Les feuilles mortes

Oh, je voudrais tant que tu te souviennes,

Des jours heureux quand nous étions amis,

Dans ce temps là, la vie était plus belle,

Et le soleil plus brûlant qu'aujourd'hui.

Les feuilles mortes se ramassent à la pelle,

Tu vois, je n'ai pas oublié.

Les feuilles mortes se ramassent à la pelle,

Les souvenirs et les regrets aussi,

Et le vent du nord les emporte,

Dans la nuit froide de l'oubli.

Tu vois, je n'ai pas oublié,

La chanson que tu me chantais...

C'est une chanson, qui nous ressemble,

Toi qui m'aimais, moi qui t'aimais.

Nous vivions, tous les deux ensemble,

Toi qui m'aimais, moi qui t'aimais.

Et la vie sépare ceux qui s'aiment,

Tout doucement, sans faire de bruit.

Et la mer efface sur le sable,

Les pas des amants désunis.

Souligné : PHD

Poème de Jacques PREVERT / Musique de Kosma

Thuở lá chết

Ôi, ta quá mong em nhớ,

Những ngày âu yếm bạn giữa chúng ta,

Thuở ấy, đời đẹp hơn,

Và mặt trời nóng bỏng hơn hôm nay.

Lá chết nhiều không sao ôm hết,

Em thấy không, ta đã không quên.

Lá chết nhiều không sao ôm hết,

Kỷ niệm và hối tiếc cũng thế thôi,

Và gió Bắc cuốn chúng đi

Vào đêm lạnh quên lãng.

Em thấy không, ta vẫn không quên,

Bài ca em hát cho ta…

Đó là một bài ca giống chúng ta,

Em, người yêu ta và ta, người yêu em.

Chúng ta đã cùng sống,

Em, người yêu ta và ta, người yêu em.

Rồi cuộc đời chia lìa những kẻ yêu nhau,

Thật dịu dàng, không tiếng động.

Và biển xoá đi trên cát,

Dấu chân những tình nhân đã chia ly.

Nhấn mạnh : PHĐ

Thơ Jacques PREVERT / Nhạc Kosma

PHĐ "dịch" càn

Bài thơ này độc đáo ở chỗ nào ?

Thoạt đọc, ngôn ngữ giản dị, hồn nhiên, thậm chí trẻ con[1] (tu vois… tu vois…). Tầm thường như ngôn ngữ hàng ngày, toàn ý-chung. Thế mà tràn trề nhục cảm, biến thành thơ ! Lạ thật.

Ba câu sau tạo âm hưởng cho toàn bộ bài : lưu luyến, thiết tha, ám ảnh.

Oh, je voudrais tant que tu te souviennes,

…

Tu vois, je n'ai pas oublié.

…

Tu vois, je n'ai pas oublié,

…

Ba câu thơ như trên trời rơi xuống. Không hoà vần với câu trước, câu sau, nên lời và tồn tại… độc lập. Thế thì còn "thi phú" gì nữa ? Nỗi nhớ nhung tha thiết ám ảnh này loang ra, lây vào tất cả những câu văn sau khiến chúng ngây ngất… nhớ, bất kể nhớ gì ! Vì sao thế ? Vì nỗi nhớ ấy phi thời gian, phi không gian.

Từ tant ở đây quả khó dịch. Nghĩa rất mơ hồ. Đại ý là nhiều. Nhiều bao nhiêu ? Không biết ! Có thể dịch thành quá nhiều ? Cũng được. Thí dụ : Ôi, ta quá muốn… Nhưng quá ở đây không có nghĩa là quá xá, quá độ, quá lâu, nên giảm bớt, mà có nghĩa… ngược lại : bao nhiêu cũng không đủ nói hết được lòng ta ! Thế thì nhiều hay quá ở đây không thuộc phạm trù số lượng, không chỉ là quan hệ về lượng của con người với không gian. Điều ta mong muốn không là thấy em trước mắt mình. Ta muốn em… nhớ.

Từ tant kín đáo hoà âm với từ quand trong câu thơ sau. Quand ám chỉ thời gian. Thời điểm nào trong năm tháng một đời người ? Không biết… Bao lâu ? Không biết… Chỉ nhớ đó là thời… hạnh phúc ! Thế thì không là quan hệ về lượng của con người với thời gian.

