Bình Định 1935

Đây là chốn nương mây và cậy nguyệt.

Đàng chờ xe, sông nước ước mong thuyền.

Tịch-dương-liễu không biết mình đang biếc,

Tương tư trời tương tư, nhạc triền miên.

Mây nổi đó những hồn chừng xa xứ.

Trăng cô liêu trắng mộng hồ xa nao ?

Xe lỗi hẹn với người trong lữ thứ,

Những cánh thuyền muôn dặm cũng hư hao.

Ôi Bình Định, mây chia trời cách biệt.

Những bâng khuâng trong giá lạnh sương hoa.

Nhà ngơ ngẩn, nhũng tường vôi keo kiết.

Nam-quách sầu, Đông-phố quạnh, Tây-môn xa.

Cây lặng lẽ gượng làm bầy hài đảo

Thuyền bồ câu nghiêng buồm trắng trôi ven.

Tăm chiêu mộ nổi trên dòng nước Đạo.

Rượu ân tình - Bình Định - xứ lên men.

Đường lăng lắc chảy trong quầng nắng nhạt,

Nhớ thương từ vườn chuối nuối vườn Dưa.

Giấc Trang-tử đêm vầy theo hội hát

Cuối đôi làng xam xám dệt tơ mưa.

Ôi Bình Định tự thanh cao trao gửi

Buồn xế tà qua mấy cửa rêu xanh.

Nơi đến đọng những vũng chiều lạnh đợi

Buổi trăng gầy, gió luỵ xuống mong manh.

Đây tôi sống trong thanh nghiêm thánh thất:

Đèn lưu ly hao sáng mộng tràn đầy

Lan can đó xuống dần từng bậc bậc,

Hồn cuộn dần bậc bậc khói hương xây.

Hồn tôi loảng trên bệ vàng thếp chảy,

Cùng hồn trưa quấn quít lấy giao lân.

Tám phương bạn - chợp hàng mi - mộng thấy

Xứ tâm tình, vàng rộn lá thu phân.

Nhánh tòng, bá có đau vì xứ sở,

Chớ quặn mình thêm nức nở hồn tôi,

Không được sống, xin cho cùng được thở,

Vạn-lý-tình trong gió ngọt xa xôi.

Trời Bình Định có thương Em lẻ chiếc,

Em nằm thương xanh biếc của trời buồn.

Trên đài trán thơ hằng lên vọng nguyệt,

Trăng còn nương thuyền nhạc khuất trong sương.

Hoa tư tưởng phân thân chìu gió trải,

Trời hoa tiên, hồ hải nói lrong tâm.

Ôi Bình Định, sao nằm trong mãi mãi

Đĩa dầu vơi, tim cháy ngọn âm âm... ?

(Trích "Đọng biếc" 1938)

Bình Định 1945

Không, Bình Định đã qua cơn sốt rét.

Nước da vàng lột theo vỏ cây khô.

Dấu xe ngựa đã niêm đầy ngõ kiệt.

Trăng lạc loài gặp lại giữa đêm thu.

Bùn rắn lại trên bàn tay cày cuốc.

Trán công nhân rực thét lửa chân đe

Nét khẩu hiệu, tay huơ bừng ngọn đuốc,

Tay vót căm thù bén những thanh tre.

Con đường đỏ duỗi ngay dòng ảo não.

Phổ kiểng lên như chờ lệnh song hành.

Tờ lịch, chị hôm qua sầu chửa ráo.

Mà em nay, đã dựng nét mày xanh.

Gò cửa bấc sỏi đồ bia liệt sĩ.

Hịch Văn thân chống thuế gió rền vang.

Doàn áo vải dẫn đầu hàng tự vệ.

Nắng rung trên những mái rạ vá quàng.

Ôi Bình Định buổi đèn mờ, nước lã.

Bóng nha môn nằm chặn lối ân tình,

Đêm bỗng dậy những ánh vàng xa lạ.

Sao mọc rồi, sông núi bớt lung linh.

Hồi mõ ngục hết xao trăng tình lự.

Chim ria lông cười ngai bệ hành cung

Hồ trụ biểu thụt vào nanh vuốt dữ.

Trống lầu tây đã đổi nhịp thu không.

