Sự tiến bộ từ cá nhân đến xã hội khó có nếu thiếu những bước căn bản thuộc phạm vi tri thức như ngạc nhiên, tìm hiểu, so sánh. Và óc con người, nói kiểu Mỹ, rất có thể không hơn một củ khoai tây nếu không hề biết so sánh. Nhưng trong so sánh, kết quả thường nói lên tính chất của chính người đưa ra những so sánh ấy.

Một anh la lớn giữa vườn: “Trời, hoa hồng sáng nay sao đẹp hơn hoa cúc quá vậy ta!” Người so sánh nhất định có sở hữu một cục... ngớ ngẩn.

Một chị hét vào cái chum: “Mèng đéc ơi, da mặt con nhỏ đó sao lóng rày đẹp như trứng bóc vậy cà!” Chịu khó tìm hiểu và xài đúng loại kem chị đã có thể làm cho “con nhỏ” đó nó cũng phát khùng lên vì chị như chơi. Sự so sánh của chị, vì thế, đã chẳng những vội vã mà còn hàm chứa cả sự tự ti mặc cảm.

Một người Mỹ khẳng định: “Một luật sư giỏi là một thằng cha hàng xóm xấu.” So sánh chứa nhiều kinh nghiệm (lẫn thiên kiến) về giới luật sư. Nhưng khi bố già Don Corleone dạy con bằng một so sánh khác cũng liên quan tới cánh luật sư thì nghe lại có vẻ... có lý hơn nữa: “Con ơi, luật sư họ chỉ với cái cặp táp dưới nách nhưng có thể ‘nẫng’ một món hàng mà cha con mình trang bị súng tới răng cũng không làm nổi!”

Mao Trạch Đông là người không bao giờ đánh răng. Sáng ra, với phong cách rất… vô sản, ông chỉ ngậm miếng nước, đút ngón tay to như quả chuối mắn vào mồm để chà răng rồi nhổ cái toẹt là xong. Em thiếu nhi quàng khăn đỏ cũng biết sâu răng là hậu quả tất yếu cho những người giữ vệ sinh răng kiểu ấy. Mấy lần bị răng sâu hành, sau khi khám ông bị bác sĩ Lý Phục Huy khuyến cáo: “Chủ tịch phải đánh răng mỗi ngày thôi, không thể tiếp tục như thế này được!” Mao đã nổi doá, quát: “Đừng nói thêm một lần nữa. Nhớ là con hổ không bao giờ đánh răng!” So sánh như thế thì... hết thuốc chữa.

Thế đấy, mỗi ngày, từ cổ kim, nhân loại đưa ra biết bao so sánh khiến ta buồn cười, ngạc nhiên, thú vị, và cũng có thể kinh hãi. Nhưng báo Mỹ không lâu trước đây đã giới thiệu một so sánh khiến dư luận phục lăn. Lý do: kết quả sự so sánh này đã biến tác giả của nó thành một thứ gương... chiếu yêu, và qua đó, hàng tỉ đấng mày râu phải (lén) ngượng khi tự biết mình chỉ sở hữu trong người một buồng gan chuột. Vâng, người ấy là một phụ nữ.

°

Tên bà ta: Wafa Sultan.

Tuổi: 47.

Tôn giáo: Hồi giáo.

Quốc tịch: Mỹ.

Nguyên quán: Syria.

Trú quán: Cerritos, California.

Nghề nghiệp: Bác sĩ tâm thần.

Hoàn cảnh gia đình: Chồng 3 con.

Câu kích nổ: (hồi sau sẽ rõ).

Sinh trưởng trong một gia đình Hồi giáo với thân phụ là một nhà buôn mễ cốc hết sức ngoan đạo, bà Sultan nói rằng đời bà hoàn toàn thay đổi vào năm 1979. Năm ấy bà đang là một nữ sinh viên Y khoa tại đại học Aleppo, miền bắc Syria. Vào lúc đó có một nhóm cực đoan tên gọi là nhóm Huynh đệ Hồi giáo. Nhóm này chủ trương dùng bạo động để phá bỏ chế độ độc tài của tổng thống Hafer Assad – cha đẻ đương kim tổng thống Bashar Assad đang khốn nạn khốn khổ đối phó với làn sóng cách mạng của nhân dân vùng lên lật đổ. Một lần, các xạ thủ của nhóm Huynh đệ Hồi giáo xông vào tấn công lớp học trong trường bà đang học. Họ xả súng bắn chết vị giáo sư trước sự chứng kiến của bà và các bạn đồng lớp.