Tóm lại, đây không là quan hệ của con người với vật giới. Là quan hệ của ta với em, của ta với mình, của mình với nhau. Trong tâm khảm ta, tất cả những thứ khác – lá chết, gió Bắc, e tutti quanti – chỉ tồn tại và có ý nghĩa xuyên qua quan hệ ấy. Quan hệ gì ? Yêu. Người đời coi đây là bài thơ tình, quả không sai.

Quand lại kín đáo hoà âm với ce temps là. Ce và là thường được dùng để chỉ định một điều gì đích xác trong ngoại giới. Ở đây lại chỉ định một thời gian hàm hồ không có dấu mốc, không có độ dài trong Thời Gian… vật lý, chỉ có hình thái nhớ nhung. Thế thì, ở đây, dưới dạng ngôn ngữ, thời gian và nhớ nhung là… một. Thời gian là… nhớ nhung ! Nhớ nhung một cuộc sống đẹp. Trong bài thơ này. Nhớ nhung hiện sinh hoá thành ngôn từ, vật thể hoá thành âm thanh và ký hiệu, thành vết chân có thực của con người ở đời, trong thế giới thực và, biết đâu, có thể, trong lòng người khác.

Temps lại kín đáo hoà âm với brûlant trong câu thơ tiếp : nóng bỏng. Thế thì, ở ta, thời gian chỉ là nỗi nhớ nhung nóng bỏng một cuộc sống hạnh phúc, một cuộc sống chỉ em mới có thể cho ta. Hè hè…

Ta khẳng định điều ấy với em :

Em thấy không, ta đã không quên.

…

Em thấy không, ta vẫn không quên,

Nghĩa là ta vẫn nhớ ? Không ! Nghĩa là, dù muốn, ta không thể quên ! Ở đời, ta nhớ  nhiều thứ lắm. Chỉ có vài điều ta không thể quên. Em…

Đây là câu nói chuyện trực diện với người khác. Nó có nghĩa : ngay bây giờ em đang ở ta. Thế thì điều ta khao khát khi ta quá mong em nhớ là : ta được… ở em như em ở ta. Ngay bây giờ. Mãi mãi.

Ta chỉ khao khát thôi, không nỡ xin. Vì ta đã dám làm.

Điên thật, hè hè…

Ôi Trời Xanh đểu giả, cho ta đủ thứ hay dở, sao nỡ không cho ta chút tình thơ ?

*

Như chuyện zui chơi chữ nghĩa trong một oép văn chương, Mai Ninh đã hiệu đính bản dịch trên như sau, chính xác và có nhạc điệu hơn :

Les feuilles mortes

Oh, je voudrais tant que tu te souviennes,

Des jours heureux quand nous étions amis,

Dans ce temps là, la vie était plus belle,

Et le soleil plus brûlant qu'aujourd'hui.

Les feuilles mortes se ramassent à la pelle,

Tu vois, je n'ai pas oublié.

Les feuilles mortes se ramassent à la pelle,

Les souvenirs et les regrets aussi,

Et le vent du nord les emporte,

Dans la nuit froide de l'oubli.

Tu vois, je n'ai pas oublié,

La chanson que tu me chantais...

C'est une chanson, qui nous ressemble,

Toi qui m'aimais, moi qui t'aimais.

Nous vivions, tous les deux ensemble,

Toi qui m'aimais, moi qui t'aimais.

Et la vie sépare ceux qui s'aiment,

Tout doucement, sans faire de bruit.

Et la mer efface sur le sable,

Les pas des amants désunis.

Souligné : PHD

Poème de Jacques PREVERT / Musique de Kosma

Hàn Thuỷ cũng tham gia cuộc zui.

Những chiếc  lá chết

Ôi, ta mong biết bao em còn nhớ,

Những ngày hạnh phúc thời chúng ta là bạn,

Thuở ấy, đời đẹp tươi hơn,

Và mặt trời bỏng gắt hơn hôm nay.

Lá chết rơi nhiều không sao hốt hết,

Em thấy không, ta đã không quên.

