Bên cạnh tháp Phổ Minh, chùa Keo Hành Thiện, Nam Định còn một công trình kiến trúc độc đáo không kém. Đó là nhà thờ Trung Lao, tọa lạc tại thôn Trung Lao, xã Trung Đồng, huyện Nam Ninh.

Nhà thờ được khởi công xây dựng năm Mậu Tý 1888, tới năm Mậu Tuất 1898 thì lạc thành. Kiến trúc nhà thờ được làm theo lối cổ, chú trọng phát triển bề rộng, ít vươn lên tầm cao; không gian bên trong khi nào cũng ôn hòa, mát mẻ.

Nhà thờ có chiều dài 50m, rộng 16m, gồm 11 gian, được xây bằng gạch, mái lợp ngói đỏ hình vẩy rồng, còn gọi là ngói Nam. Toàn bộ nội thất cung thánh đường đều được làm từ lõi gỗ lim do thợ mộc lành nghề thực hiện. Cột của nhà thờ là những thân gỗ lim có đường kính từ 70cm đến 80cm được để mộc mạc, không trang trí. Các vì kèo, xà khóa, xà cân nâng đỡ cây long cốt được chạm trổ rất công phu với hoa văn hoa lá, nét chạm khỏe, mạnh mẽ nhưng lại rất uyển chuyển, tạo sự nhẹ nhàng, thanh thoát. Cây long cốt được sơn mầu đỏ, khắc niên đại xây dựng nhà thờ bằng chữ Hán. Tường nhà thờ được trang trí hoa văn theo kiểu tứ quý với bốn mùa xuân, hạ, thu, đông. Nội điện tôn trí tượng Đức mẹ Maria cùng các vị thánh trên một bệ thờ lộng lẫy với hai mầu vàng, đỏ. Bệ thờ là một công trình điêu khắc hết sức công phu, được trau chuốt tới những chi tiết nhỏ nhất. Gam mầu nóng của bệ thờ kết hợp với gam mầu nâu của gỗ khiến cho nội điện có một vẻ đẹp hoành tráng nhưng cũng rất uy nghiêm, tạo cho người bước vào cảm giác ấm áp, bình an.

Có thể nói, nhà thờ Trung Lao là sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc phương Tây và phương Đông. Sự kết hợp đó tạo nét rất riêng cho công trình. Đã 116 năm trôi qua, nhà thờ Trung Lao vẫn còn nguyên vẹn như ban đầu, chưa phải trùng tu một lần nào.

Việt Khang