vanchuongviet.org

Nguyễn Thần Hiến sinh quán tại xã Mỹ Đức, tỉnh Hà Tiên (nay thuộc thị xã Hà Tiên, Kiên Giang). Cụ là một trong những nhân sĩ trí thức yêu nước tiên phong ở đất Hà Tiên, Cần Thơ và là một lãnh tụ trọng yếu của Phong trào Đông Du ở miền Nam trong những năm đầu thế kỷ 20. Năm 1904, tại Sa Đéc lần đầu tiên cụ tiếp xúc với cụ Phan Bội Châu, sau đó đứng ra thành lập Khuyến du học hội, tổ chức vận động ủng hộ tài chính cho thanh niên Nam kỳ sang du học tại Nhật.

Năm 1908, cụ bị thực dân Pháp truy nã gắt gao nên phải trốn qua Campuchia, Thái Lan rồi sang Quảng Châu, Thượng Hải để hội kiến với cụ Phan Bội Châu và Cường Để… Cụ đi lại giữa Hồng Kông, Quảng Châu, Thượng Hải để vận động tài chính, mua khí giới chuyển về nước để chuẩn bị vũ trang. Mọi việc đang tiến triển tốt đẹp, bất ngờ cụ bị bắt vào ngày 16.3.1913 tại Hồng Kông, sau đó bị chính quyền thực dân đưa về Hà Nội giam ở nhà lao Hỏa Lò. Cụ bị kết án tù 10 năm lưu đày xứ Cayenne ở đất Nam Mỹ thuộc Pháp.

Cụ đã tuyệt thực và mất ngày 26.1.1914 (nhằm ngày mùng 1 Tết Nguyên đán năm Giáp Dần). Năm 2014 là dịp kỷ niệm vừa tròn 100 năm ngày cụ mất.