Lá chết rơi nhiều không sao hốt hết,

Kỷ niệm và hối tiếc cũng thế,

Theo gió bắc cuốn đi,

Trong đêm lạnh của lãng quên.

Em thấy không, ta vẫn nhớ,

Bài ca em hát cho ta …

Đó là một bài ca giống chúng ta,

Em, người yêu ta và ta, người yêu em.

Hai chúng mình đã từng chung sống,

Em, người yêu ta và ta, người yêu em.

Rồi cuộc đời tách lìa những kẻ yêu nhau,

Nhẹ nhàng, không tạo ra tiếng động.

Và biển xoá đi trên mặt cát,

Dấu chân những tình nhân đã chia ly.

Nhấn mạnh : PHĐ

Thơ Jacques PREVERT / Nhạc Kosma

PHĐ "dịch" càn

Mai Ninh hiệu đính

Lời Việt cho Les feuilles mortes

Hàn Thuỷ

Sau bản dịch bài thơ Prévert này của Phan Huy Đường, tại hạ tự nhiên có cao hứng dịch lại thành lời Việt cho bài hát, vì bài « Les feuilles mortes » ấy không chỉ là một bài thơ. Âu cũng là dịp đầu năm khai bút. Sau đó cũng xin dông dài thêm vài chuyện, vọng cổ cho vui...

Mùa lá chết

Người ơi, nhớ người, tôi xin người nhớ ngày xưa,
Thời hạnh phúc mình chung sống tình bạn đầm ấm,
Ngày xưa ấy đời tươi thắm đẹp hơn bao giờ,
Và nắng trưa nồng cháy, nay chừng đã lạnh câm.

Mùa rơi lá nhiều rơi chết tàn úa đầy sân
Tôi nhớ, thấy không người, vẫn nhớ.
Mùa lá rơi nhiều lá rơi tàn úa vô vàn
Mà những kỷ niệm tiếc nuối thì cũng cầm như...

Để rồi cho gió bắc cuốn đi về xa,
Vào trong đêm lạnh giá của lãng quên.
Tôi nhớ, thấy không người, vẫn nhớ,
Nhớ khúc ca khi người hát tặng tôi...

Một bản tình ca, là ảnh hình hai ta,
Hình ảnh tình yêu, của người và tôi.
Một thời còn nhau, một trời một đôi,
Người là tình yêu, và tôi yêu người.

Nhưng đời chia lìa những người yêu nhau,
Êm đềm sâu lắng, chẳng tiếng xôn xao.
Và trên bãi cát dạt dào biển sóng xoá mờ,
Những bước chân nhân tình cách lìa đau.

Nhạc: Kosma, lời: Prévert,
bản dịch lời: Hàn Thuỷ

…chuyện cũng đã từ hơn 60 năm rồi. Cả hai đều rất nổi tiếng. Prévert viết lời và Kosma viết nhạc, chung, chứ không hẳn là nhạc hay thơ có trước. Cặp này (trong một thời, từ 1939 đến 1951, sau đó họ không cộng tác với nhau nữa) cộng lại cũng sánh như một Bob Dylan hay một Trịnh Công Sơn : lời và nhạc quyện vào nhau không thể chia cắt. Và điều quan trọng là họ đều thể hiện tình cảm của nhiều người trong thời họ đang sống, và đều được đón nhận nồng nhiệt như nhau.

Vậy thời của Prévert, Kosma và bài hát này ? Đó là vào đầu năm 1945 – và ta nhớ, tháng 8 năm 1944 Paris mới được giải phóng khỏi tay quân đội Đức Quốc Xã. Trước đó Kosma đi vào kháng chiến bí mật và Prévert hoạt động công khai, nhưng cũng như nhiều nghệ sĩ nổi tiếng khác trong vùng tạm chiếm, ông tỏ thái độ ủng hộ kháng chiến chống Đức một cách gián tiếp khéo léo, do đó tình bạn của họ không hề sứt mẻ, và khi Kosma từ kháng chiến về họ hợp tác lại với nhau ngay –, bài hát này là một phần của ca kịch « Le rendez vous » (cuộc hẹn hò), cũng do hai người cộng tác, như nói trên; sau họ chuyển thể thành phim « Les portes de la nuit » (ngưỡng cửa của đêm), do Marcel Carné đạo diễn, nhạc Kosma, đối thoại và lời nhạc Prévert. Không cần đi vào chi tiết của hai bản ca kịch hay phim này, chỉ biết là bài hát trong phim do Yves Montand thể hiện, và từ đó về sau nó nổi tiếng trên cả thế giới, cũng như bài hát khác trong phim là « Les enfants qui s'aiment » (Những đứa trẻ yêu nhau).

