Mưa bắt đầu rơi rả rích từ đêm hôm qua cùng với vài chiếc lá vàng lìa cành theo gió đu mình bên cửa sổ. Trời đã sang thu, hơi rét ngọt của những cơn gió heo may đã bắt đầu len nhẹ vào phòng ngủ của mọi người làm ai cũng có một cảm giác lâng lâng, dễ chịu trong chiếc chăn mỏng manh khi mỗi sớm mai thức dậy.

Nghĩa cựa mình tỉnh giấc, vươn vai hít thở thật sâu cái không khí trong lành, êm dịu của buổi sáng mùa thu. Anh nhìn quanh phòng một lượt, nhưng chưa có ý muốn rời khỏi giường mà chỉ hé mở cửa sổ cho một vài chiếc lá vàng còn giắt trên thành cửa, bay la đà xuống dưới. Mấy người bạn sinh viên cùng phòng cũng chưa ai dậy vì sáng nay là chủ nhật, không phải đi học. Sinh viên vẫn có thói quen ngủ vùi vào mỗi sáng chủ nhật mà, bởi chỉ có những ngày chủ nhật, họ mới thực sự được nghỉ ngơi, được ngủ thoả thuê cho lại sức. Anh cảm thấy lòng mình lâng lâng những cảm xúc êm ái, dịu dàng về những ngày chớm thu, về những cơn mưa ngâu rả rích, về những mái phố xao xác heo may và cả công việc của mấy bà dọn vệ sinh trong trường vì mỗi lần quét lá xong đằng trước, lá lại thi nhau bay về phía đằng sau như trêu chọc, như thách thức. Và anh chợt mỉm cười khi nghĩ đến một tà áo dài trước cổng trường bị gió quét những lớp bụi mỏng tang trên mặt đường, tung lên trước mặt, phải giơ tay che che phía trước.

Long mở cửa, gió lạnh ùa vào phòng làm Nghĩa rùng mình kéo vội tấm chăn mỏng chùm kín lên người. Hôm nay, không hiểu sao Long lại dậy sớm thế, chắc là chuẩn bị cho một buổi hẹn hò thú vị. Vắt chiếc khăn ướt lên dây, Long bảo với Nghĩa:

- Sáng nay trung tâm gia sư hẹn mày đến nhận địa chỉ, sao mày còn chưa dậy?

Nghĩa thò đầu ra khỏi chăn, mặt đăm chiêu:

- Tao không còn đủ tiền nhận địa chỉ. Mà có thừa tiền tao cũng chẳng nhận cái địa chỉ vớ vẩn ấy.

Nghĩa lại kéo chăn trùm kín đầu. Anh không còn cảm nhận được những cảm xúc ấm áp, lâng lâng như lúc nãy nữa mà bắt đầu tự vấn bản thân mình với những câu hỏi kỳ quặc và ngớ ngẩn. Hôm qua, khi đến trung tâm nhận địa chỉ, anh đã rất khó chịu và cảm giác khó chịu ấy lại bắt đầu trỗi dậy trong lòng anh, khi anh nghĩ đến nó. Bao nhiêu lần anh làm gia sư, bao nhiêu địa chỉ gia sư anh đã từng giảng dạy trong suốt những năm tháng sinh viên của mình, nhưng đây là lần đầu tiên và có lẽ cũng là lần duy nhất anh gặp phải một trường hợp lạ lùng và trớ trêu như vậy. Học trò mà anh được gọi đến để giảng dạy không phải là học sinh phổ thông bình thường như những địa chỉ gia sư khác, mà lại là một sinh viên năm cuối của trường Trung cấp Thương mại. Đó là một học trò nữ, có lẽ chỉ ít hơn anh một hoặc hai tuổi gì đó, đang muốn thi tiếp vào trường Đại học ngoại ngữ nên yêu cầu trung tâm tìm giúp gia sư dạy văn. Có một điều lạ lùng là cô học trò này chỉ yêu cầu gia sư là một nam sinh viên sư phạm, học năm thứ ba hoặc năm cuối, có ngoại hình cân đối, đẹp trai, chưa có người yêu, có khả năng sư phạm, có khả năng giao tiếp tốt và phải đưa đón cô ấy đi học ngoại ngữ vào các buổi tối sau khi học xong môn Văn buổi chiều. Tất nhiên là tiền công gia sư rất cao. Có lẽ đó là một cô bé kiêu kỳ và tự phụ? Dù sao thì Nghĩa cũng không chịu đựng nổi khi học trò của mình coi mình chỉ là một đứa trẻ con đến làm trò để mua vui. Với lại, Nghĩa là sinh viên khoa Giáo dục chính trị chứ có phải là khoa Văn đâu, mà là do anh đăng ký dạy Văn ở tất cả các cấp nên mới bị tóm vào địa chỉ dạy Văn này.

