1.

Người đàn ông đứng dựa lưng vào quầy hàng, tay vo tròn hai miếng giấy nhỏ, tay nâng ly rượu lên ngang tầm mắt, nói với người con trai đang ngồi duỗi chân trên thành cửa sổ đối diện.

- Nếu điều tôi nghĩ là đúng, chú có dám cùng tôi chơi trò này không? Tôi sẽ ném hai viên giấy này ra giữa phòng, trong một viên giấy có ghi dấu, còn viên kia để trắng – dĩ nhiên chú hiểu ý nghĩa của mảnh giấy trắng kia rồi. Trắng là zéro. Trắng là mất – bây giờ chú hãy cạn ly.

Người con trai nãy giờ im lặng, khuôn mặt thật dịu dàng, chú ý nghe người đàn ông. Chàng giơ cao ly rượu lên nhìn, trước khi uống một hơi cạn.

Người đàn ông :

- Như vậy là chú đã bằng lòng. Chú hãy nhặt một viên giấy nhé.

Người con trai :

- Hãy xem như tôi đã nhặt rồi. Tôi mở đúng mảnh giấy trắng, không ghi gì hết. Không có gì hết. Tôi nhận con số không. Chúc ông ở lại vui vẻ.

Người đàn ông chỉ kịp thốt :

- Ô hay…

Trong khi đó người con trai mở cửa, bước nhanh vào đêm mưa.

2.

Người đàn ông bây giờ ngồi trên chiếc ghế cao, lưng vẫn dựa vào quầy hàng. Hắn cúi nhìn hai viên giấy tròn nhẵn trong bàn tay mở ngửa. Những sợi tóc bay trước trán. Hắn ngồi như  không nghĩ ngợi gì hết trong vài phút. Căn phòng im lặng ngoài tiếng mưa rả rít trên mái.

Người đàn ông :

- Chủ quán à…

Có tiếng dạ sau bức màn bằng vải dày.

- Có khi nào quán vắng như đêm nay không…

Chủ quán trả lời :

- Thường lắm ông ạ. Quán tỉnh lẻ mà. Chỉ ồn ào trong dịp người ta nghỉ hành quân thôi. Chắc ông cũng là lính…

Người đàn ông đánh diêm đốt thuốc thổi khói trên bàn tay hai viên giấy lăn lăn chạy vòng rồi dừng lại. Hắn cảm thấy cay mắt.

- Chủ quán à… có khuya quá không ? Tôi có làm phiền…

Chủ quán vén tấm màng bước ra, vội vã trả lời:

- Không, không. Quán vẫn thường mở khuya.

Rồi chợt nhìn vào bàn tay người đàn ông, chủ quán có vẻ ngạc nhiên hỏi:

- Cái gì trong bàn tay ông thế ?

Người đàn ông :

- Thử đoán xem…

Chủ quán chăm chú nhìn rồi lắc đầu :

- Chịu, tôi chịu. Đối với các ông, tôi không thể đoán được – Không thể trả lời như điều mình có thể trả lời được. Chắc chắn trên bàn tay ông, không phải là hai mảnh giấy được vo tròn lại…

Người đàn ông cười khà khà :

- Cho tôi thêm rượu.

- Dạ.

Nhưng người đàn ông chờ mãi vẫn không thấy chủ quán trở vào.

- Ông ta thật tế nhị. Dĩ nhiên trên bàn tay ta không phải… Không phải, nó chính là người con trai đã bước ra khỏi quán, là tâm trạng ta bây giờ, là những tình cờ tiếp nối như một định mệnh sắp tới.

Người đàn ông nghĩ ngợi, rồi buột miệng :

- Chủ quán…

Im lặng. Tiếng mưa rả rích cùng tiếng gió kéo lê ngoài những cánh cửa. Lát sau chủ quán trở vào với những giọt mưa lóng lánh trên mái tóc hoa râm. Người đàn ông :

- Tôi vừa gọi chủ quán.

- Xin lỗi, vì tôi không có ở đây.

- Trước đó tôi có gọi ông cho thêm rượu.

- Xin lỗi, bấy giờ tôi bỗng nghe có tiếng chân người như muốn gặp…

Người đàn ông bỏ ghế đứng dậy, hai tay vòng lại trên quầy hàng:

- Ai mà không vào trong này?

Chủ quán nhìn người đàn ông đăm chiêu :

- Gã con trai lúc nãy. Hắn trở lui nhờ tôi trao cho ông mảnh giấy này. Hắn từ giã tôi – Thì ra hắn cũng là lính…

Người đàn ông :

- Là lính thì sao… Tôi thấy ông như có vẻ nghẹn ngào…

Chủ quán :

- Lính có nghĩa với buồn không ông nhỉ ?

