác phẩm Thời gian và tôi đều kèm theo bản dịch tiếng Anh, đồng thời phụ lục là nhiều bài thơ phổ nhạc, thư pháp, tranh, tượng chân dung ... Tuy nhiên, tôi nghĩ, chưa hẳn Hà Vũ Giang Châu chịu dừng chân, gác bút nghĩ ngơi, như một lần nào đó, giữa dòng đời bận bận rộn, khi gặp gỡ nhóm bạn hữu ở một quán rượu ven đường tại quê nhà Đà Nẵng, anh không ngần ngại gác bỏ thời gian ngồi lại đọc sang sảng mấy câu thơ: “Gối đầu trên cát nhìn sao/Nghe trăm con sóng rạt rào bên tai/ Nếu đời đừng có ngày mai/ Thì ta làm sóng vỗ hoài ngàn năm” (Khuya nghe sóng biển). Vâng, bởi cuộc đời luôn còn có ngày mai, nên nguồn thi hứng của họ Hà chắc hẳn vẫn không ngớt trăn trở, ngóng về con sóng ngàn năm…./.

Ảnh: 1/ Bìa tập thơ Thời gian và tôi

         2/ Chân dung Hà Vũ Giang Châu qua nét vẽ hoạ sĩ Nguyễn Phan