Sau này bà kể lại: “Họ bắn nhiều trăm viên đạn vào thầy tôi trong khi miệng hô lớn: Vì Đấng Allah Cao Cả! Tôi mất tiêu đức tin vào đấng Allah của họ và bắt đầu đặt câu hỏi vào mọi lời giáo lý của chúng tôi, và việc này đã dẫn tôi tới quan điểm hiện nay. Tôi đã bỏ đạo Hồi. Tôi đã đi tìm một Chúa khác.”

Nhưng nếu bà Sultan lặng lẽ đi tìm một Chúa khác thì không thành chuyện và bà sẽ chỉ là một bà bác sĩ tâm thần bình thường, khiêm tốn hành nghề kiếm sống giữa tập thể người Syria tị nạn hoặc di dân trong hạt Los Angeles, California từ năm 1989. Khổ nỗi sự thật về những trá ngụy của bọn chuyên nhân danh chính nghĩa để làm điều phi nghĩa đã hành bà chịu không thấu, vì thế bà đâm nổi tiếng. Và sự nổi tiếng đã khiến bà hiện nay qua mặt cả cụ cựu Tổng Bush về việc bị thù ghét. Dù gì có thể ông Bush chỉ bị giới Hồi giáo quá khích thù ghét thôi, chứ bà Sultan nay thì cầm chắc đã bị gần như toàn thể thế giới Hồi giáo muốn ném đá bà. Salman Rushdie, Taslima Nascreen đâm ra xoàng. Họ chỉ phê phán Hồi giáo hay tiên tri Muhammed trên khía cạnh thuần tuý tôn giáo, khởi đi bằng một sự bất bình trí thức có giới hạn và không có tính phủ nhận về cơ cấu. Bà bác sĩ này thì khác. Bà thực hiện cuộc ly khai... hoàn toàn và triệt để vì một quá trình kinh nghiệm thiết thân. Bà bỏ cái cũ đi theo cái mới dựa trên căn bản lý luận cụ thể vững chắc, không phải kiểu đứng núi này trông núi nọ giống những trí thức thời ý thức hệ nay đã là cổ tích, mơ mơ màng màng về một thiên đường mặt đất của ông mác ông dao nào đó rồi chạy theo để biến mặt đất thành chốn tanh tưởi mà không lâu trước đây, nhân sinh nhật 75 tuổi, Gorbachev đã phải thú nhận lý do ông chấm dứt cuộc chiến tranh lạnh là như món quà tặng cho Hoa Kỳ để xây dựng một thế giới ổn định hơn và an toàn hơn.

Chuyện khởi đi từ khi bà Sultan ổn định được cuộc sống trung lưu mới tại Mỹ. Sự thật đã bức bách bà đến nỗi bà phải cầm lấy bút. Bà viết. Bà tham gia vào một website tên là Annaqed (phê phán) do các đồng hương điều khiển ở thủ phủ Phoenix, tiểu bang Arizona. Do một bài viết sửa lưng thậm tệ nhóm Huynh đệ Hồi giáo, đài truyền hình Al-Jazeera mời bà tranh luận với một giáo sĩ Hồi giáo Algeria. Cả thế giới Hồi giáo đã nhảy tưng lên vì bà chém dao nào ra dao đó.

Bà nêu lên những vấn đề nhức đầu, chẳng hạn tại sao một thanh niên Hồi giáo đang sống một đời phơi phới đầy hứa hẹn, tự dưng đi làm cái trò phải tự nổ tung mình lên? Bà xác quyết: “Trong những đất nước Hồi giáo chúng tôi, tôn giáo là nguồn giáo dục duy nhất và là suối nước duy nhất để khủng bố đến uống cho tới lúc thoả thuê.”

Dữ dội và khiêu khích hơn, bà khẳng định rằng suốt 14 thế kỷ qua, người theo đạo Hồi đã là con tin của giới chính trị, những kẻ thánh chiến và giới tu sĩ. Họ đã cấu kết nhau để xuyên tạc giáo lý của tiên tri Muhammed. Bà bảo thế giới hiện nay không phải đang chứng kiến sự đụng chạm tôn giáo hay văn hóa gì ráo trọi, mà đó là một trận chiến đang diễn ra giữa văn minh và man rợ—một trận chiến mà các lực lượng Hồi giáo bạo động, phản động, có số phận cầm bằng sẽ thua.

Nhưng phát súng ân huệ bà Sultan dùng kết liễu các đối thủ trong tranh luận của bà là tung ra một sự so sánh chưa người Hồi giáo nào dám nghĩ tới: so sánh giữa Hồi giáo và kẻ thù truyền kiếp của họ là Do Thái. Và bà ca ngợi Do Thái.