*

Bây giờ thử suy diễn tại sao bài hát đã được đón nhận rộng rãi như thế. Trước hết, tuy khởi đi từ một hoàn cảnh cụ thể, nhưng nó đã vượt lên để trở thành phổ quát, do đó nó sống qua thời gian và không gian. Sống qua thời gian và không gian vì thời gian và không gian ấy đã trở vào trong nội tâm, đã trở thành một tình cảm trong nội tâm, như bang chủ Cái bang AMVC (PHĐ) viết « thời gian và nhớ nhung là… một. Thời gian là… nhớ nhung ! ». Nhưng vượt qua cũng là một phủ định biện chứng (hè hè !) và da thịt của cuộc phủ định này đau đớn lắm. Thời gian thực của nhớ nhung là thời gian trước chiến tranh, và sự phủ định thực của thời gian đó là chiến tranh, đối với những con người bình thường giản dị – người anh hùng hay triết gia có thể không coi chiến tranh là sự triệt tiêu hạnh phúc của mình.

Do đó lời của bài thơ này rất giản dị, rất đời thường. Chỉ có ba ẩn dụ, một là « lá chết », hai là « những dấu chân trên cát », cả hai tương đối phổ biến. Ẩn dụ thứ ba, « gió bắc », sẽ xin đề cập sau. « Lá chết» thì chắc chắn đã có từ lâu trên cả địa cầu, và tượng trưng cho buồn đau nhung nhớ. Ở đây đau thương này gợi đến rất cụ thể hàng triệu người đã chịu chết hay mất mát trong chiến tranh, bởi vậy Prévert không viết kiểu lá thu vàng bay lất phất qua song cửa... mà viết: lá chết... « se ramassent à la pelle » (nghĩa đen : phải hốt đi bằng xẻng), thành ngữ thông thường của tiếng Pháp, có nghĩa: vừa rất nhiều, vừa tàn tạ, không có giá trị gì cả. Còn về ẩn dụ thứ hai thì – tại hạ không biết đủ để khẳng định điều này – có thể « dấu chân trên cát » là một sáng tạo rất đẹp của Prévert, sau đó mới trở thành phổ biến; nếu thế, quả là một kỳ diệu của thiên tài : cái đẹp vừa được sáng tạo bỗng lập tức thành quen thuộc vì cảm nhận được ngay. Còn lại thì sao ? chỉ có người yêu tôi và tôi yêu người, ngày xưa mình hạnh phúc, vân vân... phức tạp hơn một chút thì thấy ngày xưa mặt trời nóng bỏng hơn.

« Thế mà tràn trề nhục cảm, biến thành thơ ! » (PHĐ). Sao vậy ? vì ở đây có một tứ thơ chủ yếu khác : sự ca ngợi tình yêu một cách đơn giản trần trụi « tôi yêu người, và người yêu tôi » kiểu từ thượng cổ tới nay ai cũng nói được đó, lại là một ẩn dụ thứ tư nữa, chính ẩn dụ đó đã đi vào lòng người đang đau đớn. Tứ thơ này kỳ lạ ở chỗ, thường thì ẩn dụ là một hình ảnh nào đó được dùng để kín đáo gợi lên một ý tưởng hay cảm xúc chỉ có một liên hệ mảnh mai với nó; vậy mà ở đây: một câu nói thông thường, nếu đọc và nghe tỉnh táo trong một văn cảnh khác sẽ thấy gần như thô lỗ, lại gợi lên... chính nó, tình yêu, một cách mãnh liệt, tràn đầy, trong lòng mọi người.

