1

Biển không bao giờ già.

Nó vẫn xanh một màu vời vợi như thuở nào. Nó ngắm nhìn bờ cát trắng, nhìn những doi đất, nhìn những núi non, đồng lúa, vườn cây. Chỉ vì nó vấn vương chốn ấy xưa là đáy biển, xưa là của nó. Nó vẫn thường vuốt ve những miền thân thương cũ. Đôi khi nó trở nên trái tính trái nết, hằn học với bờ. Đó là những ngày bão. Sau đấy, nó ân hận, rầm rì những lời xin lỗi. Nó dịu dàng, lăn tăn tiến vào bờ cát trắng ngập nắng. Tiếng rì rầm của nó lan sâu vào đất liền, đọng lại trên những vách đá, những cánh rừng, những ngọn đồi nhấp nhô như bát úp, đọng lại cả trên những cánh võng ru con, gieo vào lòng lũ trẻ nhiều nỗi nhớ nhung mãi đến khi thành người lớn.

2

Mỗi khi chàng nhớ biển, chàng lại nhớ nàng, nhớ về ngôi chùa lẻ loi bên một lối mòn. Chùa trông ra biển. Biển bát ngát đổi màu theo từng ngày. Còn lối mòn kia đã biết bao lần kéo chân chàng và nàng chạy ùa về phía biển. Cái chùa ấy, với khoảng sân nhỏ lát gạch tàu, có những gốc sứ cùi cổ thụ. Dưới bóng râm mát ấy, một hôm, nàng nâng cuốn truyện Kiều ngang trán, lâm râm khấn và bóc được hai câu mà khi đọc xong, mắt nàng rân rấn nước.

“Ma đưa lối, quỷ đưa đường

Lại tìm những chốn đoạn trường mà đi”

Nghĩa là chia lìa ư? Nghĩa là xa cách ư? Em bắt lại câu khác xem. Chàng không tin. Nàng lại khấn rồi giở sách. Lần này cũng chẳng khá gì hơn, chẳng qua nói rõ thêm đoạn kết của cuộc chia ly.

“Tấc gang động khóa nguồn phong

Tịt mù nào thấy bóng hồng vào ra”

Trời ơi! Người xưa quay về động tiên tìm vợ thì động tiên bí lối. Người và tiên từ đấy cách xa nhau mãi mãi, mà cái cách xa ấy chỉ trong gang tấc mơ hồ!

Sao thế? Chàng bực bội. Nàng buồn rười rượi. Anh không tin. Anh không tin. Mắt nàng long lanh ngấn lệ. Em cũng cố để không tin.

Tiếng chuông chùa gõ vào không gian một nhát mạnh. Không gian như một cái chuông pha lê mỏng manh, vỡ ra hàng tỷ mảnh âm thanh bay lả tả khắp nơi. Từng mảnh nhỏ bám vào mái ngói chùa âm dương cổ kính. Một đám âm thanh khác rung dài trên mặt sóng biển biếc xanh. Vài mảnh ghim vào lòng hai người đau nhói.

“Tiếng chuông rơi vào hư không âm thanh thế nào?” Nàng hỏi.

“ Giọt nước mắt rơi vào hư không hình hài ra sao?” Nàng lại hỏi.

Chàng và nàng lặng im, theo lối mòn, ra biển. Hai cái bóng trầm ngâm trườn trên bãi cát. Chàng nhìn rõ bóng nàng. Vai nàng mỏng mảnh, gầy yếu làm sao! Chàng nhìn ra biển, nhìn thấy rõ đường cong cong ở chân trời, hướng đông.

Nàng thì thầm:“Nếu chúng ta ra biển, và đi mãi về đông, ta sẽ đến đâu?”

“Đi mãi ư? Đi mãi, đi mãi, anh sẽ đi cả chu vi quả Đất. Đi mãi, anh lại về đây, về bên em đây.” Chàng đáp.

“Thật không?”

“Thật.” Chàng khẳng định.

3

Đường đời nhiều ngã. Vậy mà có một ngã vô tình chen vào giữa chàng và nàng. “Ma đưa lối, quỷ đưa đường…” Và chàng đã lạc ở trời Tây. Chàng cũng không hiểu vì sao mình lại làm theo câu Kiều thứ nhất một cách ngoan ngoãn thế.