Chim bồ câu hay đoàn xe sứ giả

Tung năng đào trong cánh trắng giao duyên.

Chim tu viện lên lầu hôn thánh giá.

Đầm sen đêm thao thức lá gieo tiền.

Tin xa lạ những Ba Tơ. Việt Bắc.

Người kề nhau như kể chuyện truyền kỳ.

Đất ê ẩm dưới đinh, giầy Pháp Nhật.

Vội trở mình ôm chặt gót thu đi.

Mỗi ký ước Kon-tum, Ban-mê-thuột.

Một mũi gai trong dĩ vãng tù đày.

Người cán bộ ngùi quên châm điếu thuốc.

Nhìn cột cờ phấp phới ánh sao bay

Ôi Bình Định, đau thương gài trước ngõ.

Mẹ ru con trong bóng tối phật phồng.

Trong tay áo còn nghe dài tiếng thở.

Bỗng thấy quanh thềm hát núi, ca sông.

Những thổ sơn vút cao đài vọng hải

Người chưa lên mà lòng bướm ra ràng.

Nhìn nở khắp trên ruộng, đồng, lạch, bãi.

Hoa: đoàn tàu - Hoa: những chuyến đò ngang.

Sông Côn chảy qua bảy tầng thác đập.

Tình Trung châu: hương mật nặng khoang thuyền.

Duyên cá nục, măng le về hội họp.

Phiên chợ Thành vụt tỉnh giấc cô miên.

Tôi đi giữa những vườn gòn thẳng tắp,

Ôm trong lòng biển lớn vỗ non cao

Bông rụng xuống mái đầu nghe ấm áp.

Như mái đầu lót tổ đón chim sao.

Qua trường cũ thấy rạc rào sóng ngói.

Lòng bỗng dưng thơm mùi giấy học sinh.

Trên trang sách của cuộc đời đổi mới.

Nghe thơ về bay vút cả trời xanh.

Tim còn rộn khúc "hành vân", "lưu thuỷ".

Đầu sôi lên điệu mới "Tiến quân ca".

Nét mực đỏ gạch dưới hàng nhật ký:

"Đây mùa thơ của dân chủ cộng hoà".

Phấp phới lá lay. ngõ chào cổng đón.

Có cuộc đi về, không cảnh tiễn đưa.

Vệt môi đỏ đã biết cười dưới nón.

Đàn bướm vàng lạc đến mộng ban trưa.

Cuộn liên lạc khi lững lò mây tháo:

Ai nhắn vè từ Phú Quốc–Nam Quan ?

Hỡi sứ mây, chờ tôi đề lên áo

Lời hẹn ngày gặp gỡ giữa Đồ Bàn.

Lầu Cửa Đông có nghe Em tâm sự

Em đi trong tình sử của lầu thơ.

Hai chúng ta bước qua đêm quá khứ

Ngoảnh đôi đầu không còn thấy bơ vơ.

Có ai dạo sênh tiền trong chạng vạng.

Nhạc cong theo xóm lao động Lò-rèn

Ôi Bình Định, hôm nay chào Cách mạng.

Đón bình minh trong nhà nhỏ không đèn.

(Trích "Kết giao" 1945)

Bình Định 1947

Mùa trở dạ, vườn tơ chờ trái đỏ.

Nắng lên đồi đỉnh tháp đứng chăn đê.

Đường dây thép chim về khao lúa trổ.

Dọc đường dài bụi đỏ phất mui xe.

Buồng phổi mới ngực phồng thân áo xám.

Trăng mái đường về hội nghị cơ quan.

Ôi Bình Định từ những ngày tháng Tám.

Bao đứa con xiêu lạc trở làng.

Chiều đại hội ráng lồng trên biếu ngữ.

Đời căng buồm vè xứ sở tự do.

Đường cách mạng thơm từng trang lịch sử.

Trong nhớ thương sông núi bớt mơ hồ.

Chim trắng lượn giàn, lá đang lát ngõ.

Mái hoa râm phường phố chục làm duyên.

Những hàng xén vừa nhún nha đến chợ.

Tin dữ bay về gương lược đổ nghiêng.

Cù lao Yến én bồng con chạy tổ.

Họng ca-nông ừng ực bãi Qui Nhơn.

