Hồi nhỏ tôi được tiếng là cậu học trò có năng khiếu về văn. Năm lớp Nhứt, tức lớp Năm sau này, tôi làm thơ học trò, đăng báo tường và đã có bài được chọn đăng trên báo Thiếu Nhi.
Lớn hơn, học lớp 10, ảnh hưởng phong trào thơ tiền chiến được thầy dạy Văn hướng dẫn, tôi tập tễnh làm thơ về tình yêu dù chưa biết tình yêu là gì.
Tôi làm được vài bài thơ tình vội chép trong vở học trò...
Mẹ tôi vô tình đọc được.
Mẹ khuyên: Con còn đi học, nên làm thơ về bạn bè trong trường, trong lớp; về thầy cô, rộng hơn thì làm thơ về quê hương đất nước. Con còn đi học, đừng có yêu sớm!
Tôi mắc cở, cảm thấy có lỗi với Mẹ.
Mẹ không la rầy thêm, chỉ nhìn tôi với ánh mắt tin cậy, thương yêu. Vậy là tôi quyết định làm thơ về Mẹ.
Rằm tháng bảy, tôi theo Mẹ đi chùa. Chùa gần nhà. Mẹ thường đến chùa làm công quả, cúng bái, lạy Phật. Rồi ăn cơm chay.
Đến chùa, tôi nghe sư cô giảng về sự tích đức Mục Kiền Liên và bà Mẹ tên Thanh Đề; về mùa báo hiếu Vu Lan của những người con hiếu thảo.
Mẹ mua cho tôi quyển Bông Hồng cài áo của tác giả Nhất Hạnh. Quyển sách mỏng, in đẹp, giọng văn gần gũi, dễ đọc. Tôi đọc và cảm nhận được sự thiêng liêng của tình Mẹ, hiểu được rằng ai có Mẹ cũng đều yêu thương Mẹ như mình, nhưng chưa “cụ thể”, chưa nói với Mẹ là con yêu Mẹ để Mẹ vui, để Mẹ mừng và ôm mình vào lòng như ngày còn bé thơ.
Tôi yêu Mẹ vô cùng. Và từ tình yêu đó, từ mùa Vu Lan và tiếng chuông chùa công phu năm đó; tôi làm thơ về Mẹ, về bông Hồng... với lời thơ trẻ con, mộc mạc; nghĩ sao, viết vậy!
Bài thơ được đăng trên báo Điện Tín (Sài Gòn) năm 1974, tôi cắt ra giữ cho tới bây giờ, đã 35 năm... Mời các bạn cùng đọc lại với tôi bài thơ này nhé!
Thơ mùa Vu Lan 2518
VU LAN, CON KẾT HOA LÊN ÁO.
- Kính dâng lên Mẹ bình an
- Chia xẻ niềm đau với người không còn Mẹ
để tôn thờ, để kính yêu
Văng vẵng tiếng gà nơi cuối xóm
Gió lùa qua vách gió mưa Ngâu
Đèn khuya mờ ảo lung linh ngọn
“Quệt quoạt” ngoài mương ếch vọng sầu...
Mẹ hiền đã thức trong đêm vắng
Dưới ánh đèn Mẹ nhóm bếp lên
Ăn sáng no lòng tô cháo trắng
Ngồi nghe chuông đổ công phu rền
Quảy gánh trên vai ra chợ sớm
Lúc trời mờ nhạt ánh sao Mai
Hừng đông con thức, đi theo Mẹ
Ra chợ, ngồi bên Mẹ ngủ hoài
Gió lạnh tiết trời trong tháng Bảy
Mẹ mua bánh trái cúng Vu Lan
Con trông chừng gánh hàng cho Mẹ
Phiên chợ hôm nay thật rộn ràng
Xế trưa, theo Mẹ bên đường cũ
Nhánh Hồng trong thúng nhỏ đong đưa
Cầm đóa Hồng trên tay Mẹ dặn
Coi chừng gai nhọn đó nghe chưa?
Mẹ cắm bông Hồng trong ly nước
Cúng rằm tháng Bảy thật nghiêm trang
Chắp tay Mẹ đứng lâm râm vái
Thất tổ, cửu huyền trong khói nhang!
Con chưa hiểu được bông Hồng đó
Có nghĩa gì khi được Mẹ chưng?
Một đóa Hồng trong rằm tháng Bảy
Vu Lan Bồn, lòng cũng lâng lâng!
Bây giờ tóc Mẹ pha màu nắng
Con lớn theo thời gian thoáng mau
Mỗi lần xỏa tóc cho con nhổ
Mấy sợi tóc sương, mấy nghẹn nào
Con lớn, Mẹ càng thêm mỏi mệt
Tuổi đời chồng chất những lo âu!
Mẹ ơi! May quá tôi còn Mẹ
Còn được gần bên Mẹ mãi lâu.
Bên Mẹ, Mẹ ơi con muốn nói
Con còn thơ dại lắm Mẹ ơi!
Con muốn được nghe lời dạy bảo
Êm đềm như sóng nhẹ ngoài khơi
Con muốn được làm thằng trẻ nít
Đi theo Mẹ nhóm chợ hừng đông
Con muốn được gai đâm chảy máu
Máu hồng con nhuộm cánh bông Hồng
Bây giờ con hiểu bông Hồng đó
Là tượng trưng tình Mẹ với con
Ngày rằm trên áo cài bông đỏ
Hãnh diện tôi đây Mẹ vẫn còn
Vu Lan tháng Bảy ngày rằm lớn
Yêu Mẹ nên yêu những đóa Hồng
Con quỳ lạy Phật Trời ban phước
Mẹ sống ngàn năm con cháu đông
Đêm nay còn thức nghe mưa đổ
Len lén con nhìn Mẹ ngủ say
Mẹ ơi con thấy mình nhỏ dại
Con lớn? Không! Con vẫn nhỏ hoài.
Ngày rằm tháng Bảy gần kề đó
Mẹ vẫn còn mạnh khỏe, thảnh thơi
Vu Lan con kết bông Hồng đỏ
Mừng Mẹ bình an giữa cuộc đời.
Vui sướng trong tình thương của Mẹ
Con không quên được kẻ không may
Mất Mẹ, trời ơi đau khổ lắm
Như con thuyền giữa gó mưa bay!
Mẹ ơi! Gần mãi bên con nhé?
Để được nhìn vào mắt Mẹ thương
Mẹ ơi con nói con thương Mẹ
Mẹ của con ngọn đưốc soi đường
Đêm dứt cơn mưa buồn tháng bảy
Ánh trăng len lõi giữa hàng cây
Sáng mai theo Mẹ đi chùa sớm
Cầu Phật trời cho Mẹ sống hoài!
Mùa Vu Lan 1974
Bài thơ được đăng báo, tôi mừng đem khoe với Mẹ. Mẹ đọc xong rồi cười, xoa đầu tôi: “Mai đi chùa lạy Phật với Mẹ”.
Tôi hiểu đó là phần thưởng Mẹ dành cho tôi.
Sau này sống xa Mẹ, đến mùa Vu Lan là tôi đọc lại bài thơ này, đọc một mình vì không còn được khoe với Mẹ như ngày xưa nữa./.