Những ước vọng phía trước lôi chàng cắm đầu chạy theo. Một cuộc sống bận rộn ngổn ngang vật chất. Chàng sống mà không kịp thở nữa. Ăn sáng trong khi lái xe. Uống cà phê trên xe. Điện thoại cho bạn bè mà tay kia vẫn ôm vô-lăng, lại còn tranh thủ nghe nhạc, học tiếng Anh trên xe. Sở làm - xe - trường Đại học - xe - nhà - xe - sở làm… Chàng lăn tròn mãi trong vòng tròn khép kín đó. Cái vòng tròn ấy gói chàng lại như một vỏ ốc. Vỏ ốc đó ngày càng dày, ngày càng cứng và khô sạn như đá. Rồi chàng trở thành bác sĩ phẫu thuật, thành đạt ở xứ người và … đã quên mất nàng. Vỏ ốc của chàng ngày càng vững chãi. Chàng quên nàng đúng mười bốn năm! Cho đến một ngày, vỏ ốc đó vỡ tan nát thành ngàn mảnh vụn.

Cái tên chàng gắn với một tai nạn ô tô khủng khiếp. Xe chàng lăn xuống vực sâu. Không hiểu năng lực huyền bí nào đã kéo nổi chàng ra khỏi cõi chết. Gãy tám xương sườn, vỡ vụn xương hàm dưới, mặt mày bị cày nát, khuôn mặt chàng bị biến dạng hoàn toàn. Chàng không có khuôn mặt người nữa! “Còn lòng ta, có còn là người nữa không?”

Chàng quay về ngôi nhà nghỉ hoang vắng trên biển của mình, vùng Florida. Chàng chẳng làm gì, chỉ dạo quanh nhà, vườn cây, rồi ra biển. Có khi chàng ở trên bãi cát gần hết đêm. Sau mười bốn năm xa quê, chàng bỗng nhớ nhiều về nàng. Chàng hiểu ra những “chốn đoạn trường” trong câu Kiều xưa rõ ràng hơn, sâu lắng hơn.

Rồi chàng phải trải qua hàng chục cuộc phẫu thuật lớn nhỏ. Đó là cái giá để đổi lấy một khuôn mặt người. Một khuôn mặt lạ hoắc! Mặt của kẻ khác!

Sau biến cố đó, chàng theo học phẫu thuật thẩm mỹ. Bốn năm sau chàng trở thành chuyên gia về hàm - mặt. Để trả ơn cho khuôn mặt mình, chàng đã sửa sang hàng ngàn khuôn mặt khác.

Một hôm, chàng theo bạn bè rủ đến một trung tâm thiền ở Boston. Ở đó, chàng không học thêm gì cho cái tâm vô minh của mình. Duy chỉ có tiếng chuông, tiếng chuông của thuở nào đã vang lên trong lòng chàng. Tiếng chuông đẩy chàng về Việt Nam, theo đoàn phẫu thuật vá hàm ếch từ thiện cho trẻ em.

4

Nàng cùng biển xanh, cát trắng và nắng gió ở lại nơi xưa. Ngày ngày, nàng đến ngôi trường nhỏ dạy các em bi bô tiếng Mẹ, dạy các em yêu thương biển, yêu thương cát, yêu thương nắng gió. Nàng cười với những cụ bà, cụ ông mặt răn reo như những bức tượng tạc vào thời gian . Nàng vui với lưới, với ghe thuyền, với cá. Nàng thở mùi lúa chín, trông theo những cánh chim biển chới với trong giông bão. Nàng đỏ hoe mắt cùng với những người dân quê nghèo trông ngóng những con thuyền chưa về bến trong những ngày biển cả hằn học với đất liền. Ngày rằm, mồng một, nàng lên chùa, ngôi chùa nhỏ ngày xưa nơi nàng đã rơi rớt hai câu Kiều định mệnh. Nàng tan biến người trong tiếng chuông rồi bay vào hư không. Nàng bay trên những câu Kiều xưa. Và chỉ trong hư không tĩnh lặng ấy, nàng mới được gặp chàng. Rồi nàng khóc, những giọt nước mắt rơi vào hư không. Bấy giờ nàng mới biết những giọt nước mắt rơi vào hư không hình hài ra sao. Nó như một dung dịch hòa tan cả thể xác lẫn tâm hồn nàng, biến tất cả thành hư không.

