Nắng trưa trải vàng lên cánh đồng xanh mướt, gió lướt qua mặt Vui mát rượi. Cảm giác quê hương sao thật yên lành như câu hát “Quê hương là chùm khế ngọt cho tôi trèo hái mỗi ngày”. Đi mới có vài tháng mà đã nhớ nhà quá đổi như thể đã xa hàng thế kỷ. Hôm đám cưới con Tằm, Vui không về được, gặp nó thế nào cũng biết tay. Tằm thường hăm dọa như vậy lắm và mỗi lần nó nói Vui đều cười nắc nẻ “Hù hả?” Con Tằm thi rớt không vào đại học được, chẳng biết có phải vì vậy mà nó có chồng hay còn lý do nào khác. Mới tí tuổi đầu mà đã sống chung chỉ để dành ăn dành chơi. Vui cười một mình khi nghĩ về Tằm, đứa bạn thân nhất của Vui “Theo chồng bỏ cuộc chơi”. Bên  bờ kênh, dưới bóng dừa một người đàn ông đang lúi húi cắt lục bình xếp vào trong chiếc thúng tre. Trên bè lục bình có vài cái bông tim tím thật xinh  nhưng hình như người đàn ông không màng tới. Vui thả những bước chân dài trên đường đất nóng ran, dừng chân lại bên người đàn ông. “Chú Sền!” Vui gọi. Người đàn ông ngoái cổ ra sau một cách chậm chạp “Vui hả! Mới về hả?” “Dạ! Cháu mới về tới đây. Chú ơi! Chú hái cho cháu mấy cái bông lục bình kia đi!” “Ờ ờ! Con gái đứa nào cũng thích bông lục bình”. Chú với hái mấy cái bông rồi đứng dậy khập khểnh đến bên Vui. Vui hớn hở cầm mấy cái bông tắm tắc. “Đẹp quá! Đẹp ghê đi! Cháu cảm ơn! Chú khỏe không chú?” “Như voi, cháu thấy rồi đó. Chú vừa đào xong một cái ao nuôi cá mới, chỉ một mình chú” “Chú giỏi thiệt!” “Chừng nào cháu trở lên trường?” “Chiều mai chú à! Đi xe đêm để kịp sáng đi học”. Chú Sền thở ra. “Đi đường vất vả quá mà ở nhà không được bao lâu”. “ Nhưng không về thì nhớ lắm. Thôi! Cháu về thăm ngoại với má đây. Gặp lại chú sau nghen! “Vui cười ròn xách túi và mấy cái bông chạy đi. Gió thổi chiếc nón ngược ra sau rơi xuống đất. Khi quay lại nhặt nón lên Vui thấy chú Sền vẫn còn đứng tần ngần trông theo.

Chú Sền tuy xấu xí nhưng tốt bụng và rất thích trẻ con, ngày còn nhỏ Vui cùng mấy đứa khác thường theo chú đi bẻ bông điên điển, những cây bông vàng mọc hai bên đường đi. Còn đến nhà chú hái chùm ruột, leo khế, chơi mèo bắt chuột trong sân. Trời mưa thì theo chú đi soi ếch bắt nhái. Đôi khi đi học về gặp chú, chú cho quà. Bọn trẻ, trong đó có Vui xem chú như ông già Noel của một xứ sở đầy tuyết trắng. Tuổi thơ nào cũng đẹp nhưng qua mau như miếng kem ngọt lịm tan nhanh. Lớn lên Vui dần dần xa chú vì bận học hành và không còn thú vui con nít nữa. Ở đây chỉ có một mình Vui đi đại học, thầy cô nào cũng nói Vui thông minh, học rất giỏi. Bởi vậy dù đã có gia đình riêng tư cậu Hai vẫn quyết tâm lo cho Vui vào đại học. Nói là ra riêng chứ cậu chỉ cất nhà sát bên để tiện săn sóc ngoại và má.