Nghĩa rời khỏi giường sau khi ngủ thêm được một giấc khá dài. Ngoài trời vẫn còn mưa nhưng cả phòng có lẽ đã dậy từ khá lâu rồi và đang chuẩn bị lục tục xuống căng tin ăn cơm trưa. Nghĩa cảm thấy bụng mình đói cồn cào và anh tin rằng mình sẽ có một bữa ăn rất ngon miệng. Dù sao anh cũng không còn bận tâm và khó chịu về cái địa chỉ gia sư kia nữa. Có lẽ, buổi chiều anh phải đạp xe lòng vòng qua các trung tâm khác để hỏi địa chỉ. Anh rất cần có việc làm thêm.

Long chạy lên phòng bảo Nghĩa xuống nghe điện thoại nhưng Nghĩa đã đoán được là trung tâm gia sư gọi điện cho anh. Anh bảo Long nói giúp với dịch vụ điện thoại là anh không có nhà. Long ngạc nhiên, chần chừ định nói điều gì đó nhưng lại thôi, lặng lẽ bỏ đi.

Cả phòng kéo nhau đi ăn cơm nhưng Nghĩa bảo mình chưa muốn ăn. Anh muốn ngồi lại một mình trong phòng để nghĩ. Anh cũng không hiểu mình cứ phải nghĩ nhiều như thế để làm gì? Nhưng anh cũng đâu có thể gạt bỏ được khỏi suy nghĩ của mình một cách dễ dàng cái địa chỉ gia sư béo bở nhưng lại kỳ quặc kia. Nó cứ ám ảnh anh mà không tài nào dứt ra được. Không hiểu sao anh lại cứ phải khổ sở vì nó đến thế? Anh nghĩ, có lẽ là vì anh muốn kiếm thêm tiền để phụ thêm số tiền trợ cấp ít ỏi của gia đình bởi cuộc sống sinh viên có biết bao nhiêu thứ phải chi tiêu. Nhưng có lẽ cũng không đơn thuần là như vậy. Những năm đầu, anh đi gia sư có  thể là vì tiền bởi cuộc sống sinh viên còn dài dằng dặc ở phía trước, nhưng bây giờ thì không. Anh sắp ra trường rồi, dù gì thì cũng sắp là một thầy giáo, một thầy giáo thực sự bắt đầu sống bằng nghề nghiệp của mình. Một thầy giáo trẻ còn chưa có gì, đang phải bắt đầu tự khẳng định mình thì không thể bán rẻ danh dự của mình được. Nghĩ thế và anh có phần thấy yên tâm hơn, tạm bằng lòng, cho rằng mình quyết định đúng.

Có tiếng gõ cửa nhè nhẹ, nhát gừng có vẻ khá rụt rè. Lại ông tướng nào muốn trêu mình đây. Anh không ngồi dậy, vẫn nằm dài trên giường tầng nói vọng ra cửa, giọng có vẻ bực bội: “Cửa mở đấy, cứ vào đi”. Chỉ đến lúc anh giật mình nghe tiếng chào của một cô gái, Nghĩa mới ngồi bật dậy, xin lỗi và mời vào phòng. Ngay cái nhìn đầu tiên anh đã bị cuốn hút và rất ấn tượng trước một khuôn mặt trắng trẻo, xinh xắn, dịu dàng và một bộ đồ hết sức giản dị nhưng rất hợp và đẹp.

Cô gái nhỏ nhẹ hỏi:

- Anh là Nghĩa ạ?

Nghĩa hơi ngạc nhiên và nhìn cô dò xét. Có lẽ anh cũng lờ mờ hiểu ra cô gái này là ai.

Không đợi Nghĩa phải hỏi, cô gái tự giới thiệu một cách khá tự tin và cởi mở:

- Em ở trung tâm gia sư đến.

Nghĩa không hề ngạc nhiên bởi điều anh dự cảm đã hoàn toàn đúng. Tuy nhiên, anh cũng hơi thắc mắc và cảm thấy vô cùng khó hiểu khi trung tâm gia sư lại cử người đến tận phòng của anh. Chưa bao giờ anh được nghe về một trung tâm gia sư nào lại tận tâm và nhiệt tình với gia sư như thế. Chẳng lẽ anh lại quan trọng đến thế sao? Quan trọng đến nỗi không ai khác có thể thay thế vào đó được? Hay vì số tiền phần trăm quá béo bở của địa chỉ kia mà trung tâm không muốn đánh mất, phải nhọc lòng vào tận đây? Nghĩ thế nên anh không thể kìm chế được sự bực bội của mình:

- Hôm qua, tôi đã nói rất rõ ràng là mình không có khả năng dạy Văn ôn thi đại học vì tôi có học ở khoa Văn đâu.