Năm này tiếp năm kia, chúng lũ lượt chạy qua trước mắt nàng. Có lúc chúng tạm dừng lại, ngoái nhìn nàng, dò hỏi. Thời gian đứng về phía mẹ, dò hỏi nàng. Rồi chồng nàng, một anh giáo dạy chung, hiện ra như một câu trả lời. Chỉ chờ có vậy, mẹ nàng an lòng tạm biệt về lại hư vô.

Những tưởng đời nàng mỏng đi một chút ưu phiền, nào ngờ thời gian và anh chồng kia tô thêm lên đó một lớp dày cơ cực và hàng đống gánh nặng. Nàng thui thủi nuôi hai đứa con gái nhỏ. Nàng đơn độc trong cuộc mưu sinh. Nàng lẻ loi trong mơ ước. Anh chồng kia đã hóa thành con người khác. Anh bận bịu lang thang bên những bàn rượu. Anh bỏ mình vào chai rượu, đóng nút chặt, cấm nàng xâm phạm, rồi lắc mạnh để tạo nên giông tố trong đó. Mỗi lần anh thoát khỏi nút chai ấy, anh lại lôi nàng và các con ra khỏi êm đềm, ném họ vào chán chường, vào uất ức, vào đắng cay.

Có nhiều đêm, mấy mẹ con chạy ào ra biển. Biển đêm lấp lánh ánh đèn câu mực ngoài khơi. Biển ôm cả ba mẹ con vào lòng, vỗ về, an ủi họ. Những giọt nước mắt lớn nhỏ không đều rơi xuống đại dương, lóng lánh trong ánh trăng non. Những đêm mưa lớn, dầm mình trong nước biển, nàng muốn lặn luôn xuống cõi vĩnh hằng. Biển từ chối. Biển xô nàng vào bờ. Rồi cả biển, cả mưa hét vào tai nàng tên hai đứa nhỏ. Chúng còn nhỏ lắm, biết không? Biển mơn man tóc nàng, má nàng, xóa sạch những dòng nước mắt. Mưa vội tạnh để họ còn dò dẫm đường về nhà. Tiếng rì rầm của biển dẫn dắt họ đi, dìu họ lên tấm phản nhỏ xíu, và theo cả vào trong giấc ngủ, ngăn họ cách xa những cơn ác mộng.

Có một đêm, con bé lớn đau bụng, vùng bên phải. Nàng sợ con bị viêm ruột thừa. Hai mẹ con đèo luôn cả con bé nhỏ, dù nó không bệnh, trên chiếc xe Honda cà tàng vượt qua nhiều đồi, nhiều dốc đến trạm xá xã. Cô y sĩ bảo theo dõi thêm vì các dấu hiệu chưa rõ ràng lắm. Giữa đêm, con bé hết đau, nàng xin họ về nhà vì sáng hôm sau còn phải đi gác thi. Ba người đàn bà và một chiếc xe cà tàng, lầm lũi đi trong đêm, về nhà. Ghé phố chợ đìu hiu trong đêm khuya, nàng gọi cho các con hai tô cháo lòng nhỏ, còn mình thì không. Nàng không thấy đói, chỉ thấy buồn. Giờ này có lẽ chồng nàng đang nằm chò co ở nhà, say mèm như chết. Chắc anh đang mơ về những miền xa xôi, nơi đó không có buồn phiền, không có thất bại, không có đố kỵ hay ghen tuông. Một chiếc xe cải tiến thường dùng để chở củi rừng ghé vào. Cả một đoàn vua, quan, quân lính với áo mão cân đai ùa vào quán. Họ mặc đồ của ngàn xưa! À, thì ra họ là một gánh hát nhỏ vừa đi diễn về. Vua ngồi đối diện nàng. Anh ta chưa yên chỗ thì đã giật mình vì anh lính đứng kế bên sai bảo: “Ê mày, với tay lấy đưa tao cái ghế!” Vua lẹ lẹ đưa cho tên lính cái ghế, như sợ hắn phật ý. Nhìn cảnh đó, nàng bật cười. Trên sân khấu, vua có quyền uy tối thượng, nắm quyền sinh sát trong tay nhưng bước khỏi sân khấu, vua cũng chỉ là một đứa em nhỏ, bị thằng anh sai vặt. Các khổ đau nàng đang nếm trải rồi sẽ có một ngày bước khỏi sân khấu. Một tiếng chuông ngân vang trong lòng nàng. Nàng cảm thấy nhẹ nhõm. Hư không và tĩnh lặng về lại bên nàng, ngay nơi này đây chứ không cần tìm kiếm xa xôi. Nàng cảm nhận rằng mình là một chi tiết, một phần nhỏ của cộng đồng này, của vùng đất này. Yêu thương chợt ùa về như con sóng lớn. Các con nàng đang nháy mắt trêu chọc gã vua kia, khi chúng nhìn thấy lớp phấn son trôi theo những hạt mồ hôi trào lên vì tô cháo nóng hổi. Nàng thấy mình yêu thương tất cả. Nàng thấy mình mạnh thêm lên.

