Tôi có người bạn thân cùng học đại học.
Anh học giỏi, tốt nghiệp ''Bằng đỏ'', ra trường thăng tiến như diều gặp gió. Trong vòng 10 năm, bạn tôi được đề bạt, làm hêt Sếp nhỏ đến Sếp lớn, chủ quản một cơ quan đầy Vàng, Ngọc, Dolla... ít lâu sau, ngừơi ta phát hiện anh lợi dụng chức quyền, toa rập nhau ăn cắp công qũy - bị xử tội chết.
Trước khi thi hành án, tôi tìm mọi cách đến thăm.
Người sắp chết nói ra lời thật lòng. Cuộc gặp mặt người bạn trong xà lim án ’’Bắn’’ gây cho tôi ấn tượng sâu sắc, khó phai. Anh nói về nhân tình thế thái... tự cho mình là nạn nhân... rồi tỏ vẻ ân hận: ’’Gía mình đừng học giỏi... gía mình đừng làm Sếp...’’. Tôi chỉ lặng im nghe và thỉnh thoảng gật đầu trước một số ý kiến của người sắp chết... Sau cùng anh bình tĩnh, hỏi: Cậu thấy mình có giống con Hổ trong bài thơ Nhớ Rừng của cụ Thế Lữ không?
Chẳng để bạn kịp trả lời, anh tiếp: ''Gậm một khối căm hờn trong cũi sắ t/ Ta nằm dài trông ngày tháng sắp đi...'' rồi đọc một thôi hết bài thơ. Điều làm tôi chú ý đến nhập tâm: Nhiều câu thơ trong nguyên tác đã được anh thay đổi, đặt lại... Bài thơ như lời tổng kết quãng đời vang bóng của một con người từng đứng trên tiền bạc, dùng nó để ’’hô mưa gọi gío’’. Giờ đây trở thành tử tù, ngồi trong song sắt suy nghĩ, ân hận - chuẩn bi đi trả nợ đời.
Tôi quyết định ''bạch hóa'' suy tư của người lúc sắp ''dựa cột'' - những vần thơ này. Làm vậy, dường như đã vô tình ''thô tục hóa'' tác phẩm Nhớ Rừng nổi tiếng của cố thi sĩ Thế Lữ. Con Hổ của cụ bị nhốt vì sa cơ lỡ bước... thốt lên những lời hào hùng bi tráng. Còn con Hổ - bạn tôi - vì tham tiền, tham quyền lực, đánh mất lương tâm đến nỗi bị nhốt để người ta mang đi hành hình...
Chắc chắn khi xuống đến suối vàng, bạn tôi sẽ gặp thi sĩ lớn của giòng văn chương Tiền chiến mà ăn năn xin xỏ... Rất mong cụ nương tay với kẻ dám lấy Con Hổ - đưa con tinh thần cao qúy của cụ làm lẽ sống rồi làm mất thanh danh của nó. Tổ tiên ta có câu:’’đánh kẻ chạy đì chứ ai nỡ đánh kẻ chạy lại’’ - Xin Cụ hãy tha thứ, bỏ qua cho bạn tôi. Với tư thế, uy danh - Nguyên Soái Tao Đàn - cụ xin Diêm Vương cho anh ta - kẻ có tài - được sớm đi đầu thai chuyển kiếp để về làm con người lương thiện, chân chính phục vụ cuộc đời, chứ không phải mang kiếp Lợn, Chó, Gà... (1).
Nhưng nếu anh ta - chứng nào tật ây - vẫn muốn kiếp sau tiếp tục về làm ’’con Hổ’’ - như lời tâm sự ở đoạn thơ dưới đây - thì... xin cụ hãy Đề nghị Diêm Vương cho Ngưu đầu- Mã viện tiếp tục ’’nện’’ dập xác rồi đầy anh ta xuống 18 tầng địa ngục, vĩnh viên không được siêu thoát!
’’Nghĩa tử là nghĩa tận’’. Vì sự tồn vong của nhân sinh trên dương thế - rất mong vong linh cụ tha thứ cho sự đường đột của đám hậu sinh Khả ''Ái - Ố - Mĩ Miều'' - này!
Nhớ Rừng (tờ) Xanh
Lời Tử tù ở xà lim án... ''Bắn''
( Nhại lại lời con Hổ trong vườn Bách thú (2)
Gậm một khối căm hờn trong song sắt
Ta nằm dài trông ngày tháng sắp ''Đi''...
Khinh lũ ''Dòi'' kia ngạo mạn, ngẩn ngơ
Dương mắt bé diễu oai linh ’’Người - Lớn’’!
Nay sa cơ nhọc nhằn tù hãm
Làm kiếp người bị hành hạ, tả tơi
Chịu ngang bầy bọn ''Đại bàng'' dở hơi
Cùng lũ Sâu, Mọt - kho bên - vô tư lự..