Người đàn ông :

- Không, ông ạ. Xin cho tôi thêm rượu đi. Tôi ít nghĩ đến điều đó. Tôi nghĩ đến đời sống và những quyết định của mình hơn. Giá trị đời sống không phải…

Chủ quán vừa rót rượu ra ly, vừa vội vã ngắt lời:

- Tôi hiểu. Lẽ ra tôi phải nói khác đi. Tôi phải nói để ông hiểu nỗi buồn trong tôi chẳng hạn…

Người đàn ông ngậm ngùi :

- Chắc ông có những người con đi lính…

- Có, nhưng bây giờ thì không còn nữa.

- Họ đã giải ngũ rồi.

- Không. Chết.

Chủ quán vén cao tấm màng bước vào phía trong. Người đàn ông hớt hãi nói theo:

- Xin lỗi ông. Tôi xin lỗi ông.

Rồi vói tay nhặt mảnh giấy của người con trai gửi lại đặt dưới chai rượu.

3.

Thiếu nữ mời người đàn ông ngồi vào nghế.

- Không, tôi không ngạc nhiên. Vì tôi biết ông là bạn của anh ấy. Trời bên ngoài chắc lạnh lắm ông nhỉ?

Người đàn ông tiếp tục vuốt những giọt nước mưa trên áo:

- Lạnh… Cũng không lạnh lắm cô ạ. Buổi chiều cô không đi đâu?

- Chiều nay tôi hẹn anh ấy đến mà.

Người đàn ông ngẩng mặt lên, vẻ ngượng ngập:

- Xin lỗi. Tôi đãng trí quá. Và anh ấy đã không đến được.

Thiếu nữ :

- Tôi biết điều đó từ khi ra mở cửa. Anh ấy đã làm phiền ông đến đây.

- Không đâu. Tôi không coi như vậy là một sự làm phiền. Cô có mảnh giấy này.

Người đàn ông trao thiếu nữ mảnh giấy mà người con trai gửi lại cho hắn đêm ở quán rượu.

- Tờ giấy hẳn bị ướt quá nhiều ?

Thiếu nữ :

- Cám ơn ông, không. Tờ giấy của tôi viết hẹn chàng lại.

- Vâng, tôi biết, vì nhờ nó mà tôi tìm đến đây được.

Thiếu nữ thoáng ngơ ngác :

- Ông muốn nói địa chỉ tôi hẹn chàng trong đó ?

Người đàn ông cúi xuống nhìn bàn tay mình, trả lời :

- Tôi không biết nữa.

Thiếu nữ đứng dậy, vẻ bối rối đã xuất hiện trên hai bàn tay run run.

- Xin lỗi ông, nãy giờ tôi quên pha trà. Có lẽ ông còn lạnh…

- Cám ơn cô, không hề gì.

Người đàn ông nhìn thiếu nữ loay hoay châm trà, bỗng dưng cảm thấy ngọt ngào trong đáy cổ. Hắn nói:

- Trà thật thơm.

Thiếu nữ ngồi xuống, hai bàn tay lồng vào nhau bóp chặt.

- Mưa thật buồn, mặc dù có tăng thêm vẻ ấm cúng trong những giờ gia đình họp mặt. Nhưng chắc ông, cũng như anh ấy, đều không thích mưa… Thưa ông, mà tôi nghĩ ông có thể cho tôi biết…

- Quả thật có những thắc mắc cần thiết, nhưng thường những thắc mắc không dễ trả lời. Cô có hay nghĩ tới những tình cờ. Tình cờ, có khi đến với mình như một định mệnh. Cô còn nhớ bữa ăn tối hôm đó…

Thiếu nữ cắn môi gật đầu. Người đàn ông ép tách cà phê giữa hai bàn tay, im lặng một lúc.

- Cô có nhận ra người ta đã sống quá nhiều bằng những ngụy biện, những chống trả vô ích… Sống như một đính chính thường trực về cuộc đời mình. Tôi nghĩ đó là một cách tự tử.

Thiếu nữ :

- Tôi không hiểu ý ông.

- Chưa đến lúc cô bày tỏ sự đồng ý thì đúng hơn…

- Ông vừa nhắc tôi về bữa tiệc tối hôm đó…

Người đàn ông đặt chiếc tách xuống khay trà:

- Vâng, hôm đó tôi ngồi đối diện cô. Tôi nhìn ngọn đèn phía sau cô, và chẳng hiểu sao tôi có thể mải mê với thứ ánh sáng bấy giờ.