5

Nàng gặp lại chàng tại Sài Gòn.

Trong lớp nàng dạy có một cháu bé sứt môi, cha mẹ rất nghèo, không ai biết Sài Gòn là gì, không thể tự dẫn con đi để tham gia vào cuộc phẫu thuật nhân đạo, miễn phí đang tổ chức ở bệnh viện X tại thành phố, nên nàng phải đèo nó đi. Gửi hai đứa con gái ở nhà bà ngoại, gần chợ Phan Thiết, hai cô trò lên chiếc xe cà tàng của nàng chạy vào Sài Gòn. Giữa mùa mưa, những cơn mưa bất chợt chụp lên đầu hai người. Từ khuya, họ đã đi. Hai trăm cây số đường trường với người phụ nữ khá là khó khăn, nhưng với nàng thì không. Nàng đã chịu khổ nhão nhề rồi. Họ đến Sài Gòn rất sớm.

Đó là ngày giải quyết các cas cuối cùng đã đăng ký.

Ba ngày trước, chàng cùng các đồng nghiệp người Mỹ đã giải quyết hơn hai trăm cas sứt môi, hở hàm ếch. Công việc nhiều, mệt, nhưng chàng vui. Chàng cũng đang trông ngóng cho xong công việc, chiều đó sẽ vù về Phan Thiết, thăm lại nhà, thăm lại má giờ đã gầy yếu lắm rồi. Trong danh sách các trẻ em được phẫu thuật, chàng cứ cắm cúi tìm các địa chỉ Phan Thiết quê chàng. Đã hai ngày qua chàng không thấy. Mãi đến ngày cuối, chàng phát hiện được một. Bỗng nhiên, trái tim chàng đập rộn ràng kỳ lạ. Chàng nghĩ đến nàng. Chỉ nghĩ thôi.

Tên đứa bé học trò nàng được xướng lên.        

Từ hàng ghế ngồi đợi ở hàng lang, nàng nhìn thấy chàng, nhưng không nhận ra, vì khuôn mặt khác hẳn. Còn dáng dấp kia, mái tóc kia, cả cách đi đứng, nàng thấy quen lắm, quen kỳ lạ. Nàng bần thần hồi lâu. Có một tiếng chuông rạn vỡ, ngân nga trong lòng nàng. Phải chàng không? Phải chàng đấy không? Tim nàng đập mạnh. Đã lâu lắm rồi, tim nàng mới lại đập hoảng loạn như thế. Nó bồi hồi, nó hồi hộp, nó tái tê. Không, không, cả cái giọng này cũng khác nữa mà. Giọng chàng trầm ấm hơn, lôi cuốn hơn, chứ không dứt khoát, đanh gọn như người đàn ông này.

Tên đứa bé được xướng lên lần thứ hai.

Hai cô cháu sực tỉnh “Có”, rồi đứng dậy, tách khỏi đám đông. Chàng nhìn nàng, mắt dại đi, bàn tay buông rơi tờ giấy danh sách. Có ai đó cúi xuống lượm nó, dúi vào tay chàng. Chàng cầm hững hờ, vô hồn tờ giấy trong tay.

Nàng đó! Nàng đứng trước chàng bằng xương bằng thịt, trong tay dắt một đứa bé sứt môi.

“Con của em… à không, con của cô à?”

“Không, đây là học trò tôi…”.

Chàng nói một câu tiếng Anh với đồng sự. Anh chàng người Mỹ kia gật đầu, tiếp nhận thằng bé, bắt đầu khám.

Chàng hổn hển nói với nàng.

“Em… à cô có thể ra kia nói chuyện với tôi một chút không?”

“Dạ được.”

Họ đi ra sân bệnh viện, bước trên con đường lát hắc ín màu đen đọng vài vũng nước mưa. Con đường rắc đầy hoa phượng đỏ.        

“Em không nhận ra anh sao?”

“Anh… là ai nhỉ?”

