( Đọc tuyển tập bút ký Hồn Mai của Nguyễn Xuân Hoàng )
Vào tháng Chạp, những ngày cuối của năm, dư vị của cái rét đọng trên những chồi non xanh, đọng nơi những vệt da nhăn nhúm của các cụ già và trên những cánh hoàng mai trong những ngôi vườn cũ xứ Huế. Đôi tay tôi cầm quyến tuyển tập bút ký Hồn Mai mà lòng trĩu nặng nhớ về những kỷ niệm xưa. Hồn Mai là tuyển tập hơn 150 bài tuỳ bút, bút ký của Nguyễn Xuân Hoàng do nhà xuất bản Thuận Hoá phối hợp với công ty Văn hoá Phương Nam đã đồng hành cùng mùa xuân ra mắt bạn đọc. Đọc từng trang sách tôi chợt thấy bóng dáng của tác giả đang về cùng cỏ hoa xứ Huế trên những nẻo đường thênh thang. Mỗi bài tuỳ bút của Nguyễn Xuân Hoàng là một lát cắt của tâm hồn thi nhân đối với từng quê xứ, những nơi anh đã đi qua. Sợi cảm xúc được nhà văn chia sẻ với chúng ta, trong thời đại mà giá trị của nó đang mất dần trong mỗi con người, cảm xúc đó đã được tác giả gợi lại qua một văn phong mang tính biểu cảm, hàm chứa nhiều ngụ nghĩa và tràn đầy chất thơ. Những hình ảnh đã bị thời hiện đại xoá nhoà dần trong tâm hồn của các thế hệ trẻ và tưởng chừng như đã nhàm chán, quen thuộc với mọi người từ cọng rơm vàng, sợi khói, bóng tre, con đò, cái sàng gạo, cái lu sành, con heo đất, cánh cò trắng, đoan ngọ tuổi thơ, thương nhớ tò he, giấy mực học trò, một mái tóc thề, những mảnh vườn xưa cũ,… đã được tái hiện qua lăng kính tâm hồn trong suốt của nhà văn tài hoa đoản mệnh. Qua tuyển tập này, người đọc sẽ cảm nhận được thời tiết và sự chuyển mùa của vùng đất một thời là kinh kỳ trong các bài: Bữa ấy mưa xuân, Hạ Huế, Chớm thu, Sang đông, Gió bấc mưa phùn,… với tình cảm hồn hậu và nỗi niềm của tác giả đồng cảm cùng những mảnh đời gian khó trong mùa gió mưa khắc nghiệt ở xứ Huế. Trong đó hình ảnh của người mẹ già xuất hiện trong nhiều bài khiến những người con phương xa chạnh lòng nhớ mẹ,… xin trích một đoạn ngắn trong tuỳ bút Cỏ lau tóc mẹ: “…Nhớ có một dạo cũng vào mùa xuân, tôi vượt đèo Hải Vân về thăm mẹ. Năm ấy hoa lau được mùa nở trắng như một biển lớn. Màu lau trắng quen thuộc đến ám ảnh như tôi đã gặp rất nhiều lần ở đâu đó. Nghĩ hoài cho đến khi xe đã xuống đèo thì ra ấy là màu tóc mẹ. Bao năm tháng ly hương lận đận học hành tôi đã bỏ lại sau lưng màu tóc mẹ bạc phơ. Khi xe đến chân đèo, tôi ngoảnh đầu nhìn lại chỉ thấy cả một trời lau tóc mẹ phất phơ trong nắng chiều tím lạnh…” . Ẩn sau những lớp ngôn từ đẹp và mong manh như mây khói là cả một bản lĩnh văn hoá và sự dày dạn kinh nghiệm được chuyển tải qua ánh nhìn nhân hậu. Trên mỗi trang văn của tác giả như có tiếng rung vang thanh thoát phát ra từ chiếc phong linh, thứ âm thanh kỳ ảo đó len vào mọi ngõ ngách để đánh thức những cõi hồn cô độc.
Mùa xuân năm nay, vắng một bóng hình thân thương, nhưng các loài hoa vẫn nở rộ trong những câu chữ của tác giả cùng các gam màu sâu thẳm của xứ Huế và Hồn Mai vẫn rung lên rực rỡ sắc vàng cương nghị trong những ngôi vườn xưa. Đọc tuyển tập bút ký Nguyễn Xuân Hoàng như tìm được những gì đã mất mác trong tâm hồn chính mình. Tác giả như muốn gửi đến người đọc một lời nhắn nhủ đầy tính nhân văn: cái đẹp luôn ở xung quanh chúng ta.
Được biết, sau Hồn Mai, một tuyển tập khác của Nguyễn Xuân Hoàng có nhan đề mang âm hưởng của mùa xuân là: Thương nhớ hoa Đào, gồm các thể loại: thơ, truyện ngắn, bút ký chân dung Trịnh Công Sơn và phần cảm nhận văn chương. Tuyển tập Thương nhớ hoa Đào sẽ ra mắt quý bạn đọc vào những ngày đầu xuân Mậu Tý.
Huế, 01/2008
