khoảng trống ngoài sân khấu

sân khấu không còn ai biết

khán giả đã bỏ về nửa chừng

người kéo màn đắp tấm bố rách ngủ dưới chân

   cầu thang

tôi nhìn chung quanh trước mặt sau lưng

tôi đeo mặt nạ vẽ tôi là hề

rồi thổi kèn nhảy múa một mình tôi

này bài tuổi thơ tôi Nghi Xuân Tấn Lực những

   ngày lang thang không có cơm ăn

khóc không ra nước mắt

cha mẹ ơi chết đi bỏ con tồi tàn

tôi dốc cây kèn lên trời

tôi thổi cho hết hơi tôi cho tiếng tắt nghỉn đứt

   đoạn không đành

tôi cong người lại

tiếng kèn thở dốc ra

tôi làm con lợn lòi giận dữ

đâm đầu vào gốc cây vỡ nát óc không chết

tôi trợn mắt đứng sững

con lợn lòi không có răng nanh

khán giả vỗ tay la ó

tôi cười thật to

người nào thù ghét tôi lúc này sẽ nhảy lên sân

   khấu xỉ vả tôi ngu đần

còn tôi

tôi xin cất mặt nạ ra cúi chào mọi người thân

   mật

không có ai ở trong và ở ngoài sân khấu này

đêm có mùi cỏ khô và rơm ướt

trước mắt tôi khoảng trống tối tăm

người kéo màn động đậy hai chân dưới tấm bố

   rách

tôi thổi rống lên

bốc máu trong mắt

nghẹn cuống họng

tiếng tức tối oan ức thù ghét

những cái mặt ở hàng ghế đầu láng mỡ

những bữa ăn dư thừa cá thịt

những giọng nói dài nhọn như kim

da thịt tôi nổi ốc

tôi cúi xuống

la hét chưởi độc

tôi thổi một mình tôi

ti toe kèn lá chuối

này hỡi các con

tiếng cười trong miệng ăn khoai mắc nghẹn

con châu chấu sành nửa đêm kêu lách chách sau

   kỉnh dựng trên bàn thờ

tiếng la hét đuổi bắt nhau giữ cột đình ngoài chợ

ngón tay chỉ thẳng vào đứa đã chết ăn gian còn

   sống

tiếng khóc bị đánh đi chơi lâu kêu không về chùi

   nước mắt không kịp

tôi cuốn mình làm con sâu đo và nhăn mặt sợ hãi

(sợi tơ dài gió bay sợi tơ đứt)