“ Ngoại ơi! Má ơi! Con về nè!” không thấy ai ở nhà trước Vui đi tuốt ra nhà sau. “Chưa thấy người đã nghe tiếng rồi”. Bà ngoại đang đứng bên bếp, mái đầu bạc gần hết, miệng cười hiền từ hằn sâu những nếp nhăn trên má. “Ơ ngoại! Ngoại nói như vậy con ế chồng luôn. Má! Con về rồi nè!” người đàn bà đang ngồi nhặt rau trên bộ ván nhìn vui cười ngây ngô.  “Về rồi hả? Lát nữa ăn cơm”. “Biết con về ngoại chuẩn bị thức ăn cho con đây. Cá của cậu mợ hai đưa sang còn mấy con lươn của chú Sền đưa hồi sáng. Thỉnh thoảng cứ đưa cái này cái kia hoài mà trả tiền chú không lấy”. Bà loay hoay bên bếp trong tiếng dầu xôi xèo xèo, mùi thức ăn thơm phức. Vui đặt các thứ lên bàn rồi đến bên má. “Má! Má nhớ con không?” Vẻ mặt ngờ nghệch, má cười, đầu lúc lắc. Vui nắm cánh tay má lắc mạnh. “Má làm bộ nè! Má nhớ nè! Con là con của má mà má không nhớ con sao?” “Hông! Hông nhớ!”  Má cúi xuống vờ lặt rau, người lắc lư như một con lật đật. “Má không nhớ con, con đi nữa.” “Nhớ mà, nhớ nhiều … ăn cơm, ăn cơm rồi đi”. Má lật đặt nắm lấy tay Vui. Những sợi tóc bay lòa xòa trên má. Tóc má còn xanh đen, rối bù được buộc ra sau gáy bằng một sợi dây thun. Đôi mắt rưng rưng, Vui cười, cổ nghèn nghẹn. “Con biết mà!”.

Má có mang, chiếc bụng lớn dần lên đội áo. Chuyện thiệt động trời! Cậu Hai nghiến răng rít lên. “ Biết thằng nào, tao giết”. Rồi thật tự nhiên má sinh Vui bình thường như bao người đàn bà khác. Nhưng má không hề biết mình làm mẹ và không biết chăm sóc con. Có lần cả nhà đi vắng má đã đem Vui ra tắm mưa khi Vui chưa đầy năm. May là bà đã về kịp lúc. Sau lần đó không bao giờ ngoại để Vui ở nhà một mình với má. Vui lớn lên, ngoại hay kể cho Vui nghe bằng một giọng đều đều, không buồn phiền hay than trách.

“ Con mua sợi dây buộc tóc này tặng má nè! Để con chải tóc cho má nghen!” Má ngồi yên cho Vui chải tóc. Đôi bàn tay đặt trên đùi, những đầu ngón tay thâm đen vì nhựa rau động đậy. Công việc má có thể làm được là bẻ rau muống, lục bình, lặt rau, thỉnh thoảng cũng có cho heo ăn tiếp tay với bà. Chiếc áo vải hoa nhăn nheo bạc màu. Ngoại già rồi, cậu mợ Hai bận rộn, Vui đi rồi không ai chăm sóc má. Vui cố nuốt nước mắt, vài năm thôi Vui sẽ về săn sóc má đến hết đời. Vui tự an ủi. Bất chợt má nhìn thấy mấy cái bông lục bình đặt trên bàn. “Bông!” Má kêu như thảng thốt. “Bông lục bình! Đẹp không? Má!” “Đẹp! Đẹp!” má mấp máy môi, đôi chân mày nhăn lại giật giật. “Má thích không tặng má nè!” “ Tặng hả? Tặng hả?” Má nhìn mấy cái bông như thể nhớ ra điều gì. “Héo! Héo hết rồi!” Má chợt thút thít khóc. Có một buổi chiều, con chim non rơi xuống hiên nhà kêu chíu chít, nó cố đập cánh nhưng bay không nổi. Nó cứ đứng ở đấy và kêu. Một  lát sau cả bầy chim sẻ sà xuống bay quần quần quanh nó kêu rộn ràng. Cảnh tượng ngộ nghĩnh thu hút sự chú ý của má. Má mê mải nhìn quên cả trời tối. Rồi bầy chim cũng bay đi mất. Vui vào nhà học bài quên luôn con chim non trước hiên nhà. Mấy ngày sau má chợt nói với Vui. “ Con chim bay được rồi” Lúc ấy Vui nhận ra má cũng có ngăn ký ức, có điều khi ẩn khi hiện, lúc tỏ lúc mờ như bị một lớp sương mù che phủ. “ Héo rồi con sẽ hái bông khác thật nhiều, thật nhiều tặng má”. Có ai tặng bông lục bình cho má không? “ Má nín khóc, mặt ngơ ngác rồi cười. “Có! Có” “ Có thằng điên tặng bông cho má mày”. Bà phá lên cười nhưng vì ngoại quay lưng lại nên không thấy má bước xuống đi thậm thọt, chân thấp chân cao. Vui lặng người đi, có một luồng hơi lạnh chạy dọc sống lưng lạnh buốt.

