Tác giả Nam Dao gửi bản Chinh Phụ Ngâm theo nguyên thể đã sắp xếp đối chiếu 3 bản, nhưng do khuôn khổ lập trình nhỏ không thể hiện đúng ý tác giả, xin bạn đọc miển thứ. VCV

TỰA

Đặng Trần Côn (17 10 ? - 1742)

Đặng Trần Côn người Hà Đông sinh vào thời Lê mạt, lúc Chúa Trịnh Cương nắm quyền, làm Giám Sát trong Ngự Sử Đài, chết khi mới tuổi 30. Theo Tang Thương Ngẫu Lục của Phạm Đình Hổ, ông là người phóng khoáng, mê thơ, thích rượu và để lại nhiều bài phú coi như khuôn mẫu thời Lê mạt.Ông cũng được coi như người đã viết Bích Câu Kỳ Ngộ.

Chinh Phụ Ngâm được viết theo thể Nhạc Phủ khoảng cuối đời tác giả, khi binh đao chiến trận là bối cảnh thời Trịnh Giang. Tác phẩm gồm 477  câu thơ dài ngắn từ 3 đến 10 chữ, có thể ngâm, hoặc hát. Thuộc loại tập cổ, thơ trong tác phẩm này phóng khoáng bay bổng chứ không gò bó niêm luật kiểu Vãn Đường. Theo một giai thoại, Đặng Trần Côn từng mang sách đến đưa cho Ngô Thì Sĩ thuộc Ngô gia văn phái. Sĩ kêu lên ‘‘...thế  này thì   ông đã  áp đảo được  lão Ngô  này rồi ! ‘’.

Theo GS Hoàng Xuân Hãn, có ít ra là 7 bản dịch Chinh Phụ Ngâm ra tiếng nôm. Bản dịch của nữ sĩ Đoàn Thị Điểm được biết rộng rãi, nhưng còn nghi vấn rằng bản dịch này cũng có thể là trước  tác của Phan Huy Ích. Tôi xin  gọi tạm bản này là bản Đoàn-Phan cho đến khi nào nghi vấn nói trên được  giải đáp. Bản này gồm 412 câu, có những  đoạn trác tuyệt, và xử dụng thể song thất lục bát vốn gần gũi với ca dao nên dễ thấm vào tâm hồn người Việt. Tuy vậy, dịch Chinh Phụ Ngâm theo nguyên thể, theo thiển ý, cho phép chúng ta khám phá ra một Đặng Trần Côn rất nghệ sĩ, đượm chất nhân văn, và nhất là một Đặng Trần Côn  mới  vì không cứ phải qua lăng kính của bản Đoàn-Phan ta từng biết.

Chinh Phụ Ngâm  theo nguyên thể

Bản dịch này dựa trên nguyên thể bản Hán văn của Đặng Trần Côn. Theo ý riêng, tuy bản dịch Đoàn Thị Điểm-Phan huy Ích tuyệt vời, song thể song thất lục bát không hoàn toàn nắm bắt cái hồn của nguyên bản, vốn là lối tập cổ, vì vậy rất đậm chất Đường-Tống, và chuyên chở một số chất liệu thơ-tứ khác với bản dịch Đoàn-Phan.

Tiêu chuẩn bản dịch theo nguyên thể khá giản dị: người dịch tôn trọng ý, thể, số chữ trong câu, âm, vận. Đôi khi dịch cho thành thơ đòi hỏi phải hoán vị dăm chữ trong một  câu, thậm chí câu trên đổi chỗ cho câu dưới. Trong bản Hán văn, có khá nhiều từ hề  dùng để đệm, nhiều chữ chỉ có thể hiểu qua điển tích, những tên người  cũng như những  địa danh bên Trung quốc. Bản dịch giữ ý của điển tích, giữ âm hề  khi nó tạo được  tác  động có thơ tính, và thường thì tránh lập lại tên người và địa danh.