người kéo màn còn ngủ như chết

sao băng trên trời

chung quanh tôi bóng tối và ếch nhái kêu

tôi bỗng đứng thẳng người ôm cây kèn trước

   ngực

tôi mở to hai mắt

đằng xa khoảng trống không không biết trời đất

   ở chỗ nào

tôi khóc

tôi khóc to như một đứa trẻ mất trí

phía sau sân khấu không có ai hết

tôi đưa kèn lên miệng

và rống lên

con lợn lòi bị đâm ở cuống họng thở hộc

tôi xả hết hơi mình vào ống sắt

tiếng ré to

những mũi nhọn chọc sâu xuống ngực

này tôi thằng hề hôi hám đói rách

này những đứa con ghẻ sài đau ốm của tôi

này những thằng hề đói bụng làm trò cho mọi

   người coi chơi

trời hãy mưa hãy mưa cho to

mầy đói mà có chết được đâu

hề ơi

con lợn lòi vật vã thân thể

kêu thét từng cơn

tôi không thấy gì nữa

tôi la thật to

và bước ra ngoài sân khấu

tôi rớt hoài trong một vũng đen sâu

trời vẫn không mưa được cho mát

ngày 2 tháng 10 năm 1986

nhớ Ức Trai

lòng nước nhớ đất còn gang tấc

sách ngâm ngọn cỏ đầm sương

người xưa đi từng bước hạc

bài bình ngô biểu cả nối đường

một tôi nhà đất cỏ liếm vách

cách song tùng xanh bốn mùa

tóc chưa bạc thu về thân thục đế

đậu cành nam chim nhớ cội xưa

người dãi gió ruộng hoang chẳng về

ao cá mây đêm khôn khuây nỗi quê

lời suông nhạt nhớ người áo vải

năm trăm năm rồi Côn Sơn đất lạnh tê

1968

tôi được ăn thịt

tôi hãy tưởng tượng một hôm tôi được ăn thịt

tôi vui vẻ nói cười

miếng thịt có khúc mỡ dày

                        chảy tuột qua cuống họng tôi

hai mắt tôi mở to

tôi ngồi dưới đất và

                        đĩa thịt rất nhiều trước mặt

những lá hành dài nổi

                        trong nước mỡ

tay tôi cầm đĩa và miệng tôi nhai

mặt trời chói trong lá cây

buổi trưa mùa hè không có gió

tôi ngủ dậy đưa tay cào cổ

nước sông mặn

tôi ra ngoài cửa ngõ đứng hút thuốc

rồi nói to một mình

đến chiều trời sẽ mưa dông rất mát

ngày 19 tháng 8 năm 1982

thổi chai

người thổi chai thổi cái chai qua lỗ trống

người thổi chai thổi từ cái không ra cái có

người thổi chai thổi cái không để đựng cái có

người thổi chai không thổi được chất chai chỉ thổi

   được hình chai

người thổi chai thổi mình vào cái chai

đứa bé thả diều trên đồng và vắt cơm cúng mả mới

không có ai đi ngang qua đây để thấy con diều

   của tôi

buổi trưa đứng bóng trên trời rất nhiều gió

tôi nằm ngửa nhai mấy cọng cỏ gà

nước cỏ non mát trong cổ

tôi đói bụng và muốn nhắm thật lâu hai con mắt

   lại rồi ngủ quên

gió rớt lào rào trong lá tre trên đầu

tôi không thấy mặt trời đâu hết

chỉ có mấy con châu chấu nhảy trong tóc

và mùi trú ngún trong bếp ở xa

tôi nhớ những miếng sắn khô luộc chấm với muối

   sống

bây giờ thì không còn gì nữa

tôi nằm nghiêng co người lại nhìn con diều

buồn quá nằm lâu không được

tôi đi lên cồn mả ngồi cho cao

nhiều người đứng đông đang cúng lạy

những đứa con nít bằng tuổi tôi bịt khăn đỏ khăn

   vàng đi giày dép đưa tay che mắt nhìn con                   

   diều giấy của tôi trên trời

tôi không nói gì hết

tôi cầm một cục đất ném vào bụi dứa

gió nhiều thêm

con diều của tôi quạt hai cánh bay giật lên rồi

đứng yên

tôi đợi lâu cho mọi người đi hết

cho mấy cái khăn vàng khăn đỏ hết ngoái lại

   nhìn tôi con ai dại trời nắng không có mũ nón 

   trên đầu

mấy cây hương còn cháy cắm lên vắt cơm để

   trên miếng lá chuối hơ vừa héo

tôi ngồi xuống đất

những hột cơm trắng và khô

tôi ăn cả tàn hương phẩm đỏ vào bụng

liệu ai ở nhà tôi chết có được một vắt cơm to

   trắng thế này để trên mả không

tôi phủi hai bàn tay vào nhau

đến chiều gió rất to

hai cái đuôi con diều muốn đứt

nhưng tôi không còn giây nữa

ngày 13 tháng 5 năm 1983

lời khai của một thằng hề mất trí

phần khai bổ sung

vào sơ yếu lí lịch của tôi

kính thưa toàn thể khán giả

đầu tiên tôi xin chúc hết mọi người

bữa ăn nào cũng dư cơm dư cá

con cái sạch sẽ thơm tho học hành tới nơi

   tới chốn

chết đi có vàng bạc con nghê thả ngoài

   đường

như tôi đây tên là nguyễn văn h

một thằng hề điên tàn

không mẹ nõ cha

buồn không thể tưởng được

bốn năm chục tuổi đầu ăn cơm cứ dọn ra giữa

   đất

suốt ngày chạy theo mấy đứa con nít trong xóm

thổi bong bóng

chơi đuổi bắt

đánh cò cò

đạp mạng

đầu hôm

mới sáng

đứng bóng giữa trưa

trời nắng trời mưa

không mũ không nón

bong bóng dài bong bóng tròn

bong bóng vẽ mặt tôi xanh đỏ tím vàng mèo chó

   heo thỏ

bong bóng phình to

hụt hơi nửa chừng bong bóng nổ bụp

tôi lượm mấy miếng bong bóng rách ngậm trong

   miệng thổi phù phù

không có đứa nào nhìn tôi

đứa dựa cột điện cà lưng cho đỡ ngứa

đứa cởi áo quơ lên trời giả đò phi ngựa bắn súng

đứa bẻ lá dỗ em nín cho chị chơi cò cò

bây giờ tới lúc đạp mạng

bảy tám đứa tụm lại

năm mười mười lăm

hai mươi một trăm

xa mạng ba bước phải đi tìm

tôi đứng trời trồng cho một đứa núp sau lưng

chết rồi

sau lưng ông điên

đừng ăn gian

tôi bị xô ngã chúi cười không được

bọn trẻ chạy hết còn một đứa đứng chống nạnh

   đạp một chân lên lon sữa bò rét

năm mười mười lăm

một trăm một ngàn

không thấy thằng nào

chết hết cả rồi bây ơi

thôi thôi các con ơi

đừng buồn phiền điên tàn chi như tôi

đừng khi không nói không ra giữa năm bảy tiếng

đừng nghe người lớn đứng ngoài xúi giặc

rồi ăn gian phá đám

bỏ cuộc chơi xấu

lại đây các con ơi

tôi sẽ nhăn mắt méo mồm làm chó làm mèo làm

   khỉ cho tụi bây cười chơi

vui buồn chi mặc kệ

tôi khóc

tôi cười

tôi nhăn răng hả họng

tôi ăn đất ăn đá

tôi làm mặt tôi phung hủi mủ máu

tôi làm mặt tôi ông vua hát bội vuốt râu giá giá

tôi đi một chân đạp mẻ chai

tôi trồng cây chuối đi đầu xuống đất

tôi leo cây bắt bọ xít làm xe cho các con bay qua

   dốc

rồi tôi hết hơi tôi đói bụng tôi nằm dài tôi thở tôi

   rệu nước miếng

không nói năng chi được

các con đi đâu hết

tôi không biết chơi với ai nữa

có đứa nào không có việc chi làm vác đá đôi tôi

   bể đầu

tau đã xanh xương mét máu

ăn chi nơi tau

mà một con mắt ngó một con mắt trừng

còn một mình giữa nắng tôi hát bài chú chuột

   cắp trứng ra không biết làm sao kéo đi

bây giờ mà có một cục cơm nguội ăn không cũng

   được

lí lịch của tôi đã khai rõ ràng ngang đây

tôi làm dấu một gạch chéo để sau đừng ai thêm

   thắt

ngày 4 tháng 4 năm 1990

Trích trong : Bài thơ của một người yêu nước mình -Tác phẩm thơ Trần Vàng Sao

Nhà xuất bản Giấy Vụn