DADA [chủ nghĩa]
Gadji... khi nhuwngx gias trij vawn hoas khoong theer cos ddur suwcs manhj ddeer dduwngs vuwngx trong khi nhuwngx khaaur ddaij phaos laij cos ddur suwcs manhj ddeer lamf chur soos phaanj con nguwowif. Vaf nhieeuf nguwowif trong nooix ddau tuyeejt vongj veef suwj voo dungj cuar vawn hoas, ddax trowr thanhf nhuwngx nguwowif Dada nhuw 1 thais ddooj phanr khangs. 1 khi nhuwngx nooix longf bi phaanx leen deens ddinhr ddieemr con nguwowif cos theer lamf dduwowcj nhuwngx vieecj chuwa tuwngf cos: tuwf nay nhaan loaij phair bieets nghix & lamf khacs ddi! Dada khoong chir laf nhuwngx canhs chim bawngf cuar ngheej thuaatj maf conf laf nhuwngx canhs buwowms cair hoas suwj u toois kinh khungr gaay ra bowir longf tin muf quangs & tinhs ddaoj dduwcs giar...
Nhiều người, mỗi lần đề cập nhắc đến chữ "Dada", vẫn chỉ nghĩ đến nó như một phong trào yểu tử mà bản chất chỉ là một trò đùa, một trò lường gạt, một trò thời trang lập dị, một sự phá hoại nghệ thuật, hay một thái độ phản kháng cực đoan nhất thời của một nhóm nghệ sĩ lập dị thời Đệ Nhất Thế Chiến. Phản ứng của nhiều người, đối với chữ "Dada", là phản ứng lộ vẻ giễu cợt, chê bai, hay thẳng thừng kết án.
beri bimba... aays cais gioongs nguwowif caanf phair hieeur rawngf moij suwj deeuf sawnx cos trong taamf suy nghix cuar con nguwowif, rawngf neeus khoong nhowf tris ocs cuar con nguwowif, thif cacs suwj vaatj chir nawmf keef caanj nhau nhuw thees, nhuw nhuwngx canhr tris vui mawts cuar vux truj. Cacs suwj vaatj laf nhuwngx manhr rowif racj vaf voo ichs khungr khieeps (coo down vaf voo vongj khungr khieeps). DDieeuf ddos khieens chungs ams anhr ta. Vaf chuwngf naof chungs conf ams anhr thif chungs conf huwux dungj.
Có từ điển mô tả Dada bằng giọng điệu mang tính lên án hết sức phiến diện. Current Literary Terms: A Concise Dictionary: "DADAISM. Dada, tiếng Pháp, là con ngựa gỗ cho trẻ nít cưỡi chơi... Một phong trào mang tính cách phá hoại và hư vô chủ nghĩa trong nghệ thuật và văn chương được dấy lên ở Zurich vào khoảng 1916. Joán Miró, Marcel Duchamp, Max Ernst là những thành viên cột trụ. Kurt Schwitters tạo nên Merzbild - những bức tranh làm bằng rác - và khẳng định, "Bất cứ cái gì nghệ sĩ khạc nhổ ra cũng đều là Nghệ Thuật".
glandridi... Dada laf hanhf ddoongj tuwf choois taats car nhuwngx trachs nhieemj vawn hoas maf xax hooij ddax gans gheps cho con nguwowif. Hoj ddapj ddoor vawn hoas ddeer giair thoats con nguwowif khoir ddinhj kieens rawngf vawn hoas cos theer giups con nguwowif soongs sots trong cuoocj tanf sats voo hanj.
Encyclopaedia Britannica ghi nhận một số điểm tích cực hơn: "Dada đã tạo nên được những tác động mang tầm ảnh hưởng rộng đối với nền nghệ thuật của thế kỷ 20. Những kỹ thuật sáng tạo bao gồm sự đột hiện (accident) và ngẫu nhiên (chance) sau đó được ứng dụng bởi phái Siêu Thực và phái Biểu Hiện Trừu Tượng. Nghệ Thuật Ý Niệm (Conceptual Art) cũng bắt rễ từ Dada…
Gadji beri bimba... khi phuwowng Taay ngootj ngatj nhuw thees, Trowif ddax sinh ra Dada, cos nhex Ngaif muoons phir nhoor vaof cais neenf vawn minh aays. Nos mays mocs quas. Nos dure quas. Nos logic quas, logic khoong chiuj nooir. Vif thees nos moong muooij, sucs vaatj vaf acs. Vif nos thieeus cais nhaan tinhs meemf maij uyeenr chuyeenr cuar DDaoj Hoaf. Hinhf nhuw Chaan lys nos phi logic lawms… Cos 1 Guru nois Thuwowngj DDees cungx laf 1 teen voo toor chuwcs, ham vui vaf hay say xinr (thaor naof Loaif Nguwowif mowis "haamf baf laanf" nhuw baay giowf), vaf Dada chuwa cos dduwowcj loois tuw duy holistic cungf cawn coots cais sowr hocj "truyeenf taam aans" kieeur phuwowng DDoong loong boong vaf toongf ngoongf.
glandridi lauli lonni cadori...