Về phần bạn đọc, mong sao bạn đồng tình rằng tiếng Việt chúng ta cũng xúc tích chẳng kém gì tiếng Hán, và lại là một ngôn ngữ đày xúc cảm thơ...Sau cùng, xin bạn cứ nghiêm khắc với những  câu thơ dịch dở, song lượng thứ cho người  dịch vì động cơ duy nhất chỉ là tấm lòng gắn bó với thơ và tiếng mẹ. Vả lại, nói theo Đỗ Phủ,

Văn chương thiên cổ sự

Thất đắc thốn tâm tri

Nam Dao

1995

Bản Đặng Trần Côn

I Loạn Thời

1 Phong trần

Thiên địa phong trần

Hồng nhan đa truân

Du du bỉ thương hề thuỳ tạo nhân.

4.Cổ bề thanh động Trường Thành nguyệt

Phong hỏa ảnh chiếu Cam Tuyền vân

Cửu trùng án kiếm khởi đương tịch

Bán dạ phi hịch truyền tướng quân

Thanh bình tam bách niên thiên hạ

Tùng thử nhung y thuộc vũ thần

2. Phát quân

10. Sứ tinh thiên môn thôi hiểu phát

Hành nhân trọng pháp khinh ly biệt

Cung tiễn hề tại yêu

Thê noa hề biệt khuyết

Liệp liệp tinh kỳ hề xuất tái sầu

Huyên huyên tiêu cổ hề từ gia oán

Hữu oán hề phân huề

Hữu sầu hề khế khoát

3. Nam nhi chí

18. Lương nhân nhị thập Ngô môn hào

Đầu bút nghiên hề sự cung đao

Trực bả liên thành hiến minh thánh

Nguyện tương xích kiếm trảm thiên kiêu

Trượng phu thiên lý chí mã cách

Thái Sơn nhất trịch khinh hồng mao

Tiện từ khuê khổn tùng chinh chiến

Tây phong minh tiên xuất Vị kiều

II Xuất chinh

1 Tống biệt

26. Vị kiều đầu thanh thuỷ câu

Thanh thuỷ biên thanh thảo đồ

Tống quân xứ hề tâm du du

Quân đăng đồ hề thiếp hận bất như câu  Quân lâm lưu hề thiếp hận bất như chu

Thanh thanh hữu lưu thuỷ

Bất tẩy thiếp tâm sầu

Thanh thanh hữu phương thảo

bất vong thiếp tâm ưu

2. Đăng đồ

35. Ngữ phục ngữ hề chấp quân thủ

Bộ nhất bộ hề khiên quân nhu

Thiếp tâm tùy quân tự minh nguyệt

Quân tâm vạn lý Thiên Sơn tiễn

Trịch ly bôi hề vũ Long Tuyền

Hoành chinh sáo hề chỉ hổ huyệt

Vân tuỳ Giới Tử liệp Lâu Lan

Tiếu hướng Man Khê đàm Mã Viện

Quân xuyên trang phục hồng như hà

Quân kỵ kiêu mã bạch như tuyết

45. Kiêu mã hề loan linh

Chinh cổ hề nhân hành

Tu du trung hề đối diện

Khoảnh khắc lý hề phân trình

Phân trình hề hà lương

Bồi hồi hề lộ bàng

Lộ bàng nhất vọng hề bái ương ương

52. Tiền xa hề Bắc Tế Liễu,

Hậu kỵ hề Tây Trường Dương

Kỵ xa tương ủng quân lâm tái

Dương liễu na tri thiếp đoạn trường

Khứ khứ lạc mai thanh tiệm viễn

Hành hành chinh bái sắc hà mang

Vọng vân khứ hề lang biệt thiếp

Vọng sơn quy hề thiếp tư lang.