Thiếu nữ :

- Hôm đó ông nói với tôi: phía sau cô có một ngôi sao thật lạ…

Người đàn ông lúng túng:

- Thì ra cô có nhớ.

- Vì bấy giờ anh im lặng quá. Sự im lặng thường không nên có trong mọi sum họp trên hai người.

- Cô nghĩ như vậy ?

- Vâng, và tôi còn nghĩ khác nữa, nhưng điều này quả khó nói ra…

Người đàn ông nhìn thiếu nữ thật lâu, bấy giờ nàng bối rối hẳn.

- Có những điều quả khó nói ra. Người ta có thể câm nín, nhưng người ta không thể không nghĩ tới chuỗi sống hạn hẹp của đời mình, vì thế…

Người đàn ông ngập ngừng, trong khi thiếu nữ thì mất bình tĩnh.

- Sáng mai tôi đi rồi, đi như anh ấy vậy.

Thiếu nữ :

- Tôi cũng buồn.

Người đàn ông nói nhanh, nhưng giọng hơi run :

- Còn tôi thì vì yêu cô… vì vô cùng yêu cô.

Thiếu nữ hốt hoảng, đứng phắt dậy :

- Ông, ông…

4.

Chủ quán cầm chiếc khăn lau một đường dài trên mặt quầy hàng. Người con rai ngồi duỗi chân trên thành cửa sổ hút thuốc. Tiếng mưa rả rích, đều đặn trên mái nhà. Chủ quán nhìn người con trai rồi quay lưng vào phía trong. Người con trai ném mẩu tàn thuốc xuống nền nhà, có vẻ chán nản:

- Sao quán vắng mãi thế này ông nhỉ.

Tiếng chủ quán vọng ra :

- Không đâu, tại ông tới khuya. Họ vừa về hết… Ông dùng cà phê?

- Vâng.

Khi chủ quán mang tách cà phê ra đặt trước mặt, người con trai hỏi:

- Ông có nhớ người đàn ông đến đây với tôi tháng trước…

Chủ quán buột miệng ngay :

- Tôi nhớ. Tôi nhớ đêm đó ông ta ngồi hút thuốc, thổi khói trên bàn tay có hai viên giấy nhỏ… ông ta thật lạ…

- Ông nhớ thật rõ. Chúng tôi thích chơi trò trẻ con như thế đó.

Chủ quán mở tròn mắt, trong khi người con trai giải thích.

- Trò chơi may rủi ấy mà. Bọn lính mỗi khi nhậu nhẹt xong vẫn hay bốc thăm trả tiền. Còn người đàn ông thì yêu một người con gái, con gái thì nghĩ rằng tôi yêu…

Chủ quán mỉm cười.

- Tôi hiểu rồi. Mà sao ông…

- Tôi nghĩ khác. Tôi quen ở chiến trường. Chúng ta không quyết định được gì hết. Tôi tin ở những tình cờ, do đó trong cuộc sống tôi thích tình nguyện…

Người con trai uống một ngụm cà phê, đốt điếu thuốc mới.

- Tôi thích được trẻ lại, chơi trò con nít. Tôi biết chiến tranh còn, thì cuộc chơi nào cũng không thể dài lâu. Tôi đã nói với ông rồi, vô nghĩa lắm. Tôi làm gì cũng được…

Chủ quán bước lại góc phòng tắt ngọn đèn ngoài hành lang. Bóng mờ trùm xuống. Cảnh trí trong phòng trở nên hiu hắt. Tiếng mưa rả rích trên mái nhà, buồn dai dẳng.

- Tháng này mưa nhiều quá ông nhỉ. Tôi không thích mưa. Có lẽ khuya lắm rồi…

Chủ quán nhìn lên chiếc đồng hồ treo :

- Cũng khuya.

Người con trai đứng dậy. Chủ quán như sực nhớ ra điều gì, quay vội hỏi:

- Còn người bạn ông sao không đến…

Người con trai cầm điếu thuốc giữa hai ngón tay cái và trỏ, cúi mặt nhìn nền nhà im lặng một lúc mới trả lời.

- Ông ta hả ? Chết rồi, ông ta đạp phải mìn.

Chủ quán hốt hoảng, hai bàn tay run run và đôi mắt mở tròn nghe người con trai buồn buồn tiếp:

- Có lẽ vì trước đó người đàn ông đã ngẩng mặt nhìn trời. Trời thì bao giờ mà chẳng đẹp, chỉ có sự chết chóc trên mặt đất…/.

Ý Thức số 1 ngày 1 tháng 10 năm 1970