Mấy bà bán hàng giữa chợ đình làng Đơ đứng dõi mắt theo con dở người quét chợ thì thầm với nhau. Một bà bức xúc bô bô:

- Bụng con này lại to nữa rồi, cả nhà ơi! Lần này không biết thằng nào đây? Thằng đi đánh tổ tôm khuya về, thằng bảo nông, thằng đi kéo vó đêm, hay con ma mem say khướt từ quán nhậu ngang qua, tạt vào lều rơm gốc đề làm bụng nó lại phưỡn ra nữa rồi? Kinh qúa!

Bà khác đang mải xếp đặt lại hàng hóa trong quầy nghe thấy chạy ra, ngắm kĩ, nhận thấy bụng nó lùm lùm lên thật, liền hai tay chống nạnh chỏng về phía quán phở đang đông khách đàn ông xì xụp ăn sáng. Giọng chanh chua:

- Tiên nhân lũ dâm dê thượng hạng! Bà mà có phép thần thông như Tề Thiên Đại Thánh thì bà cho chúng bay rụng tiệt! Bà chỉ êu êu hai tiếng là đàn chó làng này xông trận ngoạm nhai cho sướng hai hàm răng chó.

Một bà nghe tin, biết chồng có máu… tí tởn, bèn chí ngón tay trỏ vào giữa trán chồng thẩm vấn:

- Con dở người lại to bụng nữa rồi, ông có xí xớn chấm mút tí gì không đấy?

Nghe vợ tra khảo, tưởng vợ đùa, ngẩn ra một lát, lúc hiểu ra ông chồng vội hất tay vợ, nói:

- Cái nhà bà này! Nó chửa thì kệ thây nó, can hệ gì đến tôi?.

-  Không can hệ! Lạ gì đàn ông làng này, thằng nào thằng ấy chẳng như cái gậy của thằng ăn mày khua khoắng tứ lung tung. Tởm lợm!

Nói đến từ “tởm lợm” bà ta nhổ phì nước bọt ra nhà làm như của “tởm lợm” ấy vừa dính vào mồm mình.

- Sao bà vơ đũa cả nắm, coi ai cũng như ai là sao? Hay nhỉ? Tôi mà lại thèm xí xớn với nó?.

- Á ààà…! Thế là ông tự thú tội trước bình minh  rồi nhé! Không xí xơn với nó thì đi xí xớn con khác chứ gì?  Hèn nào mấy tháng nay tối nào ông cũng đi đến khuya mới về! Ông đi đâu? Kéo “bớp” vào nhà nghỉ phỏng?- Đi đánh tổ tôm.

- Tổ tôm hay cái tổ chấy… nhà các ông ai mà biết được!

Ông chồng tóm lấy chủ đề “tổ chấy” đùa lại:

- Tôi chỉ mê mỗi cái “tổ chấy” của bà thôi.

- Rõ lỡm!

Sau câu “rõ nỡm” kèm theo cái nguýt rõ dài.

Sân đình làng Đơ trở thành nơi họp chợ. Chợ làng họp triền miên từ 4 giờ sáng liên tục đến 11 giờ đêm. Chợ bán thập cẩm từ quà sáng cho người lớn, quà sáng cho trẻ em, rau, đậu, thịt, cá, gà, vịt, mắm muối... nói chung đủ mọi thứ cho hai bữa ăn hàng ngày của mọi nhà. Có cả hàng bán cho những người thích ăn đêm như phở gà, miến lươn, cháo vịt, bia hơi nhắm với chân gà, cánh gà nướng đến các món đặc sản tôm, cua, ốc, ếch, cầy tơ, tiểu hổ... Vì là chợ làng nên không cần ban quản lý. Người làng bán, người làng mua, trong họ ngoài làng cả, lập ban quả lý để quản lý ai? Không cần thiết!

Đã là chợ tất phải có rác. Mà có rác tất phải cần người dọn rác.

Làng Đơ xuất hiện con dở người từ những năm 70 của thế kỷ trước do Tuy mù lang thang đi ăn xin dẫn về định lấy làm vợ. Bị họ hàng phản đối không cho Tuy lấy. Chồng mù vợ dở hơi, đẻ con ra nuôi nấng làm sao? Nhà Tuy không phải dạng nhà nghèo, ỷ đôi mắt bị mù Tuy đi xin, thấy dễ thì chống gậy khua khoắng đi xin lấy tiền ăn quà vặt, uống rượu cho vui.