“Nếu chúng ta đi ra biển và đi mãi về đông, ta sẽ đến đâu? - Rồi chàng lặng lẽ nói tiếp - Đi mãi, đi mãi anh sẽ đi cả chu vi quả Đất. Đi mãi, anh lại về đây, đứng cạnh em đây”.

Cả hai cùng đứng lại. Nàng nhìn chàng trân trối. Nước mắt nàng trào ra tự lúc nào không biết. Khỏi phải tả, họ hấp tấp, bối rối, giành giật nhau để nói, để cười, để khóc. Hai mươi năm rồi họ mới gặp nhau. Hai mươi năm, ai trong họ cũng răm rắp làm theo câu Kiều bắt được hồi xưa, trong sân chùa. Hai mươi năm, tiếng chuông rạn vỡ không gian ấy vẫn ngân trong lòng họ tươi như mới. Nàng nghe hết về đời chàng. Chàng nghe hết về đời nàng. Hai người quên cả xung quanh. Họ quên mất là họ đã đứng nói chuyện suốt ba giờ đồng hồ bên cạnh cái ghế đá dưới chân gốc phượng vĩ. Ba giờ thật ngắn ngủi. Nó ngắn như một đời người.

6

Chiều hôm đó, chàng tạm chia tay với đồng nghiệp. Chàng thuê một chiếc taxi và một mình về Phan Thiết.

Chiều hôm đó, đi sau chàng chừng vài tiếng đồng hồ, nàng cũng về Phan Thiết, trên chiếc xe Honda cà tàng của mình, cùng đứa học trò nhỏ đã phẫu thuật xong.

Núi đồi hiện ra chào đón chàng . Những rừng cao su dài, đứng ngay hàng thẳng lối như muốn bước ra đường chào chàng. Những dốc nâng chàng lên cao rồi lại hạ chàng xuống chân dốc. Quê hương nhích gần lại phía chàng. Chàng đã chuẩn bị về quê hương cả tháng rồi, vậy mà nay vẫn thấy nôn nao lạ lùng. Và kia, biển cả hiện ra với những đợt sóng trắng xóa. Chàng có thể già đi. Nàng có thể già đi. Nhưng biển cả thì vẫn thế, không bao giờ già.

“Tấc gang động khóa nguồn phong”

Cả câu Kiều này vẫn đang đúng đấy thôi. Một bức tường vô hình nhưng chắc chắn đã hiện ra giữa chàng và nàng. Họ cách nhau gang tấc mà xa nhau nghìn trùng.

Trời nắng nóng kinh khủng. Chàng bảo xe dừng, rồi bước ra ngoài. Nàng nói đúng: “Anh nhớ uống nhiều nước, nhớ mang theo nhiều nước suối. Mới về, sợ anh không quen.” Chàng uống nước ừng ực và thấy mắt mình cay. Nắng kia có tha cho nàng và thằng bé học trò đâu. Họ có được uống nước nhiều như chàng không?

Xe lại đi. Biển thoắt ẩn, thoắt hiện sau những đỉnh núi. Mây đen ở đâu chợt ùn ùn kéo đến. Và mưa. Mưa đổ xuống cũng hung hãn không kém gì nắng. Mưa tuôn xối xả trên cửa kính. Cái gạt nước cuống quít xoa vội trên kính chỉ đủ thấy con đường mờ mờ trước mặt.        

“Chỉ cần em hiện diện một chút nào đó trong hồn anh, em đã thấy hạnh phúc lắm rồi. Đời em khó riết, em quen rồi. Anh sung sướng, em sung sướng lây. Anh vui nghe, anh khỏe nghe, vì em!…”

Chàng mong mưa vơi dần đi. Chàng mong mưa đừng làm ướt vai nàng nữa. Cái đỉnh núi đội mây trắng như quàng khăn nhẹ nhõm thanh thoát. Mưa nguôi dần, nguôi dần, như thể chiều theo ý chàng. Chàng thở nhẹ, ngoái nhìn kính sau xe. Con đường hiện ra rõ dần, rõ dần. Chàng lờ mờ hình dung nàng và thằng bé trên chiếc xe cà tàng vượt qua nắng gió, vượt qua mưa dông nhẹ nhõm.

Có một tiếng chuông ngân từ nơi nào vẳng lại. Chàng ngã người ra sau ghế, lắng nghe tiếng chuông đang len vào người, hòa tan chàng ra từng mảnh nhỏ. “Bình an em nhé!” Chàng nhủ thầm rồi thiếp đi.

Tháng 06/2007