Huế vào thu, tôi khăn gói một vòng xuyên Việt bằng tàu TN1/2. Hơn 1 giờ khuya tôi xuống ga. Ga Huế gần 100 năm tuổi đang thao thức dưới nhạt nhoà ánh điện dịu xanh. Một vài khách đến sớm, đi lui tới trong sân ga yên ắng và một số thanh niên ngồi uống trà đón tiễn thân nhân dưới những vòm lá bồ đề ngái ngủ trong đêm. Nhớ, thời Ga Huế vào những thập niên bảy, tám mươi thế kỷ trước là nơi tụ hội các tay anh chị trà trộn gây án. Dân xích lô, xe thồ cũng thường bắt chẹt khách về tàu khuya với giá cao. Bây giờ, hành khách đến Ga Huế đều cảm thấy bình yên. Dù khuya khoắt thế nào, khách cũng có thể gặp nhân viên, anh em điều độ hoặc các anh bảo vệ chuyên ngành trực ca đêm chỉ dẫn, giúp đỡ.
Tôi dạo quanh một vòng 11 toa xe. Tôi thấy, toàn ghế ngồi cứng, nhưng toa xe sạch sẽ, toa-lét đầy đủ giấy nước ; các thiết bị đảm bảo. Hồi hôm, lúc 3 giờ sáng tàu lên đèo, các nhân viên toa đều ngồi trực ở những vòng quay hãm. Trưởng tàu Nguyễn Văn Tiến đi lui tới nhắc nhở anh em để đảm bảo an toàn cho tàu qua đèo. Tìm hiểu, tôi biết Tổ tàu TN1 có 32 người, gồm Tổ Cung ứng, trong đó 7 nữ và 1 Chi bộ. Ngoài 3 nhân viên mới, còn lại đều thâm niên trên 25 năm. Đặc biệt, đây là một tổ tàu đa số nhân viên từng mặc áo lính, đã hoàn thành nghĩa vụ quân sự nên sẵn lòng nhiệt tình. Tổ Cung ứng 10 người, chỉ có 3 nam. Tổ trưởng Cung ứng là anh Đinh Quang Nghiệp vào Đảng từ năm 1979. Tôi nhìn anh Trần Ngọc Quang với nấu ba nồi cơm cho một bữa ăn gần một nghìn suất, ba lò bếp ga bốc lửa, cường độ toả ra cực nóng! Anh Tiến tâm sự:" Chúng tôi không ngại vất vả, miễn hành khách ngon miệng, hài lòng là chúng tôi hoàn thành nhiệm vụ". Tàu đến ga Sài Gòn gần 3 giờ sáng. Tôi là người khách cuối cùng bước ra ga vì nghe khách đi tàu cãi với nhân viên nhà ga khi có cháu nhỏ bị ách mua bán vé bổ sung. Tôi không phản đối nhân viên ga Sài Gòn bán bổ sung vé trẻ em cho các em. Nhưng nếu họ dịu dàng, giải thích rõ ràng, có tình có lý cho khách, chắc khách vui lòng hơn khi buộc phải mua vé.
Khi trở về Huế, tôi cũng mua vé tàu TN2. Được gặp Trưởng tàu Nguyễn Trịnh Thanh - anh trưởng tàu S4 (TN22) năm nào mà tôi đã có ngõ lời khen, khi anh kịp thời lấy Bảng Theo Dõi Địa Bàn Đường Sắt điện báo trực ban Công an huyện Tuyên Hoá, Ga Đồng Lê triển khai vây bắt được hai thủ phạm trộm tài sản khách đi tàu, là Lê Văn Thuận và Phan Văn Diện, giúp thầy Thích Quang Tâm ở chùa Pháp Lâm (574 Ông Ích Khiêm, TP Đà Nẵng, nhận lại chiếc cặp số, trong đó có 10 triệu đồng, một số tiền gửi định kỳ có giá trị 100 triệu đồng và những giấy tờ quan trọng khác. Nguyễn Trịnh Thanh vẫn điềm đạm và khắc khổ bởi gió bụi đường dài như dạo nào. Tôi cũng gặp lại anh Nguyễn Văn Minh - Tổ trưởng Cung ứng. Anh Minh nói: "Tổ cung ứng có 2 bếp xào công nghiệp, 2 bếp nấu cơm, 1 tủ hâm nóng và 1 tủ lạnh trữ đông đẻ bảo quản thức ăn. Nếu đủ phương án Tổ Cung ứng phục vụ từ 5700 đến 5800 suất ăn, thường thường cũng 4000 đến 5000 suất".