Con dở người không biết đi đâu, về đâu đành quanh quẩn ở chợ nhặt gốc mía hít, ăn cả thứ trẻ con tuột tay đánh rơi vào chỗ bẩn, những thứ thừa người bán hàng bỏ đi nó vơ, nhặt ăn tất. Thương nó, người vét cho bát cơm nguội, người cho củ khoai luộc, một chị bán hàng tinh đời, nhận ra, thấy nó không đến nỗi nào, đẹp là đằng khác. Cũng trán cao, múi dọc dừa, khuôn miệng nhỏ cân đối với khuôn mặt, bộ ngực căng phồng, eo lưng thắt đáy đàng hoàng. Duy đôi mắt là lơ đơ. Nếu mắt nó không lơ đơ, được ở vào thời bây giờ cho mặc áo tắm, áo dài hở ngực lên sân khấu diễn thời trang cùng những người mẫu khéo nó cũng ngang bằng các nàng chân dài. Tuy mù thế mà “tinh”! Nhà đang lúc neo người, chị bán hàng thuê luôn nó đến làm việc vặt. Lúc sai nó đi gánh bể nước. Cái bể nước đâu phải nhỏ, hai trăm gánh chưa đầy. Lúc sai cọ rửa chuồng, tắm cho đàn lợn, quét nhà quét sân, rửa chậu bát, cuốc mảnh vườn trồng mấy luống rau... Tất tật công việc Ôsin làm, nó đều làm gọn ghẽ trong ngày. Xong công việc, đêm lại ra lều rơm gốc đề để ngủ.

Được vài tháng, thấy bụng nó lùm lùm, gân cổ giật giật hiện tượng người mang thai.

Lần trước hỏi, nó bảo ông Cột ngủ với nó. Làng có đến bốn ông tên Cột, chẳng biết ông cột đình hay ông cột chùa! Lần sau hỏi, nó bảo ông Nước ngủ với nó. Làng có đến năm ông tên Nước, chẳng hiểu ông nước ao hay ông nước giếng! Không muốn mua dây buộc mình, gia đình thuê nó đuổi thẳng cổ! Thế là nó thành con quét chợ từ đấy.

Dở người nhưng cũng có cái nó khôn. Sáng quơ chổi quét xong cái sân đình rộng non một mẫu, vun rác vào một góc lấy xe cải tiến hót đi đổ xong đâu đó đến từng quán một chìa tay xin mỗi người một hào (đồng tiền theo mệnh giá những năm 1970). Ai không cho nó thì rác của bà xin mời bà quét lấy, nó ngừa lại đúng khu vực bà ngồi. Ngày hai lần như thế, nó quét, nó thu tiền, đố ai không cho đấy. Nhờ nó ra giếng đình gánh cho bể nước ư? Hữu nghị thôi. Cách giếng 100m: hai hào một gánh. Cách giếng 200m: bốn hào một gánh. Xa 100m nào tăng tiền 100m ấy. Người thuê sợ nó không biết đếm, nhầm nó nó thiệt, nhầm mình mình thiệt, họ cắt miếng bìa cứng đánh số thứ tự ký tên vào. Hễ nó đổ gánh nước thứ một vào bể thì đưa cho vé số một, gánh thứ hai đưa vé số hai, đầy bể đếm vé lấy tiền ngay, đố ai ăn gian của nó được một gánh.

Thu tiền quét chợ hàng ngày, gánh nước thuê, cả làm nhiều công việc khác, nếu tỉ mỉ thống kê, tháng nó có thể thu nhập từ 180 đến 200 đồng, hơn cả lương thợ kỹ thuật bậc bảy thời ấy.

Thấy nó sắp đến tháng đẻ, cả chợ góp tiền thuê người làm cho nó cái lều rạ rộng cạnh gốc cây đề để nó nuôi con. Khi nó đau đẻ các bà xúm lại dìu nó xuống trạm xá xã để đẻ. Cơn đau vượt cạn vật vã vài bận nó đẻ tọt ra một thằng cu mập mạp đỏ hỏn, sau tiếng khóc ré oe oe thằng bé đã sáng mắt nhìn trời, nhìn cuộc đời mênh mông. Hôm sau vứt con lại trạm xá nó về quét chợ. Thằng bé được một người hiếm con xin về nuôi. Nó thì như một cô gái còn son càng ngày càng trắng trẻo đẹp nón nà phây phây. Và nó lại chửa, lại đẻ, lại bỏ con ngoài trạm xá để về quét chợ, và lại có người đến xin. Có nhiều khách hàng “tiêu thụ” con cho nó tội gì nó không sản xuất! Sản xuất không mất vốn nhưng cũng chẳng thèm lấy lời. Số tiền hàng ngày gánh nước thuê, tiền quét chợ, cả tiền công làm các việc khác nếu tinh như người tỉnh, không bị dở người, đem gửi tiết kiệm trên hai mươi năm nó phải mua được cái nhà to bự ấy chứ. Thế mà những thằng phải gió, cột đình, cột chùa, nước ao nước giếng đêm mò đến “sản xuất” con với nó xong lần túi móc lấy sạch đi đánh tổ tôm, đi uống rượu! Biết mất tiền nhưng nó không kêu ca, chỉ lẩm bẩm:

- “Rõ ràng chiều qua có hơn trăm bạc mà sáng nay trở dậy không thấy đâu nữa là thế nào nhỉ?”.

Lần mang thai này nó không còn trẻ nữa. Chết sau khi sinh lần thứ năm vài tháng.

*

Chiếc xe con gắn biển số kiểm soát màu trắng đi vào chợ đình làng Đơ. Từ trên xe bước xuống một chàng trai cao to đẹp trai như diễn viên Hàn Quốc. Anh ta dạo khắp chợ một vòng. Đứng xem hàng này, ngó hàng nó, ngắm hàng kia. Những người bán hàng tưởng khách sộp mua hàng, hàng nào cũng mời chào đon đả, tíu tít. Nể lời, mỗi hàng anh ta mua một thứ cho vui. Sau đó vào quán cà phê ngồi uống và ngắm chợ. Chủ hàng cà phê là người mau mồm miệng, vui tính. Đặt ly cà phê lên bàn cho khách xong người bán hàng kéo ghế ngồi bên, bắt chuyện:

- Cậu em chắc về uỷ ban xã làm việc?

Đang tư lự trước ly cà phê bốc khói, nghe chủ quán hỏi, anh ta chợt giật mình:

- Không ạ!

- Hay chú đi tìm mua nguyên vật liệu gì? Làng này có đủ hết. Thượng vàng hạ rẻ rách, chính phẩm, thứ phẩm, phế phẩm chẳng thiếu thứ gì. Cần gì chú cứ gọi tên ra tôi chỉ nơi bán cho, tha hồ mua. Nếu chú mua đầu Binlađen nộp đem nộp cho Mỹ thì làng này mới không có để bán!

- Tôi tìm bà quét chợ.

Chủ quán cà phê tròn xoe hai mắt, đôi lông mày kẻ chì cong lên, líu lưỡi thành ra nói lắp:

- Cậu cậu… cậu là thế nào với “con” dở người đó?

Chàng trai thần người ra một lát, cầm ly cà phê uống một hụm rõ to ngắc cổ nuốt. Chị chủ quán ngồi bên nghe rõ tiếng nuốt đánh ực:

- Chị ơi, bà quét chợ hôm nay đi đâu ạ?

- Bà ấy chết rồi!

Mặt anh ta ỉu xìu, mắt rớm rớm nước.

Một tháng sau, làng Đơ xôn xao bàn tán về con trai cả người quét chợ học hành giỏi giang, học cùng lúc hai trường đại học, đỗ bằng giỏi. Mới ba mươi tuổi đã trở thành nhà doanh nghiệp phát đạt, giàu có về đây tìm mẹ đẻ ngồi trên cái xe ôtô bạc tỷ bóng lộn. Mà cái nhà xin nó về nuôi cũng là nhà tốt phúc, tốt đức. Nuôi con con mụ dở người mà thành tài được. Hãi thật!

- Chả bù cho lũ ngay lưng làng này, học trường chưa đủ, còn học thêm học nếm thày nọ, giáo sư kia tốn bao nhiêu tiền của, đi thi chả đỗ nổi lấy “nửa” trường đại học cho bố mẹ được nhờ.

Bà khác thì:

- Ra nghĩa trang mà xem, mà mở mắt ra, nó xây mộ mẹ nó đẹp như lăng vua lăng chúa bên nước Tàu ấy. Hôm qua gặp tôi, nó còn hỏi: bác có biết ai là bố cháu không? Thằng nào ngủ với mẹ nó ngày xưa giờ ra mặt mà nhận là bố nó, nó sẽ mời về để nuôi ấy chứ. Nó sẽ tậu nhà, sắm ôtô cho mà đi, chả phải bỡn đâu!./.