Vì nó còn là sự phủ định chiến tranh, phủ định số phận nghiệt ngã làm nên cuộc chia ly, mà bài thơ chỉ nhắc đến như « gió bắc » và « đời ». Sự chối từ đó làm nên điều kỳ diệu của ngôn ngữ: nói « gió bắc » – ẩn dụ kín đáo về quân đội Đức Quốc Xã, nước Đức ở phía đông bắc của nước Pháp – cuốn đi kỷ niệm và tiếc nuối vào quên lãng, thực ra là vì không muốn nói « gió bắc » cuốn đi đời sống ngày xưa, làm cho nó thành kỷ niệm và tiếc nuối. Chứ còn, trong một cuộc sống hạnh phúc, có đâu thời gian cho kỷ niệm và tiếc nuối. Và rồi « gió bắc » ở đoạn đầu đã trở thành « đời » một cách chung chung trong điệp khúc, như « số phận », « định mệnh »... như điều luôn luôn hiện hữu trong mỗi đời người.

Nhạc và lời bốn câu trong đoạn giữa của bài hát da diết nhất và có kịch tính cao nhất, chính vì nó thể hiện biện chứng tâm lý « biết nhưng không muốn biết nữa » này, nhất là ở hai câu giữa : quên và không quên đối chọi nhau đột ngột. Quên là muốn quên hết khung cảnh quá khứ và lý do làm cho mình đã mất hạnh phúc, nhớ là chỉ nhớ tới tình yêu thôi, tình yêu trần trụi trong tiếng nhạc ngân lên khẳng định trong bốn câu sau đó. Và những lời thủ thỉ giữa một người với một người trở thành tiếng ngân vang tha thiết với đời trong điệp khúc của bài hát, mà âm điệu thay đổi hoàn toàn. Nếu trong nửa đầu ca sĩ nói với người yêu – có thể đang xa cách, có thể không xa cách nhưng do hoàn cảnh đã đổi thay không yêu nhau nữa, có thể đã chết – trong tâm tưởng của riêng mình, với giọng điệu kể lể rất riêng tư thân mật; thì trong nửa sau ca sĩ vừa nói với người đã yêu, vừa đồng thời nói với mọi người, « người và tôi » trở thành « những người yêu nhau », ngôi thứ ba.

Tóm lại về sự trần trụi phổ quát của lời bài hát : Người kia đã chết ? không biết ! Người kia ở xa ? không biết ! Người kia đã đổi thay ? Không biết ! Ai gây ra cuộc chia ly, biết nhưng không muốn biết nữa. Ngày xưa chúng tôi/ta yêu nhau, và bây giờ tôi chỉ muốn nhớ lại tình yêu ấy, thế thôi. Và cuối cùng chấp nhận, ngay cả nỗi nhớ về tình yêu đó, nỗi nhớ đã được « vật thể hoá thành âm thanh và ký hiệu, thành vết chân có thực của con người ở đời » (PHĐ), cũng đang được sóng biển xoá đi... Nhưng xoá đây nằm ở thì hiện tại, đang xoá, có nghĩa là không chắc xoá được ! bốn câu kết cực kỳ đẹp: trách móc số phận, buồn đau, cam chịu và hy vọng cùng hiện diện.

Thế rồi khắp nơi, không chỉ ở Pháp – và không chỉ sau chiến tranh thứ hai – người ta hát và khiêu vũ trên nền một bản nhạc buồn, khi thủ thỉ khi da diết. Một bài hát khẳng định tình yêu với lời lẽ dung dị của đời thường. Nhưng hát được như thế là khởi đầu của giải thoát khỏi thảm kịch – bất kể thảm kịch nào – và khẳng định quyền có hạnh phúc của những con người bình thường. Nhưng người ta trên thế giới khi phóng tác lại lời thường không diễn tả hết những ẩn ý và cảm xúc của nguyên bản. Có sao đâu ! Cảm xúc tập thể của một cộng đồng ở một thời đại không giống như của một cộng đồng khác ở một thời đại khác.

Nếu muốn, mời bạn đọc nghe Thái Thanh hát lời Việt do Phong Vũ đặt từ năm 1957, trong đó ẩn dụ « muà thu lá vàng bay... » đã lấy lại hình ảnh buồn man mác muôn thủa của nó. Cũng thế, xin nghe thêm « Autumn leaves » (lá mùa thu), bản tiếng Mỹ – chỉ dùng lại điệp khúc thôi – do Doris Day hát năm 1956, và Eva Cassidy hát, qua phong cách Jazz, 50 năm sau. Cuối cùng xin giới thiệu Phạm Ngọc Lân hát cả lời Pháp lẫn lời Việt do ông phóng tác, và tự đệm đàn guita rất điêu luyện (tại hạ không quen ông, chỉ bất ngờ thấy trên mạng bản vidéo khá hấp dẫn này khi đi tìm thông tin về bài hát).

