(Truyện ngắn của Csáth Géza. 1887-1919)

Mẹ tôi mất, khi tôi vừa sinh ra. Căn phòng sặc sụa mùi thuốc, nhiều chỗ những vết máu còn tươi. Người ta rón rén đi trên đầu ngón chân, và thì thào.

Bình minh còn xa mới đến. Còn rất xa. Và mẹ bé bỏng của tôi vô ích mong đợi bình minh, với những lời thì thào cầu nguyện đau đớn. Khi tôi hít vào hơi thở đầu tiên, mẹ ra đi. Một cách khó khăn, mẹ thở rất dài, vì mẹ yêu bố tôi, và mới hai mươi tuổi.

Còn tôi đã quên mẹ. Chẳng bao giờ tôi gặng hỏi. Tôi không cảm thấy, cần phải có mẹ, mẹ - người vì tôi nằm xuống nấm mồ từ thuở trẻ trung, và từ từ hóa bụi – là tôi.

Nhiều năm trôi qua như vậy.

Rồi tôi gặp lũ con gái. Mái tóc ngập ngụa thơm ngát của họ vuốt ve khuôn mặt xanh xao, cháy bỏng của tôi. Những cánh tay mềm mại, ngọc ngà của họ quàng lấy vòng eo mảnh khảnh gầy gò của tôi. Họ chiều chuộng, tới tấp hôn lên đôi môi chế nhạo của tôi bằng những cái hôn tuyệt đỉnh kích động đến chết người. Còn tôi đến lúc ấy cũng không hề nghĩ đến mẹ, người hôm nào từ biệt cõi đời bằng một tiếng thở dài nặng nhọc, trong căn phòng sặc mùi thuốc và đầy máu.

Nhưng đêm qua mẹ đã hiện về trong đầu tôi - Từ đâu? Giờ đây tôi đã biết, tôi phải gặp lại mẹ.

Quá nửa đêm tôi trở về nhà từ hơi ấm của một thiếu phụ. Tôi thiếp đi, mơ màng trong cơn mệt mỏi. Sau giây lát, tôi nhìn thấy mẹ từ xa. Mẹ đi về phía tôi. Mẹ tươi tắn, trẻ trung, như thể vừa sau cơn sinh đẻ.

Tôi đi trốn. Nhưng mẹ nhìn thấy, đôi mắt xanh thẫm chăm chú dán cái nhìn vào tôi. Nỗi ưu tư nhẹ nhõm phảng phất trên khuôn mặt xanh xao, xinh nhỏ trùm lấy tôi, khiến tôi vội vã tiến về phía mẹ, để ôm chầm lấy và hôn mẹ. Ôi, mẹ mới đẹp và trẻ trung làm sao. Đôi tay (tôi rất ngạc nhiên) mẹ không cho phép tôi hôn.

Mẹ đội chiếc mũ rơm rộng vành kiểu cũ, trong bộ váy áo vải phin sạch sẽ. Tôi đã nhìn thấy bộ váy này trong tủ bà ; bạc phếch và đầy vết hoen ố. Những vết hoen ố từ nước mắt của bà, rơi xuống bộ váy áo mẹ, trong những buổi tối mưa thu đến sớm, lạnh lẽo.

Chúng tôi nắm chặt lấy tay nhau. Cảm thấy cái nút thắt, đã một lần đứt đoạn giữa đôi bên, trong một buổi bình minh đầy máu và sặc mùi thuốc - rồi chúng tôi thong thả bước đi.

Xung quanh chúng tôi là tháng Năm. Gió rì rào trên những rặng dương, bay mãi về phía xa cánh đồng. Những đóa hoa chuông ngào ngạt dâng hương thơm của tuổi thanh xuân cho chúng tôi.

Tôi và mẹ dừng lại giữa niềm hạnh phúc của đồng xanh và bầu trời bát ngát. Khi đưa mắt nhìn nhau, những giọt nước mắt tràn dâng từ đôi mắt của cả hai. Nhưng đôi môi của chúng tôi hé mở một nụ cười.

Ôi, mẹ của tôi mới đẹp và trẻ trung làm sao. Tôi vội vã hái hết tất cả những đóa hoa chuông đồng cỏ và rắc lên mẹ. Tôi phủ hoa kín khuôn ngực thanh xuân thiếu nữ, chưa một lần cho tôi được bú. Còn mẹ cười lặng lẽ nhìn tôi, cho đến khi tôi rắc hết hoa.

Rồi chúng tôi lại thong dong dạo chơi trên cánh đồng, đi về phía khu rừng xanh. Chúng tôi bước chầm chậm, tay trong tay. Cảm thấy nhau cùng hạnh phúc bay bay trong không gian.

Ôi, khu rừng xanh bỗng hiện ra rồi.

Tiếng vĩ cầm và gió rặng dương chỉ còn lao xao mờ tỏ. Cả hai chúng tôi đều se se lòng buồn man mác. Ôm chặt lấy nhau, tôi và mẹ mơ mộng ngắm cánh đồng đầy sương câm lặng, và bóng phủ hoàng hôn đang tràn tới, bấu vào từng ngón chân.

Bên bìa rừng, chúng tôi phải chia tay. Tôi muốn ôm lần cuối từ biệt mẹ bé bỏng yêu quý đã mất của tôi. Mẹ nhìn tôi, như thể tôi làm mẹ buồn, rồi vuốt ve khuôn mặt tôi, tha thứ.

Thế rồi mẹ nhẹ nhàng vội vã đi vào rừng. Gió màn đêm thô bạo muốn giằng lấy mũ rơm của mẹ, nhưng mẹ khư khư giữ lấy. Rồi mẹ dừng lại, vẫy tay từ biệt tôi. Mẹ nhìn không động đậy như thế hồi lâu, sau cùng, như một bóng trắng, mẹ vội vã biến đi.

Tôi đứng ngây rất lâu bên bìa khu rừng xanh, nhìn theo bóng mẹ, với nỗi buồn lặng lẽ và sùng kính.

Từ lúc đó trở đi, mỗi ngày tôi đều nghĩ tới mẹ. Vì mẹ, tôi bỏ quên những thiếu phụ tóc đen, những thiếu nữ có giọng nói ngọt ngào, để tôi được mơ với mẹ - người mẹ bé bỏng của tôi, người mẹ hai mươi tuổi của tôi, người đã mất trong một sáng bình minh đen tối. Người đã mất với một tiếng thở dài thật lâu.

Nguyễn Hồng Nhung dịch từ nguyên bản tiếng Hungary

(2008-04-09)