3 . Tương cố

60. Lang khứ trình hề mông vũ ngoại

Thiếp quy xứ hề tạc dạ phòng

Quy khứ lưỡng hồi cố

Vân thanh hề sơn thương

Lang cố thiếp hề Hàm Dương

Thiếp cố lang hề Tiêu Tương

Tiêu Tương yên trở Hàm Dương thụ

Hàm Dương thụ cách Tiêu Tương giang

Tương cố bất tương kiến

Thanh thanh mạch thượng tang

Mạch thượng tang

mạch thượng tang

Thiếp ý quân tâm thuỳ đoản trường

III Bi Cụ

72. Tự tùng biệt hậu phong sa lũng

Minh nguyệt tri quân hà xứ túc

Cổ lai chinh chiến trường

Vạn lý vô nhân ốc

Phong ngao ngao hề đả đắc nhân nhan tiều

Thuỷ thâm thâm hề khiếp đắc mã đề súc

Thú phu chẩm cổ ngọa Long sa

Chiến sĩ bão yên miên hổ lục

80. Kim triêu Hán há Bạch Đăng thành

Minh nhật Hồ khuy Thanh Hải khúc

Thanh Hải khúc thanh sơn cao phục đê

Thanh sơn tiền thanh khê đoạn phục tục

Thanh sơn thượng tuyết mông đầu

 Thanh khê hạ thuỷ một phúc

Khả liên đa thiểu thiết y nhân

Tư quy đương thử sầu nhan xúc

Cẩm trướng quân vương tri dã vô

Gian nan thuỳ vị họa chinh phu

90. Liệu tưởng lương nhân kinh lịch xứ

Tiêu Quan giác Hãn Hải ngung.