Bạn đọc có thể xem nguyên bản nhạc và lời ở tài liệu đính kèm.

*

Vài dòng về việc dịch, dịch khởi đi từ cảm hứng, rồi phần lớn về sau là lao động chữ nghĩa, khi đó phải loay hoay chọn lựa và sắp xếp từ ngữ... gần như giải một bài toán khô khan. Vì vậy, theo thiển ý, việc dịch thơ chỉ may ra đạt nếu không khi nào quên cảm nhận (xin dùng chữ này để chỉ chung ý tưởng và cảm xúc nhận được). Cảm nhận phải bao trùm bản dịch thơ, ưu tiên hơn sự trung thành với ngôn từ. Dịch lời cho một bài thơ/nhạc nhuần nhuyễn như bài này thì cảm nhận đến từ cả nhạc lẫn lời – có khi các ca sĩ lớn cũng có phần ảnh hưởng. Bạn sẽ thấy Yves Montand không hát mà chỉ đọc tám câu thơ đầu, và... ối giời ! nụ cười của Juliette Greco khi chuyển sang điệp khúc.

Cảm nhận đó (dĩ nhiên chủ quan) vừa được trình bày ở trên.

Tại hạ, khi dịch để hát được bằng tiếng Việt, cố theo sát cả âm điệu lẫn ý tưởng và tình cảm từ đó toát ra, mặc dù biết rằng như thế là « quy hình tròn thành hình vuông ». Không thể không có khuyết điểm, đặc biệt là với câu hỏi « tiếng Việt này có là tiếng Việt không ? » Xin bạn đọc xét xem và lượng thứ. Nhưng có một điều có lẽ thấy lạ tai, đó là hai chữ « người », và « tôi ». Chỉ xin nói đó là lựa chọn của tại hạ từ trước khi bắt đầu.

Hàn Thuỷ

Và đây là bài thơ của chính Kosma trong tiếng mẹ đẻ cho khúc nhạc của chàng, do Nguyễn Hồng Nhung dịch :

Một bài ca nghe cuối năm   

(Sống trong thế kỷ XX đầy biến động của các loại chủ nghĩa gây đau thương cho con người, thế gian này ai không mơ tới khát vọng YÊU bằng muôn nẻo ngôn ngữ Bábel?

 Bài thơ Les Feuilles Mortes để đời của thi sĩ Pháp lừng danh Jacques Prevert được ông hoàng nhạc sanzon người Hungary Kozma József  phổ nhạc -khi sang Paris trốn nạn diệt chủng Do thái đông Âu.

Bài hát Những chiếc lá rơi giờ đây vang lên tha thiết hơn bao giờ hết, vì nhân loại vẫn chưa gặp khả năng đi hết khát vọng YÊU!

Nguyễn Hồng Nhung không biết tiếng Pháp -thật tiếc- để có thể dịch từ bản gốc lời bài ca này. NHN có xem bản dịch bài thơ tiếng Pháp từ Googl e- khá nhiều sự khác biệt so với bản tiếng Hung.

Nhưng than ôi, computer không thể yêu thay người - NHN đành chỉ  làm điều nó có thể làm được : dịch từ thứ tiếng nó biết, tiếng Hungary.

Nhưng bài ca này ngân bên tai độc giả người Việt sẽ mang linh hồn của ba thứ tiếng -trong muôn vàn linh hồn ngôn ngữ Bábel.)

LES FEUILLES MORTES

http://www.youtube.com/watch?v=JWfsp8kwJto&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=J0EjWWlOCUY&feature=related

Kozma József (Hungary)

Hulló levelek

Szemébe mondtam , hogy nem szeretem

Vártam, hogy erre majd mit mond nekem

Gyötörtem, kínoztam szüntelnül.