Qua trò chuyện với các anh chạy tàu TN1/2 tôi biết tàu TN 1/2 chạy Hà Nội - Sài Gòn hành trình 41 giờ và đổ đón khách ở 26 ga, trong khi tàu SE1/2 chỉ đỗ đón 7 ga. Như vậy, TN 1/2 phải phục vụ khi tàu đủ phương án gần 6000 suất ăn. Có nghĩa tổ tàu TN 1/2 phải làm việc hơn gần ba lần so với tàu đẳng cấp cao, đồng thời bảo vệ an toàn chạy tàu, an toàn tuyệt đối cho hành khách đi tàu cũng gấp ba lần. Suốt ngày đêm nhiều bận đi loanh quanh trên TN 2, tôi thấy anh em tổ tàu TN 2 làm việc cật lực, hỏi một chị nữ nhân viên từng là sĩ quan Quân đội Nhân dân Việt Nam - hàm đại uý chuyển sang, chị nói: "Làm việc tuy có nhọc hơn. Nhưng được hành khách vui vẻ tạm biệt và hẹn gặp lại, mình hạnh phúc lắm!". Trên chuyến tàu này, cùng toa với tôi cô hai sư cô và một vị thầy tu ở chùa Thuyền Tôn Huế. Sư cô Thích Nữ Đắc Nguyên, trụ trì chùa PL, quận Thủ Đức, thành phố Hồ Chí Minh, trên đường đưa cháu Như Ngọc về thăm gia đình. Sư cô kể, hồi cháu hơn một tháng tuổi, khi cô thức dậy 3 giờ 30 phút để công phu thời đầu trong "Trú dạ lục thời" thì nghe tiếng trẻ sơ sinh oe…oe…rất yếu trước cổng chùa. Cô chạy ra xem, hoá ra đó là một đứa bé bị bỏ rơi. Bé bị muỗi, kiến cắn đến húp mắt và trướng bụng. Hai chân bé chọi một đống cát sỏi ún dưới chân. Sư cô đem vào chùa, tìm ra một mảnh giấy chữ viết rất đẹp, ghi vỏn vẹn: "ngày sinh 18/4/2005". Chùa ở gần Khu chế xuất nhiều chuyên gia người Đài Loan và một trường Đại học.... Khách thập phương đến chùa, ai cũng khen bé đẹp, có nét giống người nước ngoài. Tôi nhìn cháu Như Ngọc chạy chơi trên toa xe mà lòng thầm trách cha mẹ của cháu. Có thể, một bên "Ăn bánh trả tiền", một bên: "Tiền trao cháo múc" nên không nghĩ đến hậu quả đã làm khổ một sinh linh và nhiều người có lòng nhân ái khác!. Thầy và sư cô hài lòng khi được nhà tàu phục vụ cơm chay. Tuy chỉ muối vừng, cơm nóng, đậu hủ và rau muống luộc, nhưng tôi rất trân trọng bởi đây là sáng kiến của Tổ Cung ứng TN 2 đã linh động phục vụ các tu sĩ vì Phật sự phải bôn ba trên tuyến đường xuyên Việt.
Tàu TN 1/2 là tàu của những người có thu nhập thấp. Giá vé Hà Nội - Sài Gòn 380.000đồng, trong khi tàu khác ít nhất 420.000đồng ; khách đi tàu TN1/2 còn được phục vụ hơn hẵn hai bữa ăn. Do vậy, các Tổ tàu làm việc vất vả hơn nhiều lần, nhưng lúc nào tôi cũng thấy họ vui vẻ, hoà nhã, niềm nỡ đón tiễn khách đi tàu. Theo tôi, các tổ tàu TN 1/2 đã thực hiện đúng: "Nụ cười trong suốt hành trình của bạn" và gây nhiều ấn tượng tốt cho khách đi tàu Thống nhất Bắc Nam với giá rẻ.
Huế, ngày 7 tháng 9 năm 2006