Sương thôn vũ điếm

Hổ lạc xà khu

Phong xan lộ túc

Tuyết hĩnh băng tu

Đăng cao vọng vân sắc

An phục bất sinh sầu

98. Tự tùng biệt hậu Ðông Nam kiếu

Đông Nam tri quân chiến hà đạo

Cổ lai chinh chiến nhân

Tính mệnh khinh như thảo

Phong nhận hạ ôn ôn hiệp khoáng chủ ân thâm

Thời khắc trung lịch lịch hoành qua tráng sĩ yểu

Kỳ sơn cựu trủng nguyệt mang mang

Phì thuỷ tân phần phong niểu niểu

Phong niểu niểu không xuy tử sĩ hồn

Nguyệt mang mang tằng chiếu chinh phu mạo

Chinh phu mạo hề thuỳ đan thanh

Tử sĩ hồn hề thuỳ ai điếu

Khả liên tranh đấu cựu giang sơn

Hành nhân quá thử tình đa thiểu

112. Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hoàn

Ban Siêu quy thời mấn dĩ ban

Liệu tưởng lương nhân trì sính ngoại

Tam xích kiếm nhất nhung yên

Thu phong sa thảo

Minh nguyệt quan sơn

Mã đầu minh đích

Thành thượng duyên can

Công danh bách mang lý

Lao khổ vị ưng nhàn

IV Hoài tưởng

122.Lao dữ nhàn thuỳ dữ ngôn

Quân tại thiên nhai, thiếp ỷ môn

Ỷ môn cố thiếp kim sinh phận

Thiên nhai khởi quân bình sinh hồn

Tự tín tương tuỳ ngư thuỷ bạn

Na kham tương cách thuỷ vân thôn

Thiếp thân bất tưởng vi chinh phụ

Quân thân khởi học vi vương tôn

 Hà sự giang Nam dữ giang Bắc

Linh nhân sầu hiểu cánh sầu hôn

Nhất cá thị phong lưu thiếu niên khách

Nhất cá thị thâm khuê thiếu niên hôn

Khả kham lưỡng niên thiếu

Thiên lý các hàn huyên

136. Ức tích dữ quân tương biệt thời

Liễu điều do vị chuyển hoàng ly

Vấn quân hà nhật quy

Quân ước đỗ quyên đề

Đỗ quyên dĩ trục hoàng ly lão

Thanh Liễu lâu tiền ngữ ý nhi

Ức tích dữ quân tương biệt trung

Tuyết mai do vị thức Ðông phong,

Vấn quân hà nhật quy

 Quân chỉ đào hoa hồng

Đào hoa dĩ bạn Ðông phong khứ

Lão mai giang thượng hựu phù dung

148. Dữ ngã ước hà sở

Nãi ước Lũng Tây sầm

Nhật trung hề bất lai

Trụy diệp đâu ngã trâm

Trữ lập không thế khấp

Hoang thôn huyên ngọ cầm

Dữ ngã ước hà sở

Nãi ước Hán Dương kiều

Nhật vãn hề bất lai

Cốc phong xuy ngã bào

Trữ lập không thế khấp

Hàn giang khởi mộ trào

160. Tích niên ký tín khuyến quân hồi

Kim niên ký tín khuyến quân lai

Tín lai nhân vị lai

Dương hoa linh lạc uỷ thương đài

Thương đài thương đài hựu thương đài

Nhất bộ nhàn đình bách cảm thôi

Tích niên hồi thư đính thiếp kỳ

Kim niên hồi thư đính thiếp quy

Thư quy nhân vị quy

Sa song tịch mịch chuyển tà huy

Tà huy tà huy hựu tà huy

Thập ước giai kỳ cửu độ vi

V Cô lánh

172.Thí tương khứ nhật tùng đầu sổ

Bất giác hà tiền dĩ tam chú

Tối khổ thị liên niên tử tái nhân

Tối khổ thị thiên lý hoàng hoa thú

Hoàng hoa thú thuỳ vô đường thượng thân

Tử tái nhân thuỳ vô khuê trung phụ

Hữu thân an khả tạm tương ly

Hữu phụ an năng cửu tương phụ

Quân hữu lão thân mấn như sương

Quân hữu nhi lang niên thả nhụ

Lão thân hề ỷ môn

Nhi lang hề đãi bộ

Cung thân xan hề thiếp vi nam

Khóa tử thư hề thiếp vi phụ

Cung thân khóa tử thử nhất thân

Thương thiếp tư quân kim kỷ độ

Tư quân tạc nhật hề dĩ quá

Tư quân kim niên hề hựu mộ

Quân yêm lưu nhị niên tam niên cánh tứ niên

Thiếp tình hoài bách lũ thiên lũ hoàn vạn lũ

An đắc tại quân biên

Tố thiếp trung trường khổ

194.Thiếp hữu Hán cung thoa

Tằng thị giá thời tương tống lai

Bằng thuỳ ký quân tử

Biểu thiếp tương tư hoài

Thiếp hữu Tần lâu kính

Tằng dữ lang sơ tương đối ảnh

Bằng thùy ký quân tử

Chiếu thiếp kim cô lánh