Ta sống mãi trong buồn thương, tiếc nhớ
Thửơ tung hoành hống hách ngày xưa
Nhớ cảnh đêm thâu, trong ’’động’’ - đèn mờ
Với tiếng thở phì phò, tiếng rên, tiếng rú
Của những tâm hồn đang vật vã dữ...
Ta vẫn bình tâm: đĩnh đạc, đường hoàng
Cong tấm thận ưỡn ẹo, nhịp nhàng
Vờn bóng âm thầm, vuốt túm lông cứng, sắc
Trong động hít, mắt thần ta đã quắc
Là khiến cho mọi con nghiện im hơi
Ta biết ta - Chúa tể của muôn người
Giữa chốn chơi Hoa - Những loại tên tuổi
Nào đâu những đêm tàn - người ướt như ngâm suối
Ta no mồi, say xỉn - phải uống nước đá tan
Đâu những chiều oi, nực - tiếp mưa ngàn
Ta lặng ngắm giang san đang đổi mới...
Đâu những buổi bình minh - ta ngứa - muốn tắm gội
Tiếng em bên tai thẽ thọt - ta tưng bừng
Đâu những chiều lênh láng mắu vương ''mùng''
Ta đợi chết - Vì bị truy lùng gay gắt
Sao Ê kíp ta - không giữ được bí mật?…
Than ôi ! Thời oanh liệt nay còn đâu ?
Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu
Ghét những cảnh tự dưng mau thay đổi
Những cảnh sửa sang, tầm thường gỉa dối
Mũi nâng, bơm ngực, mí chẻ, răng trồng
Nhuộm tóc Đen, thay Trắng - đánh lộn sòng
Gỉa Tiến Sĩ - dấu sao được dốt, kém
Làm ra vẻ hiền lành nhưng… bí hiểm!
Cũng học đòi bắt chước vẻ vi vu
Của các tay đua - đầu óc tối, ngu
Sao sánh được với ta: Oai linh hùng vĩ
Ta đã từng ngênh ngang ngư trị
Cả một thời, cả một vùng, ngành…
Thế mà bây giờ chỉ còn lại ước mơ xanh
Ngan ngát một niềm nuôi tiếc
Nếu có kiếp sau : Hi vọng quay lại được
Nơi ta từng vùng vẫy ngày xưa
Nơi ta không trở lại được - bây giờ...
Có biết chăng hỡi những ngày ngao ngán
Ta mơ theo những hột Xoàn - to lớn
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi
Hỡi Tờ Xanh - ghê gớm - của ta ơi! (3)
Mộng Kê Vàng - kiêu hãnh - của ta ơi ! (4)
15.8.2006
Ghi chú:
(1) Theo truyền thuyết nhân gian: Gia súc bị người đời giết mổ, vốn kiếp trước là những kẻ ác. Khi xuống Âm phủ, sau khi bị Ngưu đầu- Mã viện hành hạ, Diêm vương cho đầu thai thành Gia súc để tiếp tục bị trừng phạt…
(2) Nguyên văn lời đề tựa trong Nhớ Rừng của cố thi sĩ Thế Lữ
(3) Tờ Xanh : Dolla.
- Câu kết của bài thơ Nhơ Rừng in lần đầu trong tập Mấy Vần Thơ - tập mới - được Hoài Thanh đưa vào Thi Nhân Việt Nam , xuất bản năm 1941 - tác gỉa viết: Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!
Gần hai mươi năm sau - Đầu nhửng năm 60 của thế kỉ 20 - Nhớ Rừng được đưa vào Tuyển Tập thơ văn Việt Nam giai đoạn 1930 - 1945, câu kết này, cũng chính tác gỉa Thế Lữ sửa lại: Hỡi rừng xanh kiêu hãnh của ta ơi!
(4) Hạt Kê là một thứ lương thực, to hơn hạt vừng, nông dân thường dùng để nấu cháo, làm bánh Đúc - ăn với bánh Đa rất ngon.
Mộng Kê Vàng là sự tích, câu chuyện cổ: Xưa có người rất nghèo chỉ ươc ao được đổi đời giầu sang. Nhân một lần nấu nồi cháo Kê, ngủ thiếp đi. Một Đạo sĩ hiện ra trong giấc mơ, cho anh ta ba điều ươc. Anh kia ươc mình được làm quan to, tiền bạc nhiều, con đàn chắu đống. Đạo sĩ cho anh ta được thoả lòng: 3 điều anh ước thoắt cái trở thành hiện thực, kéo dài cả một đời người...
Bỗng có tiếng hỏi của ai đó : Cháo Kê chin chưa?
Người kia giật mình tỉnh dây: Nồi cháo đang sôi sùng sục nhưng Kê vẫn chưa chín! (Ý nghĩa của câu chuyện: Công danh, tiền bạc, giầu sang phú qúy chỉ như áng mây trôi, chớp mắt đã bay đi, ngăn ngủi như thời gian nấu nồi cháo kê chưa chín…).