Tổng thống Iran từng làm cả thế giới Tây phương bất bình vì cho rằng Holocaust chỉ là một huyền thoại, và rằng việc dân Do Thái bị Đức tàn sát chỉ là chuyện phóng đại của các thế lực tư bản thân Do Thái và chống người Hồi giáo. Nay bà Sultan chẳng những chơi cho ông tổng thống Iran một phát, mà nhân tiện tát xiếc một loạt tất cả những người Hồi giáo của mọi quốc tịch vốn có lòng thù hận kẻ thù chung Do Thái.

Thế bà nhận định thế nào về người Do Thái?

Bà bảo: “Người Do Thái từ thảm kịch đi ra và đã buộc được thế giới phải kính trọng họ bằng kiến thức của họ chứ không bằng khủng bố, bằng công việc của họ chứ không bằng gào la hò hét. Chúng ta chưa thấy một người Do Thái nào tự nổ tung mình lên trong một tiệm ăn Đức. Chúng ta chưa thấy một người Do Thái nào phá hủy một nhà thờ. Chúng ta chưa thấy một người Do Thái nào giết người.”

Và bà so sánh điều đó với những hành động trái ngược của thế giới Hồi giáo. Bà tiếp: “Chỉ người Hồi giáo mới bảo vệ đức tin của họ bằng đốt phá các thánh đường (Thiên Chúa giáo), giết người, và phá hủy các toà đại sứ…. Người Hồi giáo phải tự hỏi xem họ có thể làm gì cho nhân loại trước khi đòi hỏi nhân loại kính trọng họ.”

Nhớ hồi vụ tranh đấu cho dân chủ nổ ra ở Trung cộng, một thanh niên đã ra giữa đường đứng truy cản nguyên một thiết đoàn đang tiến vào Thiên An Môn, và đoàn thiết giáp cuối cùng phải ngừng lại trước cái nhìn lom lom của cả nhân loại. Người can đảm vô danh ấy sau được dư luận toàn cầu ca ngợi là người mạnh nhất thế giới. Dầu sao người mạnh nhất thế giới này không còn bị quấy rầy nữa vì không ai tìm ra được tung tích anh ta, và có rất nhiều phần chắc là nhà nước Trung cộng đã cho anh đi mò tôm sau đó.

Riêng bà bác sĩ Sultan lại được dư luận tưởng thưởng danh hiệu “người đàn bà can đảm nhất thế giới”; tuy nhiên, người can đảm này chẳng biết còn tại thế được bao lâu với chồng con, khi mà, theo tin của báo The New York Times, “Từ đó, bà Sultan nhận được qua điện thoại và điện thư không biết bao nhiêu là án tử hình. Một trong những lời nhắn với giọng điệu rất ân cần trong máy điện thoại hồi báo là: “Ồ, còn sống hả? Chờ xem nhé!”

°

Những tháng ngày qua ở Việt Nam đã liên tiếp nổ ra hàng chục cuộc biểu tình tự phát của đồng bào nhằm tố giác trước dư luận hành động ngang ngược xâm lấn hải phận Việt Nam của Trung cộng. Trong những cuộc biểu tình này, người theo dõi trên thế giới không khỏi ngạc nhiên và thán phục khi nhìn ra những nhân vật gan lì nhất, quyết liệt nhất, kể cả khi đã bị công an dùng sức trượng phu tống đẩy lên xe cây, hùng khí ấy không hề suy giảm, giọng hô chống kẻ thù truyền kiếp phương Bắc không hề yếu đi, thì đó lại chính là những phụ nữ, những cô gái yêu kiều Việt Nam.

Nếu bà Sultan dám chọc giận cả khối Hồi Giáo khi đem so sánh họ với dân tộc thù địch Do Thái và được dư luận tôn vinh lòng can đảm, thì các người đẹp Việt Nam này xem ra nào có kém cạnh gì. Họ đã dám công khai so sánh cả đế quốc Trung cộng xâm lược – bọn mà ngay Mỹ hiện cũng có vẻ gờm – với một đám cướp biển rác rưởi; họ đã dám thách thức đối đầu bằng khẩu hiệu hô ở cung bậc cao nhất của sự quả quyết “Giặc đến nhà đàn bà phải đánh” trong một hoàn cảnh hết sức oái oăm và nguy hiểm; họ đã, đang và sẽ như thế thì nếu dư luận có xếp chung họ vào danh sách với những phụ nữ như bà Sultan hỏi còn sự công bằng nào hơn? ./.