Thiếp hữu câu chỉ ngân

Thủ trung thời tương thân

Bằng thuỳ ký quân tử

Vi vật ngụ ân cần

Thiếp hữu tao đầu ngọc

Anh nhi niên sở lộng

Bằng thuỳ ký quân tử

Tha hương hạnh trân trọng

VI Vọng tưởng

210. Tích niên âm tín hữu lai thời

Kim niên âm hy tín diệc hy

Kiến nhạn uổng nhiên tư tái bạch

Văn sương mạn tự chế miên y

Tây phong dục ký vô hồng tiện

Thiên ngoại liên y tuyết vũ thuỳ

Tuyết hàn y hề hổ trướng

Vũ lãnh y hề lang vi

Hàn lãnh ban ban khổ

Thiên ngoại khả liên y

220. Cẩm tự đề thi phong cánh triển

Kim tiền vấn bốc tín hoàn nghi

Kỷ độ hoàng hôn thời trùng hiên nhân độc lập

Kỷ hồi minh nguyệt dạ đơn chẩm mấn tà khi

Bất quan trầm dữ hàm hôn hôn nhân tự tuý

Bất quan ngu dữ nọa mộng mộng ý như si

Trâm tà uỷ đoả bồng vô nại

Quần thối nhu yêu sấu bất chi

Trú trầm trầm ngọ viện hành như truỵ

Tịch tiêu tiêu tương liêm quyển hựu thuỳ

Liêm ngoại khuy nhật xuất chi đầu vô thước báo

Liêm trung tọa dạ lai tâm sự chỉ đăng tri

Đăng tri nhược vô tri

Thiếp bi chỉ tự bi

VII  Sầu muộn

234.Bi hựu bi hề cánh vô ngôn

Đăng hoa nhân ảnh tổng kham liên

Y ốc kê thanh thông ngũ dạ

Phi phất hòe âm độ bát chuyên

Sầu tự hải

Khắc như niên

Cưỡng nhiên hương hoa hồn tiêu đàn chú hạ

Cưỡng lâm kính ngọc cân trụy lăng hoa tiền

Cưỡng viện cầm chỉ hạ kinh đình loan phượng trụ

Cưỡng điều sắt khúc trung bi yết uyên ương huyền

Thử ý xuân phong nhược khẳng truyền

Thiên kim tá lực ký Yên Nhiên

Yên Nhiên vị năng truyền

Ức quân thiều thiều hề lộ như thiên

248. Thiên viễn vị dị thông

Ức quân du du hề tứ hà cùng

Hoài nhân xứ thương tâm hung

Thụ diệp thanh sương lý

Cùng thanh tế vũ trung

Sương phủ tàn hề dương liễu

Vũ cứ tổn hề ngô đồng

255. Điểu phản cao thung

Lộ há đê tùng

Hàn viên hậu trùng

Viễn tự hiểu chung

Tất suất sổ thanh vũ

 Ba tiêu nhất viện phong

Phong liệt chỉ song xuyên trướng khích

Nguyệt di hoa ảnh thướng liêm lung

Hoa tiền nguyệt chiếu nguyệt tự bạch

Nguyệt hạ hoa khai hoa tự hồng

Nguyệt hoa hoa nguyệt hề ảnh trùng trùng

Hoa tiền nguyệt hạ hề tâm xung xung.

VIII  Thất vọng

267.Thiên ban lãn vạn sự dung

Dung nữ công cẩm trục sỉ phao uyên đối ngẫu

Dung phụ xảo kim châm tu thích điệp thư hùng

Dung trang đối hiểu không thi phấn

Dung ngữ chung triêu muộn ỷ song

Ỷ song ỷ song phục ỷ song

Lang quân khứ hề thuỳ vi dung

Thuỳ vi dung hề không bàn hoàn

Lang quân khứ hề cách trùng quan

Hà thí Thiên đế tôn lãnh lạc khấp Ngân Chử

Hà thí Hằng Nga phụ thê lương tọa Quảng Hàn

278.Tạ sầu hề vi chẩm

Chử muộn hề vi xan

Dục tương tửu chế sầu sầu trọng tửu vô lực

Dục tương hoa giải muộn muộn áp hoa vô nhan

Sầu muộn tổng vi sầu muộn ngộ

Muộn sầu hóa tác cửu tuyền than

Thí quỳnh sanh hề bất thành hưởng

Bão ngân tranh hề bất nhẫn đàn

Tư viễn tái hề hành lộ nan

Niệm chinh phu hề nang tác đơn

Quyên thanh đề lạc quan tình lệ

Tiều cổ xao tàn đái bại can

Bất thăng tiều tụy hình hài nhuyễn

Thủy giác khuê ly tư vị toan

IX  Vọng tầm

292.Tư vị toan hề toan cánh tân

Toan tân đoan đích vị lương nhân

Vị lương nhân hề song thiếp lệ

Vị lương nhân hề chích thiếp thân

Thiếp thân bất đáo quân chinh trướng

Thiếp lệ bất đáo quân chinh cân

Duy hữu mộng hồn vô bất đáo

Tầm quân dạ dạ đáo Giang Tân

Tầm quân hề Dương Đài lộ

Hội quân hề Tương thuỷ tân

Ký đắc kỷ phiên hoan hội xứ

Vô phi nhất chẩm mộng trung xuân.