Cô gái nhìn thẳng vào mặt anh, nói rất thẳng thắn:

- Anh đã từng đăng ký với trung tâm rằng, anh là cựu học sinh chuyên văn, từng có mặt trong đội tuyển thi học sinh giỏi môn Văn quốc gia và có giải. Anh đã nói là anh có thể dạy được Văn ở mọi trình độ từ phổ thông đến ôn thi đại học. Chúng tôi rất tin là anh sẽ dạy được. Mà có nhiều gia sư, chỉ vì muốn có địa chỉ đi dạy nên đăng ký bừa cả những môn mình không có khả năng, cũng có sao đâu?

Nghĩa bực mình quát lên:

- Nhưng tôi khác họ. Tôi sắp là thầy giáo. Tôi không thể dễ dãi với chính mình được.

Cô gái biết là mình đã lỡ lời nên ngồi im, đôi mắt trong veo mở to nhìn Nghĩa một cách tội nghiệp. Anh cũng dịu xuống, khá bối rối về thái độ của mình vừa rồi:

- Mong bạn hiểu cho tôi, tôi không muốn biến mình thành một trò đùa cho những địa chỉ như thế. Trung tâm có thể bố trí địa chỉ khác cho tôi được không?

Cô gái mở to mắt nhìn anh, có vẻ như không hiểu những gì anh vừa nói. Lát sau, gương mặt cô gái dịu xuống, nở nụ cười tươi rất xinh làm Nghĩa chợt thấy xốn xang. Cô nhìn Nghĩa với ánh mắt khá tinh nghịch:

- Dù sao bây giờ cũng đã là mười hai giờ trưa rồi. Chẳng lẽ anh lại không thể mời khách xuống ăn một bữa cơm căng tin được hay sao?

Nghĩa mỉm cười, lúng túng gật đầu. Có lẽ chính anh đã cảm thấy mến cô gái xinh đẹp và tự tin này. Anh đã cố lục lọi trong trí nhớ xem mình đã gặp cô gái này ở trung tâm gia sư bao giờ chưa. Hình như là chưa bởi mấy thành viên của trung tâm anh còn lạ gì họ.

Cô gái tự tin kéo ghế ngồi chờ Nghĩa đi gọi thức ăn. Cô bảo với Nghĩa mọi ngày ăn như thế nào thì hôm nay cũng cho cô ăn như vậy. Nhìn dáng anh đi lại và vẻ mặt bối rối của anh thỉnh thoảng lại nhìn trộm về phía cô, cô cũng bối rối quay đi, mặt đỏ ửng lên.. Nghĩa bắt đầu thấy mình có cảm tình với cô gái và anh chợt bâng khuâng, chợt nghĩ vẩn vơ. Suốt bữa ăn, cả hai không nói gì với nhau, chỉ giục nhau ăn và bối rối nhìn nhau.

Ngoài trời, mưa đã tạnh. Ánh mặt trời buổi trưa le lói những tia nắng mỏng tang, yếu ớt không xiên qua được mấy tán lá của cây bàng còn non nớt trước cửa căng tin. Không hiểu sao hôm nay Nghĩa không muốn ăn. Có lẽ đây là lần đầu tiên trong đời anh đi ăn cơm với một cô gái, mà cô gái đó lại không hề quen biết hay thân thích gì. Có lẽ vì thế mà anh không ăn được chăng? Có thể cô đã để lại trong anh nhiều ấn tượng mới lạ làm cho anh cứ phải trăn trở, cứ phải suy nghĩ mà không ăn được. Thỉnh thoảng, anh lại liếc nhìn trộm vị khách của mình đang ăn uống rất tự nhiên, thong thả và thỉnh thoảng còn cười với Nghĩa nữa. Bọn cùng phòng ăn cơm xong, đi qua chỗ Nghĩa vừa huýt sáo, vừa nhìn anh với ánh mắt dò xét, trêu chọc. Long hỏi mượn xe nhưng anh bảo chiều mình còn phải đi tìm địa chỉ gia sư ở những trung tâm khác nữa. Cô gái nhanh nhảu:

- Em có xe mà. Chiều em cũng không bận gì đâu.