Nhiều lần Vui định đi trở xuống nhà chú Sền để từ giã chú nhưng lại thôi. Bỗng dưng không muốn gặp chú nữa. Giá mà má tỉnh táo dù chỉ giây lát thôi để nói với Vui rõ ràng mọi chuyện, cho vui hết hoang mang. Chiều xuống thật thấp, gió vẫn nhởn nhơ trên đầu, những đám mây màu trắng đã ngã sang màu xám xịt. Một buổi chiều bình thường như mọi buổi chiều khác nhưng lòng Vui không bình yên. Có những cơn sóng nhè nhẹ khuấy động mặt hồ làm gợn lên bao ray rứt băn khoăn. Những bước chân không dài không thoải mái. Vui đi, chân hầu như không muốn bước, lòng nặng trĩu. Bất chợt, Vui trông thấy chú Sền đang đứng dưới gốc dừa nơi chú cắt lục bình, tay xách một túi nilon đen nằng nặng. “ Hôm qua cháu nói chiều nay đi nên chú chuẩn bị một ít khô cá sặc và nếp thơm để đem lên trường. Khô này hôm trước tác đìa chú phơi đó”. Trước sự ân cần săn sóc của chú Vui chỉ im lặng, đôi mắt long lanh. Vui chợt nhận ra suốt quãng đời thơ ấu của Vui lúc nào cũng có chú Sền bên cạnh. “Sao vậy? Bị ngoại mắng rồi hả?” Chú cười ha hả như mọi khi rồi ấn quai túi vào tay Vui. “ Nè! Cầm đi! Mang lên trường ăn dần. Ráng học giỏi thì ngoại không mắng”. Năm ngón tay Vui buông thõng, chiếc túi rơi xuống vang lên một tiếng khô khốc. Chú như giật mình mở đôi mắt to đầy tròng trắng ra nhìn Vui. Chiếc trán dồ láng lẩy mồ hôi. Chú đứng hai tay xuôi theo người, chiếc đầu to như kéo ghị chú xuống và chiếc chân thọt khiến chú trông thật thảm hại. Chú không cười nữa mà trở nên lúng túng. “ Có chuyện gì vậy? Vui! Cho chú biết đi”. Thật dễ hiểu, vậy mà trong suốt bao nhiêu năm Vui không nhìn thấy. Trong Vui như có một cái gì đang cuồn cuộn, sắp sửa vỡ tung. Oán trách hay vui mừng? Đau khổ hay hạnh phúc? Tất cả hòa lẫn vào nhau tạo nên những dòng nước mắt. Thấy Vui khóc chú càng trở nên bối rối. “ Có chuyện gì vậy? Nói đi cháu!” “ Sao chú không nói chứ? Sao không nói?” Vui khóc nức nở khiến chú càng luống cuống. “ Nói . . . nói gì chứ?” “ Không nói cháu sẽ đi luôn, không bao giờ về nữa”. “ Đừng! Đừng!”. Chú cuống quít. “ Ờ thì . . . lâu lắm rồi . . lâu rồi chú có hái dùm mấy cái bông lục bình cho một người . . . nhưng má cháu không bao giờ nhận ra chú”.

Vui xách túi chạy đi, vừa chạy vừa khóc. Khóc được thì trong người sẽ nhẹ nhõm hơn. Được một quãng chợt nhớ chú Sền không thể đuổi theo được Vui đứng lại. Chú vẫn đứng lặng lẽ trông theo Vui, tưởng chừng như đang khóc. Dáng đứng thật khác biệt gợi trong Vui biết bao thương cảm. Dù có đi chân trời góc bể nào Vui cũng không bao giờ quên được. Vui đưa tay lên má lau nước mắt. “ Lần sau con về sẽ biết tay”. Vừa đi Vui vừa nghĩ thầm.