Thử thân phản hận bất như mộng

 Lũng Thuỷ, Hàm Quan dữ tử thân

Mộng khứ mỗi tăng kinh cánh đoạn

Mộng hồi hựu lự huyễn phi chân

Duy hữu thốn tâm chân bất đoạn

Vị thường khoảnh khắc thiểu ly quân

310. Tâm bất ly quân vị kiến quân,

Bằng cao kỷ độ vọng chinh luân

Vọng quân hà sở kiến

Giang châu mãn bạch tần

Yên thảo phi thanh lũ

Tần tang nhiễm lục vân

Nam lai tỉnh ấp bán binh trần

Lạc nhật bình sa lộ nhất quần

Vọng quân hà sở kiến

Quan lộ đoản trường đình

Vân gian Ngô thọ ám

Thiên tế Thục sơn thanh

Bắc lai hoà thử bán hoang thành

Vi vũ giang lâu địch nhất thanh

Vọng quân hà sở kiến

Không sơn diệp tố đôi

Tự phi thanh dã trĩ

Tự vũ cách giang mai

Đông khứ yên lam thảm bất khai

Tây phong phiêu bạc điểu thanh ai

330. Vọng quân hà sở kiến

Hà thủy khúc như câu

Trường không sổ điểm nhạn,

Viễn phố nhất quy châu

Tây khứ tùng thu tiếp đoạn vu

Hành nhân vi một cách thương châu

Vọng tận thiên đầu hựu địa đầu

Kỷ nhật đăng lâu cánh há lâu

Đống vân trở tận tương tư nhãn

Hà xứ Ngọc quan chinh chiến tưu.

X Hoài nghi

340. Hận vô trường phòng súc địa thuật

Hận vô tiên tử trịch cân phù

Hữu tâm thành hóa thạch

Vô lệ khả đăng lâu

Hồi thủ trường đề dương liễu sắc

Hối giao phu tế mịch phong hầu.

346. Bất thức ly gia thiên lý ngoại

Quân tâm hữu tự thiếp tâm phầu

Quân tâm thảng dữ thiếp tâm tự

Thiếp diệc ư quân hà oán vưu

Thiếp tâm như hoa thường hướng dương

Chỉ phạ quân tâm như lưu quang

Lưu quang nhất khứ bất phục chiếu

Hoa vị lưu quang hoàng hựu hoàng

Hoa hoàng cánh hướng thuỳ biên tiếu

Lưu quang bất khẳng nhất hồi chiếu

Hoàng hoa khước vi lưu quang lão

XI Ưu lão

357.Hoàng hoa lão hề lạc mãn tường.