Cả Long và Nghĩa đều rất bất ngờ trước câu nói rất vô tư, hồn nhiên của cô, như anh đã từng quen thân từ lâu. Hình như đoán được suy nghĩ của anh nhưng cô vẫn không hề biến đổi sắc mặt, tự tin nhìn thẳng vào anh chờ đợi. Nghĩa không từ chối Long được nữa nhưng anh bắt đầu có ý dè chừng với cô gái và cảm thấy có điều gì đó không ổn trong chuyện này. Long sung sướng cầm chìa khóa xe đạp của Nghĩa, nháy nháy mắt với anh rồi lẩn mất sau căng tin.

*

Nghĩa đèo cô gái chạy lòng vòng tới mấy trung tâm gia sư liền nhưng trung tâm nào cũng bảo anh phải chờ, bao giờ có địa chỉ, họ sẽ liên lạc với anh. Bao năm làm gia sư, những chuyện như thế này là điều anh đã biết trước nên cũng không hề ngạc nhiên, chẳng hề thất vọng. Chỉ có một điều anh cứ mãi băn khoăn là sao mỗi lần như thế, cô lại động viên anh, giục anh đi tìm tiếp ở những trung tâm gia sư khác mà anh đã đăng ký. Nghĩa cười thầm vì anh chợt nghĩ sao lại có trung tâm gia sư tốt đến thế không biết, đã cử người đi cùng anh tới các trung tâm khác, lại còn biết cách an ủi, động viên anh mỗi khi có trung tâm nào đó bảo anh phải chờ. Chẳng lẽ cô gái này bị tâm thần? Hay cô ta biết trước là các trung tâm khác cũng không có địa chỉ nên đi theo để tạo cơ hội cho anh quay lại nhận địa chỉ dạy văn kia mà trung tâm của cô ấy chưa tìm được ai? Nếu vậy thì cô gái thật thông minh và anh thật quan trọng. Chẳng lẽ cái địa chỉ dạy văn kia lại làm cho trung tâm phải khổ sở đến thế sao?

Nghĩa dừng xe trước cửa trung tâm gia sư cuối cùng mà anh đã đăng ký. Cô gái ngồi trông xe và đợi anh ở ngoài. Người ta tiếp anh thân mật, hồ hởi nhưng anh vẫn cảm thấy có điều gì đó giả dối, khiên cưỡng. Gã giám đốc trung tâm chưa đợi anh hỏi, đã nói ngay:

- Có vài địa chỉ dạy cấp II, trả lương rất cao, tuần 5 buổi, mỗi buổi 50 nghìn tiền công, tháng có thể kiếm ngon ơ một triệu đồng.

Gã giám đốc trẻ măng vừa nói xong, mặt đã vênh lên làm cao khiến anh tức nổ đom đóm mắt, chỉ muốn đấm cho gã một quả vào mặt. Cố gắng kiềm chế cảm xúc của mình, anh nài nỉ gã:

- Anh cho tôi nhận đi, tôi dạy được mà.

Gã giám đốc cũng trạc tuổi Nghĩa, có lẽ cũng đang là sinh viên của một trường đại học nào đó ở Hà Nội này, cười rất khó hiểu. Rồi gã thủng thẳng:

- Nhưng hơi bị xa đấy - Hắn ngập ngừng chốc lát rồi nói tiếp – Không phải ở trong nội thành Hà Nội này mà ở ngay… thành phố Hồ Chí Minh!

Nghĩa điên tiết lên nhìn hắn làm hắn hoảng hốt thực sự, co rúm người lại, mặt méo xệch đi, không dám nói thêm một câu nào nữa. Anh gạt mạnh cuốn sổ đăng ký gia sư của gã xuống đất rồi bỏ đi. Có lẽ anh cũng không thể hình dung được là sẽ có cả trò đùa dành cho con nít ở đây. Dù sao trung tâm này cũng làm cho anh hiểu rằng: nó đang sắp chết. Anh biết rằng, các trung tâm gia sư thường chỉ mọc lên nhiều vào mùa hè vì thời gian đó làm ăn được do học sinh có nhu cầu học thêm trong hè rất cao, rồi sau đó các trung tâm giải tán dần. Có lẽ chỉ có ai còn được gia chủ giữ lại sau dịp hè vừa rồi là bây giờ vẫn còn địa chỉ dạy ổn định, chứ mới đầu năm học như thế này, học sinh ít có nhu cầu tìm gia sư lắm, nhất là với môn văn thì càng hiếm hoi.