Đường "Mười chín" cầu A dưng gãy đổ.

Móm giày đinh đến sục sạo chợ Đồn.

Người băng nẻo tuông qua lòng Bình Định.

Rứt quê hương như rứt tóc, rứt da.

Cuộc gian khổ đã bắt đầu nặng gánh.

Sông lại mong thuyền, tàu lại nhớ ga.

Người treo chiếu trên cành đa rễ phụ.

Người dìu cha nơi dịch xá lộ thiên,

Người vắt sữa lau mắt con gái ngủ.

Người đứng ngã ba úp mặt xin tiền.

Người khoả cát tính đoạn đường trụ số

Người ngóng chồng trong bát cháo tàn hơi,

Người thờ thẩn nhìn ánh đèn trong phố.

Người lạ lùng trước một quả vông rơi.

Người gối lưới mơ màu xanh nước biển

Người nằm rơm nhớ bụi mía chòi dưa

Người khâu giép tiếc mũi khoan bàn tiện.

Người nhẫm tiếng quà rao ngọt đường trưa.

Người ngồi nhắc nhịp đồng hồ quả lắc.

Người tưởng chuông, làm dấu hiệu Ba Ngôi,

Người nhớ sách, người nhớ hương, nhớ nhạc

Người nhớ người, người nhớ một làn môi.

Và Bình Định nằm thương em nhớ chị,

Ôm phố phường quấn quýt sắc trời xanh.

Một viên sỏi cũng cộm thành ý nghĩ.

Sáng trên đường chờ chận bước hôi tanh.

Gò lóc thịt đắp thêm nền chướng ngại.

Dứt đốt xương cầu lịm xuống dòng sông.

Chim tìm tổ dưới ngôi nhà đổ mái.

Chân ngựa còn quyến luyến cỗ xe long.

Tin hoả tốc bạt thếp đèn cửa quán.

Lửa mài gươm sáng rực xóm Lò-rèn,

Mẹ binh sĩ lòng khâu theo túi đạn.

Phòng tuyển binh người áo vải chân chen

Mõ lốc cốc, chó không còn tiếng sủa.

Quân lên đường chân đất bước như ru.

Quạnh hơi thở trong những nhà đóng cửa.

Cha mẹ phà đường, bà chúa tản cư.

Trai Bình Định ôm bom vào Tú Thuỷ,

Ngự đèo Nhong hay canh bãi Vân Sơn.

Gái quạt trấu cũng hoá thànhdũng sĩ,

cầu Bà Di đẩy dựng những toa goòng.

Đời co lại từng vắt cơm, nắm muối,

Hơi thở theo hồi kẻng, bóng đôi bồ.

Lòng Bình Định như go chèn chi rối,

Dệt lòng tin qua từng gút âu lo.

Tôi sống những ngày thân cò lặn lội.

Gánh gạo phá thành, đốt đuốc dời kho.

Cùng xứ sở chong ngọn đèn le lói,

Ngày như đêm tiếp mãi lửa căm thù.

Lan can đổ theo vọng lâu ba cửa.

Trăng đầu hôm im tựa trụ cờ cao.

Vườn gòn rộng như gian phòng goá bụa.

Dơi lạc đường về, thành luỹ đi đâu!

Hồn tôi trải: đây lầu chuông xóm Đạo.

Đây cây me Ty Niết, góc sân banh.

Đây từng ụ đất trơ màu hoang đảo.

Đem nhớ thương đỡ dậy những tâm tình.

Bài thơ nhỏ gửi qua tay bạn trẻ,

Tôi viết bên bia gãy nắng ngang đầu.

Từng nét chữ vùng lên hồn sóng bể;

Hải cảng lòng tôi chờ giặc đến chìm tàu.

Chân đi giữa những phố phường trống trải.

Xẻng cuốc người về áo lạnh hơi sương.

Trong bụi bậm những buổi chiều phá hoại.

Tôi ngạc mùi than khói ngất công trường.

Phấn vôi rã đã bay về chín hướng.

Rải căm hờn qua bãi thẳm rừng cao.

Ôi Bình Định khi thành quan ngã xuống,

Mắt con người thêm rộng nẻo tìm sao.

(Trích "Kết giao" 1945)