Được gọi là "Cổng của Pluto", tiếng Hy Lạp là Ploutonion, hay Plutonium theo La tinh, cái hang vừa được tìm thấy được cho là điểm nối đến thế giới địa ngục trong thần thoại Hy - La. Các dữ liệu lịch sử đã xác định vị trí của khu vực trên thuộc thành phố Hierapolis của kinh đô cổ đại Phrygia, nay gọi là Pamukkale, và mô tả cánh cổng bị bao phủ bởi hơi độc chết người. “Nơi này chứa đầy một dạng khí đậm đặc đến nỗi khó thấy được mặt đất. Bất cứ con thú nào đi qua cánh cổng đó đều chết bất đắc kỳ tử”, theo nhà địa lý học người Hy Lạp Strabo (64-63 trước Công nguyên (CN) đến khoảng năm 24). Ông viết tiếp: “Tôi quẳng két vào đó, và chúng lập tức lăn đùng ra chết”, theo trang tin The Huffington Post.
Phát hiện trên được công bố tại một hội nghị về khảo cổ học ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, trong cuộc nghiên cứu do giáo sư của Đại học Salento, Francesco D'Andria dẫn đầu. Tiến sĩ D'Andria đã tiến hành dự án khảo cổ trên diện rộng tại khu bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hierapolis. Trước đó hai năm, cũng chính ông tuyên bố đã tìm được mộ phần thánh Philip, một trong 12 tông đồ của Chúa Jesus Christ. Được sáng lập vào khoảng năm 190 trước CN do công của vua Eumenes II (197 trước CN đến 159 trước CN), Hierapolis đã lọt vào tay La Mã năm 133 trước CN. Thế là Hellenistic phát triển thành một thành phố chính cống của Rome, với đủ đền đài, nhà hát và những suối nước nóng được tin rằng có khả năng chữa trị thần kỳ. “Chúng tôi phát hiện Plutonium bằng cách tái tạo đường chảy của suối nước nóng. Thực chất, những con suối nổi tiếng của Pamukkale đều bắt nguồn từ cái hang này”, theo chuyên gia D'Andria.
Khu vực này hiện chỉ còn lại những đống đổ nát, nhiều khả năng do động đất gây nên, và càng khai quật, các nhà khoa học càng tìm thêm được nhiều di tích. Các chuyên gia khảo cổ đã tìm được những cột đá, được khắc dòng chữ ca ngợi các vị thần của địa ngục, là Pluto và Kore. D'Andria còn phát hiện tàn tích của một đền thờ, bể bơi và dãy bậc thang bên trên cái hang, tất cả đều khớp với mô tả về “cổng địa ngục” trong sách vở lưu truyền lâu nay. “Du khách có thể tham quan nơi thờ cúng từ những bậc thang này, nhưng họ không thể đến gần miệng hang. Chỉ có các thầy cúng mới đứng trước cổng hang”, D'Andria diễn giải. Cũng theo các nhà khảo cổ học, nơi đây đón nhiều đoàn hành hương tham dự các dịch vụ thu hút khách tham quan. Họ tự tay thả những con chim nhỏ vào hang để trải nghiệm sự chết chóc của nơi này, trong khi thầy cúng tế bò nhân danh Pluto. Buổi lễ bao gồm hành động dẫn gia súc vào hang và sau đó kéo xác chúng ra. Tất cả là do khí CO2 dày đặc nơi này.
Chỉ có các hoạn quan của Cybele - nữ thần mắn đẻ, đủ khả năng xâm nhập cổng mà không bị tổn hại. Họ chỉ đơn giản là nín hơi càng lâu càng tốt, và nhờ vậy cũng chứng tỏ rằng mình đã được thần thánh ban cho quyền năng. Cũng theo chuyên gia D'Andria, khí độc trong hang tạo ra ảo giác, thu hút những người muốn tạm thời sở hữu khả năng tiên tri của thần Delphi. Tuy nhiên, như các nơi thờ cúng khác, Plutonium sau một thời gian cực thịnh đã dần chìm vào quên lãng, và đến thế kỷ thứ 6 bị người Thiên Chúa giáo hủy hoại. Cuối cùng, tự nhiên đã nhấn chìm nơi này bằng nhiều trận địa chấn.