Hoa lạc như kim kinh kỷ sương

Đình lan hề dĩ trích

Giang tảo hề hựu phương

Nhiếp y bộ tiền đường

Ngưỡng mục quan thiên chương

Tiêm vân thời phảng phất

Bắc đẩu hốt đê ngang

Hà thuỷ phiên minh diệt

Sâm triền sạ hiện tàng

Nguyệt chiếu hề ngã sàng

Phong xuy hề ngã tường

369. Ngọc nhan tuỳ niên tước

Trượng phu do tha phương

Tích vi hình dữ ảnh

Kim vi Sâm dữ Thương

Quân biên vân ủng thanh ty kỵ

Thiếp xứ đài sinh Hưởng điệp lang

375. Lang nội xuân phong nhật tương yết

Khả liên ngộ tận lương thời tiết

Lương thời tiết Diêu hoàng Nguỵ tử giá Ðông phong

Lương thời tiết Chức nữ Ngưu lang hội minh nguyệt

Tạc nhật vị kê Tây gia nương

Kim niên dĩ quy Ðông lân thiến

Khả linh thố thủ nhất không phòng

Niên niên ngộ tận lương thời tiết

Lương thời tiết hề hốt như thoa

Nhân thế thanh xuân dung dị qua

Huống phục thị xuân muộn vị tiêu thu hận tục

Huống phục thị hợp hoan cánh thiểu biệt sầu đa

Biệt sầu thu hận lưỡng tương ma

Bồ liễu thanh thanh năng kỷ hà

389.Không thán tích lệ tư ta

Chỉ phạ bạch đáo Văn Quân đầu không thán tích

Chỉ khủng hoa đáo Phan lang mấn lãng tư ta

Thán tích hà dĩ vi

Nhan sắc do hồng như nộn hoa

Tư ta hà dĩ vi

Quang âm nhất trịch vô hồi qua

Tư mệnh bạc tích niên hoa

Phân phân thiếu phụ kỷ thành bà

Hương các trùng hoài bồi tiếu kiểm

Hoa lâu thượng ký giải hương la

Hận thiên bất dữ nhân phương tiện

Để sự đáo kim thành khảm kha

Khảm kha khảm kha tri nại hà

Vị thiếp ta hề vị quân ta

XII  Nguyện ước

404. Quân bất kiến dã ngoại song uyên ương

Cam tâm bất nhẫn lưỡng phân trương

Hựu bất kiến lương giang song yến yến

Bạch thủ hà tằng vong quyến luyến

Kiêm kiêm dã vô tình

Tỷ dực tương tuỳ quá nhất sinh

Cùng cùng dã vô tri

Tịnh khu đáo lão bất tương vi

Lộ liễu tằng truyền liên lý xứ

Trì liên diệc hữu tịnh đầu thời

Phụ quyết hề cự hư

Bão la hề thố ty

Hà nhân sinh chi tương vi

Ta vật loại chi như tư

418. An đắc tại thiên vi tỷ dực điểu

Tại địa vi liên lý chi

Ninh cam tử tương kiến

Bất nhẫn sinh tương ly

Tuy nhiên tử tương kiến

Hạt nhược sinh tương tuỳ

An đắc quân vô đáo lão nhật

Thiếp thường thiếu niên

Nguyện vi ảnh hề tuỳ quân biên

Quân hữu hành hề ảnh bất viễn

Quân y quang hề thiếp như nguyện

Nguyện quân hứa quốc tâm như đan

Nguyện quân tỳ dân thân như thiết

Cơ lai thôn hạ Nhục Chi đầu

Khát lai ẫm hạ Thiền Vu huyết.

XIII  Khẩn cầu

433. Hà hạnh Kỳ môn phong nhẫn trung

Lão thiên trước ý hộ anh hùng

Hộ anh hùng bách chiến công

Trường khu tứ mã tịnh quan Ðông

Quan Đông Quan Bắc hưu truyền tiễn,

Sơn vĩ sơn đầu tảo quải cung

Tiệp sắc tinh kỳ từ tái nguyệt

Khải ca tướng sĩ bối biên phong

Lặc thi hề Yên Nhiên thạch

Hiến quắc hề Vị Ương cung

Vị Ương cung hề hướng thiên triều

Vãn Ngân hà hề tẩy đao cung

Từ nhân san hạ Bình Hoài Tụng

Nhạc phủ ca truyền nhập Hán dao

Lăng Yên các hề Tần Thúc Bửu

Kỳ Lân đài hề Hoắc Phiêu Diêu

Thiên trường địa cửu mao thư khoán

Tử ấm thê phong tước lộc tiêu

451. Hữu sầu hề thử nhật

Đắc ý hề lai thời

Thiếp phi Tô gia si tâm phụ

Quân diệc Lạc dương hảo nam nhi

Quy lai thảng bội hoàng kim ấn

Khẳng học đương niên bất há ky

Nguyện vi quân hề giải chinh y

Nguyện vi quân hề bổng hà chi

Vi quân sơ trất vân hoàn kế

Vi quân trang điểm ngọc yên chi

Thủ quân khan hề cựu lệ phạ

Tố quân thính hề cựu tình từ

463.Cựu tình từ hề hoán tân liên

Ngữ tân thoại cựu hề tửu bôi tiền

Thiển châm hề mạn mạn

Đê xướng hề liên liên

Châm bất châm hề Bồ thành nhưỡng

Xướng bất xướng hề Tử lưu thiên

Nguyện châm cửu uấn hề xướng song liên

 Dữ quân chỉnh đốn hề cựu nhân duyên

Giao kỉnh thành song đáo lão thiên

Thường liễu công danh ly biệt trái

Tương liên tương thủ thái bình niên

Thái bình niên nguyện quân chỉ qua trí

 Nhược nhiên thử biệt thiếp hà lệ

Tương hội chi kỳ tương ký ngôn

Ta hồ trượng phu đương như thị.