Féltékeny voltam oly' kegyetlenül

Hazudtam néki, hogy más várt

Ha este randevúnk volt

Szerettem volna ha könnyet ejt tán'

De Ő csak nevetve fölém hajolt

S azt mondta :szeretsz te engem

Szíved enyém ,tudom én

S én ellöktem magamtól durván

Nem szólt egy szót sem csak nézett rám

A két szemét még most is látom,

Könny nélkül sírt, csak nézett vádlón.

Egy percig állt, sebzetten, bénán,

Nem szólt egy szót, csak elment némán.

Hervadt falevél hullt le a fákról,

Elvitte őt az őszi szél.

Mégis minden este vissza - vissza várom,

Mert szívem csak őérte ég

Elmult a tavasz és elmult a nyár

Szomorú szívem csak őreá vár

Beláttam, hibáztam, megbántam én

Él bennem mégis egy halvány remény

Visszetér hozzám , ha eljön az ősz

És rájön, hogy mégis szeretem Őt

Szerelmünk emléke mindent legyőz

S még jobban szeretem mint azelőtt

Már érzem csókját a számon

És látom lágy mosolyát

A vétkemet százszor is bánom

És várom hívó szavát

Magamba járok az őszi ködben,

Vállamra hervadt falevél röppen.

Egy régi nótát dúdolok halkan,

Szívem csak ott van ahol te vagy.

Talán csak megszokás viszi a lábam

Egy kis pad felé, a lomb alatt,

Ahol összebújva ültünk még a nyáron,

És mosolyogva néztél reám.

NHỮNG CHIẾC LÁ RƠI

Tôi nói vào mắt nàng, ta không yêu em,

và chờ đợi câu trả lời sẽ đến

tôi đầy đọa, nghiền rứt nàng không nghỉ

ôi lòng ghen đâu giới hạn, bạo tàn.

Tôi  dối nàng, có người thương đang đợi

trong hẹn hò buổi tối hai ta,

tôi những muốn nhìn nước mắt rơi, có lẽ

nhưng Nàng chỉ cười, âu yếm kề bên

nàng thì thào: anh yêu em

trái tim anh là của em, em biết.

Thô bạo lạnh lùng tôi đẩy nàng ra

không một lời, ngước nhìn tôi lẳng lặng

đôi mắt nàng, tôi vẫn thấy lúc này

 khóc không lệ, chỉ cái nhìn kết tội

sững phút giây, đau đớn, lặng câm

không một lời nàng rảo bước âm thầm.

Những chiếc lá úa héo tàn từ cây rụng

gió thu vàng  đã  cuốn em đi.

Nhưng mỗi tối tôi vẫn chờ vẫn đợi

 trái tim buồn chỉ cháy đỏ bởi em.

Mùa xuân đã qua, rồi mùa hè cũng hết

trái tim buồn chỉ ngong ngóng chờ  em.

Tôi đã thấy tôi sai lầm, tôi làm nàng đau khổ

váng vất đâu đây tia hy vọng lé loi

nàng sẽ về  bên tôi khi thu vàng sẽ đổ

sẽ nhận ra, tôi vẫn chỉ yêu Nàng.

Ký ức tình yêu chúng mình mạnh hơn tất cả

ta sẽ yêu em hơn gấp bội ngày xưa

đôi môi anh cảm nhận vị hôn em thuở trước

nụ cười dịu dàng phảng phất  mắt anh

trăm nghìn lần tội anh không tha thứ

nhưng anh vẫn chờ lời nhắn rủ thiết tha.

Lang thang một mình màn sương thu hương khói

lá úa vàng chạm vai đẫm bay bay

nho nhỏ trong tôi rì rầm bài ca ngày ấy

trái tim này chỉ đọng chốn có em.

Bước chân âm thầm thói quen đưa dẫn

gặp dòng suối trong, vòm lá thân thương

nơi chúng mình rúc vai nhau cuối hè phai ấp ủ

và em cười, đôi mắt ngước nhìn anh.

NGUYỄN HỒNG NHUNG dịch từ bản tiếng Hung

(29. Tết Tân Mão. 2011.)

Cảm  nhận và dịch thơ ở từng người nó lạ lùng thế đấy. Có trời mới hiểu nổi.

2011-02-15