Thấy anh mang theo một bộ mặt cau có, bực dọc và mệt mỏi, cô gái chạy đến hỏi:

- Thế nào anh?

Anh chán nản lắc đầu:

- Cũng vậy thôi. Bây giờ tìm được địa chỉ đi dạy khó quá. Có lẽ tôi phải tìm việc khác để làm thêm.

Nghĩa quay sang cô gái:

- Cảm ơn bạn đã rong ruổi cùng tôi suốt buổi chiều hôm nay. Bây giờ tôi muốn đi lang thang một mình, bạn về trước đi.

Nghĩa lững thững đi bộ dọc hè phố, hai tay xỏ vào túi quần, thỉnh thoảng lại đưa lên vuốt ngược mái tóc ra đằng sau, mặc kệ cô gái lẽo đẽo dắt xe máy theo sau, lặng lẽ chẳng nói gì. Anh dừng lại bên Bờ Hồ, chọn một chiếc ghế đá rồi mệt mỏi thả mình xuống. Cô gái dựng xe trước mặt rồi rụt rè ngồi xuống bên cạnh anh. Cô nhìn anh trong giây lát rồi mới lên tiếng:

- Hay là anh nhận địa chỉ dạy văn mà hôm qua trung tâm giao cho anh đi. Em tin là người ta thuê gia sư rất nghiêm túc chứ không có ý đùa cợt gì đâu.

Nghĩa nhìn sâu vào mắt cô gái và anh nhận ra cô đang nói rất thật và nghiêm túc chứ không có vẻ gì là trêu chọc hay thăm dò. Anh lơ đãng nhìn ra xa, trầm ngâm suy nghĩ. Rồi anh quay lại, cũng rất thật như cô gái, anh cởi mở lòng mình:

- Nhưng người ta thuê dạy nhiều buổi trong tuần, tiền công lại trả rất cao, tôi đào đâu ra đủ tiền để nộp cho trung tâm 50% tháng lương đầu tiên ngay bây giờ?

Cô gái cười rất tươi, đi lại phía trước mặt Nghĩa, ngồi xuống ghế đối diện với anh:

- Anh không phải trả trung tâm một đồng nào cả.

Thấy anh có vẻ ngơ ngác, không hiểu, cô nháy mắt tinh nghịch:

- Vì em chính là người muốn tìm gia sư đây mà.

Nghĩa ngạc nhiên thực sự. Anh mở to mắt nhìn cô gái đang ngồi trước mặt mình nhưng anh lại nhận thấy cô ta nói thật. Anh đứng dậy, vẻ mặt hết sức đăm chiêu. Chưa bao giờ anh gặp phải một tình huống quái lạ như thế này. Nhưng rồi anh cũng hiểu ra tất cả. Sáng nay cô ta được gọi đến trung tâm gia sư để nhận gia sư xem có hợp theo ý muốn của mình không và ký hợp đồng. Chờ suốt cả buổi không thấy anh đến nên khi trung tâm mở sổ ra gọi điện cho anh thì cô đã xem trộm được địa chỉ và đến đây. Anh quá bất ngờ trước một tình huống mà đến nghĩ, anh cũng không thể nghĩ ra.

Cô gái nhìn theo diễn biến tâm trạng trên gương mặt của anh, thỉnh thoảng cúi xuống mỉm cười. Lúc sau, cô hỏi anh:

- Anh có nhận địa chỉ này không?

Nghĩa gật đầu làm cho cô gái sung sướng nắm lấy tay anh gọi to: “Thầy!” làm cả hai cùng bối rối. Vài người đi qua nhìn họ với con mắt hiếu kỳ. Nghĩa nhớ ra là anh chưa biết tên học trò, liền nghiêm sắc mặt:

- Nhưng thầy chưa biết tên em là gì?

Cô gái đứng nghiêm, khoanh tay trước ngực lễ phép:

- Thưa thầy, em tên là Hiền Anh!

Anh thấy mình thật hạnh phúc và cũng thật ngượng ngùng, xấu hổ khi thoáng qua những suy nghĩ về cô học trò này trong đầu. Chiều chủ nhật, mọi người dạo quanh Bờ Hồ thật đông, thật thong thả và thảnh thơi. Còn anh, theo đề nghị của cô học trò đặc biệt này, anh chầm chậm chở cô đi dạo phố và đi ăn kem. Ráng chiều ửng hồng thật đẹp.

Tháng 9 – 1999

(In trong tập Lặng lẽ tháng Mười - Tập truyện ngắn - NXB Thanh Niên, 2005)