Quán cà phê sách Enci Library chật cứng người trong một tối. Nguyệt Ca, chủ quán, đứng dậy xin mọi người một tràng pháo tay cho Phi Anh trong buổi tối chia tay mùa hè đáng nhớ với hai vở kịch cháy vé Góc phố danh vọng và Đêm hè sau cuối. “Đêm chia tay cảm động. Ai biết sang năm Phi Anh có dựng vở nữa hay không”, Nguyệt Ca thổ lộ. Chị cũng chính là người đã tài trợ học bổng tiếng Anh cho các diễn viên, để họ có thể hát tiếng Anh chuẩn trong vở diễn.
Enci Library chỉ là một trong hàng chục đơn vị đã tụ về Zone 9 - “Hợp tác xã nghệ sĩ” theo cách gọi của một người sáng lập - nghệ sĩ nhiếp ảnh Đoàn Kỳ Thanh. Nghệ sĩ về đây nhiều kinh khủng. Gọi là khu giải trí, với đủ cửa hàng ăn uống, quán bar, cửa hiệu thời trang, song nghệ sĩ ở đây phần lớn làm đào tạo. “Zone 9 có xưởng dạy họa của Khúc Ngọc Minh, một xưởng dạy họa khác của Cẩm Phương. Còn có trung tâm nhạc đương đại của Kim Ngọc. Có chỗ làm workshop như Work 4 ở trên gác dạy làm sắp đặt, một nơi khác lại dạy làm đồ thủ công, chụp ảnh, thời trang”, Đoàn Kỳ Thanh nói.
Chẳng thể kể hết được những không gian khác lạ. 789 Space là không gian do biên tập viên âm nhạc Chu Minh Vũ và nhiếp ảnh gia Jundat chung lưng đấu cật làm ra. Tardioto lịch lãm của kiến trúc sư Nguyễn Quí Đức. Barbetta với thiết kế cổ điển đặc trưng trên chất liệu Việt. Cơm Nhà Cám nghe tên đã bật cười, nhưng ăn lại dễ chịu. Đạo diễn chịu chơi Nguyễn Hữu Tuấn cũng đã chuyển công ty của mình về đây, cùng “ủ mưu” cho những dự án điện ảnh mới. Domdom của nghệ sĩ nhạc đương đại Kim Ngọc là nơi kể cả bé 6 tuổi cũng có thể đến để học nghe loại nhạc phá cách, bước qua thói quen chỉ nghe những gì quen thuộc.
Chấp nhận mạo hiểm
Đến từng trung tâm, vào từng không gian để bỡ ngỡ vì tất cả đều được xây sửa từ những bức tường tróc vữa, mảng trần thấm dột. Hợp đồng ký kết của các nghệ sĩ chỉ trong thời hạn 3 năm. Sau đó, hợp đồng có thể được ký tiếp, song cũng chưa ai biết khu liên hợp giải trí này sẽ có số phận thế nào. Nhưng vì quá thèm một cộng đồng sáng tạo, nhiều người đã về đây. “Một cuộc đầu tư mạo hiểm”, Nguyệt Ca cho biết.
“Giống khu phố cổ. Nghĩa là có ăn uống, dịch vụ, buôn bán và cả văn phòng. Chỉ khác một cái là những người ở đây đều có tính sáng tạo kiểu nghệ sĩ, cũng như muốn gắn kết cộng đồng. Điều này thể hiện rất rõ ở chỗ chúng tôi có một trang Facebook chung để truyền thông, điều mà ngay cả những tòa nhà lớn cũng không có. Thứ nữa, chúng tôi cũng có những hoạt động chung. Trung thu tới đây sẽ là hội chợ sách, chợ đồ cũ quyên tiền vì bệnh nhi nghèo”, Nguyệt Ca nói.
Trước đó, vào rằm tháng bảy, ở đây cũng đã có hoạt động chung là lễ Mông Sơn - một lễ xá tội vong nhân có âm nhạc tuyệt hay. “Tôi nghĩ đây cũng là cách cộng đồng cùng bảo tồn văn hóa dân tộc”, Kỳ Thanh tâm sự.
Như một Montmartre - khu nghệ sĩ nổi tiếng của Paris (Pháp), Zone 9 cũng đang hút những nghệ sĩ đương đại, có cả những người rất trẻ về chung một không gian. Cũng giống Montmartre, Zone 9 có những cửa hàng lưu niệm, thiết kế, sáng tác... Đặc biệt, những khóa học nghệ thuật sẽ giúp thói quen sáng tạo được lan nhanh và bền vững hơn.