ĐẶNG ĐÌNH HƯNG [the "Dada" Bird]
Và con thuyền đã gặp "bến lạ" trong một chiều mưa... Cánh chim ngục tù đa đa hỡi bay về đâu nhớ những ngày jáo jác anh trốn học cùng em đi ăn "ô mai" ở fố Hàng Đường trong tiếng chó sủa gâu gâu làm chúng mình đắng nghẹn. Em gục đầu bảo em cô đơn lắm, xót thương lắm, anh có thương em không. Em ơi em có biết cô đơn là tật ách của thiên tài. Anh cũng rất sợ cô đơn nhưng anh muốn làm thiên tài nên anh chấp nhận cô đơn. Với anh cô đơn là “fải đến tận cùng triệt để toàn fần mới thống khoái, mới sinh năng lượng.” Thế rồi thời thế ẩm ương cánh chim thiên tài fải gặp cảnh thiên tai. Em chan nước mắt nhìn anh ái ngại. Em ơi hãy đi đi cho khuất, cho khuất những nợ đời. Ai cũng biết Thơ là Ngôi Lời, nhưng ôm nàng chỉ thấy đời toàn lỗ. Vì Thơ ơi người thơ toàn một lũ jở hơi không biết bơi, jữa bể khổ anh chỉ còn mình em làm fao cứu hộ. Chính nghịch cảnh đã làm anh đốn ngộ, rằng cuộc đời rặt một lũ bất nhân, kể cả những người thân. Yêu “giai phẩm" nên fải đi cải tạo, thích "nhân văn" mà gặp đời tàn bạo, nên em ơi muốn làm người thì hãy yêu cái xấu. Thậm chí em còn fải jao cấu với bọn xấu nếu em muốn ngày mai em vẫn có khẩu fần. Nếu không trước mắt họ em chỉ là đống fân chờ ngày xuống ruộng, em ơi thế thì rất uổng, thương lắm áo jài ơi. Anh biết em thích mặc áo jài, bởi vì em là hoa thài lài... Thôi em hãy theo bọn cặc jái, lấy chồng đi, jù nó có sa đì. Anh ra đi bước vào chốn lưu đầy, nhưng em cứ yên tâm ja mặt anh jầy. Anh thầm lặng vượt qua vũng lầy để sau này anh có một "Thái Sơn". Nhờ có nó mà anh mới được đền oán trả ơn.
ĐẶNG MẬU LÂN [the Đađa-ist]
Văn học sử hiện đại đã phải xét lại con người này, mặc dù hắn càn quấy, bạo ngược và hiếp gái ruộng giữa ban ngày. Người xưa bảo tại hắn ỷ thế bà chị Đặng Thị Huệ Tuyên Phi. Đâu hẳn thế, vì Huệ thiếu gì thằng em mà chỉ có mỗi Lân là lưu danh thiên cổ. Trong một xã hội hủ lậu, trì trệ, thối nát và duy tâm khi người ta chỉ biết có mỗi một chủ nghĩa duy nhất giáo điều khủng khiếp thì Lân là người phản kháng quyết liệt bằng hành động. Các nhà phân tâm học hiện đại thấy ở Lân một con người đa nguyên cấp tiến. Trong Lân có đủ bản chất của một con người "hiện sinh" (existentialist): Lân thường xuyên muốn vượt qua chính mình bằng cách làm ngược lại những định chế luân lý của xã hội; Lân không tin vào Trời, Luật "nhân-quả" vì tin rằng "Thượng Đế đã chết", vậy Lân theo Thuyết "siêu nhân" của Nietzsche; trong khi xã hội ươn hèn mà Lân tàn bạo như một đối lực với tất cả, vậy Lân tin vào Thuyết "bạo lực cách mạng"; Lân đi trước Freud nên đề cao "thị dục huyễn ngã" và "tình dục bản năng"; đã ngàn đời mọi người đề cao lối sống thanh bần mà Lân ưa "thực dụng" ham tiền bạc và quyền lực. Tóm lại Lân là một thằng đực.
